SEC. VI.

COMMENTARIUS PRÆVIUS.
Circa ejus ætatem, Vitam & reliquias.

Ronanus, Episcopus, Eremita in Britannia Aremorica (S.)

G. H.

Britanniæ Gallicanæ, sive Armoricæ, incola S. Ronanus vixit in inferiore ejus regione; primum autem in oris Leonensibus, ad Oceanum Britannicum, istuc ex Hibernia appulsus. Urbs regionis hujus Episcopalis appellatur Leonensis S. Pauli, vulgo Sint Pol de Leon, [Vixit in Leonensi] a primo suo Episcopo Paulo, cujus varia Acta illustravimus ad diem XII Martii. Inde S. Ronanus ad Silvam Cornubiæ Nemeam migravit, ibique vitam reliquam peregit. Est Cornubia in sinu Oceani Armoricani sita, [& Corisopitensi diœcesibus:] cujus urbs Episcopalis est Corisopitum Curiosolitarum, vulgo Kempercorentinum appellatur, a primo suo Episcopo & Patrono præcipuo S. Corentino, cujus Acta danda erunt XII Decembris die ejus natali. In hac urbe & diœcesi, hisce Kalendis Iunii, celebratur festum S. Ronani, Episcopi & Confessoris, sub ritu duplici: ex cujus antiquo apud nos Breviario damus, aliqua Acta, olim ad Matutinum recitari solita, [Acta dantur ex hujus Breviario,] quæ etiam fuerunt jam pridem a Petro Bernardo Societatis nostræ Sacerdote submissa. Habemus insuper Proprium Sanctorum Ecclesiæ Corisopotensis, anno MDCXLII excusum, in quo ad hasce easdem Kalendas, sub ritu duplici Ronanus colitur, & Lectiones secundi Nocturni sunt ex eadem Vita, sed magis contracta: sub finem vero, quæ in priore deerant, de ejus obitu & Reliquiis nonnulla referuntur. At citato Breviario Corisopitensi, & alio Leonensi, quod non habemus, Vitam S. Ronani edidit Gallice Albertus le Grand inter Vitas Sanctorum Britanniæ Armoricæ, ex qua nonnulla infra & in Annotatis observamus. [codata eum Vita ab Alberto le Grand scripta.] Et is quidem in titulo solum Anachoretam appellat, in ipsa vero Vitæ relatione etiam Sacerdotem. Interim, præter Lectiones secundi Nocturni, omnia præscribuntur in Officio Ecclesiastico recitanda de Communi Confessoris Pontificis, & Oratio est: Exaudi quæsumus Domine preces nostras, quas in B. Ronani Confessoris tui atque Pontificis solennitate deferimus &c. in tertio antem Nocturno legitur Homilia in Euangelium, Vigilate quia nescitis &c. de Communi.

[2] De tempore quo vixit S. Ronanus hæc habentur. Infra in Vita invisit eum Grallonus, Britonum Rex, de quo pluribus egimus die III Martii, [Vixit sub Rege Grallono] ad Vitam S. Winwaloëi Abbatis, qui in monasterio Landeveneco a se constructo, dicitur Grallonum, Regem Cornubiæ aut occiduorum Cornubiensium, ultro ad se venientem excepisse; & hunc Winwaloëum floruisse seculo Christi sexto ostendimus, idemque de S. Ronano dicendum arbitramur. At quod Bertrandus Argentræus lib. 1 Historiæ Britanniæ cap. 22, [6 seculo.] eumque secutus Albertus le Grand voluit, dictum Grallonem sive Gradlonem mortuum esse anno quadringentesimo quinto, & tunc in monasterio Landeveneco sepultum, atque ante sub eo floruisse SS. Winwaloëum & Ronanum, satis refutavimus ad Vitam dicti Winwaloëi, ad quam Lectorem remittimus.

[3] Petrus Bernardus, ad Vitam nobis submissam, adscripserat asservari costam S. Ronani integram in Cathedrali: [Ejusdem Capellaprimaria,] & sic in Proprio Sanctorum dictæ Cathedralis Corisopotensis dicuntur ejus Sacræ Reliquie in Ecclesiam Cathedralem illatæ. Albertus vero le Grand adjungit, corpus ejus ab initio in eremitorio sepultum; dein lapsu temporis modicum oppidum in cacumine montis S. Ronani ab ejus nomine, patria Aremorica lingua, appellatum Loc-Ronan-cout-Nevent, quod ædes Ronani fuerit: ubi ab antiquis Principibus, ut ejus memoria ibi celebraretur, pulchra capella constructa & dotata fuit, a peregrinis totius Britanniæ illius frequentata, ad ejus Reliquias, arcæ splendide exornatæ inclusas, [Reliquiæ,] debite honorandas: quarum reliqua pars in Ecclesia Cathedrali Corisopitensi asservatur. Præterea in dicto S. Ronani eremitorio post modum plures habitarunt Eremitæ, [eremitorum;] qui sanctitate vitæ illustres fuerunt: intere quos fuit Robertus anno MCII consecratus Episcopus Corisopitensis, cujus meminerunt Sammartani in Episcopis ejus Ecclesiæ, a quibus dicitur Episcopus XIX Eremita apud Locinianum, ab eoque Ecclesia Cathedralis restaurata, cum esset vetustate diruta; [processiosingulis septenniis:] ac debitum naturæ persolvisse anno MCXXX. Demum, uti adhuc apud Albertum legitur, singulis septenniis instituitur ad hasce Kalendas Junii solennis processio, cum sacris S. Ronani Reliquiis, gestatorio splendido adornato impositis, & circa montana ejus delatis: ad quam processionem accurrit maxima hominum ex tota regione multitudo. Plures etiam per dictam Britanniam capellæ S. Ronano sunt dicatæ, [aliæ capellæ.] inter quas aliqua est apud Leonenses dicta, Loc-Ronan-arfrancq, ubi septum regium est, & est parœcia S. Ronano sacra, Renan dicta.

[4] [Alius ab eo Ronanus in Anglia.] Venerabilis Beda, lib. 3 Historiæ Anglicanæ cap. 25, refert Ronanum Sixtum, in Synodo Pharensi anno DCLXIV habita, strenue Catholicam Paschæ observationem contra Finanum Episcopum defendisse. Hunc Colganus VIII Ianuarii, ad Vitam S. Finani in Notis num. 6, ait in Britannia Armorica coli primo Junii; quo die Vitam ejus dare cogitabat ex Breviario Corisopitensi. Verum in hoc nihil simile habetur: ac plane integro seculo junior iste fuit S. Ronano de quo hic agimus. Nos de Ronano Scoto egimus VI Februarii, inter Prætermissos.

VITA
Ex Breviario Corisopitensi.

Ronanus, Episcopus, Eremita in Britannia Aremorica (S.)

BHL Number: 7337

Sanctus Ronanus, in Hiberniensi regione oriundus a, & in pueritia litterarum studiis a parentibus traditus, [Episcopus ordinatus in Hibernia,] cælestium fluenta doctrinarum sitibundo pectore hausit, puer irreprobus: quod autem legit ac didicit, sapienter intellexit, & menti memoriter mancipavit. Fuerat ei quotidie summa vigilantia, in mandatis Dei infatigabiliter seipsum exercendo. Deinde virtutum meritis sibi suffragantibus, ad usque solium b Pontificale Dei gratia sublevatus, boni operis notitiam in populo sibi commisso Doctor sparsit egregius. Qui Sacerdotii sui diebus, placens Deo inventus est justus, per gratiam sancti Spiritus illum custodientis, in omnibus Domini justificationibus. [Luc. 9, 23] Postea vero, illud Euangelii in animo evolvens, Qui vult venire post me, abneget semetipsum, & tollat crucem suam, & sequatur me, &, Omnis qui reliquerit domum, aut fratres & sorores, aut patrem & matrem, aut uxorem aut filios, aut agros propter nomen meum, centuplum accipiet & vitam æternam possidebit; [Mat. 19, 29] [transfretat in Armoricam, ad Leonenses] patria, amicis rebusque paternis pariter omissis, transfretato Oceano in Britanniam delatus est; & applicitus oris Leonensibus, ibidem mansit, in Dei servitio die nocteque persistens. Moram autem faciente viro Dei in prædicto climate, miraculis crebris populo cœpit innotescere, quæ per eum Dominus operabatur assidue. Cæcis enim orando visum restituebat, ægrotantibus sanitatem; ex obsessis corporibus dæmones ejiciebat: [miraculis claret.] unde hominum frequens multitudo quotidie veniebat ad eum, in angustiis deprecatura subsidium, qui obtenta salute in sua cum gaudio redibant.

[2] Sciens autem vir Dei inibi, secundum Apostoli præceptum, [migrat in silvam Cornubiæ Nemeam:] orationi sine intermissione, non posse vacare, propter hominum ad se venientium multitudinem; remotiora eremi loca cupiens penetrare, Angelo Dei comitante, venit in Cornubiam usque magnam silvam, vocabulo c Nemeam: juxta quam silvam erat quidam vir, fidei Christianæ cultor specialissimus præ omnibus inibi commorantibus: ad cujus domum cum vir sanctus pervenisset, abillo ad hospitium vultu hilari receptus est. Cum vero per aliquot dies in præfati ruricolæ domo mansisset, rogatus est ab hospite, unde veniret aut quo tenderet, sibi narratet. Cui S. Ronanus dixit: Ego quidem genere Scotus, natione transmarinus, egens omnium quæ mei patris fuere sponte factus, ob illius amorem qui pro nobis gratuita pietate factus est egenus; in hoc exilium veni ultroneus, dimittens Caminora, & majora in die retributionis ab ipso recipere certus. Evolutis autem paucorum dierum curriculis, sæpe dictus vir sanctus quoddam cœpit oratorium struere, in quo orationi vacaret assidue, suo sibi hospite suppetias inferente. [oratorium struit:] Ædificatum est hoc oratorium juxta, silvam Nemæam, scilicet nemus olim nimis amplum, ac belluarum ferax latibulum: quo in loco vir sanctus, Domini se mancipavit obsequio, creber persistens in oratione & jejunio.

[3] Temporis autem interea prætereunte spatiolo, sancti viri per prædictum clima felix fit cognitio, sanctæ operationis ejus indicio, quæ ad usque summi Principis notitiam pervenit; [visitur a Rege & aliis:] nam civitas supra montem posita diutius abscondi nequivit. Unde factum est, ut d Grallonus Britonum Rex, qui tunc temporis illius gentis monarchiam tenebat, collocutionis ejus gratia usque ad ipsum volenti animo perveniret. Cumque a S. Ronano, unde & cur ad has partes venerat animadvertisset: benedictione ab illo percepta, repedavit ad propria. Cœpit interea plebium multitudo sancti viri frequentare oratorium, [ab uxore hospitis vexatur] & desideranti animo mellifluum ejus appetere colloquium. Verum præ omnibus supradictus hospes, ejus inhiabat sermonibus; nam cum illo sæpe per totum diem incibatus manebat: qua de re uxor ejus male sollicita, illum irritare cœpit, illum sui vocans immemorem. Aliquando ad virum Dei iracunda currebat, atque illi imputabat, quod vir suus eam desereret: quam Sanctus, ut solebat, piis affatibus demulcebat. Quadam autem die, cum vir sanctus ante ostium staret, vidit lupum ovem ore ferentem, [oves a lupo liberat:] & ad silvam properantem: & superno fretus juvamine, imperavit illi invasam ovem dimittere: & citius dicto lupus ovem dimisit. Nec solum hoc semel aut bis vel ter ab ipso factum est, verum etiam quotiescumque in tota illa vicinia factum consimile accidebat.

[4] [eadem fingente filiam suam a Sancto devoratam] Quadam die eadem mulier scelestissima, nomine Queban, filiam suam quinquennem in arcam reposuerat, panem ei cum lacte ne ploraret adhibens: quæ primo morsu strangulata expiravit. Interea per totam viciniam discurrens, filiam suam quæsitura, quam in arca posuerat, perditam simulabat; & ante cellulam sancti viri proruit, ita clamans: Biforme portentum, devorator hominum & seductor; parumne tibi erat meum mihi surripuisse maritum, nisi insuper & filiam devorares. Tunc sanctus vir eam intuens, dixit: O mulier, cur me, Christianæ fidei confessorem, tuæ filiæ asseris voratorem? Illa nihilominus prædictum Regem Grallonum adivit & Ronanum, non solum pecorum, sed etiam hominum & præsertim suæ filiæ voratorem asseruit. Rex autem hoc nolens relinquere indiscussum, [ipse eam vere interea mortuam resuscitat.] ad sanctum Dei virum nuntium destinavit; qui eum ad se venire fecit. Interea spiritu Sancto revelante, Sancto Dei patenter innotuit, quod de filia Queban fecerat, & ubi eam occultaverat, quidque eidem acciderat. e Quod sanctus vir, in conspectu Regis & omnium qui aderant, ut evenerat, veraciter narravit. Currunt ergo plurimi ad domum mulieris, & filiam in arca mortuam invenerunt; quam ob rem Queban lapidibus obruere voluerunt, quia in sanctum Dei virum tam nefandum fingere præsumpsit oppobrium: a quorum manibus vir Dei lapides excutiens, ipsorum iracundiam compescuit; & filiam Queban oratione facta resuscitavit. Qui cum in Christo postmodum sanctissime quievisset, ejus sacræ Reliquiæ in Ecclesiam Corisopitensem illatæ fuerunt.

ANNOTATA.

a Albertus le Grand asserit, habuisse parentes mediocris fortunæ & idololatras, ipsumque fuisse eruditum scientiis profanis: sed divinitus cognovisse superstitionem paganismi, & amore veræ religionis transivisse in Britanniam magnam, ibique instructum fuisse ac baptizatum: Verum Britanniam, magna ex parte, occuparant Anglo-Saxones idololatræ, Hibernia autem tota satis Christiana fuit seculo 5 & 6.

b Idem Albertus ait, eum, post susceptos Minores Ordines, Subdiaconatum & Diaconatum, fuisse consecratum Sacerdotem: & Episcopum coli, supra diximus.

c Nemea silva, Alberto Nevei, tribus leucis Kempercorentino dissita.

d Idem Albertus addit, coram Grallone Rege, puelllam fuisse resuscitatum.

e Sequentia a adjunximus ex Proprio Ecclesiæ Corisopitensis.