Ökumenisches Heiligenlexikon

Acta Sanctorum der Bollandisten
Band Mai I

Einleitung Mai I

Henschenius, Godefridus
Papebrochius, Daniel

Acta Sanctorum Maii collecta, digesta, illustrata, a Godefrido Henschenio et Daniele Papebrochio e Societate Iesu Tomus I quo priores IV dies et Vita S. Ri. V. continentur. Praemittuntur Ephemerides Graecorum et Moscorum, horum figuratae, istorum Metricae Latine redditae, et variis observationibus explicatae. Subiunguntur Acta Graeca ad eosdem dies pertinentia.

Antwerp
Michael Cnobarus 1680

[11], lxxxii, 796, [32] p.; ill.

ACTA SANCTORVM MAII
collecta digesta illustrata
A GODEFRIDO HENSCHENIO ET DANIELE PAPEBROCHIO
e Societate Iesu
TOMVS I
quo priores IV dies et Vita S. Ri V. continentum Præmittuntur Ephemerides Græcorum et Moscorum, horum figuratæ, istorum Metricae Latine redditæ, et varÿs obseruationibus explicatæ. Subiunguntur Acta Græca ad eosdem dies Pertinentia.

ANTVERPIÆ APVD MICHAELEM CNOBARVM ANNO MDCLXXX

REVERENDISSIMO ET CELSISSIMO PRINCIPI FERDINANDO EPISCOPO PADERBORNENSI ET MONASTERIENSI, BVRGGRAVIO STROMBERGENSI, S. R. I. PRINCIPI, COMITI PYRMONTANO, DOMINO IN BORCKELOH LIBERO BARONI DE FVRSTENBERG &c. MÆCENATI SVO,
Idibus Novembris anni MDCLXXIX Monasterii solemniter excipiendo,
Godefridus Henschenius & Daniel Papebrochius S. I.
Longa ac felicia tempora.

Post Acta Sanctorum Aprilis CELSITUDINI TUÆ ante hos quatuor annos oblata, & (quod dignationis summæ fuit) accepta etiam probataque; tantus ad obligationes priores nostras, tunc in fronte Tomi secundi expressas, accessit cumulus; ut Majo, ad publicam lucem properanti, alium Patronum nuncupare nec velimus, nec possimus. Etenim quod antea gratitudinis esse videbatur officium, cœpit esse justitiæ; postquam illo Antverpiensibus ferali Autumno superioris anni, qui vel ex sola Professorum Domo sustulit animas quatuordecim intra hebdomades quatuor, & ad unum omnes morbis diuturnis implicuit, plus quam paterne fuisti solicitus de nobis: quorum alterum intellexeras, malo inter ægrorum ministeria hausto, urgeri ad exitum præmaturum de medio vitæ atque operis cursu; alterum noveras, in gravi annorum prope octoginta ætate, orbitatis dolores haud diu laturum. Parum siquidem ratus, id agere precibus ad Deum Cælitesque fundendis, ut productior utrique vita concederetur; nisi etiam curares, ut ne ea, simili occasione ac modo, posset iterum periclitari; non credidisti infra Celsitudinem Tuam fore, per litteras queri de nostra Societate, quasi de publico bono non satis meritura bene, nisi nos, cœptis circa Acta Sanctorum studiis unice jussos incumbere sub umbra Musæi litterarii, procul haberet ab arena & sole communi ceteris: quemadmodum continuo decretum est; non consilium, sed imperium æstimantibus Superioribus nostris id, quod tanta Prudentia, ex tam sublimi Fastigio, suggerebat. Nempe quanto cum discrimine, tali in tempore, foris occupetur Caritas religiosa, post alios plures docuerat noster Daniel Cardonus; qui totum sese effundens in solatium auxiliumque civium, passim ægrotantium aut morientium, maximas nostras omniumque operis nostri amantium spes de se conceptas fefellerat, fato heu! nimium properato, & Tuæ etiam Celsitudini lamentato, subtractus e vivis, prius quam alicui parti Anni sacri præfigendo nomen suum, posset publicam famam mereri, nedum succedere nobis, ad reliquos Menses elucubrandos lampada tradituris. Tvvm igitur nunc est, Princeps Celsissime, quod securius vivimus, Tvvm quod scribimus expeditius: alterius proinde quam Tvvm dici non debebit, quidquid sumus deinceps in lucem daturi, viventes extra periculum, scribentes citra impedimentum, Auctore & suasore Te. Quid? quod in hujus Maji limine compareat Moscorum seu Ruthenorum Ephemeris figurata, a munifica Tva liberalitate accipiens, quod patrii squaloris hirsutam inamœnitatem exuta, sese ipsa miretur elegantiori cælo ex ligneis ad æneas tabulas traductam, formasque nec omnino nativas, nec a nativis alienas indutam. Fuerat quidem propositum nobis, sub aspectum Celsitvdinis Tvæ non prius venire, quam totus hic Mensis esset absolutus a prælo, in tomos omnino sex grandes partitus; licet prævideremus id fieri non posse, nisi anno quarto post eum, qui huic decimo septimo seculo æræ Christianæ futurus erat octogesimus. Sed consilium istud mutare suasit felicitas, Tva dicam, an nostra? imo non tantum Tva & nostra, sed publica: quæ Te, Paderbornensibus infulis ab annis octodecim clarum, deinde Monasteriensi Episcopo Bernardo Τῼ ΜΑΚΑΡΙΤῌ adlectum Coadjutorem, nunc etiam Successorem fecit in Cathedra S. Ludgeri, exultante VVestphalia, plaudente Germania, Europa tota gratulante. Etenim in tam festiva lætitia, quæ solemnem Tvvm ad Monasterienses ingressum Idibus Novembris erat consecratura, aut non apparere nos, tot titulis Tvos; aut comparere asymbolos, nefas cum esset; & maturitatem, non quidem plenam, justam tamen videretur assecutum opus, in tres tomos productum; non potuit nostra Celsitudini Tuæ iterum se probandi cupido cohiberi, quin festinanter officiosa, præcerperet sua adhuc in arbore pendentium fructuum partem hancce dimidiam, Tvo illi capacissimo sinui inferendam, quo litterarios suos proventus comportare gestiunt, quicumque Eruditionem Tvam, & singularem pro ea in aliis promovenda munificentiam noverunt. Quid autem fructus dico? Flores dare Majus solet. Florum vero ea conditio est, ut quotquot ex uno, nascuntur culmo, non simul omnes pandendi adolescant, sed secundi primis, secundis tertii succedentes, cultorem suum dominumque oblectent. Sive tamen flores, sive fructus dicantur hæc Acta Sanctorum Maji; flores propter multiplicem suam varietatem, fructus propter copiosam utilitatem; patere, Celsissime Princeps, ut Tvo inscripta nomine ea accipiat orbis Christianus, nunc dimidia, postmodum integra; qualia vel numquam erat habiturus a nobis vivis, vel multo serius habiturus, nisi Tva apud Deum accepta precatio, apud homines auctoritas gravis intercessissent. Cum vero nominabimus Ferdinandvm Fvrstenbergivm, nihil ultra Lector expectet a nobis, quam plenum reverentiæ profundæ silentium, hac præsertim solemni die, Princeps Celsissime, qua ad Exceptionis Tvæ festivissima hilaria, omni elegantiarum leporumque genere exornanda, & ad laudes Tvas pro viribus celebrandas, Artes universæ sic Monasterium concurrerunt; ut his cunctorum aures, oculos, animosque tenentibus, & exquisitissima titulis ac meritis Tvis encomia certatim producentibus, nullus relinquatur locus tenuitati nostræ, tanto minus ad ejusmodi argumentum factæ, quanto diutius versatæ in tractanda simplici sine cultu antiquitate. Finem itaque præfandi facimus; & geminati deinceps Pontificii ac Principatus munus, SVAVITER, ut hactenus, ET FORTITER gesturæ Celsitudini Tuæ, diuturnitatem auguramur prosperandi usque & usque Regiminis, ex ipsa idem optantium multitudine. Nam, ut apte non minus quam eleganter cecinit Bernhardus tuus Rottendorphius, memor annorum triginta trium, quibus felicissimæ memoriæ Theodorvs Fvrstenbergivs Paderbornensem Episcopatum tenuit:

Si TIBI fata pares tribuant virtutibus annos,
Ceu dedit imperio par Deus ingenium;
Non tamen æquabunt populorum vota precantum
Vt superes PATRVI tempora læta TVI.

SVAVITER ET FORTITER.
Symbolum Celsissimi ac Reverendissimi Principis
FERDINANDI
Paderbornensis ac Monasteriensis Episcopi, nobile Gentis Furstenbergicæ Stemma Virtute ac Doctrina illustrius facientis, propemptico carmine explicatum auspicatissimo mense Novembri,
soLeMnIbVs VVestphaLIa gratVLante IDIbVs

Quisquis parentum gloria superbire,
Veteresque ceras atrium per excelsum
Gaudet repostas exhibere majorum,
Aliena jactans; videat Hunc, suæ stirpis
Grande decus, illustrisque columen illustre
Domus, retro actis seculis perennantis.
Furstbergius hic est, Nobilis, Pius, Doctus;
Furstbergius, Princeps, Episcopus, Vates.
Quod plurimorum gloria ac decus summum est,
Stirps nobilis & antiquus ordo majorum,
Vix numerat Ille inter sua. Ingeni clarus
Doctrina fœtus, non avorum egens laude,
Laus ipsa avorum; nobilesque virtutes,
Animo profectæ, quidquid & mare & tellus
Divite recondit abditum sinu parvi
Faciente, supra Nobiles Virum tollunt,
Hominesque supra; Heroibusque, quos finxit
Antiquitas sibi fabulosa, Martive,
Apollinive, vel Jovi parem reddunt,
Mendacio excepto. Urbium, Mimigroda,
Formosa princeps, nobilis, pia, & docta;
Pietatis alma mater; alma Musarum
Phœbique nutrix jam tui; virorumque,
Probata quorum dextra non semel bello,
Ingens palæstra; tolle, tolle formosum
Caput: intuere Principem propinquantem

Ad te, expetitum, laurea coronatum
Comam, deorum pectus aureæ insigni
Crucis, tenentem dextera pedum, læva
Glaudium manu, & (quod maximum reor donum)
Similem ribi ipsi, Nobilem, Pium, Doctum.
Nunc, quanta fueris, ille te repræsentat,
A te repræsentatus olim, amatusque,
Et concupitus. En venit, venit tandem.
Quodcumque doctum, aut nobile, aut pium est, tecum
Occurrat uni & Nobili, & Pio, & Docto:
Qui SUAVITATE SUAVITER PIA cives
Et FORTITUDINE FORTITER tuos DOCTA
Per arduam Virtutis atque Doctrinæ
Ducet volentes semitam, reducetque
Fors inde si quis degener deerrarit.
Fons Paderanus testis, inclitorumque
Neuhusa sedes Principum, & superbarum
Domino sub illo quidquid urbium est circum.
Non invidebit ulla vel suum Gallo
Clarum triumphis Principem, aut suum Hispano
Opibus potentem, aut Angliæ suum Regem,
Non ipsi avorum gloriam Leopoldum
Suum Viennæ, vel Pragæ suum: quid? quod
Nec invidebit tibi tuum Caput, Roma,
Licet sacrato vertice orbi adorandum.
Beata ter quaterque sub suo est, docta,
Pia, nobilisque, Principe. Hoc sat, hoc plus est,
Quam quælibet, vel maxima ambiens, ausit
Sperare. Padera, si redux tenet terras
Pax læta, pace SUAVITER, sub Hoc, gaudet;
Si Mars ferox, defensa FORTITER, tuta est.
Virtus ubique SUAVITER per Hunc regnat,
Vitiis ubique FORTITER per Hunc pulsis.
Sic SUAVITER, sic FORTITER juventutem,
Sic SUAVITER, sic FORTITER senectutem
Pietate, Virtutisque, Litterarumque
Exultat instructam artibus sub hoc quidquid
Aut civitatum Principe, aut colonorum est.
Hic te tuosque tantus, o Mimigroda,
(Occurre gaudens) advenit beaturus.

Conradus Ianningus S. I.

APPROBATIO CENSORIS ORDINARII.

Opus de Actis Sanctorum Maji, per Reverendos Patres Godefridum Henschenium & Danielem Papebrochium, Societatis Jesu Presbyteros, digestis atque illustratis, quod fel. mem. Aubertus van den Eede, nuper Antverpiensis Episcopus Illustrissimus, dum adhuc Archidiaconus & Librorum Censor inter nos esset legere cœpit, & quousque legerat vehementer sibi placuisse demonstravit, videre tamen perfectum non potuit morte præventus; id ego ultra medietatem productum voluminibus tribus, ex officio, post ipsum suscepto, legi; & tanti Viri judicio etiam in ceteris, quæ deinde ad censuram datæ sunt, partibus dignum omnino reperi. Utpote de quo, sicut ille alias ad Aprilem a se similiter recognitum dixit, Prudens Eruditio antiqua reducit, et Simplex Veritas obscura revelat. Quare hos etiam tres tomos, in quibus nihil deprehendi, quod orthodoxæ fidei bonisque moribus adversetur, sed uberem copiam pulcherrimorum ad omnem virtutem exemplorum, publicam lucem mereri tanto propensius censeo, quanto accuratioribus Commentariis Observationibusque singula invenio discussa atque expensa. Tunc enim perfecte prodest Sanctorum Vitas scriptas habere, cum intelligitur qua fide & auctoritate unaquæque earum scripta sit. Si separaveris pretiosum a vili, quasi os meum eris, inquit Dominus per Jeremiam. Ori igitur Domini assimulari nituntur, qui certa ab incertis, vera a falsis (quantum quidem humana assequi diligentia potest) maturo secernentes examine, conantur Historiam Ecclesiasticam ea parte excolere, qua magis intractabilem hæreticisque contemptam eam reddidit præteritorum incuria atque inertia temporum. Quod ut præfatis Auctoribus, sacrum suum Annum per menstrua incrementa promoventibus, ex communi piorum atque eruditorum desiderio, feliciter cedat, meum etiam votum est. Antverpiæ Idibus Augusti MDCLXXX.

Antonius Hoefslagh, Sacræ Theologiæ Licentiatus,
Ecclesiæ Cathedralis Antverpiensis Canonicus Graduatus,
& Seminarii Episcopalis ejusdem Præses,
Librorum in civitate eadem Censor.

FACVLTAS R. P. PROVINCIALIS FLANDRO-BELGICÆ SOCIETATIS JESU, ET SVMMA PRIVILEGII CÆSAREI.

Cvm Acta Sanctorum, ad sedecim primos dies mensis Maji pertinentia, cura & studio Godefridi Henschenii & Danielis Papebrochii, e Societate IESV, collecta, digesta, & illustrata tres dictæ Societatis Theologi legerint, Opusque laboriosum, eruditum, ac luce publica dignum judicarint. Ego infrascriptus Societatis præfatæ per Flandro-Belgicam Præpositus Provincialis, potestate ad id mihi facta a Reverendißimo Patre nostro Ioanne Paulo Oliva Præposito Generali, concedo Michaeli Cnobbaert, Typographo Antverpiensi, facultatem eadem Acta excudendi.

Cumque Sacræ Cæsareæ Majestatis decreto cautum sit, ne qui libri a Societate IESV conscripti, in Provinciis Romano Imperio subjectis excudantur aut venales proponantur absque ejusdem Societatis consensu; hisce declaro eumdem Typographum isto privilegio legitime frui. In quorum fidem hisce, officii mei sigillo munitis, manu mea subscripsi. Actum Antverpiæ 6 Augusti 1680.

LVDOVICVS DE CAMARGO.

PROTESTATIO AUCTORUM AD LECTOREM.

Quod ante quatuor prægressos Menses sumus identidem protestati, nos in hoc de Actis Sanctorum argumento servatas velle Urbani VIII Pontificis Maximi Constitutiones; neque nostris aliorumve huc referendis Commentariis aliud velle momentum inesse, quam est historiæ ab hominibus errori obnoxiis scriptæ; idem denuo protestamur. Obtestamur etiam eos, qui meliora aut veriora se habere putaverint, ea ut dignentur communicare, cupientibus discere, & corrigi paratis atque corrigere quidquid emendationis egere cognoverimus; idque vel opportuna aliqua in progressu Operis occasione, ut jam sæpe fecimus, vel ea deficiente in faciendo postmodum totius Operis Supplemento. Deprecamur autem, ne mox ac re eriet aliquis diversum quidpiam a sensu, in sua Natione, Provincia aut Religione recepto, id sibi prius statuat esse improbandum, quam seposito affectuum præjudicio rem totam expenderit; vel, si id est difficile, eruditorum passim alibi virorum liberiores de proposita controversia sententias exquisierit. Imprimis vero obsecramus, ne nos, quibus unice proposita est major Dei gloria, per cultum Sanctorum in certiori veritate fundatum, apocryphis qua fieri poterit seclusis; in hisce discernendis notandisque agi quis credat alieniori a se suisque rebus animo. Si cui tamen secus videbitur, eoque justum arbitretur expostulationibus, etiam typo vulgandis, contra nos agere; non simul id efficere velit, ut vel non liceat vel non expediat ad objecta respondere. Quamvis nec putemus obligatos nos semper, ad responsum, eo quo voluerint modo ac tempore sic expostulantibus dandum, quando satisfactionem expostulando prætensam ipsi sibi liberaliter præripiunt: & apud animos sic comparatos, ut factione magis quam ratione moveantur, causam dicere, nihil aliud foret quam offensas augere, fortassis in totius nostræ Societatis injuriam & publica simplicium mentium scandala erupturas.

EPHEMERIDES GRÆCORVM ET MOSCORVM, HORUM FIGURATÆ, ISTORUM METRICÆ,
Latine redditæ & observationibus variis illustratæ.

AUCTORE D. P.

PRÆFATIO COLLECTORIS D. P.

Fastorum libri appellantur, inquit Festus, in quibus totius anni fit descriptio. [Vsus antiquus Fastorum] Tales sub eodem nomine versibus suis illustravit Ovidius, Festa & Ludos Romani populi, ortus item atque occasus siderum notantes, nec non illustriora quædam gesta, quæ publica auctoritate judicata erant mereri memoriam quotannis populo renovandam. Eorum sic appellandorum principium fuisse a tabulis quibusdam, Fastos dies & nefastos notantibus, nemo tam parum Romanæ antiquitatis peritus est ut nesciat; neque velim dubitare, quin ejusmodi tabulis, idem Fastorum nomen remanserit, quamdiu sub Romanis Consulibus Imperatoribusque gentilibus respublica stetit. Aliud certe nomen nullum, quod iis solis proprium fuerit, apud antiquiorum temporum scriptores invenio. Nam Polemei Laterculus, cujus specimen, id est Prolegomena quædam, dedimus in Præfatione Generali ad vitas Sanctorum Cap. 4 §. 3, anno primum CCCCXLVIII conscriptus fuit: quo tempore Laterculi etiam dicebantur Magistratuum vel civilium vel militarium catalogi, imo & Nomenclaturæ singularum Legionum ac Tribuum, quas posteriora tempora Album aut Matriculam nuncupaverunt: sed & Laterculum Theophilus Alexandriæ Episcopus, teste Sigeberto, appellavit Cyclum de observatione Paschæ per centum annos digestum. Longe antiquior est Kalendariorum appellatio, & aureo etiam seculo nota: sed ea, uti nomen habent a Kalendis, quibus usuræ cedebant & reddebantur; ita ad rem fœnebrem solummodo pertinuisse probari potest ex antiquis qui eorum meminerunt auctoribus.

[2] Ceterum uti Fastorum nomen a restrictiori, quam diximus, significatione ad longe ampliorem notionem frequentior usus transtulit,

Quem penes arbitrium est & jus & norma loquendi;

sic Kalendarii vocem, a libris expositæ creditæque pecuniæ (quantumcumque grandibus & centum etiam, [& Kalendariorum] ut Martialis loquitur, paginis Kalendarum) idem usus transtulit ad aliam illam multo arctiorem, qua primitus Fastos dictos putamus; non quidem ut fastos nefastosque dies juri dicundo notarent (horum enim distinctio, Gentilibus observata, sub Christianis Imperatoribus exolevit) sed ut descriptis columnatim Kalendarum, Nonarum, atque Iduum notis cum litteris Dominicalibus, totius anni festa in iis adnotarentur. His autem & antiquis Fastis, una in tabula expreßis, istud commune mansit; quod sicut in antiquis dies fasti rubro, nefasti nigro describebantur colore; sic in Kalendariis majora minoraque festa, simili colorum varietate distinguerentur, more hodiedum observato: unde etiam ab Ovidio Picti fasti dicuntur. Testatur id titulus vetustißimi atque Augustæo ævo politi marmoris, hodiedum in Capitolio Romano visendi, cui totus fastorum nefastorumque ordo & ratio inscripta cernitur: legitur enim in titulo quidam Libertorum Comes ipsum expoliendum & pingendum curasse.

[3] Sicut autem istud sculptum fuit in Marmore, palmos Romanos duodecim lato, alto decem: ita nequaquam absurdum fuerit credere, etiam in membranis cubitalibus aut bicubitalibus, ad usum privatorum, [translatus ad normam Ecclesiasticam,] similes fastos descriptos depictosque: idemque æstimare etiam de Kalendariis Christianorum licebit, cum idem etiam hodiernus usus obtineat. Vsum porro eumdem ad Græcos una cum Imperio transivisse cur dubitem, licet nullodum id teste vel exemplo habeam comprobatum? Nam quod ad colorum diversitatem attinet, de ea constat ex ipsorum omniumque Orientalium Ritualibus libris, impreßis ac manuscriptis, qui paßim Rubrica reperiuntur distincti. Quod vero spectat formam unius chartæ membranæve expansæ, sufficiens ea est illi Græcorum Kalendario excipiendo, quod una cum aliis Orientalium Kalendariis exhibuit Parisiis anno MDXCII G. Genebrard, ante Psalterii Davidici vulgarem editionem. [etiam apud Græcos sub nomine Menæorum] Kalendarium autem vocavit ipse notiori nobis voce, quod Græci Menæum aut Menologium appellant. Hoc tamen nomine non solum intelligunt iidem Græci brevem aliquam Sanctorum toto anno quotidie recurrentium nomenclaturam, qualis in nostris spectatur Kalendariis: sed etiam idque potißimum, explicatiorem quamdam unius pluriumve per dies singulos recolendorum notitiam, quoad vitæ aut paßionis modum, tempus & locum, qualem continent, quæ etiam vocantur, [duplici forma:] & paßim a nobis laudantur Synaxaria; iis similia Martyrologiis, quæ apud Latinos exorsi sunt scribere Beda & Florus, quæque deinde absolverunt Rabanus, Vsuardus, Ado, Notkerus, strictioris laxiorisve epitomes formam observantes.

[4] Habebamus ergo duplex genus Menæorum seu Menologiorum, a mensibus in quos annus dividitur, dictorum: brevißimum unum, [hinc sub nomine Ephemeridum tertiam Metricam] quod totum poßit membrana una expansa objici oculis; plenius alterum, quod debeat integrum volumen implere. Sed præter hæc, aliud tertium deprehendi in ipso majorum Menæorum corpore latitare, prorsus ei Martyrologio simile, quod ante octingentos annos Wandelbertus Prumiensis monachus versibus hexametris descripsit; quodque Ioannes Molanus ante Vsuardi Martyrologium versiculatim distractum exhibuit, iterumque collectum recudit Acherius tom. 5 Spicilegiorum suorum. Reperi enim in prædictis Menæis de singulorum dierum Sancto uno præcipuo, ante ejus elogium, hexametrum unum; primumque inventi hujus mei specimen, collectis totius Martii versiculis, ante Græca Acta ejusdem mensis exhibui, rursumque inter Acta mensis Aprilis, sub appellatione Ephemeridum Metricarum, [& quartam figuratam addimus,] haud omnino (ut mihi videbatur) inepta & necdum in Sacris occupata; Latinis vero auribus non displicitura, quibus eadem ex aurei seculi Poëtis Propertio, Ovidio, Martiale innotuisset. Facto autem istic initio, cum placuisset, semel sub unum aspectum dare totius Græcanici Anni sacri cursum, hexametris illis comprehensum, potius quam eum sic menstruatim distrahere; sub eadem Ephemeridum appellatione id faciendum censui: sub eademque comprehendere etiam volui quartum quoddam Menæorum seu Menologiorum genus, in quo iidem fere totius anni Sancti, per duodecim tabulas distributi, exprimuntur effigiati; atque Ephemeridas figuratas, sumpto ex re nomine, nuncupare; sicuti istas, ex propria sibi styli ratione, vocavi Metricas. Equidem fateor ignorare me utrum hoc tempore talium usus sit in Græcia: fuisse, certum habeo: accepi enim eas ex Moscovia; quo a Græcis invectas dubitabit nemo, qui gentem novit, eorum, a quibus fidem Christianam primum accepit, ita usurpantem ritus, litteras, & imagines, ut nihil in iis novum adjecerit, nisi paucißimos aliquot suæ nationis Sanctos, & barbariem informium lineamentorum in scriptura æque ac pictura. Quomodo autem tabularum istarum prototypa ad meas manus pervenerint, accipe.

[5] Anni MDCLXXI Autumnus Amstelodamum me abstulerat, invitatum illuc a CL. V. Ioanne Blavio, ad Aprilis nostri impreßionem offerente celeberrimos suos atque elegantißimos typos: [Ad hanc facta tabula] quibus quo minus etiam prodierit, jam cœptus imprimi, fecit luctuosißimum ac damnosißimum incendium, circa finem Februarii sequentis absumens novam illius & undequaq; instructißimam Typographiam. Istic agenti longe a domestica bibliotheca, sæpe autem necesse habenti ad auctores in Opere nostro allegatos allegandosque recurrere, nihil accidit commodius quam familiaritas cum duobus Fratribus Petro & Laurentio van der Hem, utroque Iurisconsulto, utroque Philobiblo, si quis uspiam. Laurentio hoc erat particulare, quod non solum optimos cuperet habere libros, sed etiam in speciem ornatißimos, nulli eam in rem sumptui parcens. Affectum autem ejus, & oculos undique spectatum advenientium virorum illustrium imprimis detinebat Geographicum opus, quod a Ioanne Blavio in volumina undecim sub nomine Atlantis distributum, [inventæ apud Laurentium vander Hem Amstelod.] ipse jam tum deduxerat in volumina triginta, collectis & conquisitis undique rarißimis tabulis. Multas (præsertim novum orbem spectantes) redemerat ab autoptis seu oculatis auctoribus, manu exaratas pictasque; ceteras omnes, quas æri impressas vel Blavius dederat, vel ipse acquisierat undequaque, curaverat elegantißima miniatura auroque exornandas, hominem habens uni isti operi multis annis vacantem. Proprio etiam marte manuque addiderat eruditas commentationes iis, quibus deerant impressæ in eamque præstantiam opus adduxerat, ut magni nominis Princeps pro eo, si venale fuisset, duo scutorum Romanorum millia offerri jusserit. Sed vir & a fortuna opulentus, & a ceterarum omnium rerum, quibus alii animum relaxare consueverunt, usu abstinens; negavit quantovis oblato pretio inducendum se, ut pecuntarum neutiquam egens, unica hac eaque honestißima recreatione & tot annorum fructu privari se sineret. Quin potius multa parabat nova, in quibus Sicilia erat (quam unica hactenus tabula expressam habemus) medium forte volumen impletura: Bavaria item in viginti tabulas elegantißime delineatas distincta; atque Moscovia, tum aliis rebus multis ornata, tum duodecim illis quas supra indicavimus tabulis.

[6] Hæ postremæ ne simul in unum volumen conjungerentur, faciebat defectus explicationis necessariæ; ad quam cum me veluti divinitus oblatum crederet, orabat obtestabaturque, hanc sibi ut conferrem operam, curaturo, ut interpretatio a me danda, regalis formæ typis quam magnificentißme impressa, auro deinde super purpureum fundum inducto splendens, tota aurea videretur; sicuti in dedicatoriis quibusdam foliis jam factum ostendebat, ad exemplum aureorum istorum codicum, quos Constantinopolitanorum quorumdam Imperatorum curiosa circa litteras solertia adinvenit. [ejusque rogatis explicatæ,] Equidem negare nihil poteram viro, non solum de me, sed etiam de omnibus per Hollandicam mißionem Societatis nostræ Patribus optime merito: sed nec difficile erat scienti Græcas medii quoque ævi litteras, nomina supra cujusque Sancti caput apposita legere; quippe solis terminationibus barbara, & descripta litteris, prima quidem fronte ignotis, sed quoad plerasque origine Græcis, atque a noto paßim charactere non multo magis diversis quam Germanicæ litteræ differant a Belgicis. Cœpi ergo ibidem Amstelodami admovere manum operi, quod nostra quoque Sanctorum Acta non raro juvare posset: sed superinducta miniatura & inauratio (prout non certa aliqua ratio, sed sua lubentia inexperto ad talia pictori suggesserat) multa alteraverat in vestium paramentorumque characteristica quadam diversitate, per quam a Clericis & Monachis Laici, isti ab Episcopis, Episcopi a Patriarchis seu Metropolitis distinguendi erant, aliique nonnulli Sanctorum Ordines secernendi ab invicem. Ipsis quoque nominibus aliquando irrepsisse vitia deprehendi, quæ haud possent per meram conjecturam corrigi absque erroris periculo. Ad hæc simplex illæ Sanctorum nomenclatura, non satis digna futura erat aut tam pretiosa speciosaque expreßione, qualem ille promittebat; aut nomine meo, quod ipsi præfigere idem volebat. Quid quod in nostris Ianuario, Februario, Martio atque Aprili, magnum inveniens præsidium ad illustrius aliquid utiliusque commentandum; judicabam ad ceteros menses non posse me pari passu progredi, nisi positus in Musæo nostro, & in conspectu habens reliquum pro ceteris octo mensibus apparatum.

[7] Inducias itaque postulavi & obtinui ab humanißimo viro, donec ego quidem rediissem Antverpiam, [post nova exempla accepta ex Moscovia] ipse vero ex Moscovia impetrasset puras & nullis coloribus obscuratas tabulas: quorum alterum citius quam optaveram contigit, ea quæ me Amstelodami tenebat spe in cineres una cum prælis Blavianis collapsa; alterum longioris moræ fuit, dum scilicet iret in Rußiam extraordinarius Statuum fœderatorum Legatus indeque rediret. Quod tamen non obfuit, quominus, post Aprilem Antverpiæ editum, circa Pascha anni MDCLXXV, promisso operi manus admoverem, juxta Nomenclaturam quam mihi Amstelodami descripseram. Succeßit autem conatus iste primus tam feliciter, ut allatæ post biennium circiter tabulæ, non multum esse mutandum probarint in iis quæ jam pridem divinando definieram: & totum quem promiseram Commentariolum, prius absolvi, quam mense Iunio anni prædicti inciderem in morbum istum gravißimum, qui bis ad portas mortis adductum me arcuit a studiis per semestre integrum. His periculis defuncto, & negotiis quæ morbi tempore accumulata fuerant expedito licuit promissum amico munus repræsentare: qui eo vehementer delectatus iterum iterumque scripsit Moscuam, nec acquievit prius quam impetravit tabulas, ad extremam operi manum imponendam requisitas.

[8] Duplicis eæ sunt generis: aliæ, inter se per latera conglutinatæ, longum constituunt volumen; & coloribus quatuor, purpureo, rubro, flavo ac viridi totæ, non dico pinguntur illuminanturque, sed maculantur & obscurantur; talesque vulgo venales prostant, & tales etiam fuerant illæ quarum deformem rusticitatem videram Amstelodami elegantiori miniatura obtectam: aliæ puræ ac simplices, [repræsentantur æri incisæ,] vix post longam indaginem inventæ ac demum in Belgium allatæ sunt. Celatura omnium, in ligno facta, tam est insulsa, sive lineamentorum ductus sive figurarum singularum posituram spectes, ut quidquid in eo genere insulsum potest toto Belgio inveniri, cum istis tabulis collatum, elegans valde videri debeat. Placuit ergo novas tabulas condere, quibus in æs transferendis non prorsus inutiliter pretium aliquod impenderetur; nihil autem deperiret de substantiæ argumenti totius; vestium scilicet (quarum differentiam facile erat sub rudi isto ductu dignoscere) formas easdem accipiendo partim ex elegantius expreßis Diptychis Triptychisque de quibus infra in Appendice, partim ex similium figurarum Græcanicarum exemplis atque ectypis variis, quarum nonnulla apud nos copia est: sic tamen ut mensuræ tabularum, originaliter altior quam lata, & quinquefariam divisa, facta sit pro majori commodo nostro, latior quam alta; & quinque in singulis Sanctorum series, ad quatuor ordines reformatæ.

[9] Tum operis totius specimen, uno alterove mense sic sculptum, per Hispaniam, Italiam, Galliam, [favente Celsiss. Paderborn ac Monasterum Episc.] Germaniamque & Belgium judicio eruditorum subjectum fuit; & illis quidem ubique probatum est ac dignum visum quod publico spectandum exhiberetur: Celsißimo autem Mæcenati nostro sic arrisit, ut quod ex parte nostra requirebatur pecuniæ abunde largitus sit, eadem liberalitate totius novæ delineationis sculpturæque impensas præstiturus, si minus generosum Typographum habuissemus, quam est Michael Cnobbarus, cujus unius ut prælis sic & sumptibus Opus nostrum excuditur. Incredibile porro dictu est quantopere consilii hujus nostri primus auctor V. CL. Laurentius vander Hem, visis tam lætis principiis exultaverit: sed haud longa hæc ei lætitia fuit. Cito enim fatalis ille Antverpiensibus Autumnus etiam mihi incubuit, tantumq; non e vivis abstulit, ac totis quatuor mensibus habuit infirmum Lovanii: & ipse interim, pertinaci quoq; correptus febre, Amstelodami pientißime obiit in festo S. Thomæ Apostoli, ad extremū usque spiritū magis de vita ac valetudine mea quā sua solicitus uti cunctis se visentibus cū multa tenerrimi affectus significatione testabatur. Proinde nemini grave videri debet, si ejus erga me caritati hæc saltem gratæ commemorationis vicißtitudo nunc referatur. Inter istas variorum successuum vicißitudines conceptam natamque lucubrationem in fronte hujus Maji Lectori exhibeo, [cum observationibus opportunis.] cujus majori commodo ut serviam, a Ianuario, more Romano, exordior annum; quem alias Græci, & horum exemplo Rutheni, a mense Septembri auspicantur. Addidi non solum observatiunculas aliquas nominibus singulis sed etiam quas & quorum Sanctorum Græcas Vitas seu Paßiones desideremus, quas habeamus. Hoc quidem, ut Φιλέλληνες hujus nostræ curiosißimæ ætatis, qui utilißimam publico operam præstant protrahendo in lucem quæcumque anecdota veteris ac medii ævi monumenta, laborum ac sumptuum faciant compendium, relinquendo nobis Sanctorum Acta, dignius in hoc suo proprio Opere proditura: istud, ut eorum laudabile studium, qui in talibus conquirendis submittendisque adjuvare nos cupiunt, scopum habeat certiorem, quo diligentiæ suæ intendat aciem.

[10] Nunc quoniam superius dictum est figuratam istam Moscorum Ephemeridem Sanctos quidem plerosque habere a Græcis, [In his Sancti quidam proprii Ruthenis,] a quibus satis certo nobis constat neminem fere coli, qui eum honorem non acceperit a prisca & adhuc in fide integra apud illos Ecclesia; paucos tamen iisdem admixtos, nationi isti patrios propriosque; quid de iis sentiendum putem breviter aperiendum videtur. R. P. Antonius Possevinus, Apostolicis suis itineribus, laboribus, commentationibusque optime meritus de Ecclesia, idemque Legationibus, anno MDLXXXI & II, Gregorii Papæ XIII nomine, ad Ioannem Basilii Magnum Muscoviæ Ducem obitis, clarißimus; in primo suo de rebus Moscoviticis ad Religionem spectantibus Commentario, scribit, quod Mosci ante quingentos annos, Duce Volodomiro, Christianam fidem a schismaticis hæreticis acceperunt: [qui fidem Christi acceperunt a Græcis,] eaque imbuti, ac proinde maximo beneficio se devinctos putantes, facile crediderunt quidquid de Latinis Græci, Romanæ gloriæ atque pietatis ȩmuli, obloquebantur: in hac vero opinione alti & a teneris educati, chronicaque corrupta legentes, nec habentes, qui istas ex eorum animis calumnias serio possent abstergere, a Catholicis valde abhorruerunt. Deinde, inter difficultates Catholicæ Religionis in Moscovia promovendæ, hanc penultimo loco ponit idem Possevinus; quod Mosci corpora quorumdam, qui schismatici fuerunt, integra se habere gloriantur; per quos miracula frequenter edi, cæcis visum restitui, ægrotos sanari, constanter affirmant: ut plurimi periculi res esse videatur, si quis illorum corporum præceptam elevet animis sanctitatem, aut quasi dubius quærat, num ii vere Sancti Martyresve fuerint. Inter alios autem numerantur Cleba & Boris, Petrus Metropolita, & Alexius; quorum corpora extare ajunt Moscuæ. Eadem qua Possevinus persuasione imbuti Rutheni in Lithuania Catholici, [ut vulgo creditur schismaticis:] cum propriorum typorum defectu iisdem quibus schismatici utantur Synaxariis, verentur memoriam eorum facere quos non inveniunt Græcorum Kalendariis adnotatos; ne forte in aliquos non Sanctos, sed schismaticos impingant; uti ad me perscribendum curavit R. Adm. P. Ohilewicz, Ordinis S. Basilii Provincialis, Romanus Theologus; cum eum ego rogandum curassem, ut ex Synaxario Rutheno, quo suus ibi Ordo utitur, Latine vertenda curaret elogia Sanctorum, in Rußia additorum antiquis e Græcia acceptis. Responsum autem istud mihi misit per R. P. Albertum Kojalowicz, qui meum ipsi exposuerat desiderium, obstrictum mihi ea opera, quam sibi contuleram in hic edenda Historia Lithuaniæ. Vtrumque autem hic debui nominare, quia Alberti hujus Miscellaneis, ad Statum ecclesiasticum in eadem Lithuania pertinentibus, nonnihil adjutum me fateor ad sequentia commentanda; nonnihil etiam prædicti Provincialis Basiliani responsis.

[11] Ceterum cum ipsius & Possevini pace dixerim, quod hujus opinio, & illorum metus procedant ex opinione pro majori saltem parte erronea, de fide ad Russos a schismaticis, [Sed hi tunc vere Catholici fuerunt,] & quidem hæreticis inducta. Quod hoc aliquando factum in alterius ullius nationis conversione sit, numquam credidi: soli enim Catholicæ Ecclesiæ convenit, ut ad Gentium conversionem sit vero effectu Apostolica. Proinde nec de Moscis facile inducar ut credam, conversos a schismaticis, quantocumque præjudicio talis opinio fulciatur.. De Gothis, qui Ariana perfidia imbuti erant, quando Italiam, Hispaniam, Africam & partem Galliæ occupaverunt, demonstravi ad diem XII Aprilis, ante Acta S. Sabæ Gothi; toto fere quarto seculo apud eos insigniter floruisse Christianam Religionem, absque ulla Arianismi contagione, licet sub Regibus usque ad annum circiter CCCLXX paganis; donec eorum alter Fritigernes, adversus rivalem regni Athanaricum Valentis Ariani auxilium demereri sibi conatus est, fidem ejus seu verius perfidiam amplectendo. Ad Russos quod attinet (quorum pars una Moscoviam constituit, altera Poloniæ Regi nunc paret una cum Lithuanis) ostendit Magister meus Godefridus Henschenius, fidem Christianam primum apud ipsos prædicatam aut saltem stabilitam esse circa annum DCCCCXC, a Michaele quodam, qui missus illuc a Nicolao Chrysoberga, Patriarcha Constantinopolitano, vere orthodoxo, & unionis cum prima Sede retinendæ studiosißimo, Wlodomirum baptizavit, eique in matrimonium conjunxit Annam, Basilii & Constantini orthodoxorum Imperatorum sororem; ex qua natus Iaroslaus, imperii ac fidei heres factus est, non tamen absque fratrum & coheredum cæde atque injuria; & genuit Annam, Henrico I Galliæ Regi desponsam anno MLI; quæ deinde eo mortuo vidua, secundis nuptiis juncta fuit Rodulpho II Crepiaci atque Valesii Comiti, testibus Sanmarthanis in Historia Genealogica; tandemque hoc etiam mortuo in patriam rediit, utique optime Catholica, & fundata apud Silvanectum S. Vincentii ecclesia memorabilis. Prædictus autem Michael totius Rußiæ Metropolita in Sede Kijoviensi ordinatus, nonum vel decimum in eadem Sede successorem habuit S. Alexium, circa annum MCCCXXX: contra quem missus quidem in Rußiam est a Patriarcha Constantinopolitano Schismatico Dionysius Græcus; sed intræ annos non multos captus conjectusque in carcerem non potuit plene stabilire schisma, quod invexerat. Idem deinde facere conatus Phociey, homo similiter Græcus, parem successum habuit, a Synodo Novogrodensi depositus anno MCCCCXV, quando in locum ejus suffectus est Gregorius Bulgarus, qui Concilio Constantiensi interfuit, sicuti ejus successor Isidorus Florentino. Quamvis autem contra hunc Schismatici prævaluerint per novam Synodum, dicit tamen Albertus prælaudatus successores ejusdem fuisse Catholicos usque ad annum MDXX: quando excisum pœne schisma resuscitavit Ionas Moscus, tantumque non stabilivit; [& valde sero suum schisma stabiliverunt in Russia.] quemadmodum probari potest ex epistola cujusdam Ioannis Metropolitæ, ad Romanæ Sedis Episcopum, apud Herberstenium. Rursum tamen sub finem seculi XVI Hypatium & Iosephum bene Catholicos Metropolitas Rußia habuit, multum ea causa a Schismaticis passos: sed forte eodem tempore in Regia urbe Moscua sedebant iisdem oppositi alii. Vt ut est, satis clare consequi ex dictis videtur, quod extra schismatis hæreseosque suspicionem haberi possint, quos gens illa primis quatuor a sua conversione seculis habuit Sanctos, maxime quando eorum sanctitas divinis miraculis fuisse probata, non solum creditur, sed etiam probatur multitudine & antiquitate templorum, sub alicujus nomine erectorum; uti probatur de iis, quos supra allegatus Possevinus, ex principio tam evidenter erroneo, a verorum Sanctorum numero credidit removendos.

[12] Verum, inquies, ut bene Catholici fuerint Græci sub Imperatoribus Basilio & Constantino; non tamen in unione Romana tenuere constantiam, sed identidem relapsi sunt in suum schisma variosque errores: Metropolitis autem Moscorum in usu perpetuo fuit, usque ad medietatem seculi XVI, confirmationem suam a Patriarcha Constantinopolitano expetere. Sit ita sane: sed an continuo & toties schismatici Mosci, mox & quoties Græci a Romana unione resilierunt? Non existimo. Sequeretur enim toties iterum fuisse Catholicos, quoties ad eamdem isti rediverunt: de Græcis autem dixit Possevinus, [qua non debet censeri fidem semper cum Græcis mutasse;] quod omnino quaterdecies publica confessione se nobis adjunxerint: idque fere de septem ultimis seculis intelligi debet. Vniversim ergo de Moscis videtur dici posse, & quidem jure multo majori, quod de Caßinatibus pronuntiavit Baronius ad annum MCXXXVI, cum narrasset miraculum apertarum sponte ad eorum preces januarum ecclesiæ, tum cum ipsi Anacleto II Antipapæ contra Innocentium II adhærebant. Non simul, inquit, ac Abbas vel Episcopus aliquis schismaticus est, necesse est omnes sibi subditos pariter esse schismaticos: sed illos tantum, qui certo sciunt suum errare Præsulem. Ceteros autem dico non peccare, qui persuasibilibus rationibus putant ipsum recta incedere via, & se verum sequi Pastorem; nec tanta inest ipsis doctrina, vel adeo explorata rerum gestarum cognitio: hosque sua ipsorum bona conscientia reddi crimine liberos. Sicut & tunc evenisse putamus, nimirum quod, etsi Abbas & ex Præfectis aliquis apud Deum & ejus Ecclesiam rei fuerint, simpliciores tamen his subditi, bona fide & conscientia pura cuncta gerentes, divinis tantum rebus vacantes, omnis curiositatis expertes, nullo modo (ut Canones docent) rei fuerint tanti criminis. Si enim hoc valet in tam conjunctis quam sunt cum suo Abbate monachi; quanto id magis valere debuit in Moscis, qui lingua moribusque diversißimi a Græcis, plerumque nec sciebant, conjuncti an sejuncti essent Latini & græci inter se; solum autem considerabant suam ab initio susceptæ fidei erga Constantinopolitanum Patriarcham subjectionem?

[13] Quid quod Russorum Reges, intelligentes se suosque, propter illam qualem qualē cum Græcis conjunctionē, idoneorum doctorum defectu, [quin potius unionem cum Romanis identidem professa est,] exerrare in aliquibus, identidem ad Romanam Sedem se converterint pro remedio. Sic anno MCCXXVII, uti apud Odericum Raynaldum legitur, Gregorius nonus, Vniversis Regibus Rußiæ scribens, Gaudemus in Domino, inquit, quod nuntii vestri, ad venerabilem Fratrem nostrum Mutinensem Episcopum Legatum a Latere nostro transmissi, eum humiliter rogaverunt, ut partes vestras personaliter visitaret: quia cupientes sana doctrina salubriter instrui, parati estis omnes errores penitus abnegare, quos propter defectum prædicatorum, sicuti dicitur, incurristis. Sic anno MCCXLVI Innocentius IV gratulatur Rußis, quod nuper, gratia faciente divina, illuminata fuerint corda eorum, ut recognoscentes Romanam Ecclesiam, matrem aliarum omnium & magistram, ac summum Pontificem successorem Petri … ad devotionem & obedientiam Apostolicæ Sedis redire affectarent: [per Episcopos] quibus propterea Archiepiscopum Prußiæ atq; Estoniæ destinabat, ut commisso sibi istis in partibus plenæ Legationis officio fungeretur. Iam vero ad Florentinum Concilium, sub Eugenio Papa IV, venit uti jam diximus Isidorus, Metropolita Kioviensis totiusque Russiæ, nec tantum decretis ejus circa fidem subscripsit anno MCCCCXXXIX, sed ut Græci quoque idem facerent insigniter juvit: quare, ut majori cum dignitate rediret ad suos, Legatus ipsius Pontificis a Latere, Cardinalitia fuit dignitate ornatus. Licet autem sui non receperint eum, sed coacta schismaticorum Synodo damnarint carcerique incluserint unione repudiata (fortaßis quia Constantinopolim dumtaxat missus a suo Principe, auctoritate propria se contulerat Florentiam, ut locum tenens Apostolicæ Sedis sanctissimi Patriarchæ Antiocheni, Domini Dorothei) non tamen prorsus in vanum laboravit. Nam præter fructum inter Ruthenos Polonis subjectos factum, ea videtur etiam apud Moscos semina reliquisse, ex quibus deinde secutum est, quod anno MCCCCLXXII (sicut ex Ms. Archivi Vaticani accepit prælaudatus Raynaldus) Joannes Basilii, decreta ad Sixtum amplissima legatione, significavit, se Florentini Concilii sancita admisisse, atque a Constantinopolitano petere jura desiisse, ex quo barbarico Turcorum jugo ille pressus esset: Pontificem etiam ut Christi Vicarium veneratus, ut mitteretur Legatus, qui in Moscovia corruptelas, si quæ irrepsissent, tolleret, flagitavit, &c. Nescio autem an ab hac legatione diversa ea cedi debeat, cujus meminit Albertus Kojalowicz ad annum MCCCCLXXVI, ut communibus Russorum ac Lithuanorum comitiis circa idem tempus decretæ, per Misaelem Kioviensium Pontificem.

[14] Anno quoque MDXIX Basilius (non is qui antea cum Sixto egerat, prout hallucinando credidit Raynaldus: [& Duces suos.] hic enim Ioannes dicebatur) Basilius, inquam, Ioannis prænominati ex Sophia vel Zoe Thomæ Palæologi filia genitus, Gabriel ante Imperium dictus, de redintegranda cum Romana Ecclesia Moscoviticȩ conjunctione pia agitavit consilia; de quibus monitus summus Pontifex Leo X, Gardiensem Episcopum ad eum legavit, quemadmodum ex lib. 3 Breviarii rerum sub isto Pontificatu gestarum scribit Raynaldus: qui deinde anno MDXXV insinuat, quod priori anno idem Basilius a Clemente VII, de Ruthenica Ecclesia Romanæ conjungenda ac Græcanico schismate damnando postulatus, bene ad id animarum se ostendit; quare jam dictus Pontifex ipso anno MDXXV in Moscoviam legavit Franciscum Episcopum Scarensem Internuntium, ut de modo ac ratione conjungendarum ecclesiarum conveniret. Non cum Ioanne Basilio (uti hic iterum hallucinatur Raynaldus) sed cum Basilio Ioannis filio: qui usque ad annum MDXXXII superstes, successorem habuit Ioannem Basilidis, puerum quadrimum. Hujus porro patruus ac tutor Georgius nihil prius videtur habuisse, quam ut nepoti suo Romanum Pontificem conciliaret: id enim colligitur ex Gabbutio in Vita S. Pii V, ad finem hujus primi tomi impressa, num. 256, ubi dicitur Pio Papæ injecta mens Legationem ad Moscos destinandi, quod olim ad Romanos Pontifices antecessores suos, Clementem septimum, Paulum, & Iulium, utrumque ejus nominis tertium, a Moscorum Principibus legati missi fuissent, qui certa munera, Regia videlicet insignia, ab Apostolica Sede postularent, & ut Sacerdotes aliique pii viri civilium artium opifices in Moscoviam mitterentur: [Hi etiam Czaris titulum a Papa petierunt,] quod aliud profecto non erat quam suprematum Ecclesiæ Romanæ agnoscere, cujus Antistes præ ceteris omnibus jus haberet etiam Reges appellandi. Sedit Paulus ab anno MDXXXIV usque ad MDXLIX, cui anno proximo suffectus Iulius annis quatuor Pontificatum tenuit. In confinio autem utriusque. Pontificatus nata est concertatio de titulo Czaris, inter Moscos & Polonos, quæ secundæ isti sub Iulio legationi occasionem attulisse videtur.

[15] Concertationem ipsam pluribus describit Albertus Kojalowicz ad annum MDXLVIII & sequentes, ubi sic loquitur: Slavonica ea vox non significat Cæsarem aut Imperatorem (quemadmodum exterorum aliqui, ignoratione idiomatis adulationi mixta lapsi, vocitare solent Magnum Ducem Moscoviæ) sed Regem: Legati tamen Regii, quod homo arrogans privata auctoritate insolentem titulum invasisset, Rege suo inscio, recusabant constanter eum fœderis tabulis inserere. Prudenter an secus disceptatum est anno MDL in Senatu Lithuaniæ, plerisque affirmantibus obsecundandum ambitioni fastuosi juvenis, [sed opponentibus se Polonis] annum tunc XXII agentis, & subacto Casanensi regno tumidi, ne materia belli nova præberetur, negando id, quod nullo damno concedi posset: solus prope Marescalcus obstitit. Si enim qua facilitate nuper Basilio titulum Magni-Domini totius russiæ permiserant, eadem nunc Ioanni (Ivanum vocat ipse) consentirent ut se Czarem Moscoviæ scriberet; Moscum procul dubio semper alios super alios titulos sibi arrogaturum, quibus falsæ invadendarum Lituaniæ provinciarum prætensiones ad posterorum memoriam transmitterentur … Additum postea ab aliis est, Cæsaris ac Czaris vocabula, ut litterarum similitudine sibi esse propinqua, ita significationis sensu longe diversa. Cæsaris titulum a Principibus variis honoris causa soli Romano Imperatori tribui, veluti primo inter Christianos Principi; eum ab Ivano non appeti, ipsos Moscos fateri: Czaris vero appellationem profiteri solos sectæ Mahometanæ Principes: Lithuanos contra dignitatem Christiani nominis facturos, si communes cum barbaris honores ei tribuant. Econtra Mosci indignari ac fremere, Domino suo negari Czaris titulum, quem ejus patri Clemens Papa ac Maximilianus in suis litteris attribuere non neglexerunt. Lithuani nihilominus perstiterunt dicendo, quod Czaris titulum conferre neque esset ipsius Ivani sibi arrogantis, neque unius alteriusve Principis assentantis, neque arbitrii Regii: indigere omnino eam rem concordi omnium Principum consensu.

[16] Ita continuatum inter nationes est bellum usque ad annum MDLXXII & Sigismundi Augusti mortem: quando Ioannes, [non impetraverunt; usurparunt tamen non invito Cæsare.] litigioso forsan abstinens titulo, se Autocratora seu Monarcham universæ Russiæ appellare cœpit; Lithuani vero, ne durante interregno novis turbis materiam præberent contradicendo, fastu ac falsitate tumentem titulum ad tempus dissimulare maluerunt: quandonam vero etiam Czaris titulum ei cesserint, finiente hic suam historiam Alberto, definire nequeo. Certum est Romanū Imperatorē etiam nunc eo titulo dignari Magnum Moscoviæ Ducem, potius quam Autocratora appellet (quod ipsißima nominis apud Græcos usitati notione Imperatorem significat) sicuti ante Ioannem se appellavit ejus pater Basilius, cujus ad Clementem Epistola apud lovium ex eoque apud Raynaldum sic inscribitur, Clementi Papæ, Pastori ac Doctori Romanæ Ecclesiæ, Magnus Dominus Basilius, Imperator ac Dominator totius Russiæ, nec non Magnus Dux Volodomeriæ, Moscoviæ, Novogrodiæ … Dominator & Magnus Princeps Novogrodiæ inferioris… quos etiam titulos primum sibi usurpasse Basilii istius patrem Ioannem Basilidem scribit Herberstenius in Genealogia Ducum Moscoviæ, anno MDLXXII ex ipsorum Annalibus excerptæ, dicens, quod hic, Ruthenicis rebus in magnam claritatem elatis, titulum Magni Ducis Wlodomiriæ, Moscoviæ & Novogardiæ sibi usupare, seque Monarcham (ceu Czarum) totius Russiæ appellare cœpit. Imo idem auctor ex iisdem Annalibus asserit, quod Imperator Basilius, Monomachus cognomento, Wlodomiro primi Wlodomiri nepoti mißis pro pace obtinenda legatis, tum alia munera regia obtulit, tum Czaris titulo eum donavit. Atque hinc quidem satis refelluntur Lithuani, dum titulos istos primum seculo XVI cœptos usurpari dixerunt: non tamen satis docetur, quod eos Clemens Pontifex approbarit: quandoquidem Gregorius XIII, quantumcumque studiosus demerendi Ioannis, eumque ad Romanam unionem adducendi, litteris suis apud Possevinum anno MDLXXXI non aliter inscribi jusserit, ex ipsiusmet Possevini instuctione, quam Ioanni Basilii, Domino Russiæ, Magno Duci Moscoviæ, Novogardiæ, Smolensciæ, Vlodimiriæ, Domino Casani & Astracani, multarumque provinciarum Principi magno & desideratissimo. Cum enim non legamus, eum, qui pro Czaris titulo sic certaverat contra Lithuanos, de injuria questum cum Possevino Legato; probabile fit desiisse illum pro ipso obtinendo dimicare. Sed neque antea Paulum aut Iulium, neque Pium V, immediatum decessorem Gregorii, quidquam in hac re indulsisse, pendente illius super eo titulo controversia cum Lithuanis atque Polonis, satis ex eodem in jam dicta ocasione Ioannis apud possevinum silentio videtur apparere.

[17] Atque hæc tam prolixe deducere placuit, ad leniendam invidiam, [Eorumdem nupera Romam Legatio,] quæ sub nupero Clementis X Pontificatu Romanæ Curiæ Palatinos haud modica afflavit, dolentibus optimis quibusque Cardinalium, quod Czaris titulo constantius quam par iis videbatur negato, succisa fuerit spes ingentis fructus, quam faciebat legatio honestißima, anno MDCLXXIII missa ab Alexio Michaelide. Legationis caput Paulus Meneses nuncupabatur, vir apprime Catholicus, gente Scotus, sed pridem in Moscovia habitans, domo autem nobilis, utpote frater Baronis de Pitsodels. Sed cū hic attulisset litteras, Clementi X nō aliter quam Romanæ Ecclesiæ Directori inscriptas, & ea tituli tenuitas merito displicuisset; nō potuerunt ii quos id spectabat unquam adduci, ut in responsi epigraphe aliam quam Viri nobilis appellationem redderent, aut saltem Czaris titulum adjungerent, sine quo negabat Orator posse abs se deferri responsum, nisi suum caput certo perdere ipsique Catholicæ religioni periculum & damnum grande vellet creare; cui alioqui si morte sua posset prodesse, non dubitaret vitam impendere. Sed quidquid ille obtestaretur atque rogaret, docens eam vocem non significare gentibus istis aliud quam Regem, idque ex Euangeliorum versione vulgata, ubi locus iste, Non habemus Regem nisi Cæsarem, per Czar & Kesar explicatur: Palatini tamen non desierunt, prætexere injuriam Romani Imperatori faciendam: qui ubi rem intellexit, miratus est Romanis potiorem esse dignitatis suæ curam quam sibi, qui Mosco titulum eum dare consuesset.

[18] Iam quod attinet ad Moscorum erga Romanam unionem animum; fuerant quidem illi sub Ioanne Basilide alienißimi a Latinis; [post discussa præjudicia quæ nobis crearat hæresis Lutherana.] sed alienationis tam grandis potißimum fundamentum erat, quod non alios fere Latinos nossent quam Lutheranos hæreticos, ipsorum judicio vix Christianos: nec alia ipsi Ioanni causa fuit invadendi ocupandique Livoniam, quam quod Rex Poloniæ & Imperator Carolus V impunita dimitteret eorum horrenda scelera ac sacrilegia, qui desolabant monasteria, spoliabant templa, Ruthenorum ecclesias varie polluebant, blasphema multa in religionem invehentes; quæ omnia illi vertebant in contemptum Romanæ fidei, in qua septuaginta fides essent, interim dum ipsi tenerent unicam, a S. Andrea Apostolo, uti jactant, primo sibi traditam, deinde sub Vlodomero latius propagatam. In hac ne quid per novitates inductas alteretur, eorum Popi seu Parochi omni Catecheseos publicique ad populum sermonis usu abstinent, & sola euangelia, sanctorum Patrum homilias, & Divorum vitas Dominicis ac festis diebus prælegunt: unde intelligimus, quam nihil vulgus solat de schismate, deque articulis in fide controversis, per acceptam a majoribus traditionem domi potius privatim, quam publice in ecclesia discens sola illa, atque utinam integra! fidei capita, quæ sunt ad salutē necessaria, cū crebro Crucis formandæ, & aquæ ac aliarum rerum benedictarum usu, nec non eximio cultu Sanctorum atque Imaginum sacrarum, & rigida jejuniorum plurium observatione: quæ omnia cum Lutherani in magno haberent contemptu, mirum non est quod eos Mosci toto animo aversabantur. At postquam Religio in Polonia Lithuaniaque refloruit, & frequentes e Scotia Catholici, fidei causa voluntarii a patria sua exules multitudine maxima in Moscoviam migrarunt, alios paulatim de Latini ritus professoribus sensus induit gens illa. Sane cum Casimiro Regnum abdicante, de successore ei dando disceptaretur, & primogenitum suum designatumque heredem speraret Magnus Dux Alexius prædictus posse ad coronam recipi, propter commoditatem quam utriusque gentis sub uno Rege conjunctio polliceri videbatur ad retundendos unanimiter Turcarum conatus (quod sperari non debebat nisi Latinorum non solum unionem profiteretur Princeps, [pem novam fecit reducondæ gentis] sed etiam ad eorum ritus transiret) coacta super bis Episcoporum Ruthenorum Synodus unanimi consensu declaravit, utrumque citra scrupulum fieri a Principe posse.

[19] Quid autem aliud judicassent homines pii magis quam eruditi? cum hinc intelligerent varietatem ritus non scindere, sed ornare Ecclesiam; utpote cum ipsis Apostolis cœptam: inde vero, sublatis, quæ Lutheranorum abominationes nobis creaverant, præjudiciis, putarent nullam aut vix ullam esse sibi nobisque in fidei profeßione differentiam; [ignorantis potius quam pertinacis:] eo dumtaxat excepto, quod Nicænæ formulæ addamus verbum Filioque; ipsi vero id non putent faciendum: non tam quia mordicus sustinent a solo Patre Spiritum sanctum procedere (cum eorum Clerus, Regularis æque ac Secularis, omni Theologico studio careat domi, foris autem discere non permittatur) sed quia veteris suæ fidei retinentißimi, omnem in ea alterationem, etiam explicationis causa factam, reformidant; quod genti simplici non magno sane vitio verti debet. Istam porro istius, quam dixi, Synodi definitionem non est quidem secuta, quam sperabant Mosci, Polonorum assensio, siquidem ad eamdem coronam prensantibus etiam Lotharingo & Enguiano Ducibus, quorum hunc Rex Christianißimus, istum Imperator commendabant; potentes nimium corrivales justam formidinem incusserunt Polonis, ne pro uno quem eligerent Rege duos æque metuendos inimicos excitarent; mirabilique suffragiorum & animorum concordia, præter omnium expectationem, Rex proclamatus est ex ipsa Polonica Nobilitate, die XIX Iunii, anno MDCLXIX, Princeps Michael Wiesnowisky, inusitato jam pridem exemplo. Propterea tamen non est extinctum in Moscis desiderium conciliandi Pontificis; sed anno, ut dixi, MDCLXXIII missa est Romam præmemorata Legatio: quam optato carere successu, propter causas de quibus meum non est judicare, ideo forsan permisit Deus, ut is honor Innocentio XI servaretur, nunc Romanæ Ecclesiæ Pontifici Maximo. Idem enim ille, qui nuper tam pronus erat ad meliora, nunc paternum adeptus Imperium feliciter regnat, & instantißime agit pro fœdere adversus communem hostem Christianorum ineundo cum Polonis & Cæsare, Bellum certe futurum vix ambigitur, cujus occasione certum est multum posse promoveri causam Religionis, modo crudiendæ gentis, schisma ut dixi potius ignorantis quam tenentis, ratio commoda ineatur, qualem in suo Tractatu ad Gregorium XIII Possevinus præscripsit; optime animadvertens, fieri non posse, ut sola Synodorum convocatione, & unius hominis atque epistolæ mißione (quemadmodum hactenus factum fere est) obtineatur solida Ecclesiarum unio, præsertim lingua ac ritibus diversarum, sed opus esse variis illis modis, qui Christi Legatorum atque Apostolorum proprii semper fuere, & quos prælaudatus Gregorius XIII exinde cœpit tam utiliter quam successu patuit adhibere; erectis, non Romæ solum, sed etiam alibi per provincias variarum gentium seminariis, & prædicatoribus fidei quaquaversum directis, ex nostra Societate aliisque Ordinibus religiosis.

[20] Interim ut eo, unde digressa est, revertatur oratio, & remotum maneat impedimentum, quod alias ferme insuperabile imaginabatur sibi Possevinus, ex parte eorum quos gentes Ruthenicæ colunt Sanctorum, [cujus interim Sancti,] quosque veteribus Græcis permixtos habent hæ figuratæ Ephemerides; videtur (salva semper majoris certiorisque auctoritatis reverentia, & posito semel principio nostro, de fide orthodoxa ab orthodoxis Græcis apud Russos constituta) videtur, inquam, dubitari non debere, quin vere Sancti Orthodoxique & extra schismatis culpam positi poßint haberi ii omnes, quos nunc Moscovia, quantumvis schismatica, colit ut Sanctos. Numquam enim hanc de iis opinionem gens tota assumptura erat, nisi excellens quædam ac singularis virtutum Christianarum claritas, certis indubitatisque miraculis nixa atque post mortem probata eamdem induxisset. Si enim credimus (uti credere possumus, fortaßis & debemus, nisi integræ maximæque nationi eam negamus fidem, quam putamus in re simili dandam nostræ) si, inquam, credimus frequentißima esse & vera miracula, quæ ad Deiparæ, Sanctique Nicolai & aliorum quorumdam nobis quoque notorum Patronorum religiosam invocationem patrantur (utpote non aliud quam orthodoxum Cælitum cultum affirmantia, neque ad stabiliendum schisma ullatenus trahenda) cur ea quæ apud Indigetum sepulcra fieri dicuntur, [non videntur debere rejici.] habebimus erroris imposturæve suspecta, quamdiu nulla affertur in contrarium ratio, quæ ejusmodi credulitatem evertat, nisi sola præsumptio schismatis, ut ita loquar, originalis, erroneo ut vidimus principio nixa? Cur in eo, de cujus contrario nobis non constat, ponemus simplici populo scandalum, & optatæ unionis impedimentum fere insuperabile, abrogari jubendo partem traditæ a majoribus religionis?

IANVARIVS.
GRÆCORUM METRICUS.

Α᾽.

Ιαννουαρίου πρώτῃ θάνες ὦ ΒΑΣΙΛΕΙΕ.

Kalend.

Ipsis occumbis Jani, Basilie, kalendis.

Magis solenniter colitur a Latinis die suæ Ordinationis ad Episcopatum Cæsareensem in Cappadocia XIV Iunii. De eo multa habentur Latine & Græce.

Β᾽.

Θυμὸν ἀποπνέει ΣΙΛΒΕΣΤΡΟΣ δευτέρῃ ἡοῖ.

IV Non.

Spiritus efflatur Silvestri mane secundæ.

Latini festum ejus agunt XXXI Decembris. Acta non solum Latine antiquitus habentur, sed & Græco-Latina Combefisius edidit.

Γ᾽.

Ἐκ ῥεθέων ΜΑΛΑΧΙΟΥ ἀπἑπτατο ἐν τρίτῃ ἦτορ.

III Non.

Tertia lux animam Malachiæ ex corpore tollit.

Hunc Prophetam nos recolimus die sequenti.

Τμηθεὶς ἀμφὶ τρίτῃ πέσε ΓΟΡΔΙΟΣ ἐν κονίησιν.

Gordius in cinerē cadit hac quoq; luce necatus.

Centurio hic fuit & Martyr Cæsareæ in prædicta Cappadocia, inscriptus etiam hodierno Romano Martyrologio. Extat de eo S. Basilii oratio, præterea nihil.

Pro duobus sequentibus diebus desunt in Menæis, utique non raro circa varias partes defectuosis, hexametra singula, quæ nolo per conjecturam supplere; felicior forsan aliquis ea ex aliis Mss. eruet, sicuti nos ex Chiffletiano Ms. Synaxario supplevimus defectus varios distichorum, quæ solent elogiis singulis præmitti. Interim, signatis initio punctis, notabo titulum, quo cujusque diei, hexametro destituti, Officium hic & alibi præsignatur.

Δ᾽.

… Προεόρτια τῶν Φωτῶν, καὶ ἡ σύναξις τῶν ἁγίων ἑβδομήκοντα Ἀποστόλων, καὶ τοῦ ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΘΕΟΚΤΙΣΤΟΥ.

II Non.

… Profestum Luminum, & festivitas sanctorum septuaginta Apostolorum, nec non S. P. N. Theoctisti.

Græci (qui Baptismum appellant Φατισμὸν, Illuminationem) die Epiphaniæ solennes baptismos facturi, quales in Latina Ecclesia ante Pascha & Pentecosten solebant fieri, tres eis dies profestos præmittunt, quorum hic secundus est. De LXX Discipulis Christi, quomodo vocentur Apostoli, infra dicetur. S. Theoctistus nudum hic nomen habet, cum illa honorifica appellatione Sancti Patris nostri: alias in toto Officio verbum de eo nullum. Quis sit, an Siculus Hegumenus in Cucumo monasterio, an Magni Euthymii socius in Palæstina, non divinamus.

Ε᾽.

… Προεόρτια τῶν Φωτῶν καὶ τῶν ἁγίων Μαρτύρων ΘΕΟΠΕΜΠΤΟΥ καὶ ΘΕΟΝΑ καὶ τῆς ὁσίας ΣΥΝΚΛΗΤΙΚΗΣ.

Nonis.

… Profestum Luminum & Sanctorum Martyrum Theopempti atque Theonæ nec non Beatæ Syncleticæ.

Priores duo die III adscripti sunt hodierno Romano, ambo sub Diocletiano paßi in Cilicia: quorum utinam extarent Acta! Tertia sacrarum Virginum Antistita Alexandriæ, dicto Martyrologio adscripta est hoc die. Vitam, seu potius spiritualium exhortationum syllogen, dedimus, jamque etiam Græcam edidit ex duplici Ms. Ioannes Bapt. Cotelerius, tom. 1 Monumentorum Ecclesiæ Græcæ, in Annotationibus ad eamdem dubium relinquens, utrum sit vere S. Athanasii, cujus nomen aliqui Codices præferunt. Ego in hujus Actis II Maji ostendo auctorem, sive is Athanasius seu Polycarpus seu alio quocumque nomine dictus sit, multo juniorem esse, totoque scribendi modo diversißimum ab eo quem tunc colimus. Nota porro quod Ὅσιος & Ὀσία fere dicatur de Monachis & Sanctimonialibus; Ἱερὸς de Presbyteris & Episcopis, Ἅγιος universim de cujusvis conditionis ac sexus Sanctis.

ς᾽.

Βάπτισεν ἐν ποτάμῳ ΧΡΙΣΤΟΝ Πρόδρομος κατὰ ἕκτην.

VIII Id.

Prodromus in sexta baptizar flumine Christum.

Theophaniorum festum Græci appellant, quod hac die concursu magno, peregrinorum præsertim, Græcæ Liturgiæ solennes ritus spectare cupientium, vidium celebrari Romæ, in nostro Græcorum Collegio, anno MDCLXI: quando (ut sub aspectum unum proponatur totus Sacrorum ordo) ante sacrificium sit Benedictio aquæ, quæ pridie sub Vesperis fieri alias debuerat ante cœnulam, & hanc solito lautiorem; utpote in qua, non quidem lacticinia aud pisces, sed buccella panis cum melle ad esum, & vini aliquid ad potum permittunt jejuniorum monasticorum Canones. Ritus autem benedicendæ aquæ similis est nostræ fontis Baptismalis benedictioni, in eo quod, uti Officians apud nos benedicto fonti immergit Paschalem cereum in Vigilia Paschatis; sic Græcus Sacerdos in hac Vigilia immergat aquæ Crucem ab altari sumptam, atque ad medium templum ubi prostat vas aquæ benedicendæ delatam: cujus deinde aquæ aspersione omnes præsentes sanctificat, uti Rubricæ in Menæis loquuntur.

Latini festivitatem hodiernam Græco quoque vocabulo nominant Epiphaniam, id est Ostensionem seu Manifestationem Domini. Hanc autem simul triplicem venerantur, qua scilicet ipsius divinitas manifestata est Magis in Bethleem, Ioanni ad Iordanem, Discipulis in Cana Galileæ: sed quid potissimum hoc die factum sit, inquit S. Maximus, noverit ipse qui fecit. Haud inutili tamen ratiocinio videmur tenere posse, solum Baptismum Christi ad hunc diem proprie pertinere, propterea quod totus Oriens, penes quem distinctior fuit historiæ Euangelicæ cognitio, nihil aliud hoc die factum agnoscat. Aquæ in vinum conversio, quantum ex Ioanne intelligimus, secundo vel tertio post baptismum mense debuit accidisse, puerorum vero Bethleemiticorum cædes (quam pari consensu Oriens atque Occidens celebrat exeunte Decembri) sicut, congrue ad Euangelium atque ad Stellæ tempus indicatum a Magis, dicitur accidisse uno post Christi nativitatem anno, ita non patitur ut multum anticipetur adventus eorumdem Magorum, & ideo eorum Adorationem Græci ipso die natali colentes, verum ejus diem credi poterunt retinere. Manet interim quod dies VI Ianuarii apud Latinos trium Magorum cultui sit dedicata, de iisque agi potuerit ac pœne debuerit initio nostri Operis. Quin igitur id factum? inquies. Noluit Bollandus noster, in plurium controversiarum pelagus præcipitare navim, vixdum e portis solutam, earum adhuc inexpertus ipse; totumque disquisitionis prolixioris discrimen prudenter rejecit ad XXIII Iulii quo Trium (ut vulgo vocantur) Regum Translatio, Mediolano Coloniam facta seculo XII, solennißime recolitur. Decennio post editum Ianuarium amicus ejus Hermannus Crombachius amplum de illis volumen edidit cum titulo Historiæ; sed licet diligentiæ nulli pepercerit auctor, in ea tamen historiæ parte, quæ Euangelicum textum excedit, ad suos fontes reducenda, nihil reperit solidæ antiquitatis. Nam Dextri Chronicon, novitium seculi hujus figmentum esse, satis superque nunc constat: & Bedæ operibus adjuncta Collectanea, Bellarmino Iudice, nihil fere habent, quod sit ingenio Bedæ dignum: nec alius ullus scriptor vel Græcus vel Latinus profertur per tot secula, usque ad Friderici Barbarossæ tempora, qui nomina nunc vulgata usurparit, nedum ea docuerit, quæ postea cœperunt narrari de Magorum post Christi mortem baptismo per Apostolum Thomam, ordinationeque Episcopali, & prædicato per ipsos populis Euangelio, ac morte denique pro Christi nomine illata a barbaris. Superest igitur adhuc integer labor, in ea disquisitione ponendus; si tamen operæ pretium sit in tam obfirmato totius antiquitatis silentio posteriorum temporum divinationes hallucinationesque sectari atque colligere, & Ioannis Hildesiensis fabulosam (ut ipse agnoscit Crombachius) de hoc argumento farraginem ventilare. Nobis certe, cum ad Iulium pervenerimus, satis erit prædictæ Translationis fidem indubitatam reddere, Coloniensiumque in istis corporibus honorandis religionem tueri, tot illustribus monumentis miraculisque divinitus & humanitus confirmatam.

Ζ᾽.

Μνήμη ἑβδομάτῃ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ λάχεν αἰδοίο.

VII Id.

Septima Baptistæ memores jubet esse colendi.

Notandus hic Græcorum ritus, quo post singula majora Christi Domini aut Deiparæ festa, subjungunt memoriam eorum Sanctorum, qui propius ad mysterim concurrerunt. Ita post festum Hypapantes secunda Februarii, sequitur memoria Iusti senis Simeonis, qui suis ulnis Christum excepit: & sic de ceteris. Hic vero VII dies Ianuarii eo etiam solennior erat Constantinopolitanis, quod pariter recoleretur memoria manus in urbem Regiam translatæ sub Imperatoribus Constantino & Romano Porphyrogenitis, id est seculo X. Dicitur autem Antiochenus quidam Diaconus, Iob nomine, eam attulisse ab Antiochia, quo eam olim ex urbe Sebaste, in qua sepultus Ioannes fuit, Lucas Euangelista detulerat. Notabilis quoque est ejus imago ad hunc diem, in Menæis excusis designata cum magnis ad humeros alis, propter titulum Angeli eidem ex Scripturis aptatum.

Η᾽.

ΔΟΜΝΙΚΑΝ ὀγδοάτῃ πότμου λαβε νὺξ ἐρεβεννή.

VI Id.

Domnicam octava mortis nox abstulit atra.

Abbatissa fuit Constantinopoli, & habemus jam Vitam, Græce ac Latine dandam in supplemento Ianuarii, ad quod etiam optaremus Acta Græca SS. Juliani & Basilissæ, pro die sequenti, qualia vidisse se Allatius ait; eo quod, cum auctorem præsentem ac videntem præseferant, conficta tamen ea esse nunc arbitremur, ob causas facile a posteris vestigia nostra pressuris agnoscendas: quamvis eæ in principio Operis nos latuerint, minus adhuc expertos ad talia secernenda.

Θ᾽.

Ἀμφ᾽ ἐνάτῃ, ΠΟΛΥΕΥΚΤΕ, τομὴ μέγα δῶκέ σοι εὖχος.

V Id.

Grande tibi, Polyeucte, decus dat sectio nona.

Martyr Melitinæ in Armenia sub Decio: apud Latinos memoratur XIII Februarii. Acta Græca triplicia habemus.

Ι᾽.

ΓΠΗΓΟΠΙΟΝ δεκάτῃ θανάτου τέλος ἀμφεκάλυψεν.

IV Id.

Gregorium decima mortis sors ultima obumbrat.

Nyssenus hic est, qui a Latinis IX Martii colitur, ubi de libris ejus contra Eunomium, aliter quam hactenus editi sunt ordinandis, demonstrative disserui.

ΙΑ᾽.

Ἐν δεκάτῃ ὀλοὸν βίοτον λίπε ΚΟΙΝΟΒΙΑΡΧΗΣ.

III Id.

Undecima vitam dimisit Coenobiarcha.

Videlicet Theodosius in Palæstina: cujus Vitam ab auctore coævo, non tamen a Cyrillo discipulo esse scriptam, certo jam nobis constat, ex chronologica Synopsi ipsiusmet Cyrilli de vita sui Magistri ejusque scriptoribus: quam Synopsim nunc habemus, æque ac alteram ab eodem Cyrillo laudatam S. Theodosii Vitam, auctore Theodoro Episcopo Petrarum, utramque dandam ad supplementum Ianuarii. Ipse autem Sanctus adscriptus est hodierno Romano.

ΙΒ᾽.

Τῇ δυο καὶ δεκάτῃ ΤΑΤΙΑΝΗΣ αὐχένα κέρσαν.

II Id.

Luce duodena Tatianæ colla rescissa.

Quæ hujus Acta habentur apud Græcos, eadem a Latinis leguntur sub nomine S. Martinæ, & sic ea dedimus I Ianuarii, quo die hæc antiquitus colebatur, nunc translata ad diem XXX, pro commoditate majoris ac liberioris cultus. Acta ista, per licentiam plus quam poëticam adornata, si nunc a nobis examinari & edi deberent, severiori nota castigarentur.

ΙΛ᾽.

ΕΡΜΥΛΟΝ ἤθ᾽ ΕΤΑΡΟΝ δεκάτῃ πνίξε τρίτῃ Ἴστρος.

Idibus.

Hermylus & Socius post hanc merguntur in Istro.

Socius Stratonicus est, Martyrii locus Mysia: ambo Romano hodierno sunt inscripti ex Actis a Lipomano primum editis, quæ habemus etiam Græce danda in supplemento.

ΙΔ᾽.

ΑΒΒΑΔΑΣ ἀμφὶ τετάρτῃ καὶ δεκάτῃ κτάνε χαλκός.

XIX K. Feb.

Abbates quarta & decima dant colla securi.

In Sinai scilicet, primum Sabbas, Esaias, & socii XXXVI, sub Diocletiano a Saracenis occisi; deinde ab iisdem aliisve barbaris alii ibidem & in Raithu. Primorum meminit, & secundorum Acta, quæ Græce habemus, pathetice descripsit Nilus Monachus, cujus filius Theodulus Martyrum unus fuit. Eorumdem quoque historiam Ammonium similiter & monachum & oculatum testem contexuisse, asserit Allatius in Diatriba de Simeonum scriptis, sæpius hic aleganda: hanc autem historiam vehementer optamus habere, aut scire unde sit petenda. Simul omnes, non sine confusione aliqua, inscripti sunt hodierno Romano.

ΙΕ᾽.

Βλάστος Θηβαΐδος πέμπτῃ κτάνε ΠΑΥΛΟΣ ἀμύμων.

XVIII Kal.

Thebæus Paulus decima quintaque coruscat.

Latini hunc colunt die X, & suas de eo Lectiones Romana Ecclesia sic orditur: Paulus Eremitarum Auctor & Magister; & tamen numquam ille se obstrinxit votis quæ Religiosum (ut nunc loquimur) facerent, nullos discipulos constituta ab se regula informatos dimisit: sed (ut scitur ex Actis) sororii injuria & persecutionis metu, nullo hominum conscio, extra eorum conspectum seceßit, atque ad interiorem eremum paulatim progressus usque ad mortem delituit, uni S. Antonio semel conspectus dum viveret. Quid ergo molesti nobis sunt aliqui, objiciendo Patres aliosve scriptores, qui Eliam Prophetam & Joannem Baptistam, ut monasticæ Profeßionis Duces, Principes, Auctores, Magistros laudant? quasi hæc eis competere non poßint absque religiosorum nuncupatione votorum, neque solum vitæ solitariæ qualiscumque ab iis sumptum exemplum sufficiat ad ejusmodi encomia.

Πέμπτῃ καὶ δεκάτῃ καλύβη μετέπηξ᾽ ΙΩΑΝΝΗΝ.

Tugurio sese Joannes clausit eadem,

Hujus pervetusta memoria extat Romæ in insula Tiberina, quin & corpus ibidem haberi creditur. Hinc vulgari errori (cum quo etiam Baronius hodierno Romano ipsum inscripsit) data occasio, ejus historiam, primo Græce descriptam, quam suo etiam tempore daturi Græcam sumus, veteri Romæ ipsam adscribendi; cum ex ipsamet evidentißime liqueat, eam novæ Romæ, id est Constantinopoli totam deberi, ubi natus fuit, & aliquamdiu Monachum inter Acœmetas professus; denique a longinqua peregrinatione redux, paternæ domus angulum ignotus incoluit. Vnde fit ut nec minimum quidem vestigium Joannis istius in ullis antiquis Latinæ ecclesiæ Martyrologiis inveniatur: & verosimile sit eodem tempore, quo Vesontionem in Burgundiam Caput, Romam quoque allatum fuisse corpus, id est post captam anno MCCIV a Latinis Constantinopolim. Idem qui Kalybita, ab eo quod habitavit in tuguriolo, etiam ὁ διὰ Χριστὸν Πτωχὸς, Propter Christum pauper cognominatur.

Ις᾽.

ΣΕΙΡΗΝ προσκυνέω ΠΕΤΡΟΥ δεκάτῃ ἐνὶ ἓκτῃ.

XVII Kal.

Ad decimam sextam venerabor Vincula Petri.

Eudocia, Theodosii Iunioris uxor, seculo Christianæ æræ quinto, ex accepta Hierosolymis Catena partem Constantinopolim detulit, partem Romam ad filiam Eudoxiam misit: quarum hæc simili quoq; festo Kalendis Augusti celebrando occasionem dedit, cum applicata alteri catenæ, qua idem Apostolus Romæ fuerat in carcere Mamertino constrictus, ipsi mirabiliter inhæsisset: ista vero hodie solenniter monstrabatur Constantinopoli.

ΙΖ᾽.

Ἑβδομάτῃ δεκάτῃ ΑΝΤΩΝΙΟΝ ἔνθεν ἄειραν.

XVI Kal.

Septena decimaque Antonius astra petivit.

Hujus ubique notißimi Vitam, a S. Athanasio scriptam sic illustravit Henschenius, adeoque solide auctori suo vindicavit adversus cavillos heterodoxorum; ut vir eruditißimus inter eos Gerardus Voßius, convictum se ingenue fassus, numquam amplius hæsitaverit in ea sub nomine S. Athanasii alleganda.

ΙΗ᾽.

Τάρχυσαν ὀγδοάτῃ δεκάτῃ νέκυν ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ.

XV Kal.

Mortuo Athanasio decima atq; octava parentat.

Vitam ejus ex propriis fere scriptis collectam daturi, præmittimus ordinem scriptorum ejus apologeticorum, satis diversum a vulgato: & in fine quærimus diem verū mortis: neq; enim quia in hisce versibus plerumque mors indicatur, ea semper in talem diem revera incidisse credi debet, quod semel proderit hic notasse. Celebratur ergo hodie translatio quædam ei & S. Cyrillo, æque Patriarchæ Alexandrino, communis, communi etiam apud Græcos festo; Latini seorsim singulos, Athanasium II Maji, Cyrillum XXVIII Ianuarii venerantur,

ΙΘ᾽.

Γῆ μακάρων λάχον ἐννέα καὶ δεκάτῃ ΜΑΚΑΡΙΟΙΟ.

XIV Kal.

Macarium nona decima capit aula beata.

Ex duobus hujus nominis inter Ægypti monachos celeberrimis, alter Ægyptius cognominatur, Alexandrinus alter sive Romanus, & utriusque commemoratio ita hodie jungitur a Græcis, ut (nisi quod distincta sint utriusque elogia) totius Officii cursus procedat in singulari, tamquam de unico. Latini Romanum II hujus, Ægyptium XV colunt.

Κ᾽.

Λῆξε βίου ΕΥΘΥΜΙΟΣ τῇ εἰκάδι εὐγένειος.

XIII Kal.

Vigesima Euthymius vitam terrasque reliquit.

Abbas hic prope Ierusalem vixit: ejusque meliora, quam quæ hactenus extant, Acta Græca, ut vere a Cyrillo descripta sunt, servamus pro Supplemento. Insertus est autem hodierno Romano.

Præter hunc recolitur a Græcis memoria S. P. N. Euthymii Junioris IV Ianuarii; & II ac XVIII Aprilis memoria S. P. N. Euthymii Thaumaturgi: accedit ex Allatio (qui Encomium auctore Gregorio Cyprio Patriarcha Constantinopolitano vidit) S. Euthymius Episcopus Madytarum: quæ unumne an tres diversos spectent, non definimus; sed expectamus ut aliunde accipiamus ipsum istud encomium, lucem haud dubie aliquam allaturum, simul cum diei notitia, qua postremo nominatus obiit coliturque.

ΚΑ᾽.

Εἰκάδι καὶ πρώτῃ πότμος ΜΑΞΙΜΟΥ ὅσσ᾽ ἐκάλυψεν.

XII Kal.

Vigesima & prima oculos tibi, Maxime, clausit.

Nihil nos in Ianuario nostro de hoc insigni sub Heraclio contra Monothelitas Confessore, utpote nulla adhuc ejus Acta nacti, ideoque expectantes XIII Augusti, quando colitur a Græcis Translatio ejus. Nunc illa habemus ex Ms. Ducis Sabaudiæ, nec illa tantum; sed etiam omnia ejus opera in lucem duobus tomis edidit amicus noster Franciscus Combefisius, X Kalend. Aprilis anno LXXIX Parisiis pientißime defunctus. Addi istis poterit, si aliquando-integra inveniatur, Vita alia brevior, cujus contextum variis corrosorum foliorum hiatibus interruptum, qualem habere potuimus, transcripsimus Mediolani ex quodam Rutiensis in Calabria monasterii Codice, ante annos quadringentos exarato: sic autem ea incipit. Καὶ πῶς ἂν την παρὰ τῶν φιλοκάλων μέμψιν ἐγκλίνοιμεν, μὴ τὸν Ὁμολογητην καὶ πολυν ἐν λόγῳ Μάξιμον τὸν κλεινὸν προτιθέντες εἰς μέσον, καὶ τὰ τοῦ μεγάλου τούτου καὶ ὑπερφυῆ κατὰ τῶν αἱρετικῶν ἀνδραγαθήματα;

ΚΒ᾽.

Εἰκάδι δευτερίῃ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ βρόχον ἔτλη.

XI Kal.

Passus Anastasius laqueum est dein luce secunda.

Natione Persa, martyrium fecit in Palæstina sub Chosroë anno DCXXVIII. Acta ejus in Concilio II Nicæno recitata & laudata dedimus ex originali Latina, Græca pro Supplemento servamus; atque utinam interim accipiamus integra ejus miracula, ab auctore, anonymo quidem, sed oculato conscripta, quæ nobis finiuntur cum principio miraculi XVII De muliere, seu potius puella energumena, cujus liberationem Ascalone impetravit mater, ad collum ejus alligans particulam ex nervo sacræ manus, & corpus ungens oleo per ejusdem tactum sacrato.

ΚΓ᾽.

Εἰκάδι διετμήθητε τρίτῃ, ΑΓΑΘΑΝΓΕΛΕ, ΚΛΗΜΗ.

X Kal.

Vicena caditis ternaque, AGATHANGELE, Clemens.

Episcopus Ancyræ in Galatia Clemens, cum tribus Diaconis Agathangelo, Christophoro ac Charitone & pluribus pueris, Sub Diocletiano & Maximiano Martyrium subiit, cujus duplicia Acta Latina dedimus, Græca reservamus. Clementem & Agathangelum Romano hodierno Baronius quoque adscripsit.

ΚΔ᾽.

Οὐράνου εἰς ξενίην ΞΕΝΗ εἰκάδι ἦλθε τετάρτῃ.

IX Kal.

Vicena quarta cæli Xena celsa petivit.

In Vrbe Roma, non illa veteri, sed (ut ego quidem existimo) nova nobiliter nata, & in seculo dicta Eusebia, primo navi Alexandriam, ibique agnosci metuens Mylassam in Caria petiit, mutatoque nomine ignota obiit, seculo Christi V. Vitam auctore æquali Anonymo dedimus, textum Græcum daturi in Supplemento.

ΚΕ᾽..

Εἰκάδι ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ θεορήμων ἔκτανε πέμπτῃ.

VIII Kal.

Gregorius, divina loquens, est deinde secutus.

Cognomento Theologus, & a patria Nazianzenus, colitur a Latinis IX Maji, quando Vitam ex ejus operibus atque aliunde collectam a Card. Baronio ex ejus Ms. damus, ostendimus autem eumdem æque ac socium Basilium, multo quam paßim credatur citius natum, adeoque & seniorem obiisse. Constantinopoli colebatur tamquam illius urbis Archiepiscopus, sicuti revera fuit: sed ipse pacis communis causa cedere maluit, & Nazianzum reversus ad suum suburbanum, carmen de vita sua composuit, quod Latina prosa redditum exhibemus.

Κς᾽.

Παισὶν ἅμ᾽ ἠδ᾽ ἀλόχῳ ΞΕΝΟΦΩΝ θάνεν εἰκάδι ἕκτῃ.

VII Kal.

Cum Pueris Xenophon post illum Uxorque obierunt.

Vxor, Maria; filii, Arcadius & Joannes nuncupabantur; Constantinopolitani omnes, & monasticam vitam Hierosolymis amplexi, tandemque in mutuam agnitionem adducti. Acta Latine dedimus Otthone Zylio nostro interprete: Græce eadem in Supplemento dabuntur.

ΚΖ᾽.

Άπνουν ἑβδομάτῃ κόμισαν δέμας εἰκάδι ΧΡΥΣΟΥΝ.

VI Kal.

Auriloqui corpus vigesima septima reddit.

Est hic dies delati Constantinopolim corporis (nam in exilio Sanctus obierat) non solum Græcis venerabilior, sed solus a Latinis celebrari solitus: adeoque nunc erant nobis danda illius Acta. Sed cum ea valde prolixa essent, & longe supra opinionem excrevisset sub ipsis manibus Ianuarii moles, coacti sumus in diem mortis, qui XIV est Septembris, differre omnia. Neque consilii pœnitet, quia interim prodierunt studio Emerici Bigotii V. CL. qualia ab eruditis universis jam pridem expectabantur: & Godefridus Hermant totam vitæ temporisque istius historiam eodem successu, quo SS. Athanasii, Gregorii, Basilii atque Ambrosii res gestas illustravit; lingua quidem Gallica, sed annotatis accurate ad marginem locis unde deprompta singula, & observationibus opportunißimis ad calcem librorum adjectis: quibus utrisque libenter me adjutum fateor in Actis SS. Athanasii atque Gregorii Nazianzeni.

ΚΗ᾽.

Εἰκάδι ὀγδοάτῃ νόες ΕΦΡΑΙΜ θυμὸν ἀπηύρων

V Kalend.

Spiritus hinc Ephrem octava est sublatus ad astra.

Colitur a Latinis 1 Februarii: neutro tamen die mortuus, sed æstate vel Autumno. De eo post Gerardum Voßium, per quam accuratum operum ejus interpretem & scholiasten, prolixe in nostro Februario agitur: ubi hoc solum addi deberet, Vitam SS. Abrahami & Mariæ neptis ejus alterius esse Ephræmi, non Edesseni, sed Græci in minori Asia, forsan Cariæ Episcopi, seculis aliquot junioris.

ΚΘ᾽.

Ἐννάτῃ ΙΓΝΑΤΙΟΙΟ ἐπάνοδος εἰκάδι τύχθη.

IV Kal.

Ignatii exuvias vigesima nona revexit.

Roma scilicet, ubi sub Trajano fuerat a leonibus laceratus, Antiochiam, ubi Episcopus fuerat: a Latinis post reliquias Romam relatas colitur 1 Februarii, ubi de eo egimus, Græca in Supplementum operis asservantes; & epistolas, sub ejus nomine editas, in tres classes distinximus, ita ut alias certo ipsius esse, de aliis minus certo ostendamus constare, quasdam verosimilius fuisse suppositas.

Λ᾽.

Λάμψεν ἑνὶ τριακοστῇ χρυσοτρισήλιος αἴγλη.

III Kal.

Sole nitet triplici mensis trigesima Jani.

Festivitate scilicet tribus præcipuis Ecclesiæ Græcæ Doctoribus communi, Basilio Magno, Gregorio Theologo seu Nazianzeno, & Joanni Chrysostomo: in quod festum varia variorum illustria encomia Græca reperiuntur, quas in unum corpus si quis omnes colligeret Græco-Latinas, justum & elegans Opus foret: multo autem grandius evaderet illud, quo quis omnium Sanctorum encomia ab Actis eorum diversa & ab oratoribus illustribus Græcis scripta per ordinem anni digesta evulgaret: quod tamen aliis cogimur faciendum relinquere, iis quæ immediate ad historiam spectant ægre sufficientes.

ΙΠΠΟΛΥΤΟΝ πόντου τριακοστῇ ἐκτάνε ῥεῦμα.

Hippolytumque eadem sub ponti gurgite mersit.

In operibus ipsi attributis & in elogiis Menæorum paßim appellatur Papa Romanus, & sub Claudio Imperatore passus dicitur. Fuit is, ut summum, Episcopus Portus Romani. Sub Claudio persecutio Christianorum nulla fuit, cum prima omnium sit Neronis; Baronius ergo substituit Alexandrum, ad cujus tempora ipse perduxit scriptum aliquod de Canone Paschali, qui Canon etiam cum ejus sculpta effigie repertus in marmore est. Deinde non in mari, sed in fovea, quæ adhuc monstratur, paßū esse habet traditio Portuensium. Hæc ergo omnia examinanda & illustranda erunt XXII Augusti, quo colitur Hippolytus hic a Latinis: nam Hippolytus quem iidem Latinorum fasti hoc die ponunt, Antiochenæ Ecclesiæ Presbyter solum fuit, idemque Novatiano schismati aliquando implicitus.

ΛΑ᾽.

… Τῶν ἁγίων καὶ ἀναργύρων θαυμαθουργῶν ΚΥΡΟΥ καὶ ΙΩΑΝΝΟΥ.

II Kal.

… Sanctorum & sine mercede miracula curationis patrantium Cyri & Ioannis.

Hic miles, iste medicus & monachus, ambo Martyres in Ægypto sub Diocletiano, etiam Latinis ob Reliquias olim Romam translatas notißimi. Encomium utriusque scripsit S. Sophronius; neque id tantum, sed impetrata per eosdem sanitate etiam miracula, tam prolixe, ut quæ de iis nos dedimus, epitome solum sint: integrum ergo Opus Græco-Latine dandum servamus pro Supplemento.

AD FIGVRATAS EPHEMERIDAS PRÆFATIO.

Qvia multi ex his figuratis in Ephemeride metrica nomen habent, de quibus jam supra dicta sufficiunt: ut hinc eo recurrat lector, addito ad nomina ✠ significabo; aliis qui nihilominus coluntur a Græcis, addetur † cum congrua aliqua declaratione. Hic vero quædam mihi præmonendus est lector.

I Tam scrupulose observant Mosci nomina addenda Sanctorum imaginibus, ubicumque & qualitercumque expreßis, ut contrarium nunc plerorumque Latinorum usum necesse habuerit Possevinus excusare, sic scribens illorum Magno Duci. Quod autem Ruthenii tui mirantur, nos piis imaginibus nomina eorum Sanctorum, quos repræsentant, non semper, ut ipsi faciunt, adscribere; scito, si nominum illorum adscriptio ideo est necessaria, ut ex ea sancti illi viri agnoscantur; jam eam haud necessariam esse iis qui ipsos noscunt. Catholicis autem primo aspectu innotescere Christum crucifixum, beatissimam Virginem, & plerasque alias Sanctorum imagines quis dubitet? Præterea si nominis adscriptio necessaria sit, quid illa faciet idiotis, legere nescientibus, quales plerique omnes sunt Rutheni; cum potius ipsȩmet imagines, loco litterarum & scripti, idiotis adhibeantur? Quod si dixeris (ut mihi tui dixere) in ipsa nominis adscriptione virtutem aliquam consistere; tu sapiens es, qui intelligas, in notis ejusmodi nullam, sed in sensu ac fide, sitam esse vim atque virtutem. Attamen non improbamus eorum consuetudinem, qui pietate, non superstitione adducti nomen imaginibus adscribunt; ut alii (cum quod ignorant intelligant) ea etiam ratione pias a profanis imaginibus dignoscant: quod sane crebro Latini quoque Catholici faciunt. Hactenus Possevinus, cui pro Moscis responderi nihilominus potuisset, pietatē eorum in hac parte, & scandalum quod ex nominum omißione accipiunt, procedere ex constantißima eorum quos in principio semel acceperunt rituum observantia, qua eis addi vel detrahi nihil patiuntur: fuisse autem antiquißimum istum non solum Orientalium sed etiam Occidentalium Ecclesiarum consuetudinem, probare poterunt quotquot sunt Romæ operis antiquioris musiva ac tabulæ. Responsum dari posset quærenti causam, ob quam iidem Rutheni improbent sculptas, quamvis Sanctorum, imagines, nec eas in ecclesiis suas tolerent: quia scilicet eas in ecclesiis ponere non acceperint a Græcis, alioqui statuas nequaquam aversatis, uti apparet ex illa celeberrima sancti Salvatoris imagine, Constantinopoli erecta supra portam ut vocabatur auream, de qua nobis agendum erit in Actis S. Theodosiæ dandis XXIX Maji.

II Laudat Moscos Possevinus quia pias imagines decentissime pingunt, nudas in iis corporis partes omnino exhorrentes (nisi quatenus eas præcisa neceßitas mysterii vel historiæ repræsentandæ exigit) uti in his tabulis videre est. Quare cum adducebantur a Possevino ex Moscovia ad Pontificem Legati, eos maxime offendebat, cum vel in hospitis signa turpitudinum cernerent, vel imagines, etiam pias, ad lasciviam depictas; nudas vero statuas & cetera diabolica figmenta in aliquorum domibus & hortis. Quæ pictorum sculptorumque nostratium licentia, majora quotidie incrementa capiens, severiorem profecto sacri ac civilis Magistratus censuram meretur, quantocumque cum artis procacis damno id fieret: nec enim minus istiusmodi picturæ ac statuæ nocent quam libri parum casti, & utrisque æqualiter flammæ debentur si non illis magis, quæ etiam idiotis offendiculum objiciunt. Proinde optabile omnino videtur, ut Innocentii XI castißimus zelus, quo Romæ invigilat ad verecundiæ & honestatis muliebris custodiam, severißime prohibens omne vestium genus, colli & collo subjectarum partium ac brachiorum nuditates non obtegentium, ad publica istæc statuarum ac picturarum scandala amolienda, aliquando etiam se convertat.

III Quæ hic principio cujusque tabulæ ad nomen singulorum mensium apponuntur verba, non explicabuntur hac vice, idonei interpretis defectu: quem ne valde anxie requirendum putarem fecit anno MDCLXXIX oblata commoditas, per splendidam illam, quæ Viennæ comparuit, Legationem Moscorum; quorum interpres unus, cum quatuor postremorum mensium sculptas hic tabulas explicandas suscepisset, in duabus earum, Septembris scilicet atque Octobris, primam lineam sic legit, ut September quidem diceret, Septies si cadat justus, surgit: Proverb. 24. October vero, Fame mentis marcescentes pane verborum suorum, unum credere Dominum panem vitæ nostræ indixit. Frigidæ profecto sententiæ: quibus ceteras similes esse cum possemus præsumere, non erat cur explicationis causa e longinquo petendæ (redierunt enim in Moscoviam Legati) properantia præla sisteremus. Oro tamen mixtos Lithuanis Ruthenos, eos maxime, qui Vilnæ vivunt S. Basilii institutum profeßi, ut illum qualemcumque defectum supplere velint: sed multo instantius eos rogo, ut quæcumque alia vel scripturæ vel explicationis nostræ errata, benigne correcta ad me remittant, saltem ad instructionem posterorum. Addant etiam Signorum Zodiaci hic deficientia nomina, quia in ectypis nostris omnino nequeunt discerni characteres, quibus ea scribere debuissem, præterquam in paucis: quod si eadem signa non sunt ad normam Moscoviticorum exemplarium repræsentata, excusare quæso placeat pictorem, cui in hac parte (uti & in loculis plerisque historialibus) indulgeri debuit, ne sese omnino adstringeret insulsißimæ quam præ oculis habuit coordinationi figurarum atque invenustis omnino lineamentis. Hæc præfatus aggredior singulas tabulas, & singulorum in unaquaque loculorum epigraphas, quatenus possum explicare; conferendo eas nonnumquam cum Kalendario Ruthenorum, quod Possevinus in suo Apparatu ad verbum Rutheni legendum proponit, non satis peritum ubique interpretem vel lectorem nactus: nonnumquam tamen aliquid suggerens, quo mendosa tabularum scriptura corrigatur.

IANVARIVS MOSCORUM FIGURATUS.

I��Circvmcisio D. N. IESV CHRISTI † BASILIVS CAPPADOCIÆ ✠ Episcopus.

Quoniam omnes non solum Patriarchæ, Metropolitæ & Archiepiscopi, sed etiam Episcopi in hisce tabulis exprimuntur palliati, abusus hujus initium meretur hic ex Luitprando notari. Is in legatione ad Nicephorum Phocam sic loquitur: Videmus Constantinopolitanum Episcopum Pallio non uti, nisi sancti Patris nostri, id est Papæ Romani, permissu. Verum cum impiissimus Albericus, quem non stillatim cupiditas, sed velut torrens impleverat, Romanam civitatem sibi usurparet; Dominumque Apostolicum Ioannem XI, quasi servum proprium in conclavi teneret, anno DCCCCXXXIV; Romanus Imperator filium Theophylactum Eunuchum, Patriarcham constituit. Cumque eum Alberici cupiditas non lateret, missis eo muneribus satis magnis effecit, ut ex Papæ nomine Theophylacto Patriarchæ litteræ mitterentur, quarum auctoritate tum ipse tum successores, absque Paparum permissu, Palliis uterentur. Ex quo turpi commercio vituperandus mos inolevit, ut non solum Patriarchȩ, sed etiam Episcopi totius Græciæ Palliis utantur.

II��SILVERTER ✠ Romanus Papa.

Scribitur hic Selibestros, sed hæc aliaque similia depravatæ scriptionis menda, genti Græcam linguam multoque magis Latinam ignoranti ignoscenda, non est animus deinceps annotare in hac explicatione: si cui curiosius talia scrutari placet, tabulas ipsas inspiciat, conferatque cum genuina ipsorum nominum scriptione hic exprimenda. Notanda hic potius est Patriarchalis & Episcopalis habitus differentia, & conferenda esset cum accuratißimis earumdem vestium delineationibus apud Goarem in Euchologio post paginam 133, nisi etiam in Appendice his Ephemeridibus addenda ejusmodi tabella inveniretur, inter Episcopos duos SS. Nicolaum & Basilium, medium exhibens Patriarcham S. Ioannem Chrysostomum.

III��MALACHIAS ✠ GORDIVS ✠.

IV��SYNAXIS SANCTORVM APOSTOLORVM LXX †

Latini Discipulos vocant, eosque communiter colunt XV Iulii. Catalogi apud hos & apud Græcos varii extant, addito cujusque Episcopatu: sed omnes pseudepigraphi censentur ab eruditis. Certe nomina eorum multa constat fuisse assumpta ex Paulinis epistolis, ad numerum verorum quæ ignorantur nominum implendum. Possevinus Concilium Theoncistæ ponit, quod alteri explicandum relinquo.

V��THEOPEMPTVS ✠ THEONAS ✠ SYNCLETICA ✠

VI��BAPTISMVS D. N. IESV CHRISTI ✠

Hujus & primæ diei epigraphas & similes alias accipere me oportet ex Possevino, donec eas aliquis verbatim explicet, nam nomen Jesu Christi in tabula reperitur quidem, sed intra picturam; non vero in titulo. Hoc autem die, sicut scribit Possevinus benedicit Metropolita flumini Moscuæ, alii vero Sacerdotes aliis fluminibus. Tum in eo multi mares feminæque trina mersione toti immerguntur: equi item & imagines quasi baptizantur, ac propterea id Chresczenie eorum lingua, id est Baptizatio, dicitur. Qui mos sive ritus, licet non præceptus sit omnibus, plures tamen eum ex religione sic servant; ut ægroti quoque, qui sibi ea ratione putant ad valetudinem consulere, summo in gelu effossa glacie, per foramen in aquam demissi, eximantur.

VII��SYNAXIS… IOANNIS PRODROMI. ✠

VIII��DOMNICA ✠ Possevino Domna.
��GEORGIVS † cognomento Chozebites

Cum titulo Sancti Patris nostri officium habet in Menæis, epitomen vitæ nullam, præter morem. Vitam ipsam ab Antonio discipulo scriptam tandem nacti sumus, dandam in hujus Operis Supplemento, Interim ex hac docemus natum in Cypro, monasterio Chozibæ prope Hierusalem esse traditum a fratre monacho in laura Calamonis, ac floruisse eo tempore, quo Saraceni Duce Humar sanctam civitatem occuparunt, id est anno DCXXXVI. Ea vita docebit multa circa statum monasteriorum Terræ Sanctæ & quorumdam etiam monachorum Martyria; sed de Carmelo omnino nihil; nedum de septem millibus cœnobiorum, quæ usque ad annum DCCXL & ultra adhuc steterint, quando ea dicitur vastavisse alius Humar. Quod hic observasse suo tempore proderit, & confirmat dicta a nobis in parte 2 Propylæi Antiquarii ante tomum 2 Aprilis, ubi examinatur prætensa antiquitas fundationis Florentinæ.

IX��POLYEVCTVS ✠ Martyr.

X��GREGORIVS ✠ Episcopus Nyssenus.
��DOMITIANVS † Episcopus

Melitinæ in Armenia: cujus Vitam ex Theophylacto Simocatta dedimus, an alia seorsim scripta sit ignoramus.

XI��THEODOSIVS ✠ Cœnobiarcha.
��MARCIANVS similiter monachus.

Licet nullum talis nominis hac die in fastis Græcis inveniamus, æstimo tamen Palæstinium quoque ipsum esse, in magistri sui Theodosii Vita laudatißimum, cujus diem proprium non invenientes Græci aliqui, & nihilominus dignum memoria censentes, huc retulerint. Si tamen indigenam Sanctum hujus nominis in Moscovia ostenderit quispiam, libenter ei hunc locum cedam. Interim notanda hic occurrit ratio quædam Moscis propria in supputandis numeris a 10 ad 20. Neque enim more Græco scribunt ια᾽, ιβ᾽ &c. sed αι᾽ βι᾽ ut videantur in hoc preßius sequi modum loquendi, quo eosdem numeros Latini & Teutones efferunt, præponendo decadi minorem numerum undecim, duodecim &c. elf, twalf, dertien &c. usque ad εἵκοσι viginti: exinde enim minor numerus postponitur, uti & scribitur.

XII��TATIANA ✠ Virgo Martyr.
��PETRVS † Abeselamites.

Martyr Eleutheropoli in Palæstina, colitur a Latinis cum cognomento Balsami seu Abalsami III Ianuarii. Acta ejus aliqua Latine reddidit Anastasius Bibliothecarius: optaremus Græca inveniri, quia videntur omnino ex Proconsularibus Actis sumpta atque adeo fidelißima esse.

XIII��HERMYLVS ✠ Martyr.

Nescio unde Hermogenes Possevino positus sit.

COMMEMORATIO MVLTORVM SANCTORVM PATRVM IN SINAI ET RAITHV. †

In iis quæ Nilus scripsit Actis nominantur Theodulus, Paulus, Joannes, Proclus, Hypatius, Isaac, Macarius, Marcus, Benjamin, Elias. Sed non videmus quomodo ad hos pertineat hæc imago, quatuor monachos una in tumba collocatos repræsentans; maxime cum litteras ad latus ac subtus ductas considero, in quibus hæc mihi videor legere, Pambon, Hipabe, Berbinda, Hieroschemon, μόναχοι πρῶτοι … ἱερλημσκι, quod interpretor Monachi primi… Hierosolymitani: forte sub Chosroë occisi; de quibus tamen alibi nihil legi.

XIV��SABAS † … RAITHV † …

Constat temporibus Diocletiani Sabam & Eliam atque alios simul XXXVIII Monachos occisos esse a Saracenis, ut alibi jam dictum: sed horum numerus non potest exprimi per 0' quod esset LXX. Interpres autem Belga, qui has tabulas ut melius potuit explicavit, post Raithu ponit cum centum Martyribus, quod debuit ex litteris pro quibus …signamus eruisse: videtur hic autem esse confusio aliqua.

M. AGNE.

Sitne hæc Romana Martyr Agnes, quam Latini XXI Ianuarii, Græci autem V Iunii colunt, an indigena aliqua Mater Agne, nequeo definire. Crux, quam manu tenet imago, etsi plerumque Martyribus addatur, additur tamen etiam multis aliis, ut inde certi nihil haberi poßit.

XV��PAVLVS ✠ primus Eremita.
��IOANNES ✠ Calybita.

XVI��… APOSTOLI PETRI. ✠

Imago ipsa loquitur quid sibi velint Moscovitica verba desuper notata: interpres Belga ea sic expreßit, Liberatio ex carcere per Angelum: sed vereor ne per conjecturam, ideoque malui signare… Duo armati milites ante carcerem jacebant extensi ut mortui, significabantque duos quaterniones militum quibus custodiendum Petrum Herodes commiserat: situm eorum mutavit pictor noster, uti & circa S. Petrum nonnihil, qui videbatur non ex porta, vel ostio, sed ex ore furni educi.

XVII��ANTONIVS ✠ Pater monachorum.

Nota Crucem caputio impressam, & recordare S. Pachomii, de quo Palladius: Fecit autem eis, monachis scilicet Tabennesiotis a se institutis, cucullas … quibus jussit imponi figuram Crucis purpureæ: quod hodieque a Moscis religiose servari, probant eorum Hagioptycha, coloribus expressa, sic ut caputia nigra, Cruces nunc in medio, nunc utroque in latere rubræ sint. Non ita sculptor barbarus, sed monachis quandoque alba caputia reliquit (fortaßis non sine causa nobis ignota) sæpius etiam Cruces neglexit: noster exemplum sequi jussus est, neque causa uniformitatis, incertum an necessariæ, quidquam mutare.

XVIII��ATHANASIVS ✠ CYRILLVS † Episcopi.

XIX��MACARIVS ROMANVS. ✠
��MACARIVS ÆGYPTIVS †

Non Episcopus, sicut mendosa inscriptio habet, ipsa veste errorem arguente. Cur autem Romanus totus hic nudus & villosus instar canis? Diversum ab utroque illo signa hæc indicant, eum scilicet cujus Vita (si tamen vere fuit aliquis) extat apud Rosweidum cum epitheto Servi Dei, qui inventus est juxta Paradisum, auctoribus Theophylo, Sergio & Hygino, ubi cap. 15, dicitur quod capilli capitis instar lactis candidissimi totum viri corpus operiebant: Colunt eum Græci XIII Octobris, quando poterit Vita istæc, etiam Rosweido suspecta, severius (ut meretur) examinari, tota verosimiliter inter fabulas referenda; quo & D. Hieronymus, acturus de Vita Pauli, retulit hominem in subterraneo specu, crinitum calcaneo tenus, quem jactabant nonnulli primum monachum fuisse, multa, quæ persequi otiosum est, incredilia fingentes: nec alia forsan aut de alio, quam quæ in ista Vita leguntur: nam S. Onuphrii, ejus qui XII Iunii colitur, similis nuditas, plus auctoritatis & verisimilitudinis habet.

XX��EVTHYMIVS ✠ Abbas.

XXI��MAXIMVS ✠ Monachus.

XXII��TIMOTHEVS † Apostolus

Pauli Discipulus, binis illius ad se epistolis notißimus, Ephesi Episcopus, colitur a Latinis XXIV hujus.

XXIII��CLEMENS ✠ Episcopus Ancyranus.

XXIV��Pr. M. PABELVS † XENIA. ✠

De hac, quæ Possevino corrupte Euxemia, jam supra actum: prior est Presbyter Martyr Babylas, cujus longum in Menæis extat excomium, ut Antiocheni monachi & Presbyteri, qui in Siciliam cum duobus discipulis persecutionem fugiendo profectus, ibi martyrium cum iisdem complevit. Confusum hunc aut fictum ex famosißimo Episcopo Antiocheno Babyla, qui hoc die colitur a Latinis, censet Baronius: Bollandus putavit posse distingui.

XXV��GREGORIVS ✠ Nazianzenus.
��PROPHETA ISAIAS. †

Addunt Menæa, hujus sancti Propheta Synaxim agi juxta ecclesiam S. Laurentii, scilicet Constantinopoli.

XXVI��MARIA, ARCADIVS, IOANNES, XENOPHON. ✠

Possevino perperam Sozon dictus & scriptus.

XXVII��RELATIO CORPORIS S. IOANNIS CHRYS. ✠

Imperator qui hic exprimitur, in porta civitatis sacrum corpus excipiens, est Junior Theodosius, cujus anno XXXI res acta, anno Christi CCCCXXXVIII; Constantinopolitanum Episcopatum tenente S. Proclo, qui hic etiam exprimitur.

XXVIII��EPHREMVS.

Possevinus Euchremium corrupte appellat, & diei præcedenti adscribit, in eo qui subsequitur Sancto similiter anticipando, die uno aberrans.

XXIX��IGNATIVS ✠ Antiochenus Episcopus.

XXX��HIPPOLYTVS. ✠

Hic vides Hippolytum in habitu Patriarchali exprimi, ex eo scilicet vulgi Græci errore, quo Romanus Episcopus appellatur.

BASILIVS, GREGORIVS, IOANNES CHRYS. ✠

XXXI��CYRVS, EVDOXIA, ATHANASIA, THEODOSIA, THEOCTISTE, IOANNES. ✠

Inter Sanctos Cyrum & Joannem media Athanasia cum tribus filiabus, cum iisdem ab illis ad mortem pro Christo ferendam fuit animata.

FEBRVARIVS.
GRÆCORUM METRICUS.

Α᾽.

ΕΝ Φεβρουαρίοιο ΤΡΥΦΩΝ πρὸ τομῆς θάνε πρώτη.

Kalend.

Prima Februarii caput abstulit ense Tryphonis.

Hic sub Decio Martyr Lampsaci colitur a Latinis X Novembris. Multa habemus de eo Græce ac Latine: necdum tamen vidimus encomium a Theodoro Lascari Duca compositum, cujus meminit Allatius in Diatriba de Simeonum scriptis.

Β᾽.

Δέξατο δευτερίῃ ΧΡΙΣΤΟΝ Συμεὼν παρὰ νεῷ.

IV Non.

In templo Symeon Christum accipit ecce secundā.

Antiquißimam festi hujus in Ecclesia tam Orientali quam Occidentali venerationem insigni commentario vindicavit Henschenius noster, addita S. Sophronii in eam oratione, quæ lucem eatenus non viderat: Græcam eam facile dabit aliquis, prius quam ad hujus mensis Supplementum edendum deveniatur.

Γ᾽.

Τῇ τριτάτῃ δεσμοῖς βίοιο λύθη ΣΥΜΕΩΝΗΣ.

III Non.

Tertia corporeis vinclis Symeona resolvit.

Iustum hunc Senem colunt Latini VIII Octobris.

Δ᾽.

Ἐνδ᾽ ΙΣΙΔΩΡΟΝ ἔθεντο τετάρτῃ σήματι λυγρῷ.

II Non.

In tumulo quarta componeris, o Isidore.

Presbyter monachus & scriptor insignis, Pelusiota cognominatus, etiam hodierno Romano inscriptus est: cujus utinam Vita aliqua extaret.

Ε᾽.

Πέμπτη ἐν φυλακῇ ΑΓΑΘΗ θάνε εἶδος ἀρίστη.

Nonis.

Ast Agathe moritur formosa in carcere quinta.

Hujus celeberrimæ per omnes Ecclesias Martyris sub Decio utinam tam antiqua & sincera extarent Acta, quam opus foret ad sedandas contentiones, quæ inter Catanenses atque Panormitanos tanto animorum utrimque incensißimorum æstu fervent, circa communis Patronæ patriam, ut difficile sit, non dico definire quidpiam (quod alias forsitan haud difficile foret) sed vel mediam tenere viam, quin vel uni querantur non plenam sibi adjudicari victoriam, vel alii doleant adversæ parti concessum quidpiam. Perstrepunt etiam nunc in auribus meis Siculorum, etiam Religiosorum, cum essem in Italia importunæ vociferationes, quorum unis nihil satis, aliis nimis erat scriptum a Bollando, licet in nulla fere Operis sui parte majori circumspectione (quam semper maximā adferebat ad scribendum) atq; in ista controversa uso. Interrogatus aliquando a me Ferdinandus Vghellus, Italiæ sacræ auctor, an de Episcopatibus Siciliæ, Sardiniæ, Corsicæ non esset eadem ratione editurus unum aut plures tomos; respondit, paratam quidem esse sibi materiam, sed Insulanos de Primatu aliisque rebus, tam immoderatis dissentire affectibus, ut decreverit senectutem suam in tantas tempestates non immittere, quantas suo eo labore concitandas prævidebat.

ς᾽.

… Τοῦ ὁσίοῦ Πατρὸς ἡμῶν ΒΟΥΚΟΛΟΥ Ἐπισκόπου Σμύρνης.

VIII Id.

… S. P. N. Bucoli Episcopi Smyrnæ.

Vita (quod dolendum) nulla habetur, sed Canon dumtaxat de eo acrostichus, opus S. Iosephi Hymnographi.

Ζ᾽.

ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ κατέδραθε λαχὼν μακρὸν ἑβδόμῃ ὕπνον.

VII Id.

Septima Parthenio longum dat morte soporem.

Episcopus hic fuit Cyzicenus, cujus Vitam scripsit Crispinus discipulus, quam Latinam dedimus, Græcam quoque suo tempore daturi.

Η᾽.

Ὄβριμον ὀγδοάτῃ ΘΕΟΔΩΡΩι ἀυχένα κόψαν.

VI Id.

Scinditur octava Theodoro nobile collum.

Per Ducis titulum distinguitur hic ab infra nominando Tirone. Illum Heracleæ sub Licinio passum, & corpore Venetias translato notum Occidenti nostro, antiquiores Græci, & Latini etiam nunc, colunt die præcedenti. Acta dedimus famulo ejus Augaro adscripta; sed ut talia non magis nunc credimus recipienda, quam quæ S. Georgio similiter sub nomine Pasicratis famuli sunt afficta. Quin & certamen utriusque cum dracone, utrobique æqualiter fabulosum credimus, & seculo XI primo cœptum credi, occasione imaginum, generosos istos milites Christi repræsentantium cum dracone sub pedibus (sicuti seipsum quoque in suo Palatio pingi permisit Constantinus magnus) ad exprimendum quomodo dæmonem sive idololatriam expugnarint. Videndus de his dies XXIII Aprilis nostri. Quæ in ipsius Theodori qualibuscumque Actis laudatur Eusebia, ipsa forsitan est, cujus cum agnomine τῆς ἐν Εὐχαίταις & titulo Ὁσιομάρτυρος, scripsisse encomium Ioannem Eucharitarum Metropolitam testatur Allatius. Hæc vero idcirco hic notamus, ut istud encomium, ubicumque est, communicetur nobiscum, plus lucis de ea deque cultus die allaturum. Fortaßis etiam lucem meretur encomium quod ipsi Theodoro Ioannem eumdem scripsisse, dicit etiam Allatius. Videre certe ut ipsum cupiam facit, quia in titulo est εἰς τήν μνήμην τοῦ ἁγίου μάρτυρος ἤτοι τοῦ Πέζου, id est Peditis, cujus epitheti ratio hactenus me latet.

Θ᾽.

Φασγάνῳ ἀμφ᾽ ἐνάτῃ, ΝΙΚΗΦΟΡΕ, δειροτομήθης.

V Id.

Finditur ense tibi cervix, Nicephore, nona.

Passus est Antiochiæ in Syria sub Valeriano, & hodierno Romano etiam inscribitur. Acta, præter ante vulgata, dedimus auctore Ioanne Sardium Episcopo; Græcum etiam textum parati dare.

Ι᾽.

Τῇ δεκάτῃ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΝ ἐὸν τμητὴρ ἀπόλαιμον.

IV Id.

Lictori jugulum præbet decima Charalampus.

Hic vero Antiochiæ in Pisidia martyrium Sacerdos tulit sub Severo. Ejus & sociorum Acta primi in lucem extulimus e Ms. Græco, aliquando cum aliis vulgando.

ΙΑ᾽.

Ενδεκάτῃ ΒΛΑΣΙΟΥ τάμεν ἀυχένα χαλκὺς ἀτηρής.

III Id.

Undecima Blasius submisit colla securi.

Episcopus hic & Martyr Sebaste in Armenia, miraculis in Occidente non minus quam in Oriente clarißimus, a Latinis colitur III hujus. Extat Romæ in Bibliothecæ Vallicellanæ Mss. Græcis aliquod ejus encomium per Theodorum Episcopum Cyzici, necdum nobis descriptum.

ΙΒ᾽.

Δωδεκάτῃ ΜΕΛΕΤΙΟΣ ἔδυ χθόνα πολυβοτείραν.

II Id.

Meletius subiit duodena luce sepulcrum.

Inscribitur etiam hodierno Romano. Antiochiæ in Syria Episcopus fuit, & Constantinopoli obiit tempore Concilii istic celebrati sub Theodosio. Encomium scripsit S. Ioannes Chrysostomus. Vitæ Acta nos damus: sed ex variis collecta.

ΙΓ᾽.

Ἐν τριτάτῃ δεκάτῃ δέμας ἐξέδυ ΜΑΡΤΙΝΙΑΝΟΣ.

Idibus.

Tertia post decimam dissolvit Martinianum.

Eremita Palæstinius, cujus nobiles de carnis tentationibus victorias auctor coævus descripsit, aliquando a nobis etiam Græce dandas.

ΙΔ᾽.

Λεῖψε βίον δεκάτῃ ΑΥΞΕΝΤΙΟΣ ἠδὲ τετάρτῃ.

XVI Kal.

Et Vitam, Auxenti, decima quartaque relinquis.

Hodierno quoque Martyrologio acceßit hic Archimandrita in Bithynia, & Vitam dedimus (quam Græcam habemus) scriptam a Synchrono. Præterea legimus apud Allatium quod S. P. N. Auxentii vitam quoque scripsit Psellus: hujus an alterius nescimus divinare, & ideo ipsam valde cupimus videre.

ΙΕ᾽.

Πέμπτῃ ὈΝΗΣΙΜΟΥ σκέλεα θραῦσαν δεκάτῃ τε.

XV Kal.

Ad decimam quintam frangunt tibi, Onesime, crura.

Fuit hic S. Pauli discipulus, ex epistola ad Philemonem notißimus, & die sequenti colitur a Latinis, tamquam Romæ lapidatus: quæ ejus habentur Acta apud Lipomanum & Surium, excepto initio, haud dubie ad alium pertinent Puteolils crurifragio mulctatum: & sic, duobus in unum conflatis, composita Acta Græci hic & alibi sunt secuti. Eadem videntur innotuisse Siculo illi, qui prolixas de SS. Alphio, Cyrino ac Philadelpho fabulas consarcinavit, attractis undequaque in suum argumentum Sanctis aliis, inter quos etiam Onesimus Puteolanus est, cui ad XXXI memorando tutius applicabuntur (principio solo dempto) Acta ista relata a Lipomano & Surio, modo eorum Græcum contextum nobis aliquis subministret, necdum ubi existat scientibus.

Ις᾽.

Ἕκτῃ· καὶ δεκάτῃ ξίφους τάμε ΠΑΜΦΙΛΟΝ ἀκμή·.

XIV Kal.

Pamphilus ad decimam sextam conscinditur ense.

Presbyter Cæsareæ in Palæstina, Martyr sub Maximino: apud Latinos I Iunii. Quod ejus Vitam tribus elegantißimis libris scripserit Eusebius contubernalis auctor est Hieronymus, in Apologia adversus Ruffinum, ad Pammachium & Marcellinum directa. Hi libri utinam extarent alicubi! Nunc satis nobis esse debebit ex ejusdem Eusebii Historia Ecclesiastica epitomen aliquam Paßionis desumptam dare.

ΙΖ᾽.

Ἑβδομάτῃ δεκάτῃ πυρὶ ΤΗρΩΝΑ φλέγουσιν.

XIII Kal.

Septima post decimam Tironem tradidit igni.

Amaseæ in Ponto passus sub Galerio, colitur a Latinis IX Novembris. Corpus Brundusii esse creditur, caput Cajetæ. Acta Latine exstant; habemus & Græce: nec non quædam ejus miracula, tum seorsim strictius descripta, tum fusius deducta in oratione Chrysippi Presbyteri. Extat de eodem Sermo S. Gregorii Nysseni: vidimus etiam laudationem ejusdem scriptam a Niceta Paphlagone in Vallicellana Romæ, non tamen curavimus describendam, uti nec alteram Nectarii Archidiaconi Constantinopolitani, jam Latine editam a Lipomano & Surio, Græce autem inventam Taurini in Bibliotheca Ducis Sabaudiæ, quæ aliaque Mss. Græca utinam evaserint flammas, quibus Galleriæ, ut vocant, pars deflagravit post nostrum inde reditum.

ΙΗ᾽.

Ὀγδοάτῃ δεκάτῃ τε ΛΕΩΝ ἠρεύξατο θυμόν.

XII Kal.

Octava decimaque Leonis spiritus exiit.

Est hic Romanus Pontifex, hujus nominis I, quem Latini XI Aprilis colunt. Vitam dedimus, qualem Petrus Canisius composuit & una cum operibus juvenis edidit. Amplius aliquid egregia viri Sanctitas & insignia de universa Ecclesia merita postulabant. Defectum hunc nostrum supplebit insignis Dissertatio de Vita & rebus gestis ejus, servato annorum ordine, tum hæc, tum scripta ejusdem singula recensens, ipso quo noster Aprilis prodiit anno 1675 primum data in lucem Parisiis ab eruditißimo viro Paschale Quesnel, una cum ipsius Sancti Pontificis operibus in tomo Appendicum ad ipsum sane utilißimarum. Certe si eam citius habuissemus, non dubitavissemus totam illam, quantumvis prolixam, prædicto Aprili nostro inserere, potius quam actum agere, novum commentarium nostro marte texendo, qualem de S. Gregorio Magno Paulus Diaconus conscripsit, Baronius de S. Gregorio Nazianzeno, nos pot Harmantium de S. Athanasio. Quod autem ne hoc quidem factum a nobis sit, alia quædam impedimenta fecerunt, quorum nunc eo minus pœnitet, quo perfectius modo confectum esse hoc ipsum videmus, quod nec tentare impari longe ad rem tantam facultate voluissemus. Viderint posteri, Aprilem iterato recognituri, quid e suo publicoque commodo, pro majori S. Leonis gloria, præstare tunc poßint, illo Quesnellii labore utentes, & de suo si quid posthac valeant adhuc reperire in Annotatis addentes, uti feci ad prædictam Nazianzeni Vitam.

ΙΘ᾽

… Τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου ΑΡΧΙΠΠΟΥ …

XI Kal.

… S. Archippi Apostoli…

Colitur a Latinis XX Martii, a S. Paulo in Epist. ad Philemonem Commilitonis appellatione dignatus, cui Canonem S. Ioseph Hymnographus panxit, suo more acrostichum.

… Κ᾽.

Τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΛΕΟΝΤΟΣ Ἐπισκόπου Κατάνης

X Kal.

… S.P.N. Leonis Episcopi Catenensis.

Cum titulo Thaumaturgi etiam Romano hodierno adscriptus: cujus Vitam a coævo scriptam dedimus ex Græco, & hoc servamus ad Supplementum.

ΚΑ᾽.

Εἰκάδι ΤΙΜΟΘΕΟΝ πρώτῃ κατὰ σῆμα κάλυψεν

IX Kal.

Timotheum condit vigesima prima sepulcro.

Cultus hujus sancti Anachoretæ, a suæ exercitationis loco cognominati τοῦ ἐν Συμβόλοις, perquam celebris Constantinopoli, facile agnoscitur ex Officio diei, ipsius solius nomen præferentis: eoque dolentius ferimus desiderari Vitam. Interim ex Ode IV strophen II considerare placeat, qua dicitur, Imaginem susceptæ pro nobis a Christo carnis affectuose adorans, o divina Sapiens, sustinuisti verbera eorum qui ipsam execrabantur, o Timothee: hinc enim intelligitur, sub Iconomachis floruisse.

ΚΒ᾽.

… Ἡ εὕρεσις τῶν λειψάνων τῶν ἁγίων Μαρτύρων ἐν τοῖς Εὐγενίου.

VIII Kal.

… Inventio Reliquiarum Sanctorum Martyrum in Eugenianis.

Sanctorum scilicet cognatorum S. Pauli Andronici & Iuniæ, qui coluntur a Græcis XVII Maji: ad quem diem agemus de jam dicta eorum inventione, seculo VII sub Thoma Patriarcha.

ΚΓ᾽

Εἰκάδι ἐν τριτάτῃ κατὰ φλὸξ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΝ, ἔκαυσεν

VII Kal.

Et Polycarpum dat vigesima tertia flammis.

Episcopus & Martyr Smyrnensis colitur apud Latinos XXVI Ianuarii, ubi Acta ex Græco dedimus, ipsum contextum Græcum daturi in Supplemento.

ΚΔ᾽

Εἰκόστην ΠΡΟΔΡΟΜΟΙΟ φάνη κάρη ἀμφὶ τετάρτην

VI Kal.

Baptistæ caput hic vigesima quarta revelat.

Caput hoc a duobus monachis in domo Herodis jam olim inventum Hierosolymis, allatumque Edessam, denique in vase quodam figlino defossum, repertum dicebatur sub Episcopo Vranio & Valentiniano Iuniore: atque de hac inventione aperte agunt Menæa. Latini post Vsuardum longe posteriorem aliquam inventionem hic notant, quæ facta sit tempore Marciani Principis, quando idem Præcursor duobus monachis primum, ubi illud celatum jaceret, revelavit: in quibus verbis perperam indicatum tempus Marciani observans Baronius, hodierno Romano Martyrologio inscripsit primam Inventionem Jerosolymis factam. Erunt hæc nobis operosius tractanda in Augusto ad diem Decollationis. Nunc solum addo, disputari inter Francos utrum Angeliaci an Ambianis verum Præcursoris caput servetur. Rem totam erudito Commentario, Gallice quidem scripto, sed Græcis Latinisque monumentis locupletato, tractavit in favorem Ambianensium Carolus du Fresne, Dominus du Cange, amantißimus nostri, cujus aliorumque eruditorum apud Gallos virorum suasionibus inducti Majum hunc bifariam divisimus, atque hos tres tomos præmittimus aliis, post annos paucos (si Deus dederit) secuturis.

ΚΕ᾽

Εἰκάδι ἐκ ταράχοιο ΤΑΡΑΣΙΟΣ ἕπτατο πέμπτῃ

V Kalend.

Quinta vicenaque Tarasius occupat astra.

Patriarcha hic Constantinopolitanus etiam hodierno Romano inscribitur. Vitam auctore Ignatio Episcopo Nicæno dedimus; sed originalem Græcum contextum non potuimus hactenus invenire. Latet ea fortaßis adhuc cum aliis nonnullis inter Mss. bibliothecæ Vaticanæ. Quamvis enim omnem illius scrutandæ facultatē dedisset Alexander VII, quædam tamen, quod dolemus, fuere prætermittenda, tum quod oculis nostris subtracti fuerint codices aliquot ab eo, a quo id minime decuisset fieri: tum quod pecuniæ in sumptus non plane necessarios deficerent. Quæ hic notata volui, ne arguamur negligentiæ, si quando fortaßis continget aliqua ibi inveniri, necdum nobis visa aut descripta.

Κς᾽

ΠΟΡΦΥΡΙΟΙΟ νέκυν χθὼν ἔκρυψε εἰκάδι ἔκτῃ

IV Kal.

Porphyrii condit vigesima sexta cadaver.

Gazæ in Palæstina Episcopus, etiam hodierno Romano acceßit. Scripsit Vitam Marcus Diaconus & discipulus ejus, quam similiter optamus Græcam nancisci.

ΚΖ᾽

Εἰκάδι ἑβδομάτῃ ΠΡΟΚΟΠΙΩι θέρμα φανέθη

III Kal.

Procopio requiem vigesima septima donat.

Etiam hic Romano hodierno per Baronium adjunctus est, cognomento Decapolita, Confessor Constantinopoli; cujus aliquam Vitam, quæ exciderit & merito desideretur, aliquando extitisse mihi persuadeo.

Βαπτίσθης ΓΕΛΑΣΙΕ, καὶ ἑβδόμῃ εἰκάδι τμήθης

Gelasiumque eadem baptismo & sanguine tinxit.

Res hæc clarius ponitur ad nomen ipsum in titulo, ubi additur, qui baptismum jussus irridere a Præside, reipsa baptizatus est & capite plexus. Elogium (quod mireris) nullum additur, solum brevis notitia loci ac temporis eruitur ex Chronico, quod perperam aliis Siculum, aliis Alexandrinum dicitur, cum vere sit Constantinopolitanum, sicut docui in tractatu Præliminari ad 3 Tom. Martii. Interim non possumus dubitare, quin is qui ita præter ordinem nomen habet in hisce Ephemeridibus, valde solennem cultum habuerit Constantinopoli vel in ejus vicinia: unde suspicio nascitur corpus ex Heliopoli Phœniciæ illuc allatum, cum aliqua notitia Paßionis, circa idem fere tempus quo scriptum est Chronicon; quandonam vero hoc? Sciemus si quando prodeat integrum, quod nunc habetur fine suo mutilum, nec ultra Imperium Heraclii ejusq; annum XIX Christi DCXXIX. Quid ni tamen ex antiquiorum omnium de Gelasio isto silentio conjectura fiat, & translationem corporis satis recentem fuisse, & Chronicon compilatum etiam recentius, puta seculo IX aut X?

ΚΗ᾽

Εἰκάδι ὀγδοάτῃ σφάξαν καλάμοις ΠΡΟΤΕΡΙΟΝ

II Kal.

Proterium calamis vicena octava necavit.

Alexandrini hujus Episcopi Acta, eo quod Vita nulla suppeteret, copioso Commentario collecta damus, meritoque miramur præteritum hunc fuisse Baronio, Romanum hodiernum Martyrologium concinnanti, cum adeo illustre ejus martyrium sit, invadente Ecclesiam Timotheo Æluro patratum anno CCCCLVII.

FEBRVARIVS
MOSCORUM FIGURATUS.

I��Tryphon ✠ Martyr.

II��DELATIO IESV CHRISTI IN TEMPLVM. ✠

III��SIMEON ✠ Justus.

IV��ISIDORVS ✠ Pelusiota. NICOLAVS † Monachus.

Archimandrita Studitarum hic fuit Constantinopoli, ubi scripsit Vitam socii sui S. Theodori Studitæ: ipsius vero Vitā, ab alio Studita scriptam, dedimus ex Græco, quod in Supplementum servamus.

V��AGATHA ✠ Virgo Martyr.

Pro hac Possevino ab inepto interprete obtrusum est nomen S. Mart. Agapii.

VI��BVCOLVS † Episcopus Smyrnensis.

Minus recte hic Becylus, & Possevino nihilo melius Ucolius, atque inverso dierum ordine sequenti Parthenio postpositus.

VII��PARTHENIVS ✠ Episcopus Lampsaci.

VIII��ZACHARIAS † Propheta. Colitur a Latinis VI Septembris.
��THEODORVS STRATILATES ✠ sive Dux.

IX��NICEPHORVS ✠ Martyr.
��MARCIANVS † Episcopus Syracusanus.

Colitur a Latinis XIV Iunii, a Græcis multis XXXI Octobris; paßim tamen etiam hoc die, verum a multis sub nomine Marcelli Episcopi Siciliæ. Acta Græca prolixißima reperimus in Vaticano, eademque ex Sicilia accepimus Latine reddita; sed ejusdem prorsus farinæ, cujus & alia quædam istic licentius fabricata: quare neque digna judicavimus, quibus Græce transcribendis sumptus fieret.

X��CHARALAMPIVS ✠ Presb. Martyr.
��PROCHORVS Monachus.

In Pieczarensi ad Kioviam monasterio, teste R. P. Ohilewicz. Vitam & sanctitatis insignia optamus ut aliquis subministret.

XI��BLASIVS ✠ Episcopus Martyr.
��DEMETRIVS Monachus.

Hegumenum in Pryluka fuisse idem Ohilewicz nos docuit, & quod paßim appelletur Volohodensis Thaumaturgus, quo minus de ejus sanctitate dubitamus, & optamus certius informari de miraculis ejus ac vitæ actis.

XII��MELETIVS ✠ Episcopus Antiochenus. Possevino non bene Mart. Melentius.
��THEODORA… †

Licet desit qui epitheta adjuncta nobis interpretetur, vix tamen dubitamus quin ipsa sit Imperatrix, Theophili Iconomachi uxor, Orthodoxiæ restauratrix, de qua egimus præcedenti die, quando paßim in Menæis commemoratur.

OBITVS ALEXII METROPOLITÆ MOSCOVITARVM SANCTI.

Ita ad verbum interpres Belga: cultum ejus & sanctitatem probavimus: pleniora autem vitæ Acta, sicubi extant, optamus: libenter etiam intelligemus, quis hic ad pedes feretri aßistens Sanctus, quis ad caput Princeps admirabundus, exprimatur.

ANTONIVS † Patriarcha Constantinopolit.

Cognomento Cauleas, tempore Leonis Philosophi seculo IX. Vitam ejus (præter encomium, auctore Nicephoro Philosopho jam editum) habemus etiam per alium Nicephorum, cognomento Gregoram descriptam, quam Græco-Latinam dabimus, una cum prioris Vitæ contextu Græco, in Supplemento.

XIII��MARTINIANVS ✠ Eremita.
��SYMEON Monachus Serbus.

Ita R. P. Ohilewicz: plura scire cuperemus. Est autem Servia regio trans Danubium Bulgariæ propinqua, forsitan & eadem Slavonica lingua cum Moscis, alioqui satis remotis, utens.

XIV��AVXENTIVS ✠ Archimandrita. Poßivino non bene Euagentius.
��CYRILLVS Episcopus.

Moravorum ac Bulgarorum Apostolus, antea Constantinus dictus, cognomento Philosophus, de quo atque de fratre ejus S. Methodio egimus die IX Martii, quando uterque communi festo a Moravis colitur. Cyrillum autem hoc die obiisse credimus, vel tali die corpus ejus Romæ mortui revectum esse in Moraviam, & fraterno corpori conjunctum fuisse: sed miramur quomodo Rutheni Cyrilli cultum exceperint, sine ulla memoria Methodii, saltem in hisce tabulis. Vtriusque insigne opus est novi ac veteris Testamenti aliorumque librorum plurium in Slavonicam linguam (quæ eadem Ruthenorum est) facta conversio. Ea hodieque in usu est, qualem anno MDLXXXI impressam Ostroviæ, quæ Voliniæ caput est, poßidet Plantinianæ Typographiæ dignißimus heres Balthasar Moretus Balthasaris filius, inter rariora domesticæ suæ Bibliothecæ cimelia, ubi invenitur addita Græco-Slavonice præfatiuncula & epilogus, quibus & Auctor impreßionis & Typographus suas ad Deum supplicationes concludunt: Auctor quidem in principio libri his verbis, Et ego Constantinus nomine, in sacro autem baptismate Basilius nuncupatus, Gratia Salvatoris nostri Dux Ostroviæ, Vaivoda Kioviæ, Præses Volindiæ, in Christo electis & dilectis. Fratribus meis, non solum secundum carnem, sed & in Spiritu sancto, omnibus quotquot inveniuntur Slavonica utentes lingua, orthodoxe nobiscum communicantibus secundum Apostolicæ & Catholicæ Ecclesiæ normam, peramanter significo, quod per Dei benedictionem, misericordiam ac pietatem dignus sim habitus initium facere ac finem videre præsentis operis, & vobis omnibus spectandum exhibere novum ac vetus Testamentum, impressum in hac nostra divinitus custodita & Principali Volindiæ civitate anno creatonis mundi VII ∞ LXXXIX, Nativitatis vero Christi MDLXXXI mense Augusti XII. Typographus autem ad calcem libri. Hæc Biblia divinitus accepta & animas dirigentia, novi & veteris Testamenti, impressa sunt per me peccatorem maximum Joannem filium Theodori ex magna Russia, in divinitus custodita civitate Ostrobia anno &c. Quæ Biblia diligenter inspiciens, & litteras cum forma capitalium seu quadratarum apud Græcos litterarum conferens, omnino credes, quod initio dixi, litteras Slavonicas, quando eas S. Cyrillus adinvenit, usu potius quam forma novas fuisse, si paucas excipias, quas ad Græcarum similitudinem difficulter retraxeris, quasque in Græcis Ephemeridum harum nominibus non reperio; ideoque puto excogitatas, quod Slavonica lingua sonos nonnullos habeat peregrinos a Græca, quibus exprimendis condendæ novæ litteræ fuerint.

EVLOGIVS Monachus.

Indigenarum aliquis mihi esse videtur, & dignus de quo plura scire velimus: nam Patriarcha Alexandrinus hujus nominis, quem Menæa ad diem præcedentem commemorant, ægre huc trahi potest, vestitus forma repugnante, nisi aliud argumentum accedat.

XV�� ONESIMVS ✠ S. Pauli discipulus.

Melius hic mihi videtur pingi absque habitu Episcopali: Episcopum enim fuisse haud satis nobis probant quæ de eo habemus.

XVI�� PAMPHILVS ✠ Presbyter.

Notabis hic Θ scriptum pro Φ, quia Moscis utraque littera idem sonat, nostroque F respondet, uti iterum monebimus in Appendice de Triptychis, in quorum etiam uno Θλῶρος scribitur loco Φλῶρος.

FLAVIANVS † Anachoreta.

Tempus ac locum ubi vixerit non indicant Menæa, quæ eum insigni elogio laudant, adeo ut vitam scriptam fuisse facilius optari poßit quam credi. Corpus forte Constantinopolim advectum celebritatem cultus attulit, ob quam ita specialiter hic poni sit meritus.

XVII��THEODORVS TYRO ✠ Martyr.

XVIII��LEONTIVS, est Leo I Papa. ✠ MAXIMVS † Martyr

cum sociis Theodoto, Hesychio & Asclepiodota iterum a Græcis memorantur in Septembri, & ad diem XV ejusdem mensis in hodierno Romano, quando eorum Acta Græco Latina dabimus.

XIX��ARCHIPPVS ✠ Apostolus.

XX��LEO ✠ Episcopus.

XXI��TIMOTHEVS ✠ Anachoreta.

XXII��INVENTIO RELIQVIARVM IN ÆDIBVS EVGENII ✠

Sanctorum scilicet Andronici & Juniæ. Possevini interpres nescio unde formarit nomen S. Ugnifantii, & Belga noster S. Euphemiæ.

XXIII��POLYCARPVS ✠ Episc. Martyr.

XXIV��MEMORIA CAPITIS S. IOANNIS PRODROMI. ✠ Ita noster Belga.

XXV��TARASIVS ✠ Patriarcha Constantinopol.

XXVI�� PORPHYRIVS ✠ Episcopus Gazæ.

XXVII�� PROCOPIVS ✠ Decapolita.

XXVIII�� BASILIVS † Discipulus Procopii.
��NESTOR † Episcopus Martyr

Pergæ in Pamphilia, colitur a Latinis XXVI, quando Acta ejus ex antiquis Latinis Mss. dedimus. Græca & fideliora haberi dicit Baronius: sed ea nobis hactenus invenire non contingit.

XXIX�� CASSIANVS † Auctor Collationum.

Solum colitur a Græcis quarto quoque anno, quem Bissextilem vocamus. Maßiliæ in Galliis, ubi obiit, quotannis celebratur ejus festum XXIII Iulii. Vitam nemo antiquorum scripsisse videtur: an recentior aliquis quidpiam tentarit hoc seculo, nescio. Guesnayus noster in suis Provinciæ Maßiliensis Annalibus obiter dumtaxat de eo agit, ut ab eo notam Semipelagianismi removeat.

MARTIVS
GRÆCORUM METRICUS.

Α᾽

ΜΑρτίου ἀμφὶ πρότῃ ΕΥΔΟΚΙΑ ξίφος ἔτλη

Kalend.

Eudociæ prima Martis caput abstulit ensis.

Inscripta est etiam Romano Martyrologio: nos Acta Latino-Græca ex vetustißimo Ms. dedimus; nec tamen multum iis nunc fidimus, planeque putamus multis eventibus ad miraculum exaggeratis aliisque circumstantiis, Trajani Imperatoris, sub quo passa esset, ætati nequaquam convenientibus aucta; imo veremur, donec certior aliunde confirmatio accedat, ne tota historia sit conficta.

Β᾽

Δευτερίῃ ἔβη οὐρανίους ΘΕΟΔΟΤΟΣ εἰς ὅρμους

VI Non.

Theodotus cælos adscendit luce secunda.

Episcopus in Cypro fuit, & Martyr sub Licinio; cujus Acta utinam extent & inveniantur! Quædam Menæa habent ipsum VI Maji, & sic inscribitur hodierno Romano, atque Operis hujus Tomo 2. Colitur etiam XVII & XIX Ianuarii.

Γ᾽

Ἐν ξύλῳ ΕΥΤΡΟΠΙΟΣ σταυρῷ τρίτῃ προσεπήχθη

V Non.

In ligno Eutropium confixum tertia vidit.

Cum sociis Clenonico & Basilisco in Ponto sub Maximiano passus hic est, simulque omnes referuntur in hodierno Romano: nos solius Basilisci Acta auctore Eusignio Latine dedimus, quæ mallemus Græce scripta invenisse.

Δ᾽

Τῇ δὲ τετάρτῃ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ βιότοιο ἀπέπτη

IV Non.

Gerasimus quarta, vita migravit ab ista.

Huic Anachoretæ ad Iordanem ministravit leo, qui errore vicini nominis ad S. Hieronymum (Italis S. Girolamum) transiit: Baronius ad diem sequentem retulit, eoq; obiisse ostendit in notis ad Romanum Martyrologium.

ΠΑΥΛΟΝ ΙΟΥΛΙΑΝΗΝ τε τετάρτῃ ἔκτανεν ἄορ

Quarta necat gladio Paulum sociamque Sororem.

Sunt Martyres Ptolomaide in Phœnicia paßi, extantque eorum Acta ex Græco Latine reddita pro XVII Augusti, quando iterum recoluntur in Menæis & inscribuntur Romano hodierno; quod sequimur circa hujusmodi dierum delectum.

Ε᾽.

Ὀξυτάτοις ΚΩΝΩΝ ἤλοισι πάρης πόδε πέμπτῃ.

III Non,

Cononem clavus quinta confixit acutus.

Hujus, Bidanæ in Isauria paßi Acta, nescio quomodo prætermissa, danda erunt in Supplemento Latino-Græca.

στ᾽.

Τεσσαράκοντα κάρηνα δυοῖν ἅμα ἕκτῃ ἐτμήθη.

II Non.

Quadraginta duum cervices sexta rescidit.

Fuerunt hi copiarum Duces sub Imperatore Theophilo, capti a Saracenis in excidio Amorii. Acta Græco-Latine dedimus. Inscribuntur etiam hodierno Romano.

Ζ᾽.

ΕΦΡΑΙΜ ἑβδομάτῃ ξίφος ἔκτανεν Ἀρχιερῆα.

Nonis.

Ensem post sextam suscepit Episcopus Ephrem.

Hic, eum sociis Episcopis pariter & Martyribus, inscriptus est hodierno Romano, absque sufficienti notitia loci. Hinc nonnullis idonei visi sunt quos Hispaniæ & Ordini Carmelitico adscriberent. Ostendimus nos ex originariis Græcorum fontibus, prædicavisse eos & passos in Chersoneso Taurica, non Hispanica, quæ gratis fingitur.

Η᾽.

Ἤλυθεν ὀγδοάτη ΘΕΟΦΥΛΑΚΤΟΣ Θεοῦ ἄχει.

VIII Id.

Octava ad Dominum pervenit Theophylactus..

Fuit Metropolita Nicomediensis, gloria Confeßionis clarus: cujus Vitam aliquam extitisse vix dubito, & opto nancisci.

Θ᾽.

Ἀμφ᾽ ἐνάτῃ ἕάγη σκέλη ΑΝΔΡΩΝ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΝΤΑ.

VII Id.

Crura Quater Denum contrivit nona VIRORUM.

Sunt hi quadraginta Martyres Sebasteni in Armenia, primum nocte tota in gelido lacu cruciati, deficiente uno; in cujus locum custos succedit, quadragesimam coronam occupaturus. Coluntur etiam apud Latinos, sed ad diem sequentem ex Mandato Innocentii X translati, propter S. Franciscam Romanam.

Ι᾽.

Ἀμφὶ τῇ δεκάτῃ ΚΟΔΡΑΤΟΝ ξίφος ἐγκατέπεφνε.

VI Id.

Quadratum gladius decima sub luce peremit.

Corinthi scilicet, ubi passus: Acta ex Græco & cum Græco dedimus. Invenitur etiam hodierno Romano adscriptus.

ΙΑ᾽.

Ἐνδεκάτῃ σόφρων ἔδυ ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ παρὰ τύμβον.

V Id.

Sophronium tumulo dedit undecimus sapientem.

Hic Hierosolymitanus Patriarcha inscriptus est etiam jam dicto Romano. Acta ejus collegimus tomo 2 Martii: optaremus nihilominus habere ejus encomium, quod a Ioanne Zonara compositum vidit & laudat Allatius. Illi Ioannes Moschus dedicavit Pratum spirituale, unde factum ut errore lapsi quidam, ipsum ejus auctorem putarint. Scripsit autem ex voto miracula SS. Cyri & Ioannis, ut supra dictum.

ΙΒ᾽.

Δωδεκάτη φθινύθοντος ἀπῇρε βίου ΘΕΟΦΑΝΗΣ.

IV Id.

Theophanem exemit miseræ duodecima vitæ.

Presbyter Hegumenus hodierno Romano additus, scripsit Chronographiam, continuando opus Georgii Syncelli, ab Diocletiano ad Michaelem & Theophylactum ejus filium Imperatores, sive ad annum vulgaris Æræ DCCCXIII. Ad cujus operis illustrationem ordinata a nobis est una Exegesium Præliminarium ante Tom. 3 Martii, multa utilia notans & errata corrigens. Acta ejus gemina ex Græcis decimus.

ΙΓ᾽.

Χοῦς τρισκαὶδεκάτῃ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ἄστυ ἐσήχθη.

III Id.

Tertius a decimo Nicephoron intulit Urbi.

Scilicet Constantinopolitanæ, cujus fuerat Patriarcha, fidei causa in exilio mortuus, atque hodierno etiam Romano inscriptus. Vitam ab Ignatio Diacono & discipulo ejus scriptam primi edidimus ex Græco.

Hac occasione miserat nobis R. P. Franciscus Combefis Vitam cujusdam S. Nicephori, Mileti Episcopi, in hebdomada sancta mortui, ignoto anno & die, ut Synonymi Sancti a nobis in Martio jungerentur. Sed quoniam nihil aliud de cultu addebatur: & is aliquando vixerat in Latro monte, cum nonnulla notitia Pauli, ibidem Eremitæ, cujus Vita danda erit XV Decembris, ad hunc diem maluimus ipsum differre pro posteris, interim fortasse plus lucis accepturis.

ΙΔ᾽.

Κόψαν ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΙΟ κάραν δεκατῇ γε τετάρτῃ.

II Id.

Quartus Alexandro & decimus caput abstulit ense.

Ne libera detur exerrandi facultas inter multos hujus nominis Martyres, additur in Typico τοῦ ἐν Πύδνῃ (perperam in Menæis Πίδη) quæ est urbs Macedoniæ. Tam celebris autem cultus Martyrem nescio quomodo prætermiserimus in Martio nostro, ubi tamen ex Latinis Martyrologiis hac & præcedenti die, sed cum sociis utrobique diversis, habemus aliquem Thessalonicæ (quæ etiam Macedoniæ urbs est) & quidem semel cum titulo Palatini. Defectum hunc suppleant posteri nostri, consulantque Galesinium & notas Mss. Raderi: gratulentur autem sibi, si interim ejus aliqua Acta inveniant, nobis necdum reperta.

ΙΕ᾽.

Πέμπτῃ καὶ δεκάτῃ τμήθη ΑΓΑΠΙΟΣ, ἑταῖροι.

Idibus

Est decima quinta Agapius dissectus, amici.

Cæsareæ in Palæstina cum Publio & aliis sociis passus, colitur a Latinis XXIV hujus, notitia ex Eusebio sumpta; nec enim propria Acta videntur extitisse.

Ιστ᾽.

Δένδρῳ ἐπικλονίοισι δέθης δεκάτῃ ΠΑΠΑ ἕκτη.

XVII Kal.

Sexta sequens decimam te vinxit in arbore, Pappa.

Laradæ in Lycaonia passus etiam Romano hodierno inscribitur: non inventis autem, quæ forte nec extiterunt umquam, propriis Actis, diei hujus Officium seu hymnos exhibui Latine legendos.

ΙΖ᾽.

Ἑβδομάτῃ δεκάτῃ, ΑΛΕΞΙΕ, πότμον ἀνέτλης.

XVI Kal.

Septimus a decimo tumulum tibi pandit, Alexi.

Cognominatur a Græcis Vir Dei Ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, & sic etiam notatur in Diptycho Constantinopolitano de quo infra. Fuit Euphemiani Senatoris filius, sub scalis paternæ domus ignotus hospes, verum cælesti voce & proprio chirographo agnitus post mortem coram Patriarcha & Imperatore, in templo S. Petri fuit honorificentißime conditus: quæ omnia Romæ ata paßim credentur. Sed multis de causis cogor opinari, idem huic quod S. Ioanni Calybitæ accidisse, & pro nova veterem Romam accipi. Hoc autem eo pronius fuit, quod corpus aut ejus pars notabilis ibi nunc habeatur, una cum parte scalarum sub quibus vixit, in ecclesia SS. Alexii & Bonifacii; in qua ecclesiæ Latini simul & Græci monachi viventes, suo quique ritu faciebant sacra, quando illuc advenit S. Adalbertus Episcopus & Martyr Pragensis, a quo utriusq, Sancti communia miracula habemus descripta. Suspicor ergo, ecclesiā, quæ primū solius S. Bonifacii fuerat, sub utriusq; nomine dici cœpisse, post quam Græci monachi advecti

Constantinopoli cum prædictis S. Alexii Reliquiis illic recepti sunt. Hæc eruditis viris volui consideranda proponere, prius quam aliquid de iis statuam, quod erit faciendum ad XVII Iulii, quando Romæ S. Alexius colitur. Non alia tamen habentur Acta quam a Græcis accepta: quibus etiam & peregrinationis Alexianæ ratio, & plurimæ circumstantiæ aliæ favere videntur.

ΙΗ᾽.

Ὀγδοάτῃ δεκάτῃ θάνατος μέλας εἷλε ΚΥΠΙΛΛΟΝ.

XV Kal.

Octava decima mors abstulit atra Cyrillum.

Episcopus hic Hierosolymitanus etiam hodierno Romano inscribitur; ejus semper recta fides ac libri defenduntur a nobis Tomo 2 Martii. Acta nulla habentur.

ΙΘ᾽.

Χῶσαν ΣΥΖΥΓΙΗΝ δεκάτῃ ἐνάτῃ ΟΜΟΛΕΚΤΡΟΝ.

XIV Kal.

Coniugium concors decima nona subhumatur.

Conjuges hi Chrysanthus & Daria sunt, qui coluntur a Latinis XXV Octobris: Acta eorum Græce ac Latine habemus.

Κ᾽.

Ἔνδοθι πυρκαΐας εἰκοστῇ βάλον ΕΠΤΑ ΓΥΝΑΙΚΑΣ.

XIII Kal.

Matronas septem injecit vigesima flammis.

Amisi ad Pontum Euxinum hæ passæ, Alexandra, Claudia, Euphrasia, Matrona, Juliana, Euphemia, Theodosia, quibus nominibus etiam inscribuntur hodierno Romano. Credibile est aliquando extitisse earum Acta.

ΚΑ᾽

Εἰκάδι πρώτῃ δράμε ΚΥΡΙΛΛΟΣ χερσὶ Θεοῖο.

XII Kal.

Ad Dominum transfert vigesima prima Cyrillum.

Episcopus Catanensis hic fuit, ut putatur primus, Beryllus veriori nomine dictus, & sic hodierno Romano inscriptus.

ΚΒ᾽.

Εἰκάδι δευτερίῃ σουβλαῖς ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ἐτρώθη.

XI Kal.

Bis undena acubus Basilium pungit acutis.

Sub Iuliano Presbyter & Martyr Ancyræ in Galatia hic fuit, cujus Acta ex Græco & Græe dedimus.

ΚΓ᾽.

Εἰκάδι καὶ τρίτῃ ΝΙΚΩΝ ξίφει κράτα δῶκεν.

X Kal.

Niconem gladio vigesima tertia plectit.

Hujus & sociorum monachorum CXCIX prope Tauromenitanam urbem martyrium utinam nobis certius constaret, quam ex Actis, quæ dedimus sub nomine Chæromeni eorum famuli atque discipuli. Severiori enim censura eguisse ea judicamus; & ipsis, quoad omnes circumstantias tam fabulosis, nolumus credere monachatus initia Diocletiani ætate vetustiora. Inscribuntur etiam iidem hodierno Romano.

ΚΔ᾽.

Κρύψαν ὑπὸ χθόνα εἰκάδι ΙΑΚΩΒΟΝ γε τετάρτη.

IX Kal.

Jacobum tumulo vigesima quarta recondit.

Episcopus sub Iconomachis hic fuit, incertum cujus Ecclesiæ. Acta non extant, sed laus in epistolis S. Theodori Studitæ, ex quo aliisque de eodem egimus XXI hujus, quando & Typico & Menæis justo cum elogio adscribitur.

ΚΕ᾽.

Γῆθεν τῇ ΜΑΡΙΗ ἔφατ᾽ Ἄγγελος εἰκάδι πέμπτῃ.

VIII Kal.

Nuntia verba tulit vigesima quinta Mariæ.

D. N. Jesum Christum eodem ipso die quo homo factus est, etiam esse passum, ex totius antiquitatis consensu probavimus Tomo 3 Martii. Incarnationem autem factam esse anno sexto ante æram vulgarem, sic ut vere mortuus sit Christus Coss. duobus Geminis anno vulgaris æræ XXIX, ætatis suæ XXXIII expleto, ex simili quatuor primorum seculorum consensu demonstratur in Diatriba præliminari ad Tomum 1 Aprilis.

Κς᾽.

Εἰκάδι ἀμφ᾽ ὕμνους ΓΑΒΡΙΗΛ κτίσιν ἕκτῃ ἐγείρει.

VII Kal.

Vicena sexta Gabrielis personat hymnus.

Ex more scilicet jam supra indicato, ut qui mysterium præcedentis diei proxime attigerit. De vario ejus hoc ipso mense apud Latinos cultu, multa collegimus.

ΚΖ᾽.

Εἰκάδι ἑβδομάτῃ ἔθανε ΜΑΤΡΩΝΑ ἐν εἵρκτῃ.

VI Kal.

Matronam in vinclis vigesima septima mactat.

Thessalonicensis hæc Martyr a Latinis colitur XV hujus. Acta olim extitisse credimus, & ut adhuc supersint optamus.

ΚΗ᾽.

Ὀγδοάτῃ ΙΛΑΡΙΩΝΑ κιχήσατο εἰκάδι πότμος.

V Kal.

Bis decima quarta mors Hilariona prehendit.

Fuit hic Hegumenus monasterii Pelicetes, Confessor sub Iconomachis: credibile est Vitam prolixe scriptam extitisse.

ΚΘ᾽.

Ἐπάφλαδεν ἐνάτῃ ΒΑΡΑΧΗΣΙΟΝ εἰκάδι πίσσης.

IV Kal.

Barchesum pice lux vigesima nona perurit.

Vna cum Jona fratre martyrium in Perside tulit hic Sanctus, quod Esaias Regius eques descripsit, & Latine ex Græco vertendum curavit Lipomanus, Venetæ Bibliothecæ codicibus Mss. usus. Vtinam nobis quoque in ea civitate obtingeret, qui pretio rationabili transcriberet pauca quædam Sanctorum Acta, necdum alibi Græce reperta: nam qui anno MDCLX nobis operam suam prolixe obtulit, sed deinde turpiter decepit, Bibliothecæ custos, homo Græus, aliquamdiu fecit nequid inde possemus obtinere, quantacumque interceßione adhibita: deinde cum prona jam sperabamius omnia, eorum ad quos id attinet consensu impetrato, nihil fieri potuit per Græculorum, qui manus mercenarias commodare rogabantur, sordidam avaritiam. Nunc bibliothecæ custodiam intelligo commissam esse erudito cuidam nobili Veneto simulque humanißimo D. Gradonico; de quo speramus quod, quem rogamus, modum inveniet nos juvandi in iis quæ nobis hactenus defuisse intelliget.

Λ᾽.

Χαῖρεν ΙΩΑΝΝΗΣ τριακοστῇ ἐξαναλύων.

III Kal.

Gaudet Joannes decima ter luce resolvi.

Est hic Monachus Sinaita, Climacus vulgo dictus ἀπὸ τῆσ κλίμακος, id est Scala, per ipsum ad Monahorum institutionem descripta. Vitam dedimus a Daniele Monacho Raithuno exaratam.

ΑΑ᾽.

Πρώτῃ ΑΚΑΚΙΟΥ βιότου πέρας ἐν τριακοστῇ.

II Kal.

Morte sed Acacii trigesima prima sacratur.

Fuit Episcopus Confessor Melitinæ in Armenia, etiam Latinis antiquitus notus, apud quos aliqua ejus Acta extabant: sed putamus magis integra & pleniora apud Græcos extitisse, quæ utinam etiam nunc supersint.

MARTIVS
MOSCORUM FIGURATUS.

I��Evdocia ✠ Martyr.

II��THEODOTVS ✠ Episcopus Martyr.

III��EVTROPIVS ✠ CLEONICVS ✠ BASILISCVS ✠ Martyres.

IV��GERASIMVS ✠ Monachus.

V��CONON ✠ Martyr.

VI��SYNAXIS MM. IN AMORIO XLII. ✠

VII��BASILIVS ✠ EPHREM ✠ CAPITON ✠ Episcopi Martyres.

VIII��THEOPHYLACTVS ✠ Episcopus. Possevino non bene Theophanes.

IX��SYNAXIS MARTYRVM XL SEBASTENORVM. ✠

Sculptor Moscus eo modo hic expresserat aquas gelidi lacus, ut æstuantium undique flammarum globos videretur repræsentare voluisse; quatuor autem coronas omiserat suo loco notare: quid porro significet vox ΚΑΙΝΑΝΟΣ, supra balneum in ripa positum scripta, explicet aliquis linguæ peritus.

X��CONDRATVS ✠ Martyr.

Scribendum erat Codratus, & Latine Quadratus, Possevino ineptißime Conradus.

XI��SOPHRONIVS ✠ Episcopus Hierosolym.

XII��THEOPHANES ✠ Presbyter Hegumenus.
��GREGORIVS ✠ Magnus, Papa Romanus.

Vitam quatuor libris scripsit Ioannes Diaconus: aliam breviorem & antiquiorem dedimus ex Mss. æstimatur maximi a Græcis propter libros Dialogorum, unde & Διάλογος apud eos cognominatur (quos ipsis ex Latino vertit Zacharias Papa) & propter librum Curæ Pastoralis, ab Anastasio Episcopo Antiocheno Græce redditum.

XIII��RELATIO RELIQVIARVM S. P. N. NICEPHORI ✠

Facta post mortem impii Theophili, sub ejus filio Michaele Balbo, & Constantinopolitano Patriarcha S. Methodio, qui ambo in hac tabula exprimuntur, una cum Diacono thurificante. Notatum id velim ab hujus seculi novatoribus, nescio qua animi præsumptione persuasis, sese divinitus illuminatos, ad correctionem plurimorum, quos sibi in Ecclesiam obrepsisse imaginantur abusuum, tum circa Sacramentorum administrationem & alia multa, tum circa religiosum Sanctorum cultum. Nam cum superiori æstate in nobili quodam Brabantiæ oppido antiquas altarium tabulas contemplarer, videremque in eo quod S. Catharinæ sacrum erat sic repræsentatum Divæ martyrium, ut summo in aëre anima ad cælum a duobus Angelis super expansum linteum efferri videretur; adstanti mihi Parocho dixi, in nostro ad secundum tomum Aprilis Propylæo pag. XXXVII repræsentari tumulum Venerabilis Yolandæ, ante annos ferme quadringentos sic sculptum, ut ejus anima similiter ab Angelis subvecta notetur; cum hoc solum discrimine, quod mei Angeli thuribulo singuli essent instructi, ad expreßius denotandam istius animæ sanctitatem. Tum Parochus, homo alias minime malus aut indoctus, neque earum quas Romani Pontifices damnavere sententiarum defensor pervicax, sed qui non potuerat in ea unde prodierat schola non hausisse aliquid Iansenianæ fuliginis & præposteri ad reformandam Ecclesiam zeli; Parochus, inquam, Non probo, ait: Notum est enim quod nato inter homines Christo Magi thus obtulerunt, ad ejus divinitatem demonstrandum; & ejus incensum soli Deo competere, ac propterea cum primum hanc Curam adiens, super illo altari juxta Sanctæ statuam in vertice locatam, invenissem Angelos duos parvulos, sic, ut dicis, thurificantes, eosdem removeri jussi; clam tamen & noctu. Non erat otium instruendi tunc hominis, cum ipse venissem ab eo instruendus circa quasdam eo in templo antiquitates. Alio itaque flexi sermonem, ceteroquin amice eum interrogaturus simulque dedocturus errorem suum (quod per interpositam postea personam feci) an eadem ex causa mutaverit in Rituali suo seu Pastorali præscriptos Missarum solennium ac funerum ritus, quibus jubetur & feretrum incensare accepto de manibus ministri thuribulo, & Euangeliorum librum, atque ad omnem fere cujuscumque rei benedictionem solennem, puta Cinerum, Palmarum &c adhibere incensum: idque non alia ex causa & primo aspectu etiam rudibus obvia, quam ut intelligatur corpus defuncti Christiani, Euangeliorum liber, aliaque similia (quanto autem magis ipsi Sancti?) particulari quadam ad Deum relatione, aut esse aut reddi venerabilia, & ad cultum religiones (quæ tota denique ad Deum terminatur) accommoda. Si ille aut similis alius adhuc dubitat, legat in Rubricis Generalibus ad Missale Romanum, quintam de Introitu, ubi dicitur Si in altari fuerint reliquiæ sive imagines Sanctorum, incensata Cruce & facta ei reverentia, Sacerdos, antequam discedat a medio altaris, primum incensat eas quæ a dextris sunt, bis ducens thuribulum; & iterum, facta similiter Cruci reverentia, incensat bis alias quæ sunt a sinistris.

XIV��BENEDICTVS ✠ Pater Monachorum

Occidentalium videlicet, propter Regulam ab eo scriptam, quam denique omnia fere antiqua apud nos monasteria susceperunt cum habitu nigro; sicuti S. Basilii Regulam omnes Orientales atque etiam Mosci nunc profitentur, sub habitu etiam nigro: unde fit ut Benedictinos a Basilianis multi non distinguant, ac nominatim ii qui de Moscovia scripserunt: in Italia vero eadem nunc omnino est utrisque habitus forma. Latini Sanctum ipsum colimus XXI hujus, ubi verum annum mortis conati sumus definire, non item terminare controversiam de posseßione sacri corporis, agitatam inter Italos & Francos.

XV��AGAPIVS ✠ Martyr. BECYLVS

Eodem nobili ac militari habitu indutus, an pro socio Agapii Publio, nomine perperam scripto, hic ponitur? Ita videtur.

XVI��SABINVS ✠ Martyr

Nequaquam, ut putamus, distinguendus ab eo, quem etiam XIII hujus colunt Græci, atque post eos ex hodierno Romano Latini. Abibum vocant alii. Acta an seorsim scripta sint, & ubi requirenda, hactenus ignoramus.

XVII��ALEXIVS ✠ Vir Dei.

XVIII��CYRILLVS ✠ Episcopus Hierosolym.

XIX��CHRYSANTHVS, DARIA ✠ Conjuges MM.

XX��PATRES … SABÆ † Martyres.

In Menæis hoc titulo indicatur festum Sanctorum Abbatum ab Abaris (imo Arabibus) interfectorum in monasterio S. Sabæ Sanctificati: ubi Possevini interpres ipsius S. Sabæ festum perperam notavit, qui etiam hic videtur primus pingi, Regulam suam manu tenens. Acta ex Græco eruimus, ab eo qui interfuit scripta.

PHOTINA, IOSES † Martyres.

Hanc esse Samaritanam Euangelicam, cum filio Jose seu Josepho, fabulantur Græci, multa de utroque narrantes vix digna relatu. Hodierno Romano inscribuntur ambo: confusio forsitan ex eo nata sit, quod genere vel secta Samaritani ambo fuerint.

CYRILLVS Martyr.

Quomodo huc spectet, aut quis sit, non possumus divinare. Habitus nihil barbarum indicat. Quid si corpus alicujus, nunc ignoti, ex Græcia in Moscoviam translatum, occasionem dederit hac die indicandi festi?

XXI��IACOBVS ✠ Episcopus.

Idem, ut credo, quem alias Græci colunt XXIV, nisi inter indigenas Moscoviæ Episcopos Sanctos inveniatur alius, ad quem hic dies & honor magis proprie spectet.

XXII��BASILIVS ✠ Presbyter Martyr.

In tabulis male exprimitur instar Episcopi Palliatus, forsitan ex errore nominis ei cum Basilio Episcopo Cæsareensi communis.

XXIII��NICON ✠ DVCENTIS DISCIPVLIS.

Ita Belga noster hæc verba legit: cujus explicationem probat littera Σ, ducenarium numerum significans: quod vero Niconi a tergo est ædificium magnum, non Tauromenium urbem, in cujus vicinia vixisse creditur, sed veteris balnei ruinas, quas putatur incoluisse, adducere in memoriam debet.

XXIV��ARTEMIVS † Episcopus

Seleuciæ in Pisidia, Græcis ferme Artemon scribitur: cujus utinam haberentur Acta. Colitur etiam ab iisdem Artemon alius Presbyter Laodicenus sub Diocletiano, de quo quia iterum refertur VIII Octobris & tunc Romano hodierno inscribitur, agere distulimus, quamvis ibi breve, hic longißimum ejus elogium habeant Menæa, præter quod alia pleniora Acta numquam forte extiterunt.

ZACHARIAS † Reclusus.

Talem certe invenimus in Mss. Menæis Taurini expressum, quamvis ei hic videatur habitus Episcopalis appingi: verosimile est, eum qui hic tam solenniter pingitur, ex Vita quæ aliquando extiterit notum Græcis fuisse.

ISACIVS Diaconus.

Talem quippe exprimit habitus: quis aut cujas ignotum nobis æque ac R. P. Ohilewicz: qui tamen suspicatur hunc & alios nonnullos Sanctos, quos in Ruthenico suo Kalendario non reperit ad notatos hic dies, ad alios fortaßis dies posse reperiri Moscovitico, quod vix opinamur: cum id quod præ manibus habemus certo Moscoviticum sit.

XXV��ANNVNTIATIO MARIÆ. ✠

Ita interpres Belga, rem (ut mihi videtur) non verba exprimens.

XXVI��SYNAXIS ARCHISTRATEGI GABRIELIS. ✠

Hoc Archistrategi cognomentum Gabrieli æque ac Michaeli tribuitur a Græcis, a quibus vix umquam unus sine altero pingitur, quod hic etiam observatur, Crux tamen datur Gabrieli, ut præcipuo Verbi incarnati & crucifigendi ministro, inter utrumque vero repræsentatur imago pueri Iesu supra Cherubim, sicut etiam infra VIII Novembris, quo crediderim significari id, quod Theologi nostri paßim docent, Angelos in principio suæ creationis jussos subjicere sese Verbo incarnando, quod Lucifer cum suis facere detrectans cælo exciderit. Fit iterum de Gabriele XIII Iulii.

XXVII��MATRONA ✠ Martyr Thessalonicæ.

Latinis XV Martii. Acta olim extitisse est verosimile, & optandum ut nunc invenirentur.

PHILETVS † Senator, Martyr

In Illyrico sub Hadriano, cujus Acta non habentur: etiam hodierno Romano acceßit.

XXVIII��STEPHANVS † Monachus Thaumaturgus.

Variant in die Menæa: nos de ipso egimus XXVI, sed Vitam requirimus.

HILARION ✠ Hegumenus monasterii Pelicetes.

Menæa Juniorem appellant, scilicet respectu ejus qui vixit in Cypro seculo IV: hic autem sub Iconomachis fidem confessus, totum hujus diei Officium implet: quæ celebritas tanta persuadet, Vitam satis prolixe scriptam fuisse.

XXIX��MARCVS † Arethusiorum Episcopus.

Cujus veram sanctitatem, quam Baronius in dubium vocabat, vindicavimus.

CYRILLVS ✠ Marci Diaconus. Simul passus & Romano hodierno inscriptus.

XXX��IOANNES … IN SINAI … ✠

Synæum monasterium a tergo habens, monachis prædicat ex eo quem Κλίμακα inscripsit libro, Totam epigraphen verbotenus explicet peritior alius: tacet enim hic Belga noster. Existimo verba reliqua spectare ad Crucifixum, qui exprimitur in extremo loculi hujus amplioris angulo; sed cur id fiat nescio, an forte ex sententia alicujus, qui tali die passum Christum credidit?

XXXI��HYPATIVS Episcopus. †

Ita interpres Belga expresse ultimum verbum reddit. Sed cujus Sedis Episcopus? Imago Deiparæ, quam manu tenet, expresse videtur significare, eum pro defensione imaginum insigniter decertasse sub Iconomachis. Atqui hoc non convenit S. Hypatio Gangrarum Episcopo & Martyri, qui hodie prolixißimum elogium cum totius diei Officio in Menæis habet, iterumque elogium XIV aut XV Novembris, quando insertus est hodierno Romano, & Acta ejus ex Græco dabimus: hic enim Hypatius Concilio I Niceno interfuit. Dubitationem auget, quod Typicon, in quo totius Officii divini ordo per anni decursum notatur (Cartabellam hohie appellamus, quam & Diptycham medio ævo dictam invenio) notet festum τοῦ ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν καὶ Θαυματουργοῦ Ὑπατίου Ἐπισκόπου Ἀγκύρας S. P. N. & Thaumaturgi Hypatii Episcopi Ancyræ; cum Gangrensis semper nominetur cum titulo τοῦ ἁγίου Ἱερόμαρτυρος. Hinc datur occasio conjectandi fuisse alium Hypatium, seculo VIII vel IX, cujus quia non extabant Acta, facta, sit ista in Menæis contusio, ut Officium, quod pro Novembri seniorique Hypatio compositum fuerat, ad hunc diem transferretur. Invenitur autem in Menæis ad XX Septembris Hypatius Confessor pro Imaginibus, idemque Episcopus sub Metropolita Ephesino; & ad hunc forte imago hæc spectat.

APRILIS
GRÆCORUM METRICUS.

Α᾽.

Πρώτῃ Ἀπριλλίου ΜΑΡΙΗ, θάνεν εὖχος ἐρήμου.

Kalen.

Prima Aprilis obit Maria, gloria eremi.

Colitur a Latinis die sequenti: ubi ostendi ejus obitum pertinere ad tempus Theodosii Iunioris seculo V, non vero spectare ad seculum VII & ætatem Iustini senioris: historiæ vero scriptorem Sophronium, male confundi cum eo qui fuit Patriarcha Hierosolymitanus, & Canonem de Sancta illa canendum composuit.

Β᾽.

Δευτερίῃ ΤΙΤΟΙΟ ψυχην ἄνω νόες ᾖραν.

IV Non.

Titi animam sursum Superi vexere secunda.

Hegumenus in Græcia, & Thaumaturgi cognomen meritus, cujus hodie cum extet tam solenne Officium, etiam Vitam olim extitisse crediderim.

Γ᾽.

ΝΙΚΗΤΑΝ καλέουσι τρίτῃ ἐπὶ δῶμα Θεοῖο.

III Non.

Tertia Nicetam jubet aulam intrare Tonantis.

Mediciensis in Bithynia Hegumenus, etiam hodierno Romano est inscriptus. Vitam, auctore Theostericto discipulo, ex Græco dedimus.

Δ᾽.

ΑΓΑΘΟΠΟΥΣ ΘΕΟΔΟΥΛῼ συνέδυόν γε τετάρτῃ.

II Non.

Mergitur Agathopus quarta simul & Theodulus.

Hic Lector, iste Diaconus Thessalonicæ, Martyres sub Diocletiano: quorum Acta Græco-Latina dedimus.

Ε᾽.

Πέμπτῃ ΚΛΑΥΔΙΟΥ κεφαλην τάμε χεὶρ φονόεσσα.

Nonis.

Cruda manus quinta ClaudI caput ense rescidit.

Idem cum iisdem sex sociis Diodoro, Victore, Victorino, Papia, Nicephoro, & Serapione memoratur etiam XXXI Ianuarii Martyr sub Decio, sed absque solenni, ut hodie, Officio: Latini vero ipsum & socios colunt XXV Februarii, sed Claudianum appellant. Ibi de iis agimus.

στ᾽.

Ψυχην ΕΥΤΥΧΙΟΙΟ πύλη γε πόλου ἄγεν ἕκτῃ.

VIII Id.

Fert animam Eutychii cælorum janua sexta.

Patriarcha Constantinopolitanus hic fuit; cujus Vitam Græco-Latinam dedimus, scriptam ab Eustatio Presbytero ejus domestico.

Ζ᾽.

Ζωὰν δ᾽ ἐκ θανάτοιο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ἑβδόμῃ εὗρεν.

VII Id.

Septena vitam invenies pro morte, Georgi.

Solitarius hic vixit in monte Malæa in Laconia: cujus nullam Vitam inveniri miramur.

Η᾽.

Ἤξελεν ὀγδοάτῃ γῆς ΗΡΩΔΙΩΝ φίλον ἦτορ.

VI Id.

Octava Herodion carum cor intulit astris.

Nominatur inter LXX discipulos ut Patrarum Episcopus, ætque etiam hodierno Romano inscribitur.

Θ᾽.

Φάσγανον ἀμφ᾽ ἐνάτῃ ΕΥΨΥΧΙΟΥ ἕκτανε λαιμόν.

V Id.

Eupsychii nona secuit pia guttura ferrum.

Martyr Cæsareæ in Cappadocia sub Iuliano, etiam hodierno Romano additur. Latent Acta, quæ videntur sat fuse descripta fuisse.

Ι᾽.

Φασγάνῳ δεκάτῃ ὁ ΤΕΡΕΝΤΙΟΣ εὕρατο τέρμα.

IV Id.

Per gladium decima finem sortire, Terenti.

Passus hic est in Africa sub Decio cum pluribus sociis. Acta dedimus ex Lipomano: contextum Græcum, unde Latine reddita sunt, Venetiis invenimus, sed frustra petiimus eum nobis describi: quod adhuc ibi aut alibi fieri opto.

ΙΑ᾽.

Χάλκεον ἐνδεκάτῃ βληθεὶς φλέγει ΑΝΤΙΠΑ εἰς βοῦν.

III Id.

Undecima injectus tauro ardes, Antipa, aheno.

Pergami in Asia Martyr, sicut ex Apocalypsi constat, non item quod fuerit istius urbis Episcopus, uti paßim dicitur.

ΙΒ᾽.

Δωδεκάτῃ, ΒΑΣΙΛΕΙΕ, ταφήἳα δύσσαο νεκρός.

II Id.

Mortuus in tumulum Basilius abit duodena.

Parii in Mysia Episcopus, Confessor sub Iconomachis: cujus utinam Vita extaret!

ΙΓ᾽.

Ἀμφὶ τρίτῃ δεκάτῃ θάνε ΜΑΡΤΙΝΟΣ περὰ πόντου.

Idib.

Martinus terna decima trans æquor obivit.

Papa Romanus & Martyr in Chersonensi exilio mortuus, colitur a Latinis XII Novembris. In cujus aliorumque plurimorum Pontificum chronologia ordinanda aliter quam factum a Cardinali Baronio, non tam certa quam nos documenta nacto aut secuto, haud inutilem operam posuisse me reor: quam licet ad mensem Iunium differendam aliquoties dixerim in hisce primis Tomis Maji, nunc decrevimus ante postremos hujus ipsius Maji tomos ponendam, quo citius ea fruatur lector studiosus ecclesiasticæ historiæ, cujus basis est chronotaxis Pontificia.

ΙΔ᾽.

… Τῶν ἁγίων Ἀποστόλων ἐκ τῶν ο᾽ ΑΡΙΣΤΑΠΧΟΥ, ΠΟΥΔΗ καὶ ΤΡΟΦΙΜΟΥ.

XVIII Kal.

… Sanctorum Apostolorum ex LXX Aristarchi, Pudæ & Trophimi.

Coluntur a Latinis seorsim singuli, Aristarchus IV Augusti, Pudes XIX Maji, Trophimus XXIX Decembris.

ΙΕ᾽.

Κάτθανε καὶ ΚΡΗΣΚΗΣ πέμπτῃ δεκάτῃ πυρὶ λαύρῳ.

XVII Kal.

Et quinta decima, Crescens, extingueris igne.

Martyr Myræ in Lycia: cujus Acta desiderantur.

Ιστ᾽.

ΧΙΟΝΙΑΝ ΑΓΑΠΗΝ ἓκτῃ δεκάτῃ κατέκαυσεν.

XVI Kal.

Exurunt Agapen sexta decima atque Chioniam.

Coluntur, cum sua sorore Irene, III hujus apud Latinos, apud quos solos ostendimus genuina Acta Martyrii inveniri, comprehensa in Actis S. Anastasiæ: Græca vero, contra quam existimavit Baronius, prorsus depravata esse. Passæ sunt autem Thessalonicæ Diocletiano.

ΙΖ᾽.

Ἑβδομάτῃ δεκάτῃ ΣΥΜΕΩΝ κατὰ αὐχένα τμήθη.

XV Kal.

Septena decima Symeon dat colla securi. Episcopus Seleuciæ & Ctesiphontis in Perside, ac Martyr insignis cum variis sociis, colitur a Latinis XXI hujus. Acta hactenus ex solo Sozomeno habentur.

ΙΗ᾽.

Ὀγδοάτῃ δεκάτῃ ποταμοῦ ΣΑΒΒΑΝ κτάνε ῥεῖθρον.

XIV Kal.

Octava decima Sabbam hausit fluminis unda.

Gothus Martyr, obiit XII hujus, quando Acta damus, secuti Romanum hodiernum. In Menæis perperam hic additur τοῦ Στρατιλάτου, Ducis, quod vel ex subjuncto elogio patet.

ΙΘ᾽.

Ἀμφ᾽ ἐνάτῃ δεκάτῃ ΘΕΟΔΩΡῼ σταυρὸς ἄεθλος.

XIII Kal.

Crux decima nona certamen sit Theodori.

Ejus aliorumque simul passorum Martyrium dilatum a nobis est ad XX Septembris, quia ex Menologio in hodiernum Romanum istuc eos transtulit Baronius: Vtinam eorum interim Acta reperiantur! sin minus, sufficiet amplum ex Menæis compendium, unde intelligitur Pergæ in Pamphylia res acta esse sub Imperatore Antonino.

Κ᾽.

Εἰκάδι σὸς, ΘΕΟΔΩΡΕ, λίπ᾽ ὄστεα θυμὸς ἀγήνωρ.

XII Kal.

Mens tua vicena, Theodore, est carne soluta.

Cognomento Trichinas, a cilicii asperitate: floruit in eremo Thraciæ prope Constantinopolim. Dolemus nulla ejus Acta inveniri: nam & hodierno Romano adscriptus est.

ΚΑ᾽.

Την ΙΑΝΝΟΥΑΡΙΟΙΟ κάρην τάμεν εἰκάδι πρώτῃ.

XI Kal.

Vicena prima caput amittis, Januari.

Episcopus Martyr sub Diocletiam, Neapolitanorum nunc Patronus præcipuus, ubi festum (uti & in reliqua Ecclesia Latina) agitur XIX Septembris: quando in conspectum sacri Capitis expositus in phiala sanguis, liquescere solet, sicut & aliis occasionibus; qualis ea fuit, qua anno MDCLXI similis gratia nobis quoque facta est, ut plenius narravi in Vita P. Ioannis Bollandi ante Tomum 1 Martii n. 92.

ΚΒ᾽.

Εἰκάδι δευτερίῃ ΣΥΚΕΩΤΗΝ θύμβος ἔκρυψε.

X Kal.

Syceoten abdit vicena secunda sepulcro.

Theodorus hic est, ex Episcopo Anastasiopolitano plurium cœnobiorum Archimandrita, nuper Romano Martyrologio insertus: cujus extat Vita prolixa & pulcherrima, ab Eleusio Sancti discipulo, aliis Georgio, accurate conscripta: quam si potuissemus Græcam Venetiis adipisci, nova versione dignam judicabamus. Nunc ea cura posteris nostris relinquitur: juvabit interim ipsum Græcum contextum accipere.

ΚΓ᾽.

Ἧρε ΓΕΩΡΓΙῼ δεκάτῃ τρίτῃ αὐχένα χαλκός.

IX Kal.

Vicena terna scinduntur colla GeorgI.

Paßim Megalomartyr dictus, primus (quantum existimo) excepit impetum persecutionis decimæ, ejusdemque omnium crudelißimæ sub Diocletiano & Maximiano, laceratis eorum circa Pascha edictis primis. Coli cœpit statim a Constantini Magni victoria de Licinio, erectis ecclesiis sub ejus nomine, translatisque reliquiis; habitus semper Orientalis Imperii defensor, & Christianorum contra Saracenos exercituum ductor. Explicui hæc omnia prolixe in Aprili, ubi etiam causam reddidi draconis paßim ad pedes ejus pingi soliti, quam lubet hic confirmare exemplo Majoriani Imperatoris, ab anno CCCCLVII usque ad LXI cum Leone regnantis, qui sumpto sibi a Constantini Magni statuis exemplo, imaginem suam ita in nummis sculpi permisit, ut aversa facies repræsentaret Imperatorem, cruce quam dextera tenet potentem, victoria quam sustinet sinistra gloriosum, pede autem dextero caput nefandi proculcaret Draconis: ipsum nummum hic darem effigiatum, si non sufficeret eum paßim extare apud nummariæ antiquitatis tractatores, & omnibus obvium esse apud Baronium ad annum 325 num. 206.

ΚΔ᾽.

Εἰκάδι πνίξε ΣΑΒΑΝ ποταμοῦ ῥόος ἀμφὶ τετάρτῃ.

VIII Kal.

Suffocatque Sabam vigesima quarta fluento.

Hic quoque Martyr Gothus fuit, sed militum Ductor, Romæ (ut creditur) passus quidem, non tamen Romanæ Ecclesiæ fastis ante Baronium notus: idque haud sine confusione aliqua, quoad mortis genus, cum alio Sabba superius ad XVIII relato.

ΚΕ᾽.

Εἰκάδι πέμπτῃ ΜΑΡΚΟΝ ἐπὶ χθονὶ ἀφρονες ἑῖλκον.

VII Kal.

Per terram Marcum quinta & vigesima raptat.

Euangelistam hunc credimus verosimilius Latine scripsisse, & corporis Venetias allati historiam explicamus.

Κς᾽.

Εἰκάδι ἀμφ᾽ ἕκτῃ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ξίφει αὐχένα τμήθη.

VI Kal.

Vicena sexta feriunt Basilea securi.

Amaseæ in Ponto Episcopus, Martyr sub Licinio, ob S. Glaphyram libidini ejus subtractam. Acta Græco-Latina dedimus.

ΚΖ᾽.

Ξύλῳ ἑβδομάτῃ ΣΥΜΕΩΝ πάγη εἰκάδι μάκρῳ.

V Kal.

Bis decima in ligno Symbonem & septima fixit.

Episcopus Hierosolymitanus hic fuit, Christi consanguineus, sub Trajano crucifixus: cujus memoriam Latini recolunt XVIII Februarii.

ΚΗ᾽.

Εἰκάδι ὀγδοἀτῃ τε λάβεν ΜΕΜΝΟΝΑ γε πότμος.

IV Kal.

Vicena octava mors aufert Memnona nobis.

Hegumenus hic & a miraculorum gratia Thaumaturgus cognominatus, ubi, vel quando vixerit ignoramus: eoque magis dolemus excidisse Acta, quo celebriorem fuisse vel hinc patet, quod solus fuerit huic Ephemeridi inscriptus.

ΚΘ᾽.

Εἰκάδι ἠδ᾽ ἐνάτῃ ΙΑΣΟΝ ἀπεβήσατο γαίης.

III Kal.

Vicena nona terras dimisit Jason.

Discipulus S. Pauli colitur a Latinis XII Iulii.

Λ᾽.

Κτεῖνε μάχαιρα φόνου ΙΑΚΩΒΟΝ ἐν τριακόστῃ.

II Kal.

Jacobum gladio trigesima mactat iniquo.

Ipsum mortis genus satis indicat hic intelligi filium Zebedæi, Fratrem Joannis, qui etiam in plerisque Menæis notatur, licet quædam exempla nunc repetant Fratrem Domini: colitur autem a Latinis XXV Iulii.

APRILIS
MOSCORUM FIGURATUS.

I��Presb. ZOSIMAS † MERETRIX MARIA ✠…

Quadripartita totius historiæ explicatio satis indicat, quam festiva apud Græcos fuerit, & sit apud Moscos etiam hodie, commemoratio utriusque: ubi primo quidem loculo exprimitur Zosimas Mariam inveniens & cum ea loquens, cujus nomini præfixum ΠΡ poni videtur pro Græco Πόρνη Meretrix, & sic notas illas explico: quid autem sibi velint ultima verba, posita supra secundum loculum (ubi exhibetur Maria, admirante Zosima, inter preces sursum rapta) non divino: verba inscripta tertio & quarto loculo interpres Belga sic reddidit, Zosimas Mariæ sacram Cœnam ministrat, & Ministerio leonis sepelitur Maria.

II��TITVS ✠ Abbas Thaumaturgus.

Non debuit in habitu Episcopali palliatus exprimi: sed forte per imperitiam acceptus hic est pro S. Pauli discipulo, quem XXV Augusti habent hæ ipsæ tabulæ.

III��NICETAS ✠ Abbas Mediciensis.

IV��IOSEPH † Hymnographus monachus.

Vitam, quam necdum reperimus, scripsit breviter discipulus ejus Theophanes: pro qua dedimus eamdem die præcedenti, quo Paßim a Græcis refertur, fusius deductam a Ioanne Diacono ecclesiæ S. Sophia. Possevinus hic habet Ven. Isidorum: sed quis hic? Colitur quidem etiam hoc die S. Isidorus Hispalensis Episcopus, sed quem Græcis atque per hos Ruthenis innotuisse, haud facile credidero.

GREGORIVS, imo GEORGIVS. ✠

Nam Gregorius hac die nusquam ullus comparet, Georgius vero in monte Malæo celeberrimum cultum habet in Typico & Menæis, in Ephemeride autem metrica die VII. Sane nihil facilius quam Georgii & Gregorii nomina inter se commutantur. Vitam nullam invenimus, sed elogium ex Canone ipso conferimus, in cujus titulo etiam appellatur sanctus Pater noster; nec tamen hic ut monachus exprimitur, sed simpliciter in habitu talari.

V��THEODVLVS ET AGATHOPVS ✠ Martyres.

Primus Possevino non recte S. Mart. Theodotus.

VI��EVTYCHIVS ✠ Patriarcha Constantinop. Eidem Possevino perperam Euchemius.

VII��GEORGIVS ✠ Episc. Mitilenæ.

Ita recte nomen expreßit Possevinus, quod hic perperam scribitur Sergius. Vitam nullam invenimus, sed mentionem perquam honorificam in Vita successoris Georgii Iunioris, Græco-Latine danda in Supplemento.

VIII��HERODION ✠ novarum Patrarum Episc.

Hodierno Romano inscriptus, creditus unus ex LXXII Discipulis. Possevino Radion non bene dictus. Cum hoc pariter, ut Apostoli, coluntur a Græcis.

AGABVS † RVFVS † Apostoli.

Vterque exprimitur ut Episcopus, sicuti paßim ceteri Apostolorum discipuli, in sacris libris nominati. Hoc certum est, Agabum ut Prophetam laudari & a Latinis coli XIII Februarii: Rufum vero, Thebarum in Græcia Episcopum creditum, nominari in epistola ad Romanos, & a Latinis iisdem commemorari XXI Novembris.

IX��EVPSYCHIVS ✠ Martyr. Possevino non bene Sutiphius.

X��TERENTIVS ✠ Martyr.

XI��ANTIPAS ✠ Martyr.

XII��BASILIVS ✠ Episcopus.
��ANTHVSA ✠ Sanctimonialis.

Filia Constantini Copronymi, a pluribus & antiquioribus differtur usque ad XXVII hujus, quando de ea egimus: quidam etiam ipsam referunt ad XXVII Iulii, quando & Romano hodierno inscribitur.

XIII��ARTEMON † Episcopus Martyr.

Hodie in Typico cum titulo Hieromartyris solus notatur: est ergo Episcopus Seleuciæ, discipulus Pauli: de quo ex Menæis egimus ad XXIV Martii.

XIV��MARTINVS ✠ Papa Romanus. Non Marcianus, ut perperam dictatum est Possevino.

ANTONIVS, IOANNES, EVSTACHIVS,

Ducis Lithuaniæ cubicularii, martyrio affecti Vilnæ post annum MCCCXXVIII: de quibus plura vide in Kojalowicz & in Actis nostris.

XV��ARISTARCHVS, ✠ PVDENS, ✠ TROPHIMVS. ✠

XVI��AGAPIA, ✠ IRENE, ✠ CHIONIA. ✠ Sorores Martyres Thessalonicæ.

XVII��SYMEON ✠ Episcopus Martyr. Male hic pingitur ut Abbas vel monachus.

XVIII��IOANNES † Discipulus S. Gregorii Decapolitæ, non debuerat ut Episcopus exprimi.

SABAS ✠ Gottus Martyr.

ATHANASIA † Vidua Sanctimonialis

In Ægina insula. Hæc quia in Actis apud Lipomanum mortua dicitur XIV Augusti, ibi quoque reposita est in hodierno Romano: idem dies confirmatur ex Græco quod habemus. Scripturam, quam manu præfert, legat qui potest.

XIX��IOANNES † Palæolaurit monachus.

Cur ei Possevinus hic addat nomen Eutychii non divinamus, nec Vitam seorsim scriptam invenimus.

XX��THEODORVS, Possevino THEODOSIVS.

Neutrius nominis Episcopus invenitur hoc die: quare non invenio quid de illo statuam. Est alias in Menæis S. Theodorus Martyr Pergæ in Pamphilia cum longo elogio, in quo dicitur sub Antonio Imperatore & Præside Theodoto passus.

XXI��IANVARIVS ✠ Episcopus Martyr.
��THEODORVS † Trichinas.

In tabula transpositus ordo figurarum, juxta ordinem nominum esset corrigendus.

ANASTASIVS † Sinaita monachus

Ab alio ejusdem nominis ac temporis Antiocheno Patriarcha, cum quo in hodierno Romano confunditur, bene distinguendus, uti & diversißima utriusque scripta; quibus optandum esset utriusque Vitam diversam addi posse. Hic certe vel solus habitus diversum arguit.

XXII��THEODORVS ✠ Syceota.

XXIII��GEORGIVS ✠ Megalomartyr.

XXIV��SABAS ✠ Dux Martyr.

XXV��MARCVS ✠ Euangelista.

XXVI��BASILEVS ✠ Episcopus Martyr.
��STEPHANVS Episcopus Permiensis.

Ita R. P. Ohilewicz, de quo Herberstenius in Itinerario a Moscua usque ad Obim fluvium, post descriptionem Permiensis Provinciæ, dicit, quod genti proprium idioma habenti, etiam characteres proprios invenit Stephanus Episcopus, qui eos in fide Christi vacillantes confirmarat: nam antea in fide adhuc infantes, Episcopum quemdam idem attentantem excoriaverant, dignum profecto, cujus etiam nomen inter Sanctos relatum esse credatur, & hic alicubi locum habere inter eos, quorum nobis adhuc notitia deest, licet inveniatur locus. De ipso certe Stephano idem Herberstenius asserit, quod Demetrio Joannis filio imperante apud Ruthenos, circa annum MCCCCL, in numerum Divorum relatus est.

XXVII��SYMEON ✠ Episcopus, Hierosolymitanus.

XXVIII��IASON ✠ SOSIPATER. †

XXIX��SYNAXIS MARTYRVM IX CYSICI. †

Horum nomina in Menæis sunt Theognides, Rufus, Antipater, Theostychus sive Eutyches, Artemas, Magnus, Theodotus, Thaumasius, Philemon. Cur eorum medius hic ut Episcopus repræsentetur non capimus, eoque magis vellemus Acta inveniri.

XXX��IACOBVS ✠ Apostolus, frater Ioannis.

MAIVS
GRÆCORUM METRICUS.

Α᾽.

ΠΡώτῃ ἐν Μάιοο λίθοις κτάνον ΙΕΡΕΜΙΑΝ.

Kalend.

Prima dies Maji saxis necat Hieremiam.

Colitur etiam antiquitus apud Latinos hac die: dicitur autem quod ejus in Taphnes apud Ægyptios sepulti ossa Alexandriam transferri fecerit ejus conditor Magnus Alexander. Hoc autem prudentius credi poterit, quam crederentur cetera, quæ circa Christum ex virgine nasciturum, Lignumque a cunctis gentibus adorandum, dicitur idem Propheta Ægyptiis Gentilibus prænuntiasse multo clarius, quam unquam Iudæis prophetata fuerunt. Tolerabiliora tamen ea omnia sunt, quæ ad hunc diem ex Menæis recitantur, a nobis autem prætermissa fuerunt ut apocrypha; quam sit fabula illa quæ in iisdem Menæis per integras undecim columnas extenditur, dum capta per Nabuchodonosorem Hierosolyma Babylonem migrasse Ieremias dicitur, ibique vixisse, quoad expletis annis Babylonicæ captivitatis septuaginta, accepit ex Iudæa epistolam ab Abimelech Æthiope, per totum istud tempus divinitus consopito sub ficu, & Baruch a mortuis resuscitato, ex Angelica jußione scriptam & collo aquilæ eam delaturæ alligatam: ea autem accepta noctu eduxisse populum ex Assyria, reduxisseque in Iudæam; ubi oblato sacrificio coram altari expirarit, ac tertio post die resuscitatus, quia de Meßia nascituro ex Virgine manifestius vaticinabatur, lapidare eum volentis populi furorem eluserit, tantisper substituta pro se lapidea statua, donec prophetiam suam complesset; deinde mortem libens exceperit, ab iisdem Baruch & Abimelech prope Ierusalem tumulatus, una cum lapide illo qui conversus in statuam humana voce locutus fuerat. Hæc tamen in epitomen contracta placuit hic proponere, ut ipsa absurditate sua omnem quantumvis præoccupatum intellectum avertant a Thalmudicis circa vitas obitusque Prophetarum figmentis, etsi non semper æque absurdis, ad Historiam sacram locupletandam recipiendis; atque ita minus laborandum nobis sit, circa Eliam prophetam, cujus honori nihil detractum volumus; nolumus tamen ex iis quæ simili fide narrantur de ipso vel nascente, vel inter mortales agente, aut in paradisum translato, & denique sub finem mundi comparituro, ad aliquid credendum affirmamdumque compelli, quod in Scripturis sacris non invenimus expressum. Eodem fine etiam ad XVII Decembris notamus insulsißimam fabellam, de S. Daniele & sociis ex simili fonte sumptam.

Β᾽.

Δευτερίῃ νέκυς ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ εἰσεκομίσθη.

VI Non.

Corpus Athanasii est illatum luce secunda.

Alexandria scilicet Constantinopolim: quomodo autem hinc Venetias sit translatum, exceptum, & miraculis glorificatum, declarant Acta ex monasterio S. Crucis in Iudaica, transcripta post Vitam, copiose ex operibus ipsiusmet collectam. In Appendice etiam ad tomum 1 habetur Dissertatiuncula Paschali Quesnel de ætate atque auctore Symboli Athanasiani, Quicumque vult.

Γ᾽.

Σαυρῷ ΤΙΜΟΘΕΟΣ τριτάτῃ τανύθη ἅμα ΜΑΥΡΑ.

V Non.

Timotheum Mauramque cruci lux tertia fixit.

Conjuges Martyres in Thebaide sub Diocletiano. Acta Græco-Latina damus.

Δ᾽.

Ἀμφὶ τετάρτῃ ΠΕΛΑΓΙΗ καύσθη βοῒ χαλκῷ.

IV Non.

Sub quartam in tauro Pelagia flagrat aheno.

Virgo Martyr Tarsi in Cilicia sub Diocletiano: etiam hodierno Romano inscribitur. Acta Græco-Latine exhibemus.

Ε᾽.

ΕΙΡΗΝΗ τμηθεῖσα ἀνέγρατο καὶ θάνε πέμπτῃ.

III Non.

Secta caput quinta Irene patitur moriturque.

Celeberrima Constantinopoli, quo corpus advectum Epheso, ubi sub Numeriano passa dicitur. Acta, in quibus Licinii Imperatoris filia fuisse dicitur, etsi Græca habuerimus, non tamen judicavimus inserenda huic Operi, adeo fabulosa videntur esse: quod nescio quomodo aliis etiam quibusdam insignibus & in Occidente non minus quam Oriente cultißimis Virginibus ac Martyribus contigit: puta Barbaræ, Margaritæ seu Marinæ, & Catharinæ.

στ᾽.

Ἕκτῃ ΙΩΒ πολύτλαν θανάτου τέλος ἀμφεκάλυψεν.

II Non.

Iob finem sexta vitæ invenit ærumnosæ.

Colitur a Latinis X hujus. Corpus, una cum lipsanis utriusque Tobiæ & Saræ, Roma Ticinum creditur fuisse allatum; ante hos autem sexaginta annos furto sublatum. Optamus intelligere ubi nunc sit, atque utinam iterum Ticini!

Ζ᾽.

… Μνήμη τοῦ … ΣΤΑΥΡΟΥ, καὶ τῶν ἁγ. ΜΜ ΑΚΑΚΙΟΥ καὶ ΚΟΔΡΑΤΟΥ.

Nonis.

… Memoria… Crucis & SS. MM. Acacii & Codrati.

Prolixior titulus in Menæis sic habet: Memoria in cælo apparentis signi venerandæ Crucis, hora tertia diei, sub Constantio Imperatore, filio Magni Constantini, & Cyrillo Archiepiscopo Hierosolymorum. Ad hujus autem Vitam XVIII Martii, ex propria ipsius epistola, apparitio tota proponitur.

S. Acacii Martyris Byzantini, sub Maximiano, Acta damus Græco-Latina: sed die sequenti, quando colitur a Latinis sub nomine Agathii.

S. Codrati Martyris Nicomediensis, sub Decio & Valeriano paßi, nomen hodierno Romano inscribitur, sed more Latino Quadratus ponitur: nobis potius visum est, cum Synaxariis duobus Mss. antiquioribus, ipsum referre ad diem IX. Acta nulla haberi dolemus.

Η᾽.

Ὀγδοάτῃ τελέουσι ῥοδισμὸν ΒΡΟΝΤΟΓΟΝΟΙΟ.

VIII Id.

Rore Tonitrugensi festa est octava salubri.

Scilicet S. Joannis Euangelistæ, quem Boanarges, id est Filium Tonitrui Christus appelavit, ex cujus sepulcro Ephesi manna scaturit. Colitur ipse a Latinis die XXVII Decembris.

Θ᾽.

ΗΣΑΙΑΣ δ᾽ ὁράων μέλλοντ᾽ ἐνάτῃ χειριπρίσθη.

VII Id.

Esaias nona capitur, cui nota futura.

Colitur apud Latinos VI Iulii.

ΧΡΙΣΤΟΦΩΡΩΝ δ᾽ ἐνάτῃ ὁ σύγχροος ἔκτανε χαλκός.

Christophorum nona mactavit ahenea vestis.

Celeberrimus hic Martyr colitur a Latinis XXV Iulii: cujus quam facile est probare cultum & giganteæ imaginis mysteria explicare; tam difficile erit ex fabulosa ejus Legenda aliquid certæ veritatis elicere.

Ι᾽.

Τῇ δεκάτῃ ΣΙΜΟΝΑ σταύρωσαν᾽ Ἀπόστολον ἔχθροι.

VI Id.

Simonem decima Christi crucifigitis hostes.

Cognomento Zelotes, colitur apud Latinos XXVIII Octobris.

ΙΑ᾽.

ΜΩΚΙΟΣ ἑνδεκάτῃ κεφαλην τμήθη ἀγαθόφρων.

V Id.

Mocus undecima sapiens dat colla securi.

Presbyter Martyr Byzantii sub Diocletiano, Latinis eum XIII hujus referentibus Mucius. Nos de eo agimus hodie, & Acta quædam ex Latinis Mss. damus, Græca nulla inveniri dolemus.

ΙΒ᾽.

Τῃ δύο καὶ δεκάτῃ ΕΠΙΦΑΝΙΟΝ ὁ μόρος εἷλε.

IV Id.

Statæ lex mortis duodena Epiphanion aufert.

Episcopus hic Constantiæ in Cypro scriptis claruit, ex quibus aliisque certiorem Vitæ historiam texui, quam quæ ante Opera paßim extat fabulosißime consarcinata sub nomine oculatorum testium Ioannis & Polybii.

ΙΓ᾽.

Τῇ δεκάτῃ τρίτῃ τίς δάμασε ΓΛΥΚΛΙΡΙΗΝ;

III Id.

Quis decima terna, GlycÆria, te superavit?

Heracleæ in Thracia celeberrima Virgo & Martyr, inscripta etiam Romano hodierno. Acta Græco-Latina damus.

ΙΔ᾽.

Τῇ δὲ τετάρτῃ καὶ δεκάτῃ ΙΣΙΔΩΡΟΣ ἐλεύσθη.

II Id.

Venit Isidorus decima quartaque colendus.

Dux militum & Martyr sub Decio, Acta Græco-Latina damus die sequenti, licet hodierno Romano inscriptus sit V Februarii.

ΙΕ᾽.

Πέμπτῃ καὶ δεκάτῃ ΠΑΧΩΜΙΟΝ ἔνθεν ἄειραν.

Idibus.

Ad quintam decimam Pachomius hinc revocatur.

Primus auctor vitæ cœnobiticæ, accepta ad id ab Angelo regula, colitur a Latinis die præcedenti. Ejus & discipuli Theodori prolixißima Acta, a supparis ævi monacho scripta, damus Græco-Latina, nec non epistolam Ammonis Episcopi ad Theophilum Alexandrinum de iisdem. Corpus ad Portum-veneris in Liguriam translatum dicitur, sed translationis istiusmodi documenta necdum potuimus impetrare.

Ις᾽.

Τῇ δ᾽ ἓξ δεκάτῃ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ἀφοίστατο γαίης.

XVII Kal.

Tellurem decima sexta, Theodore, relinquis.

Hunc S. Pachomii discipulum colunt Latini XXVIII Decembris: nobis consultius visum de ipso ac magistro simul agere.

ΙΖ᾽.

Ἑβδομάτῃ δεκάτῃ θάν᾽ ΙΟΥΝΙΗ, ΑΝΔΡΟΝΙΚΩΣ τε.

XVI Kal.

Junia post illam conjungitur Andronico.

S. Paulus Cognatos & Concaptivos suos appellat.

ΙΗ᾽.

… Τῶν ἁγίων Μαρτύρων ΠΕΤΡΟΥ, ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ, ΑΝΔΡΕΟΥ, ΠΑΥΛΟΥ, ΧΡΙΣΤΙΝΗΣ, ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ, ΠΑΥΛΙΝΟΥ καὶ ΒΕΝΕΔΙΜΟΥ.

XIV Kal.

… Sanctorum Martyrum, Petri, Dionysii, Andreæ, Pauli, Christinæ, Heraclii, Paulini & Benedimi.

Agimus nos de his XV Maji, ostendimusque tres posteriores quidem Athenis esse passos, priores Lampsaci in Hellesponto.

ΙΘ᾽.

Ἔννεα καὶ δεκάτῃ τάμε ΠΑΤΡΙΚΙΟΝ ξίφος ὄξυ.

XIII Kal.

Patricium gladius decima nonaque peremit.

Episcopus Prusæ in Bithynia fuit. Acta Græco-Latina hic damus, licet alias etiam nominetur XXVIII hujus, & sic in hodiernum Romanum transierit.

Κ᾽.

Εἰκοστῇ ΘΑΛΙΛΑΙΟΣ ἑμην κεφαλην ἀπεθμήτη.

XII Kal.

Vicena, Thalilæe, tuum caput abstulit ensis.

Martyr Edessæ in Syria, etiam hodierno Romano inscriptus. Acta Græco-Latina dabimus.

ΚΑ᾽.

Συντανεν εἰκάδι πρώτῃ ΜΗΤΕΡΙ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ.

XI Kal..

Mors Constantinum post hanc rapit atque Parentem.

Nos hac die de filio Imperatore agimus: mater Helena suum seorsim cultum apud Latinos habet XVIII Augusti, & corpus ejus adhuc Romæ haberi creditur in tumba porphyretica ad Aram cæli: econtra Gallia ipsum habere prætendit in monasterio Altovillariensi.

ΚΒ᾽.

Εἰκάδι δευτερίῃ ΒΑΣΙΛΙΣΚΟΝ φάσγανον ἑῖλε.

XI Kal.

Postera lux jugulum Sancti secuit Basilisci.

Fuit hic Comanæ in Ponto celeberrimus Martyr sub Maximiano: cujus Acta Eusignium auctorem, testem oculatum præferentia dedimus III Martii, quando cum sociis Eutropio & Cleonico solennius colitur, & optamus Græca eadem habuisse.

ΚΓ᾽.

Εἰκάδι ἡδὲ τρίτῃ ΜΙΧΑΗΛ νόες ἔνθεν ἄειραν.

X Kal.

Vicena terna rapiunt Superi Michaelem.

Episcopus fuit Synadarum in Phrygia, Confessor sub Iconomachis, etiam hodierno Romano inscriptus: Acta non extant, fortasse nec extiterunt unquam.

ΚΔ᾽.

Εἰκάδι ἡδὲ τετάρτῃ ὄρους ΣΥΜΕΩΝ ἤμειψε.

IX Kal.

Vicena quarta Symeon de monte migravit.

Stylites etiam hic fuit, vulgo Junior & de monte mirabili cognominatus: cujus Vitam ex Græco dabimus, prolixe descriptam a Nicephoro Magistro Antiochiæ. Habemus etiam æque prolixam Vitam matris ejus Marthȩ: sed quia hæc solennius colitur V Iulii, ipsam in illum diem differimus.

ΚΕ᾽.

Εἰκάδι τοῦ ΠΡΟΔΡΟΜΟΙΟ ΚΑΡΗΝ εὗρεν κατὰ πέμπτην.

VIII Kal.

Baptistæ vultum vigesima quinta revelat.

Tertia hæc est inventio, facta Comanæ in Cappadocia, unde ipsum dicitur allatum Constantinopolim, sub Theodora Augusta & Michaele ejus filio. Non est autem modica difficultas circa duplicis inventionis historias tales, ut vix poßibile sit utramque conciliare; quemadmodum apparet ex Commentario Domini du Cange, utraque Acta referentis & examinantis, de quo mentionem supra feci XXIV Februarii.

Κς᾽.

Εἰκάδι ἕκτῃ ΚΑΡΠΟΣ ἀνέπτατο ἐκ βιότοιο.

VII Kal.

Vicena sexta volat hinc ad sidera Carpus.

Creditur fuisse unus ex LXXII; judicavimus autem distinguendum ab eo, qui XIII Aprilis in hodiernum Romanum transiit, ex Menæis assumptus.

ΚΖ᾽.

Εἰκάδι ἑβδομάτῃ ΕΛΛΑΔΙΟΝ ἔκτανε πυγμή.

VI Kal.

Helladium pugnis vigesima septima mactat.

Episcopus Martyr, hodierno Romano ad diem sequentem insertus est. Acta non videntur extitisse: quandoquidem ipsum Ecclesiæ, cui præfuit, nomen ignoretur. Vnde ergo celebritas ei hæc? Suspicor a corpore Constantinopolim ante tempus immemorabile translato, cum ista de mortis genere traditione.

ΚΗ᾽.

… Τοῦ ἁγίου Μάρτυρος ΕΥΤΥΧΟΥΣ, τοῦ ἐν Μελιτίνῃ.

V Kal.

… Sancti Martyris Eutychetis in Melitina.

De hoc utinam plura extarent monumenta, quam Canon in quo dici videtur Apostolorum fuisse discipulus: alibi additur titulus Episcopi Melitines.

ΚΘ᾽.

Εἰκάδι ἡδ᾽ ἐνάτῃ ΘΕΟΔΟΣΙΗΝ πόντος ἔμαρψε.

IV Kal.

Vicena nona mersa est Theodosia ponto.

Est Cæsareæ passa, de qua egimus II Aprilis, ubi ejusdem miracula, Venetiis ad ipsius invocationem patrata, dedimus ex Mss.

Λ᾽.

Θεῖον ΙΣΑΑΚΙΟΝ μόρος εἷλε ἑνὶ τριακοστῇ.

III Kal.

Ultima divino Isacio trigesima lux est.

Sanctus hic monachus, Valenti Ariano in faciem resistens, exitium ei suum prædixit. Acta Græco-Latina dabimus ex Ms. Vaticano: alia item ex Lipomano, sed quorum contextum Græcum ex Ms. Veneto adhuc desideramus.

ΛΑ᾽.

ΕΡΜΕΙΑΝ τριακοστῇ ἄορ κτεῖνε ἑνὶ πρώτῃ.

II Kal.

Sustulit Hermiam gladio trigesima prima.

Miles hic & Martyr Romano etiam Martyrologio inscribitur: an ejus Acta aliqua extiterint nos latet.

MAIVS
MOSCORUM FIGURATUS.

I��Hieremias ✠ Propheta.

II��ATHANASIVS ✠ Patriarcha Alexandrinus.

III��TIMOTHEVS, MAVRA ✠ Conjuges Martyres.
��OBITVS S. P. THEODOSII IN PETSERRA.

Ita ad verbum noster Belga. R. P. Ohilewicz interrogatus, respondit esse Theodosium Kioviensem, cujus virulentas contra Latinam fidem blasphemias coram Izaslao Russiæ Principe penes se habeat in Ms. Codice, quo usus olim Dux Ostrogius schismaticus. Difficile mihi est divinare, quem ille Izaslaum intelligat: nam in Epitome Genealogica Ducum Moscoviæ tres omnino Isoslavos invenio, quorum primus fuerit filius Wlodomiri, sub quo fides Christiana recepta apud Moscos; secundus ejusdem Wlodomiri ex primogenito Iaroslavo nepos item secundo genitus, ac denique prædicti Iaroslavi ex primogenito suo Wlodemiro nepos rursus secundo genitus, omnes Principes Rußiæ. Dux nemo, quorum ultimus vixerit circa annum MCL. Interim difficulter inducor ut credam ejusmodi hominem, qualem indicat Ohilewicz tam solennem cultum potuisse apud Moscos obtinere; & donec melius res examinata fuerit, opinabor potius diversum esse scriptorem istius libri, a Sancto tam magnifice hic expresso. Qui feretro adstat in habitu Metropolitico, veluti prætendens vasculum Olei sacri, unde accipit Chrisma adsistens Hegumenus, sumi potest pro totius Rußiæ Metropolita Kioviensi Episcopo; qui autem monasterium præterlabitur fluvius, siquidem id ipsum circa Kioviam est, erit Borysthenes. Plura a Ruthenis ipsis doceri petimus.

IV��PELAGIA ✠ Virgo Martyr.

V��IRENE ✠ Virgo Martyr.

VI��IOB ✠ Patiens.
��ANDRONICVS, ATHANASIA † Conjuges.

Coluntur solennius a Græcis IX Octobris, quando etiam Romano hodierno inscribuntur & a nobis dabuntur Acta Græca, sub nomine Abbatis Danielis reperta, quæ sine auctoris nomine extant apud Lipomanum & Surium: nec non prolixius eorumdem encomium Græco-Latinum.

VII��MEMORIA CRVCIS APPARENTIS TEMPORE CONSTANTII IMP. †

Tabella nostra nil tale repræsentat, quale tunc in Golgotha accidit: sed aliam prorsus apparitionem factam Magno Constantino, cum addito ἐν τοῦτο νίκα, In hoc vince: ubi in recessu notatur Christus Imperatori dormienti apparens: qui idem Imperator exhibetur super oblato sibi viso consultans, ac denique hostem in fluminis transitu fundens, quo victoria de Maxentio ad Tiberim & Pontem Milvium, in conspectu urbis Romanæ, repræsentatur. Quin etiam prototypon Moscoviticum, eumdem Imperatorem (nescio quo consilio) bis cum pari paucorum equitum comitatu pingit, licet cis fluvium non nisi unica hostilis turba spectetur, effuso cursu fugam præcipitans. Possevinus hic ponit nomen S. Mart. Acacii, qui hodie etiam in Menæis notatur.

VIII��IOANNES ✠ Euangelista.
��ARSENIVS † Magnus

Honorii & Arcadii præceptor atque inde monachus, in Vitis Patrum notißimus, cujus tamen propria quædam Acta Græce antiquitus collecta habemus. Colitur a Latinis XIX Iulii.

IX��ISAIAS ✠ Propheta.
��CHRISTOPHORVS ✠ Martyr.
��NICOLAVS Episcopus

An Constantinopolitanus relatus a multis XV aut XVI hujus? an potius indigenarum quispiam? Examinent Rutheni, meque doceant, si possunt.

X��SIMON ZELOTES ✠ Apostolus.

XI��MOCIVS ✠ Presbyter Constantinopolit.

Possevino notatur pro hoc die Conversio Constantinopolis. Nescio quid interpres ejus legerit vel legere se putarit in Kalendario Ruthenico, quod Latine reddidit: Græcos scio solennißimo hodie festo celebrare Natalem suæ a Deo custoditæ atque urbium Reginæ civitatis, peculiariter commendatæ Dominæ nostræ sanctissimæ Deiparæ, atque ab eadem perpetuo conservatæ. Canon autem S. Mocii sic ordinatur, ut, quemadmodum ante similares de illo Versiculos tres, unus præmittitur de Vrbis dedicatione, sic & initio cujusque odes quatuor strophas continente, prima sit de Vrbe, ultima de Deipara: quibus hoc disticho intercluditur.

Γενεθλίων σῶν δεῖ με τιμᾷν ἡμέραν,
Ἐν σοὶ, Πόλις, τυχόντα τῶν γενεθλίων.

Tuum decet me colere natalem, Urbs sacra,
Nativitatis in te sortitum diem.

XII��EPIPHANIVS ✠ Episc. in Cypro
��GERMANVS † Patriarcha Constantinopol.

Inseritur hodierno Romano. Vitæ aliquando scriptæ nec mentionem quidem invenimus uspiam; reperimus autem Vitam alterius S. Germani Hegumeni monasterii Cosinistres, sed fine mutilam; unde nec divinare quidem valentes ad quem diem esset is referendus, istius primi ac potioris Germani Actis a nobis collectis, subjunximus etiam istam Vitam, ulterioris instructionis petendæ causa.

XIII��GLYCERIA ✠ Virgo Martyr.

XIV��ISIDORVS ✠ Dux & Martyr.
��ISIDORVS propter Christum stultus.

Ita hunc Sanctum a gentilibus suis Moscovitis solitum appellari, indicat Ohilewicz: de Vita & cultu plura scire cuperem.

XV��PASCHOMIVS ✠ Auctor Cœnobitarum.
��ISAIAS Episc. Rostoviensis.

Teste Ohilewicz, de quo plura doceri peto, æque ac de S. Joanne Rostoviensi, quem post famosos Sanctos antiquos Martyres, in Nobilis Rutheni habitu expressum, habet Triptychon istius gentis, de quo infra.

XVI��THEODORVS ✠ S. Paschomii discipulus.

XVII��ANDRONICVS ✠ Cognatus S. Pauli Apost.

XVIII��THEODOTVS ✠ Episcopus Martyr.

Hunc, non ut Episcopum, sed ut militum Ducem hic expresserat sculptor Moscus, quod curavimus corrigendum in tabula nostra. Acta damus auctore Nilo, teste oculato.

XIX��PATRICIVS ✠ Episcopus Martyr.

XX��THALILÆVS ✠ Martyr.
��INVENTIO RELIQVIARVM ALEXII METROPOLITÆ KIOVIENSIS.

Natalis ejusdem est XII Februarii, ubi pluribus de eo: hic noto solenne Moscis hoc festum videri, quod tam ampla ornatur tabella: proinde operæ pretium foret plura de ista Inventione discere, nec non quis ille Sanctus Episcopus ad loculi caput, quis item Dux circa pedes admirabundus.

XXI��CONSTANTINVS, HELENA ✠ Imperatores.

XXII��BASILISCVS ✠ Martyr. Possevino minus recte Basilides.

XXIII��MICHAEL ✠ Episcopus.
��INVENTIO RELIQVIARVM LEONTII EPISCOPI ROSTOVIENSIS.

Invenimus hunc Sanctum primo fere loco unius ex Triptychis Ruthenicis; unde, & ex præsentis imaginis amplitudine, accendimur majori desiderio plura sciendi, tam de vita quam de ipsa corporis elevatione, ac præsenti usque hodie cultu, nec non aßistentium hinc Ducis inde sancti Episcopi nomina.

XXIV��SIMEON, NICETAS, Stylitæ.

De priori jam egimus: an alter sit hujus socius aut discipulus fuerit fortaßis ex Vita apparebit, cum ea reddita Latine fuerit: nec enim modo vocat prolixißimam historiam hac de causa pervolvere. Si nuspiam ejus nomen ibi appareat, dabitur locus suspicandi esse aliquem Indigenarum. Nam & ad Ruthenos transiisse Stylitarum institutum atque etiamnum apud eos vigere, constat ex Rerum Moscoviticarū Commentario Sigismundi liberi Baronis in Herberstein &c. de mandato Ferdinandi Principis & Infantis Hispaniarum, Augustæ degentis, sub annum MDXXVI conscripto: ubi sub titulo Religio, dicitur quod sunt plures qui ex monasteriis in eremum se conferunt, ibique tuguriola faciunt, quæ aut soli aut cum sociis incolunt: victum ex terra & arboribus quærunt, nimirum radices & fructus. Hi autem Stolpniki appellantur: Stolp etenim Columna dicitur: domunculas autem angustas & in altum erectas columnis sustinent. Vide quæ multa de hujusmodi columnis dicuntur a nobis V Ianuarii ad Vitam S. Simeonis, primi Stylitarum apud Antiochiam. Hic vero ex eodem Herbersteinio disce, monachos Ruthenos, nedum eremitas ex eis profectos, habere severissimas leges ac regulas, nec audere uti ullo genere solatii: adeo ut severissime puniatur, apud quem cithara inventa fuerit aut aliud musices instrumentum. Quid quod inter illos vigeat Apostolicus ad gentilium conversionem zelus, quo carent Schismatici Græci? sic enim de iis idem Herberstenius: Monachi Eremitæ bonam jam olim idololatrarum partem, diu multumque apud illos verbum Dei seminantes, ad fidem Christi pertraxerunt. Proficiscuntur etiamnum ad varias regiones, Septentrionem versus & Orientem sitas, quo non nisi maximis laboribus, fame, ac vitæ periculo perveniunt, neque inde aliquid commodi sperant aut petunt, quin hoc unicum spectant, ut rem gratam Deo facere & animas multorum devio errore abductas (morte aliquando doctrinam Christi confirmantes) in viam rectam revocare ac eos Christo lucrifacere queant. Similia de eorumdem severa disciplina solidaque virtute, lege sis in relatione Ioannis Fabri scripta anno MDXXV. Neque hæc credo suspecta habuisset Possevinus, nisi occupatus fuisset præjudicio, quo existimabat a schismaticis conversos fuisse Moscos, & hactenus numquam sincere Catholicos. Seclusa ergo ab ejus gentis monachis & eremitis schismatis, saltem ad peccatum imputabilis, labe, quid prohibet quo minus inter eos credatur, & jam olim fuisse multa, & hodiedum superesse aliqua vera sanctitas, aris & templis ac publico populorum cultu digna, divinisque etiam miraculis testata?

XXV��MEMORIA TERTIÆ INVENTIONIS CAPITIS IOANNIS PRODROMI. ✠

Tabella hæc, uti fere est eadem cum illa quæ ponitur XXIV Februarii: ita potius eamdem inventionem juxta Edessam, quam ultimam videtur repræsentare, una cum Marcello monasterii Præposito & Monacho ejus Isacio, per quos ea facta est.

XXVI��CARPVS ✠ Episcopus.

XXVII��THERAPON † Episcopus & Martyr.

Videntur aliqua ejus Acta extitisse Sardibus, ubi Ecclesiam rexit: nulla tamen adhuc invenimus: reperimus autem miracula cujusdam Therapontis Martyris in Cypro, qui XIV Maji colitur: sed quæ de ea plura optari possent adhuc desideramus.

XXVIII��NICETAS † Episcopus Chalcedonis.

Deest in Menæis, sed in Typico adscribitur ei hujus diei Officium, unde intelligitur non admodum esse antiquum, eoque magis desideratur Vita, si qua unquam est scripta.

IGNATIVS Episcopus.

Nullus nobis hoc die notus apud Græcos, qui id nominis ferat, neque inter Indigenas reperit quemquam R. P. Ohilewicz quem suggereret. Discrimen nationis indicaret nudum vel tectum caput, si in tanta prototypi ruditate discerni quidquam ejusmodi posset, quemadmodum discernitur in accuratius pictis Triptychis, ubi videbis velato capite expressos Antistites Ruthenos.

XXIX��THEODOSIA ✠ Virgo Martyr.

XXX��ISACIVS ✠ Monachus.

XXXI��HERMIAS ✠ Martyr.

Possevino hic notatur nomen S. Apostoli Jeremiæ: & vero Jeremiæ nomen potius quam Hermiæ prototypon nostrum exprimit.

IVNIVS
GRÆCORUM METRICUS.

Α᾽.

ΠΡώτη Ἰουνίου ἑλλεβορίζει ΙΟΥΣΤΙΝΟΝ.

Kalend.

Justinum helleboro JunI occidere Kalendæ.

Colitur Justinus Philosophus in Latinis Martyrologiis XII Aprilis, etsi quo die obierit ignoretur: unde data occasio ipsum ejusque acta confundendi cum alio Justino, cujus cum sociis Romæ paßi memoria hoc die a Græcis instauratur, Officio & Canone proprio.

Β᾽.

Δευτερίῃ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ εἰς Ἐδὲμ εὕρατο μοίρην.

VI Non.

Sortem dein reperit Nicephorus in Paradiso.

Patriarcha Constantinopolitanus hic fuit, & potißimum colitur XIII Martii, quo die corpus in exilio mortui relatum in urbem est.

Γ᾽.

Τῇ δὲ τρὶτῃ ΛΟΥΚΙΛΛΙΑΝΟΣ σταυρῷ τετάνυστο.

III Non.

In cruce suspendit lux tertia Lucilianum.

Relatus est in hodiernum Romanum cum quatuor pueris, simul paßis Byzantii, ipse Presbyter. Encomium ejus aliquod scripsit Photius Sceuophylax SS. Apostolorum & Logotheta, quod vidit Allatius, & nobis adhuc deesse querimur.

Δ᾽.

ΜΗΤΡΟΦΑΝΗΣ δὲ τετάρτῃ ἔδυ χθόνα βωτιανείραν.

II Non.

Metrophanes quarta sub terram conditur almam.

Etiam hic Romano hodierno inscribitur, Constantinopolitanus Episcopus; cujus & successoris S. Alexandri Acta habentur permixta Actis Constantini Magni, dandis XXI Maji, nisi jam pridem apud Lipomanum & apud Surium X Iulii extaret eorumdem compendium, sub hoc titulo, Oratio historica de iis quȩ Nicæȩ gesta sunt a Synodo propter Arii depositionem. Hujus autem Orationis exiqua fides vel inde apparet, quod cum constet ante Synodum obiisse Metrophanem, ad hunc tamen visendum adducat Constantinopolim Episcopos a Synodo illa revertentes. Sane perquam imperite tota videtur consuta ex Socrate aliisque, & interpolata fabulis quibusdam vulgari traditione adjectis.

Ε᾽.

Πέμπτῃ ΔΩΡΟΘΕΟΙΟ δέμας πλήγαισι δαμάσθη.

Nonis.

Dorothei quinta subiguntur membra flagellis.

Docebimus suo tempore hunc Episcopum Tyri ab Antiocheno Presbytero distinguendum esse, nec non ab auctore puerilis rhapsodiæ de Vitis Prophetarum: & Discipulorum Domini. Fuit & alius Dorotheus Iunior in Chiliocomo, cujus Vitam, Allatio teste, scripsit Ioannes Metropolita Euchaitarum Nos nec diem quidem scimus, eoq; magis ipsam cupimus nancisci. Nec vero mirum si nullis Græcorum Fastis hunc adscriptum adhuc invenimus: quando nec celebris quidem Abbatis Dorothei, cujus præclaras Institutiones Corderius noster reddidit Latine; nec sanctissimi discipuli ejus Dosithei nomina in iisdem fastis inventa sunt hactenus.

ς᾽.

Βῆ δ᾽ ἐν Ὄλυμπον ΙΛΑΡΙΩΝΟΣ κέαρ ἄγνον ἐν ἓκτῃ.

VIII Id.

Cor mundum sexta petit Hilarionis Olympum.

In monasterio Dalmatarum Confessor sub Iconomachis, Junior dictus cum respectu ad Magnum Hilarionem. Vita hactenus nulla nobis reperta est.

Ζ᾽.

Ἑβδομάτῃ ΘΕΟΔΟΤΟΣ ἑὸν τμήθη ἀπολαιμόν.

VII Id.

Theodoto jugulum secuit lux septima Sancto.

De hoc agimus XVIII Maji, quando Acta damus.

Η᾽.

… Ὄλβιον ὀγδοάτη ΘΕΟΔΩΡΟΥ σῶμα κομείσθω

VI Id.

Lux octava sacrum ferat huc corpus Thedori.

Hic est Megalomartyr: cujus deinde corpus Constantinopoli Venetias translatum est. Colitur primarie VIII Februarii.

Θ᾽.

… Τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΚΥΡΙΛΛΟΥ Πάπα Ἀλεξανδρείας

V Id.

… S. P. N. Cyrilli Papæ Alexandrini.

Habentur ejus Opera septem tomis distincta: Vitam, quod mireris, scribere nemo curavit. Dicitur autem Papa, titulo Alexandrinis Patriarchis saltem posteriorum seculorum cum Romanis Pontificibus communi, cujus usus initium Eutychius, & ipse Hierosolymitanus Patriarcha seculo X, refert ad tempora Heraclæ, post S. Marcum duodecimi, septimi vero ante S. Athanasium. De quo quidquid sit, constat paßim Episcopos alios in Occidente æque ac Oriente Papas esse appellatos per secula aliquot, donec ad Romanum & Alexandrinum Patriarchas vox ea fuit paulatim restricta.

Ι᾽.

… Τῶν ἁγίων Μαρτύρων ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ καὶ ΑΝΤΩΝΙΝΑΣ

IV Id.

… SS. Martyrum Alexandri & Antoninæ.

Celebrem hoc die cultum Constantinopoli habent, propter translatas illuc eorum Reliquias: in Actis vero, quæ damus etiam Græce, dicuntur paßi V Nonas Maji, & ideo ad diem talis mensis tertium inscripti sunt hodierno Romano, quod sequimur.

ΙΑ᾽.

Ἐνδεκάτη σταύρωσαν ἔμφρονα ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΝ

III Id.

Undecima sapiens crucifigere Bartholomæe.

Colitur Apostolus Romæ, quo corpus allatum ad insulam Tiberinam XXV Augusti, alibi per Occidentales Latinorum Ecclesias XXIV ejusdem. Ad quam diem agemus de prima corporis ex Oriente translatione in urbem Beneventanam, & tractabimus etiam quæstionem disputantium an ipse sit Nathanaël In Euangelio nominatus, a patre vero cognominatus Bar, id est, Filius Prolomæi. Videri interim potest Gavantus in Appendice ad Ritus Missalis Romani.

ΙΒ᾽.

Δωδεκάτη ἀχίτωνα ΟΝΟΥΦΡΙΟΝ ἐκ βίου ἦραν.

II Id.

Bis sexta investem dat Onuphrion hinc remigrare.

Hujus in Ægypto Anachoretæ Acta jam olim Latine reddita habentur: nomen autem in hodierno Romano. Acta illa scripsit Paphnutius, a quo in eremo interiori inventus hic Sanctus fuit: quæ & Græce proferemus.

ΙΓ᾽.

Τῇ δὲ τρίτῃ δεκάτῃ λαιμὸν τμήθη ΑΚΥΛΙΝΑ.

Ibid.

Tertia post decimam jugulum scindit Aquilinæ.

Martyr hæc sub Diocletiano Bibli in Palæstina est passa. Acta habes apud Lipomanum & Surium. Nos etiam Græca dabimus.

ΙΔ᾽.

Πότμου ΕΛΙΣΣΑΙΟΣ δεκάτη λάχεν ἠδὲ τετάρτῃ.

XVIII Kal.

Condit Elisæum decima atq; quaterna sepulcro.

Propheta hic magnus, Eliæ discipulus etiam antiquitus a Latinis colebatur hoc die. De corpore Alexandriam translato agit Theophanes ad annum Leonis Imp. VII.

ΙΕ᾽.

Πέμπτῃ ἐκ βιότοιο ΑΜΩΣ δεκάτῃ τ᾽ ἀποέπτη,

XVII Kal.

Ex vita migravit Amos quinta decimaque.

Colunt eum Latini XXXI Martii.

Ις᾽.

Ἕκτῇ καὶ δεκάτῃ κατερύκακε γαῖα ΤΥΧΩΝΑ.

XVI Kal.

Sub decimam sextam suscepit terra Tychonem.

Amethuntis in Cypro Episcopus, etiam Romano hodierno inscriptus, sed cujus nulladum extat Vita.

ΙΖ᾽.

Ἑβδομάτη δεκάτη ἴδε τρεῖς ἀνέρας ἀθλέοντας.

XV Kal.

Post decimam ternas conspexit septima luctas.

Manuel, Sabel, Ismael Persæ, sub Iuliano Apostata, paßi Chalcedone, inscribuntur etiam Romano hodierno. Acta Latina extant, Græca dabimus.

ΙΗ᾽.

Ὀγδοάτῃ δεκάτῃ πλήγαισι ΛΕΟΝΤΙΟΣ ἐκπνεῖ.

XIV Kal.

Succumbis plagis decima octavaque, Leonti.

Martyr Tripoli in Phœnicia, cujus Acta Græce habentur descripta per Cyrum Commentariensem, id est, Carceris custodem; & nomen in hodierno Romano.

ΙΘ᾽.

Ἔννεα καὶ δεκάτῃ θνήσκει βελέεσσιν ΙΟΥΔΑΣ.

XIII Kal.

Mors decima nona jaculis infertur Judæ.

Colitur a Latinis cum suo Coapostolo Simone XXVIII Octobris.

Κ᾽.

Εἰκάδι Ἀρχιθύτης ΜΕΘΟΔΙΟΣ ἐναπετμήθη.

XII Kal.

Methodio collum decima bis luce secatur.

Episcopus Petrarum hic fuit, scriptis clarus. Vita ejus desideratur.

ΚΑ᾽.

Σάκκῳ ΙΟΥΛΙΑΝΟΣ βύθον εἴσεδυ εἰκάδι πρώτῃ.

XI Kal.

Vicena ac prima, mare, suscipe Julianum.

Cilix Martyr, idem qui a Græcis etiam colitur XVI Martii, & sic invenitur in hodierno Romano: sed Acta Paßionis requiruntur.

ΚΒ᾽.

Εἰκάδι δευτερίῃ κεφαλὴν θλάσαν ΕΥΣΕΒΙΟΙΟ.

X Kal.

Et caput Eusebii fregit vicena secunda.

Episcopus Samosatenus, etiam in hodierno Romano notus, de cujus Actis deficientibus eadem nobis, quæ de aliis pluribus, querela.

ΚΓ᾽.

Εἰκάδι θεινομενη τριτάτῃ θάνεν ΑΓΡΙΠΠΙΝΑ.

IX Kal.

Vicena & terna percussa obit Agrippina.

Martyr Romana, etiam in hodierno Romano. Ast in Sicilia, quo translatum corpus, colitur XXIV Maji.

ΚΔ᾽.

ΠΡΟΔΡΟΜΟΝ ἀμφὶ τετάρτῃ εἰκάδι γείνατο μήτηρ.

VIII Kal.

Natalis Prodromo vigesima quartaque lux est.

Huic festo miramur a Græcis sequenti die non subjungi, pro more festivitatum aliarum, memoriam SS. Zachariæ & Elisabeth, parentum Baptistæ. Vtrumque Latini colunt V Novembris: Græci solum patrem, idque V Septembris.

ΚΕ᾽.

Δῶκε ΦΕΒΡΩΝΙΑ αὔχενα εἰκάδι πέμπτῃ.

VII Kal.

Vicena quinta tendit Febronia collum.

Martyr in Syria, Romano hodierno etiam inscripta, cujus Acta antiquitus habentur Latine, qualia descripsit socia Thomais, & nos Græce habemus, nec non alia quæ sub nomine Metaphrastis Latine edidit Lipomanus. Sunt & alia Latina apud Mombritium, quæ Græca se vidisse scribit Allatius pag. 120: nobis nondum ea sic videre contigit.

Κς᾽.

Εἰκάδι ἐξεπέρησε πύλας ΔΑΒΙΔ βίου ἕκτῃ.

VI Kal.

Vicena sextaque David vitæ ostia transit.

Fuit hic Thessalonicensis Anachoreta, tugurium habens in plantario amygdalino. Optandum est ut Vita extet.

ΚΖ᾽.

Ξεινοδόχος δ᾽ ἑνὶ εἰκάδι ἑβδομάτῃ θάτε ΣΑΜΨΩΝ.

V Kal.

Xenodochum Sampson vigesima septima tollit.

Floruit Constantinopoli, tempore S. Menæ Patriarchæ & Iustiniani Imperatoris: & Acta Latine extant, Græca habemus.

ΚΗ᾽.

Εἰκάδι ὀγδοάτῃ ΚΥΡΟΣ φάνη ἠδ᾽ ΟΜΟΑΘΛΟΣ.

IV Kal.

Vicena octava Cyrus Sociusque coruscant.

Scilicet Joannes: utriusque autem corpora, sub Arcadio Imperatore & Theophilo Patriarcha Alexandrino reperta, huic secundo festo dederunt occasionem: nam primum ut diximus, celebratur XXXI Ianuarii.

ΚΘ᾽.

Τλῆ ἐνάτη σταυρὸν ΠΕΤΡΟΣ εἰκάδι, ἄορ ὁ ΠΑΥΛΟΣ.

III Kal.

Vicena nona Petrus in cruce, Paulus ab ense.

Passos esse Sanctos Apostolos Romæ Coss. Nerva & Vestino, Neronis anno XI, vulgaris æræ LXV, post verum Christi Natalem LXX, demonstravit Henschenius strictim in Exercitatione 4 ad Veteres Catalogos antiquiorum Pontificum: plenam totius vitæ corum chronotaxin daturus ad hunc diem.

Λ᾽.

ΔΩΔΕΚΑ εὐκλέας ΜΥΣΤΑΣ τριακόστη ἀγείρει.

II Kal.

Bissenos feste celebrat trigesima Mystas,

Videlicet, Apostolos; idque ex prænotato Græcorum ritu, majores quasque solennitates veluti geminare consuetorum, cultu personarum propius ad ipsas spectantium, sicuti ad SS. Petrum & Paulum, veluti ad suos Principes, pertinere videntur Apostoli ceteri. Est autem dignum observatu, quod Græci in sua Paracletica habeant octo Canones de Apostolis, secundum suos octo Ecclesiasticos tonos, qui Canones in orbem recurrunt cantandi singulis Feriis quintis post Psalmos Matutinos, una cum Canonibus de S. Nicolao; sicuti Dominica alii de Trinitate & Deipara, Feria II Compunctorius unus, alter de Incorporeis, id est Angelis; Feria III Compunctorius unus, alter de Prodromo Ioanne; Feria IV, de Cruce & Deipara; Feria VI, iterum de Cruce & Deipara; Sabbato denique de Sanctis & pro Defunctis cantantur. Est autem Paracletica (ut hoc quoque obiter dicam) liber integer inter Græcorum Rituales, continens quotidiani Officii partem eam, quæ brevibus nostris ad Vesperas ac Laudes Commemorationibus respondet, per septem dies hebdomadis divisam, idque octies secundum octo tonos modulationis Ecclesiasticæ, ut tonorum & Canonum singulis tonis aptatorum diversitas avertat fastidium, quod ejusdem toni hymnique repetitio singulis Feriis facienda causaret. Quo in genere copiosißimi Græci sunt & in partibus aliis quoque divini Officii, quod insuper prolixißimum habent: unde fit ut multis & magnis opus habeant voluminibus ad complendum totum illius cursum, numeris omnibus absolutum; qualia Venetiis impressa habentur sub finem seculi præcedentis, sana omnia, si Triodium excipias (Latini proprium de tempore dicerent) cui multum schismatici fermenti admixtum esse a Nicephoro Callisto Xantopulo, qui ipsum ordinavit, merito queritur Allatius, doletque ipsum sic inquinatum permitti Græcis unitis legendum, non sine frequenti eorumdem scandalo.

IVNIVS
MOSCORUM FIGURATUS.

I��IVSTINVS ✠ Martyr.
��DIONYSIVS Monachus.

Quis aut cujas incompertum mihi est: propendeo igitur ut aliquem Indigenarum esse credam, & certius aliquid a Ruthenis ipsis doceri cupio.

II��NICEPHORVS ✠ Patriarcha Constantinopol.
��IOANNES Martyr, ut videtur,

Æque ac prior Dionysius ignotus mihi: & tamen vestitus forma non præfert Indigenam, sed ex veteribus & apud Græcos cultis aliquem.

III��LVCILLIANVS ✠ Presbyter.
��PAVLA † Virgo.

His junguntur quatuor pueri, in martyrio socii, Claudius, Hypatius, Paulus, Dionysius, pariter in tabella expreßi.

IV��METROPHANES ✠ Episcopus Constantinop.

V��DOROTHEVS ✠ Episcopus Martyr.

VI��MARTIANVS ✠ Martyr in Ægypto,

Refertur in Menæis præcedenti die, nos ejus brevia Acta Græca habemus.

��HILARION ✠ Junior Confessor.
��BESARION ✠ Thaumaturgus.

Ita hoc die appellat eum Typicon Græcorum, interim de eo nihil hodie in Menæis; sed XX Februarii & XVII Iunii nec non XXIX Novembris, quæ omnia loca an de uno eodemq; sint, poterimus mense Iunio quærere, & supplere defectum qui Februario obrepsit, ubi de Ægyptio hujus nominis Anachoreta, prolixe in Menæis laudato, nec inter prætermissos quidem facta est mentio. Possevino Vicarius male hic obtrusus est.

VII��THEODOTVS ✠ Martyr.

VIIITHEODORVS ✠ Megalomartyr.

IX��CYRILLVS ALEX. ✠ Patriarcha.
��CYRILLVS Monachus.

Quis vel cujas ignoro: indigenam suspicor & opto doceri.

��ANTONINA, ALEXANDER ✠ Martyres

Ad sequentem diem relati in Metrico; hic errore sculptoris, credo, ponuntur, non recte tabellas partiti.

X��TIMOTHEVS † Episcopus Martyr.

Prusæ in Bithynia sub Iuliano, cujus utinam Acta extarent.

XI��BARTHOLOMÆVS, ✠ BARNABAS † Apostoli.

Quorum posterior etiam hodie a Latinis colitur: cur autem, præter morem aliorum Apostolorum cum Pallio Episcopali pingantur, non divino. Quod hic Possevinus habet S. Mart. Volphronii nomen, nescio unde vel quo errore obrepserit.

XII��ONVPHRIVS ✠ Anachoreta.

Non valde abludit hic expressa imago ab ejus Vita inter Vitas Patrum, ubi dicitur Tanta ejus fuisse capillorum prolixitas, ut corpus illius ipsorum diffusione tegeretur; quodque pro vestimento foliis herbisque utebatur, quibus subteriora renum tantummodo cingebat.

��PETRVS † Athonites Anachoreta.

Talis in Typico Græcorum indicatur hodie simul cum Onuphrio, & similiter nudum ostendit Encomium, quod nobis ex Græco-Latinum fecit Franciscus Combefisus; cujus utinam sanctior auctor esset quam fuit Gregorius Palamas Archiepiscopus Thessalonicensis! Vtinam superesset etiam Vita illa antiqua & succincta, quam ex majorum traditione scriptam exornavit stylo diffusione Gregorius! Ceterum nihil habet hæc laudatio quod carpas, proinde opto ut etiā Græcus contextus mihi mittatur, vel ut Combefisii socius & successor dignißimus R. P. Iacobus Quetif, hanc gratiam præoccupet prius ipsam vulgando. Dolendum interim quod quo tempore vixerit nullo deprehendi indicio poßit, nec exprimatur Romani Pontificis nomen a quo monasticum suscepisse habitum Petrus dicitur, & Roma in Asiam navigans transita Creta coactus subsistere ad montem Atho, sanctum vulgo cognominatum. Sunt ibi adhuc plurima monasteria, & in eorum aliquo forsitan adhuc corpus religiose habetur, electo ad cultum propter vitæ similitudinem die S. Onuphrii. Quoniam autem ex monachis, ad sex fere millia eo in monte degentibus, accipiuntur fere omnes pro toto Patriarchatu Constantinopolitano Episcopi, consequens videtur quod ibidem adhuc supersit aliquis litterarum cultus: & fortaßis etiam reperiri possent plurium Sanctorum prolixiora Acta, quæ solum epitomata, aut etiam nominum tenus dumtaxat indicata, habentur in Menæis ac Synaxariis, quorum vellem aliquis nobis copiam faceret, aditum illuc & describendi facultatem nactus.

XIII��AQVILINA ✠ Virgo Martyr.
��TRIPHYLLIVS † Episcopus.

Leucosiæ in Cypro, etiam hodierno Romano additur: Vita desideratur, si fuit scripta.

XIV��ELISÆVS ✠ Propheta.
��METHODIVS PATRIARCHA † Constantinopol.

Meritißime inseritur hodierno Romano, ut qui cum S. Theodora Imperatrice, mortuo Theophilo Iconomacho ejus viro, orthodoxiam instauravit. Vitam ejus aliquam Græcam habemus.

XV��AMOS ✠ Propheta.

XVI��TYCHON ✠ Episcopus in Cypro.

XVII��MANVEL, SABEL, ISMAEL ✠ Martyres.

XVIII��LEONTIVS ✠ Martyr.

XIX��IVDAS ✠ Apostolus,

Cui cur hic Episcopale Pallium addatur, & quid sibi velit additum cognomentum Gambratii, conjectura nulla assequor.

XX��METHODIVS ✠ Episcopus Martyr.

Pro hoc Possevinus, haud dubium quin vitiose, nomen habet S. Mart. Maphædii: quia scilicet φ pro θ, ut pronuntiant ita etiam sæpe scribunt Mosci.

XXI��IVLIANVS ✠ Martyr.

XXII��EVSEBIVS ✠ Episcopus Martyr.

XXIII��AGRIPPINA ✠ Martyr.
��ARISTICLIANVS † Presbyter.

In Menæis Aristocles, cum Demetrio Diacono & Athanasio Lectore, solo nomine tenus nobis notus, plus aliquid optantibus.

XXIV��NATIVITAS … IOANNIS… ✠
��ELISABETH, ZACHARIAS parentes.

Spectabilis in hac tabula est modus collocandi puerperam, velut totam fasciis involutam: ad cujus illustrationem aliquid fortasse conferet amicus noster Casparus Bartholinus, Thomæ filius, qui Romæ anno MDCLXXVII typis Mascardi vulgavit expositionem veteris in puerperio ritus, ex arca sepulchrali antiqua desumpti; quando in lucem dabit de eodem argumento quod promittit integrum opus, ex omni antiquitate concinnatum, figuris ornatum, nummis, statuis, inscriptionibus illustre, ad compensandam jacturam similis operis, quod multorum annorum labore pater suus composuerat, & pœne ad complementum adduxerat, cum illud totusque ad ipsum apparatus ac reliqua bibliotheca infelici, quod suget, incendio deflagravit.

XXV��FEBRONIA ✠ Virgo Martyr.

XXVI��DAVID ✠ Anachoreta.

XXVII��SAMPSON ✠ Presbyter.

XXVIII��CYRVS, IOANNES ✠ Martyres.

XXIX��… PETRI, PAVLI. ✠

XXX��… XII APOSTOLORVM. ✠

Nota autem adeo familiare Græcis esse Christum medium collocare inter Deiparam & Ioannem, scilicet Præcursorem, ut ne hic quidem id prætermitti voluerint harum tabularum auctores. Exempla dabunt inferius ponenda Tryptycha.

IVLIVS
GRÆCORUM METRICUS.

Α᾽.

… Τῶν ἁγίων καὶ θαυματούργων ἀναργύρων
ΚΩΣΜΑ καὶ ΔΑΜΙΑΝΟΥ τῶν ἐν Ῥώμᾳ μαρτυρισάντων.

Kalend.

… Sanctorum & prodigiosorum ac gratuitorum medicorum Cosmæ & Damiani, Romæ martyrium passorum.

Romano Martyrologio & antiquis Latinorum fastis ignotum hoc Sanctorum par esse, mirum profecto videri poßit, cum & Musiva Romæ de iis supersint in templis, & distinctißima horum sub Carino atque aliorum alibi sub Diocletiano passorum Acta. Quin & tertium par Anargyrorum sic appellatorum, qui Martyres non fuerint, invenitur: de quibus omnibus insignem librum scripsit Simon Wagenereckius noster; eumq; auctore mortuo absolvit & vulgavit Viennæ anno MDCLX Reinoldus Dehnius, etiam noster.

Β᾽.

… Ἡ κατάθεσις τῆς τιμίας ἐσθῆτος τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου ἐν Βλαχέρναις.

VI Non.

… Depositio venerandæ vestis sanctissimæ Deiparæ in Blachernis.

Præter ea, quæ hac de re Latine extant apud Lipomanum, quæ nos quoq; Græce habemus, invenimus etiam Florentiæ in Bibliotheca Laurentiana orationem Theodori Magnæ ecclesiæ Presbyteri, quæ incipit, Θεῖά τινα καὶ μεγάλα μυστήρια: quam tamen describendam necdum curavimus, quia necdum constitutum habemus de particularibus istiusmodi Deiparæ festis ex professo agere, eo quod alterius Operis potius id esse videatur.

Γ᾽.

Ἐν τριτάτῃ ΥΑΚΙΝΘΟΝ κτεῖνε λιμὸς τυφθέντα.

V Non.

Post plagas, Hyacinthe, famem tibi tertia mittit.

Cæsareæ in Cappadocia Martyr sub Trajano, cujus Cubicularius erat. Acta utinam haberentur, sicuti pro XVII hujus habentur Acta alterius Hyacinthi, Martyris Amastreni, auctore Niceta Paphlagone, edita & illustrata a Combefisio.

Δ᾽.

… Τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΑΝΔΡΕΟΥ τοῦ Ἱεροσολυμίτου, Ἀρχιεπισκόπου Κρήτης.

IV Non.

… S. P. N. Andreæ Hierosolymitani Archiepiscopi Cretes,

Ejus Opera collegit & edidit prælaudatus Combefisius: Vita, si qua fuit scripta, latet adhuc.

Ε᾽.

Πέμπτῃ δ᾽ ἈΘΑΝΑΣΙΟΝ ἄγον νόες ἄστυ Θεοῖο.

III Non.

Angeli Athanasium ducunt ad sidera quinta.

In Menæis præter Canones, quibus Magno Antonio comparatur, ut Sanctorum monachorum Duci, ipsi eorumdem agmen claudenti additur honorificum cognomentum Deiferi Patris, & a loco dicitur ὁ ἐν τῷ Ἄθῳ, & in prolixo ejusdem elogio indicatur ὁ ἐνδιάσκευος βίβλος locuples liber de eodem conscriptus, qui utinam aliquando emergat in lucem! Sed nec tam multum quidem scimus de altero S. Athanasio, ἐν τῷ δένδρῳ, id est in arbore, cognominato, quem tamen post alios illustres Sanctos invenimus in Diptycho Constantinopolitano, nomen vero nullis uspiam fastis adscriptum.

ς᾽.

Βῆ γῆθεν ΣΙΣΩΗΣ ἔμφρων εἰς οὐρανὸν ἕκτῃ.

II Non.

In cælum Sisoes sexta ex tellure migravit.

Addunt Menæa cognomentum Magni, fuit certe Magno Antonio Synchronus, & in eodem cum ipso monte habitavit; cujus plurima dicta & facta ex Vitis Patrum poterunt colligi, nisi hic ab illo diversus esse deprehendatur: quod accuratiori discußioni reservo.

Ζ᾽.

Ἑβδομάτῃ ΘΩΜΑΝ θάνατος μέλας ἔμφρονα ἑῖλε.

Nonis.

Morte nigra Thomam prudentem septima tollit.

Ὁ ἐν τῷ Μαλεῷ Laconiæ monte cognominatur; de cujus tamen Vita vix aliquid videtur scriptum fuisse, adeo jejunum est ipsius in Menæis elogium.

Η᾽.

Ὀγδοάτῃ ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ ἀρηἳθόου κράτα κέρσαν

VIII Id.

Procopio octava caput aufertur generoso.

Martyr celebris in Palæstina, etiam Latinis antiquitus notus: de quo multa habemus: necdum tamen reperimus ea ipsa Acta, quæ laudat Allatius in Diatriba de Simeonum scriptis, velut allegata in Synodo Nicæna II.

Θ᾽.

ΠΑΓΚΡΑΤΙΟΣ δ᾽ ἐνάτῃ εἰς Παγκρατέως δόμ᾽ ἀπέπτης.

VII Id.

Pancratius nona volat ad Sedem Omnipotentis.

Tauromenitanus in Sicilia Episcopus, colitur a Latinis III Aprilis, quando encomium ejus dedimus, a Gregorio monacho Paguriensi compositum. Acta scripserat Euagrius, discipulus, Theophani visa: sed pro his a posteris substituta sunt alia, valde prolixa ac fabulosa, & hæc Græce extant in Vaticana: sed pridem ab aliis prædamnata piguit transcribenda curare. Mirum est Canonem de eo nullum inveniri in Menæis. Nos unum dedimus ex Cajetano, compositum a S. Iosepho Hymnographo, quem vellemus etiam Græcum habere.

Ι᾽.

Κτεῖνεν εὐρυσθενέας δεκάτῃ πῦρ ΝΙΚΟΠΟΛΙΤΑΣ.

VI Id.

Flamma necat decima generosos Nicopolitas.

Intelligitur Nicopolis Armeniæ, cujus Primores Leontius, Mauricius, Daniel, Antonius sub Licinio paßi sunt. Acta necdum ulla novimus.

ΙΑ᾽.

Θέσκελον ἐνδεκάτη ὅρον ἐμπεδοῖ ΕΥΦΗΜΙΗ.

V Id.

Doctrinam undecima divinam Euphemia firmat.

Fidei scilicet definitionem, in Chalcedonensi Synodo conscriptam, contra Dioscorum & Eutychetem, sub Marciano & Pulcheria; eam approbando, per miraculum cujus hodie celebratur commemoratio. Ipsum alioqui festum ejus agitur XVI Septembris: quando iterum de ea.

ΙΒ᾽.

Δωδεκάτῃ βέλος εῖλε ΠΡΟΚΛΟΝ, ξίφος ΙΛΑΡΙΟΝ τε.

IV Id.

Tela Proclum, Hilarium gladius tollunt duodena.

Martyres sub Trajano etiam hodierno Romano inscribuntur, sed posterior Hilarion dicitur, Acta desiderantur.

ΙΓ᾽.

… Ἡ συναξις τοῦ Ἀρχαγγέλου ΓΑΒΡΙΗΛ, καὶ μνήμη τοῦ ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΣΤΕΦΑΝΟΥ τοῦ Σαβαΐτου.

III Id.

… Synaxis Archangeli Gabrielis & memoria S. P. N. Stephani Sabaitæ.

De utroque nihil habent Menæa præter Canones: nos ipsius Stephani Acta Græca prolixißima nacti, dolemus ea esse acephala, & libenter intelligemus alibi esse exemplum unde noster defectus suppleri poßit: libenter etiam discemus causam istius secundæ Angelicæ Synaxeos.

ΙΔ᾽.

ΑΚΥΛΑΝ δεκάτῃ γε τετάρτῃ τύμβος ἔκρυψεν.

II Id.

Ossa Aquilæ tumulo decima quartaq; locantur.

Ex discipulis Apostolorum hic est, quem Latini colunt VIII hujus.

ΙΕ᾽.

Πέμπτῃ ΙΟΥΛΙΤΤΑΝ δεκάτῃ τάμεν, ΥΙΑ δ᾽ ἔαξαν.

Idibus

Et Natum & Matrem quinta decimaque necarunt.

Scilicet Quiricum tribunali allisum, & Julittam gladio denique cæsam, sub Diocletiano Tarsi in Cilicia: de quibus Græce ac Latine multa habemus, non tamen quæ de iis scripsisse Theodorum Episcopum asserit Allatius.

Ιστ᾽.

Ὄξυ ΑΘΗΝΟΓΗΝΗΝ ξίφος ἔταμεν ἓξ δεκάτῃ τε.

XVII Kal.

Ensis Athenogenem decima sextaque peremit.

Episcopus Sebastenus fuit, Martyr sub Diocletiano: cujus Acta etiam Græce habemus. Inscriptus est cum discipulis suis decem hodierno Romano.

ΙΖ᾽.

Ἑβδομάτῃ δεκάτῃ ΜΑΡΙΝΑ δηροτομήθη.

XVI Kal.

Septima post decimam Sanctȩ fert flagra Marinæ.

Hæc est Martyr Antiochena in Pisidia, Latinis dicta Margarita, & a plerisque eorum culta XIII Iunii, nunc autem ex usu Romano ad XX ejusdem solita celebrari: de qua ut multa habeamus, necdum tamen quod Allatius indicat encomium ejus, auctore Theodoro Metochita, magno Logotheta.

ΙΗ᾽.

Ὀγδοάτῃ δεκάτῃ φλογὶ ΑΙΜΥΛΙΑΝΟΣ ἐβλήθη.

XV Kal.

Octava decima datur Æmylianus in ignem.

Dorostori in Mysia Martyr sub Iuliano, Possevino perperam Anulenus, etiam Latinis olim notus, cujus acta aliqua Græca habemus.

ΙΘ᾽.

Τῇ δ᾽ ἐνάτῃ δεκάτῃ ΜΑΚΡΙΝΑΝ νόες ἔνθεν ἄειραν.

XIV Kal.

Ad nonam decimam Macrina hinc fertur ad astra.

Soror hæc fuit SS. Basilii Magni & Gregorii Nysseni: quorum hic ejus præclarus laudes fuse descripsit, ob quas etiam Romano hodierno addita reperitur.

Κ᾽.

Εἰκάδι ΗΛΙΑΣ βήσατ᾽ Ὄλυμπον δὲ τέθριππος.

XIII Kal.

Quadrijugo Elias vicena hinc tollitur axe.

Raptus Eliani festum hoc toti Orienti ab antiquis temporibus est notißimum ac celeberrimum, Latinis tamen ante Romani Martyrologii recognitionem a Baronio curatam ignotum. Atque hinc factum puto, ut nostrorum Patrum Carmelitarum Ordo, diem istum ignorans, & tamen Prophetam ipsum veluti instituti auctorem volens colere (nam ex ipsius revelatione primus Prior Bertholdus suos decem socios adunavit in Carmelo ad fontem Eliæ dictum) elegerit diem XVII Iunii, incertum qua ex causa: quem & tenuit usque ad Martyrologii innovationem prædictam. Græci solito prolixius Officium pro hoc festo habent in suis Menæis, & (quod alias rarum) geminum Canonem, acrostichicum utrumque. Primus auctorem præfert Joannem Archiepiscopum, Wagnereckius noster Chrysostomum esse suspicatur, quod hic ad abolendas profanas ex ore vulgi cantiones, sacras aliquas composuerit: sed Acrostichicarum litterarum ratio ab auctore servata, prohibet ne credatur esse seculo IX antiquior. Quid ergo si auctor Metropolita Euchaitarum fuerit? pluribus encomiis in festa Sanctorum scriptis notus, & verosimiliter non multo senior juniorve quam sit secundi Canonis auctor Joseph, scilicet Hymnographus, III Aprilis apud nos commemoratus & mortuus anno DCCCLXXXIII. Sesqui seculo ferme senior est S. Germanus Constantinopolitanus, & tantumdem fortasse junior Arsenius monachus, quorum sunt Versiculi ἰδιόμελοι & προσόμοιοι aliæque ejusdem Officii partes. Porro in istis omnibus tam Canonibus quam Versiculis videbis quidem singula sancti Prophetæ encomia factaque illustria, quæ liber 3 Regum complectitur, pluries inculcata, nec non eximias ejus virtutes, puta castitatem, zelum, fortitudinem, vitam denique Angelicam potius quam humanam; videbis etiam a Iosepho ne illa quidem prodigia omitti, quæ de infante referuntur ab auctore libri, S. Epiphanio temere suppositi; sed de monachatu ab Elia instituto propagatoque, deque discipulis ad vitam regularem vel eremiticam institutis, verbum nullum, neque omnino quidpiam quod faveat zelosis istis Eliani monachatus assertoribus. Id tamen hoc loco imprimis expectandum erat, præsertim a Iosepho & Arsenio Monachis, non omissuris identidem appellare Sanctum Patrum nostrum, si, quæ primi mediique ævi scriptores plurima dixere de Eliana anachoresi, vitæque sublimitate & exemplo Monachis post se extituris relicto, credidissent eo sensu accipienda, quo illi nostri Sanctum Prophetam faciunt monasticæ vitæ auctorem institutoremque. Hoc tamen non obstat quo minus Ordo Carmelitarum, optimo etiam veroque sensu, Eliam vocet Patrem, æque ac Mariam Matrem.

ΚΑ᾽.

Εἰκάδι καὶ πρώτῃ ΣΥΜΕΩΝ ἔθανεν πυκινόφρων.

XII Kal.

Vicena Symeon prudens primaque quievit.

Cognomento Salus, id est Stultus dictus, cujus Vitam, per 63 capita prolixe deductam a Leontio, Neapolis Cypri Episcopo, gaudemus nos habere. Inseritur etiam hodierno Romano, sed (nescio per quem errorem) ipsis hujus mensis Kalendis, quasi tunc eum habeat Græcorum Menologium, illud scilicet quod Sirletus collegit; cum in eo quod excusum extat, non nisi hoc die habeatur. Liceat hic addere; quod in Græco Mazarinianæ Bibliothecæ codice invenerimus Vitam cujusdam alterius Simeonis Junioris, Hegumeni in monasterio S. Mamantis in Xeracerio, cum miraculis octodecim, & opusculis ejusdem moralibus, idque pro XXVI hujus mensis: quam tamen non curavimus describendam, eo quod aliunde ignotus nobis esset, & prius optabamus de orthodoxa ejus fide certificari a Combefisio, postquam is dicta opuscula examinasset, quod etiam nunc ut fiat optamus.

ΚΒ᾽.

Δευτερίῃ ΜΑΡΙΗΝ μύσεν εἰκάδι ΜΑΓΔΑΛΛΗΝΗΝ.

XI Kal.

Magdalin occuluit lux bis undena sepulcro.

Etiam a Latinis antiquitus culta hoc die, sed tamquam eadem cum Maria Sorore Marthæ & Lazari, & cum Muliere illa peccatrice, cujus ad pedes Domini lacrymantis Euangelica historia meminit. Atque hæc sententia auctoritate S. Gregorii & plurium post eum scriptorum fulcitur. Econtra Græci Magdalenam, mulierem Galilæam Christum olim secutam, in comitatu Ioannis Euangelistæ Ephesi moratam mortuamque existimant, unde corpus hoc die translatum Constantinopolim sit. Mariam vero Marthæ ac Lazari sororem putant vixisse semper & obtisse in suo prope Hierosolymam castello; ubi XVIII Martii pedes Domini unxerit prius quam venderetur a Iuda, ideoque hanc ei diem sacram faciunt: memoriam vero Mulieris peccatricis quæ idem officium Christo impendit in domo Simonis leprosi, iidem Græci recolunt XXI Martii, de cujus sepulcro nulla uspiam mentio. Quare tota controversia, quæ inter Vezeliacenses atque Maßilienses in Gallia agitatur, Anonymam istam non attingit; solumque spectat priores, duas; si duæ fuerunt, quod sane facilem litis decisionem redderet. Erunt igitur hæc examinanda accuratius tempore suo, cum aliis eodem spectantibus quæstionibus.

ΚΓ᾽.

Εἰκάδι δὲ τριτάτῃ θάνε ΦΩΚΑΣ πυρολοέτρῳ.

X Kal.

Flammis occidit vigesima tertia Phocam.

Synopes in Ponto Episcopus, sub Trajano passus, corpore Viennam Galliæ translato, colitur a Latinis XIV hujus. Acta vetera Latina habentur, Græca non item.

ΚΔ᾽.

Πέλτοις ΧΡΙΣΤΙΝΑ βλήθ᾽ εἰκάδι ἠδὲ τετάρτῃ.

IX Kal.

Christinam oppressit scutis vigesima quarta.

Hæc Megalomartyr, quam nota Græcis ac Latinis est, tam obscura sunt ejus Acta apud utrosque, nec levi examine ac censura egent, uti plurium Sanctarum hujus generis.

ΚΕ᾽.

Κυουσῶν μητρῶν σωτηρία εἰκάδι πέμπτη.

VIII Kal.

Matribus est gravidis vigesima quinta saluti.

Propter festivitatem scilicet S. Annæ, Christi aviæ, quæ Constantinopoli in Deutero colebatur, Latinis eamdem antiquitus die sequenti colentibus. Scripsit de ea exegeticon haud ineruditum Iacobus Polius Minorita, occasione Capitis quod Marcoduri Iuliæ oppido colitur; ac de genere quidem S. Annæ subscribit Græcis, facientibus eam filiam Mathan Sacerdotis & Mariæ. Quidquid sit de nominibus, placet Augustini & plurium Patrum sententia, Regii ac Sacerdotalis stirpis concursū in Deipara agnoscentiū, adeoq; S. Annam Leviticæ tribui adscribentium: quod etiam alibi jam insinuavi, de SS. Iosepho & Ioachimo agens. Neque me movet liber de ortu Virginis, Cyrillo Episcopo Alexandrino imputatus a Trithemio, ex quo sumpti Stolanus & Emerentiana de tribu Iuda Annam Ismeriamque genuerint, hanc Prodromi, istam Christi aviam. Quanticumque enim magni faciant librum, qui nuspiam nunc extat, quidam scriptores Carmelitani, puto meliori antiquiorique auctore opus esse, quam sit Trithemius, ad prudenter credendum, in totius vetustatis silentio, talia a S. Cyrillo fuisse conscripta. Nec dubito, quin si liber extaret, haud minus facile foret ostendere, Opus esse scriptoris nec Græci nec antiqui; quam id ostendatur de similis farinæ libro, sub nomine Ioannis Patriarchæ Hierosolymitani ab iisdem scriptoribus Carmelitanis laudato. Non possum igitur Neapolitanos quosdam amicos probare, qui præ studio erga cultum S. Annæ nonnihil indiscreto, etiam conantur inducere in populo cultum aliquem annuum S Emerentianæ, omnibus Græcorum ac Latinorum sacris fastis ignotæ.

Κς᾽.

Την ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΝ ἔκτανεν εἰκάδι χαλκὸς ἐν ἔκτη.

VII Kal.

Ense Parasceven vigesima sexta trucidat.

Colitur eadem in utraque Sicilia sub nomine Veneræ ac Venerandæ (nam Feria VI, ut Græcis Parasceue, sic Latinis dies Veneris nuncupatur) sed quæ de ejus Vita Græce Latineque habentur prorsus sunt fabulosa, sic ut difficillimum futurum sit, aliquid solidæ verosimilitudinis ex tanta caligine prudenter ratiocinando elicere.

ΚΖ᾽.

Φάσγανον ἑβδομάτῃ ἔλαχ᾽ εἰκάδι ΠΑΝΤΑΛΕΗΜΩΝ.

VI Kal.

Pantaleona dedit vigesima septima morti.

De hoc sancto Medico & Martyre, sub priori nomine Græcis, sub altero Latinis antiquitus notißimo, multa habemus utraque lingua, necdum tamen ea Acta, quæ ut genuinum Metaphrastæ opus, laudat Allatius.

ΚΗ᾽.

Εἰκάδι ὀγδούτῃ ΜΥΣΤΩΝ συνελήλυθε ΤΕΤΡΑΣ.

V Kal.

Vicena octava QUATUOR concurrite Mystæ.

Cum titulo Apostolorum nominantur hi, Prochorus, Nicanor, Timon, Parmenas. Sunt autem ex Sanctis septem primis Diaconis, post SS. Stephanum & Philippum nominati in Actis Apostolorum, quos Latini aliis diebus colunt: Prochorum IX Aprilis, Nicanorem X Ianuarii, Timonem XIX Aprilis, Parmenam in fastis nostris non invenio; in neutris vero Nicolaum, studio fortaßis præteritum, quod Nicolaitarum hæresim ab eo adinventam putaverint veteres: hoc tamen refugit animus credere absque certiori probatione.

ΚΘ᾽.

Εἰκάδι ἀμφ᾽ ἐνάτῃ ΚΑΛΙΝΙΚΩΝ φλὸξ κατέδαψε.

IV Kal.

Vicena nona flamma exussit Calinicum.

Gangræ in Paphlagonia passus, Romano hodierno adscriptus invenitur. Acta ejus Græca habemus.

Λ᾽.

… Τῶν ἁγἰων Ἀποστόλων ΣΥΛΑ, ΣΙΛΟΥΑΝΟΥ, ΚΡΙΣΚΕΝΤΟΣ, ΕΠΑΙΝΕΤΟΥ, καὶ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ.

III Kal.

… Sanctorum Apostolorum Sylæ, Silvani, Crescentis, Epæneti & Andronici.

Ex his colitur a Latinis Silas XIII Iulii, ceteri ab iis ignorantur.

ΛΑ᾽.

Δέχνυται ΕΥΔΟΚΙΜΟΝ πρώτῃ τάφος ἐν τριακόστῃ.

II Kal.

Tradidit Eudocimum trigesima prima sepulcro.

Ductor militum sub Theophilo, virtutibus in vita, miraculis post mortem clarus; cujus aliquam credo extitisse Vitam, unde sumpta sit epitome in Menæis.

IVLIVS
MOSCORUM FIGURATUS.

I��Cosmas, Damianvs ✠ Martyres.

II��MEMORIA VESTIS DEIPARÆ IN BLACHERNIS. ✠

Exprimitur hic S. Gennadius Patriarcha Constantinopolitanus, & Leo Imperator; sub quibus peracta est ejusmodi depositio.

III��HYACINTHVS ✠ Martyr. Possevino non recte Accenthius.

IV��ANDREAS ✠ Cretensis Episcopus.

V��ATHANASIVS ✠ Monachus.
��MARTHA † Vidua,

Marter S. Simeonis in Monte-mirabili dicta in Menæis: habemus prolixam ejus Vitam Græcam, æque ac filii supra positi ad XXIV Maji.

VI��SISOES ✠ Anachoreta.

VII��THOMAS ✠ Anachoreta.
��ACACIVS † ὁ ἐν τῷ κλίμακι, In scala.

Ita Typicum Græcorum, Thomam ipsumque eximio Sanctorum Patrum nostrorum titulo appellans: quod sane singularem aliquem cultum ejus denotat, neque absque causa hic pictus videtur in habitu pœne Regio, aut saltem Senatorio vel Patricio: neq; tamen causa reddi facile potest quamdiu nulla prodit Vita aut vitæ epitome. Interim diversus plane ab hoc videtur Acacius alius, æque nobis ignotus, tamquam Monachus eunuchus, sculptus in diptycho Constantinopolitano τὸ τέκνον Πετοῦς, filius Petus cognominatus.

VIII��PROCOPIVS ✠ Megalomartyr.

IX��PANCRATIVS ✠ Episcopus.

X��ANTONIVS PEZERSKIE Monachus.

Indigena quin sit & quidem magni nominis, haud possum dubitare invenio enim eum expressum una cum S. Theodosio æque Presbytero monacho, juxta imaginem quamdam Deiparæ, cum simili rotulo in manibus, ubi clare ipso in principio exprimitur nomen MAPIH, addito ad caput ex more nomine Presb. Antonii, & cognomine contractius scripto Pērski: habitus autem monasticus est, & caput ut Sancti diadematum, cucullus inductus capiti cruce insignitur & bipartite per humerum pendet a pectore & tergo: stola quoque Sacerdotalis sub pallio monachico insignitur cruculis, quas in spiram decussatæ lineæ complectuntur. Ex tota autem imaginis forma datur intelligi, ipsum Antonium, una cum prædicto Theodosio, auctorem esse Sacrorum hymnorum in Deiparæ laudem cantandorum a Moscis, a quibus de utriusque Vita, scriptis, miraculis plenius doceri petimus, diem item quo referendus sit iste S. Theodosius.

XII��XLV MARTYRES † Nicopolitani.

EVPHEMIA ✠ Virgo Martyr.

PROCLVS, HILARIVS ✠ Martyres.
MICHAEL MALINVS † Monachus.

Ex solo Græcorum Typico nobis hactenus innotuerat, ubi nominatur ὁ ὅσιος Μιχαὴλ ὁ Μαλεῖνος, an a monte Maleo quem incoluerit aut aliunde, quis dicet, dum Vita latet? Interim opinari possumus, nec ex antiquioribus eum esse, qui alibi nuspiam nominatur; nec inter sui ævi Sanctos ignobilem, qui tam distincte notatur in Typico, non nisi paucißimos Sanctos, quorum quotidie cultus principalis sit, adnotante.

XIII��STEPHANVS ✠ Monachus Sabaita.
��GABRIEL ✠ Archangelus.

XIV��AQVILA ✠ Apostolus.

XV��IVLITTA, QVIRICVS ✠ Martyres.
��BLADIMERVS, alias VLODOMIRVS.

Primus Ruthenicæ gentis Christianus Princeps, circa annum DCCCCXC. Historiam Vitæ & sanctitatis monumenta cuperem ex antiquioribus Ruthenorum Mss. discere, nec non præsentem corporis vel sepulchris venerationem ac statum.

XVI��ATHENOGENES SEBASTENVS. ✠

Solis initialibus litteris nomen hoc expressum videtur: quæ sequuntur sex Synodorum picturæ, facile intelliguntur ex Typico cujus caput LIX sic habet. Sciendum est quod XVI mensis Julii celebramus memoriam Sanctorum Patrum, Chalcedone in quarta Synodo congregatorum DCXXX; & in prima Nicææ, Deiferorum Patrum CCCXVIII; & in secunda in regnatrice civitate, CL; & in tertia Ephesi, CC; & in quinta, CLX; & in sexta, CLXX. Interpres Belga, qui primus hasce tabulas explicavit D. Laurentio vander Hem, sic epigraphas loculorum singulorum exposuit, ut primo nomen Imperatoris, deinde loci, tum anni ab Incarnatione secundum Alexandrinam æram sumpti numerum, ac denique numerum Patrum in quaque Synodo congregatorum exprimat. Quam id ad verbum fecerit nescio, numeros non omnes quos exprimit invenio, ipsaque Imperatorum nomina obscurißime scripta. Nolo igitur immorari epigraphis: sed iis, qualia reperio in prototypo, huc in æs translatis, singularum tabellarum historiam paucis explano. Est ergo

I SYNODVS NICENA, sub Constantino Magno celebrata anno Æræ vulgaris CCCXXV, in qua constituta fuit Verbi, ut Patri Consubstantialis, divinitas. Ea de causa hic exprimitur veluti triumphabundus Christus, idque contra Arium, cujus suppliciū, viscera sua per secessum emittentis, hic etiam repræsentatur.

II CONSTANTINOPOLITANA, sub Theodosio Magno anno CCCLXXXI, in qua damnata hæresis Macedoniana, adversus Spiritus sancti divinitatem, & symbolum Nicænæ fidei confirmatum est.

III EPHESINA, sub Theodosio juniore, anno CCCCXXXI, adversus Nestorii Episcopi Constantinopolitani (cujus depositio & degradatio hic apte exprimitur) nefandam hæresim, qua matri Christi titulus Deiparæ negabatur.

IV CHALCEDONENSIS, in templo & ad sepulcrum S. Euphemiæ Martyris, adversus Eutychetem Archimandritam & Dioscorum Patriarcham Alexandrinum, duplicem in Christo naturam negantes, anno CCCCLI, sub Marciano Pulcheriæ Augustæ marito.

V CONSTANTINOPOLITANA II, sub Iustiniano Imperatore, anno DLIII, de tribus Capitulis atque adversus Originistas.

VI CONSTANTINOPOLITANA III, sub Constantino Pogonato, anno DCLXXX contra Monothelitas.

Hæ sex œcumenicæ Synodi paßim cernebantur depictæ in templis; atque ab Iconoclastis abrasæ, studiosius deinceps restauratæ fuerunt, primum sub Constantino atque Irene, deinde sub Theodora ejusque filio Michaele; eorumque memoria ut quotannis singulari festo instauraretur, est constitutum.

XVII��MARINA ✠ Virgo Martyr.

XVIII��ÆMILIANVS ✠ Martyr.

Nescio cur in epigraphe addantur litteræ, quibus videtur appellari Presbyter.

PAMBO NITRIENSIS ✠.

Videtur esse Ægyptius ille, in Vitis Patrum nominatißimus, & S. Arsenio familiaris: interim (quod mireris) nullis hactenus Græcorum fastis inscriptum nomen ejus invenimus, nisi uni Synaxario Chiffletiano.

XIX��MACRINA ✠ Virgo Sacra.
��DIVS ✠ Thaumaturgus.

In urbe Constantinopolitana celeberrimum fuit hujus nominis cœnobium; cujus an conditor hic fuerit, nescio, quamdiu Acta nulla scripta inveniuntur.

XX��ELIAS PROPHETA. ✠

XXI��EZECHIEL ✠ Propheta.

In nonnullis Mss. hodie & in Menæis excusis ad XXIII relatus, colitur a Latinis XIII Aprilis.

IOANNES ✠ Socius sequentis.
SIMEON ✠ Salus. Referuntur ambo etiam in Romano hodierno.

XXII��MARIA ✠ Magdalena.

Græcis Μυροφόρος καὶ ἰσαπόστολος, Unguentifera ad sepulcrum, & Apostolis æquanda, quibus ipsam Christi resurrectionem missa fuit nuntiatum.

XXIII��TROPHMVS ✠ Martyr

Cum Theophilo & sociis sub Diocletiano, etiam Romano hodierno inscriptus: Acta non reperiuntur.

XXIV��CHRISTINA ✠ Virgo Martyr.
��BORYSSVS, GLEBVS, Principes Martyres.

Filii Vlodomiri, Christianis nominibus Romanus & David, hoc die videntur a fratre Iaroslao, post victum fratricidam Suatopolcum, contumulati Wissogrodi; cum alias Boryssus XIV Iulii, Glebus V Septembris sit obtruncatus. Habemus historiam breviter conscriptam & collectam ex monumentis Ruthenicis, una cum aliis similium quorumdam Actis approbatam a Vilnensis Archiepiscopi Suffraganeo Georgio Episcopo Metonensi & Præposito Grodnensi, anno 1621. Plura de miraculis si quis suggerat, bene de ipsis Sanctis merebitur, de quorum magno cultu testem etiam habemus Possevinum.

XXV��ANNA ✠ Mater Deiparæ.
��OLYMPIAS ✠ Virgo sacra,

Præmortuis duobus sponsis, S. Ioanni Chrysostomo devota.

EVPRAXIA ✠ Virgo sacra.

Multis Euphrasia etiam dicta, eaque ipsa cujus Acta Græco-Latine dedimus XIII Martii, quando colitur a Latinis.

XXVI��HERMOLAVS ✠ Presbyter Martyr.

Hodierno Romano ad sequentem diem cum suo in fide discipulo adscriptus.

XXVII��PANTELEEMON ✠ Martyr.

XXVIII��PROCHORVS ✠ Apostolus.

XXIX��CALLINICVS ✠ Martyr. Possevino perperam Callimachus dictus.

XXX��SILAS, SILVANVS ✠ Apostoli.

IOANNES ✠ Miles Martyr: Sub Iuliano, cujus Acta desiderantur.

XXXI��EVDOCIMVS ✠ Tribunus Martyr.

AVGVSTVS
GRÆCORUM METRICUS.

Λ᾽.

ΚΑῦσαν ἑνὶ πρώτῃ ΣΟΛΟΜΩΝΗΝ ἕπτατε Ὗιας.

Kalend.

Cum Septem Natis combussit prima Salomen.

Sunt hi septem Machabæi, quorum matri id nominis fuisse volunt, etiam antiquitus a Latinis hoc die culti.

Β᾽.

Δευτερίῃ νέκυος ΣΤΕΦΑΝΟΥ γίνετ᾽ ἀνακομιδή.

IV Non.

Transfertur Stephanus defunctus luce secunda.

Hierosolymis videlicet Constantinopolim. Historiam ab oculato teste descriptam Græce vidit & laudat Allatius in Diatriba de Simeonum scriptis, ubi etiam indicat Nicetæ Rhetoris & Michaelis Pselli de eodem argumento orationes: quæ omnia nobis desunt. Latini sequenti die primam corporis inventionem recolunt, quam habemus descriptam a Luciano Presbytero, uti & varias relationes Latinas de corpore aut partibus ejus Romam, Venetias & alio translatis.

Γ᾽.

ΔΑΛΜΑΤΟΣ, ΙΣΑΚΙΟΣ τριτάτῃ θάνε ἠδέ τε ΦΑΥΣΤΟΣ.

III Non

Tertia Dalmatio, Fausto Isacioque suprema est.

Præsides monasterii Dalmatarum Constantinopoli succeßive fuerunt Isacius, cujus Vitam damus XXX Maji, quando potißimum colitur; Dalmatius, cujus Acta habemus cum epistolis, ab hoc ad synodum Ephesinam & ab ea ad illum datis: hujus autem filius fuit Faustus, cujus Acta non videntur seorsim conscripta fuisse.

Δ᾽.

Τῇδε τετάρτῃ νεκροέγειρτοι ξυνθανον ΕΠΤΑ.

II Non.

Evigilant quarta Septem, pariterque quiescunt.

Et hac die & XXII Octobris festive coluntur a Græcis septem pueri in Epheso, quos Latini Dormientes appellant & colunt XXVII, in nominibus aliquantum variantes a Græcis. Existimat Baronius, quoniam quæ de iis circumfertur historia multimodis fabulosa ac falsa esse ostenditur, non aliud ipsam habere fundamentum, quam quod sub Decio conclusi in speluncam, & sub Theodosio Iuniore corporibus adhuc incorruptis, tamquam si dormirent, reperti sint. Hic addiderim quod etiam Turonenses in Gallia IV Novembris colant Septem Dormientes, fratres carne & spiritu: qui a S. Martino ad habitum monasticum suscepti, atque ejus deinde mortui crebra apparitione dignati, simul omnes pariter post sacram communionem, de manibus Aichardi Abbatis susceptam, obdormierint in Domino: & habetur epistola de iisdem perquam fabulosa, Sanctoque Gregorio Turonensi imperite adscripta, velut ab hoc ad B. Sulpitium Episcopum Bituricensem data.

Ε᾽.

Πέμπτῃ ΕΥΣΙΓΝΙΟΙΟ κάρη κονίησιν ἐμίχθη.

Nonis.

Miscetur caput EusignI cum pulvere quinta.

Martyr hic Antiochiæ fuit sub Iuliano: cujus jam Acta Græca habemus.

ς᾽.

Μόρφην ἀνδρομενην κατὰ ἕκτην ΧΡΙΣΤΟΣ ἀμεῖψεν.

VIII Id.

Humanam faciem Christus sexta variavit.

Ζ᾽.

Συν δυσὶν ἑβδομάτῃ Μυσταῖς ΔΟΜΕΤΙΟΣ ἐλεύσθη.

VII Id.

Septima cum geminis Mystis Dometion affert.

Cum duobus scilicet discipulis suis, in Palæstina monachus fuit & sub Iuliano passus, sicut habetur ex epitome Actorum, quæ plenius deducta inveniri mallemus: interim hodierno Romano illius nomen adscriptum est.

Η᾽.

Ὀγδόῃ ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΥ ὀστέα δέξετ᾽ ἄρουρα.

VI Id.

Octava tellus ossa excipit Æmiliani.

Episcopus Cyzici ad Propontidem fuit, cujus Acta desideramus, nomen hodierno Romano reperimus inscriptum.

Θ᾽.

Ἤρθη ἀμφ᾽ ἐνάτῃ ξύλῳ ἰύθεος ΜΑΤΘΙΑΣ.

V Id.

Mathias nona ligno suspenditur alto.

Colitur a Latinis XXIV Februarii: ubi de corporis translatione Treviros, cruentoque Martyrio ab aliis asserto, ab aliis negato: quam opinionis diversitatem etiam apud Græcos invenimus, quod poterit in Supplemento notari.

Ι᾽.

Ὤπτησαν δεκάτῃ ΛΑΥΡΕΝΤΙΟΝ ἤυτε ἰχθυν.

IV Id.

Est assus decima piscis Laurentius instar.

Notißima & certißima hujus Sancti Martyris Acta habentur. De corpore Romæ ad corpus S. Stephani juncto, deque variis partibus ejus, quæ variis in locis honorantur, multa nobis dicenda supersunt.

ΙΑ᾽.

Πλήγη ἑνδεκάτῃ ξίφει ΕΥΠΛΟΣ κοπιέντι.

III Id.

Undecima gladio findenti subditur Euplus.

Martyr Siculus sub Diocletiano, Latinis Euplius, sed die sequenti. Acta antiquiora sincerioraque & ex Proconsularibus immediatius excepta Latine (nec enim alia lingua usos in Sicilia Magistratus Romanos facile crediderim) in variis Codicibus manuscripta & a Bonono Mombritio excusa habemus; eademque contractiora nonnihil edidit Baronius in Annalibus. Neque his prætulerim epitomen eorum Græcam, inter Monumenta Ecclesiæ Græcæ productam a Ioanne Baptista Cotelerio. Interim ei libenter assentior quod & Baronius sensit, longe inserioris notæ esse, quæ ex versione Herveti habentur apud Lipomanum & Surium, quæque nova ac meliori versione donavit ipse, utpote licentius interpolata: potuit tamen scire Metaphrastæa non esse, vel stylo indice, maxime cum Acta Sanctorum Augusti non attigerit Metaphrastes; neque debuit vocasse Bollandiana, quando Bollandus nulla adhuc ratione ea fecit sua, fortasse nec facturus erat si usque eo suum opus producere potuisset.

ΙΒ᾽ .

… Τῶν ἁγίων Μαρτύρων ΦΩΤΙΟΥ καὶ ΑΝΙΚΗΤΟΥ.

II Id.

… Sanctorum Martyrum Photii & Aniceti.

Paßi sunt Nicomediæ sub Diocletiano, uti fuse Menæa. Acta pleniora nos habemus, inscribuntur Romano hodierno, sed prior Photinus appellatur.

ΙΓ᾽.

ΜΑΞΙΜΟΥ ἀμφὶ τρίτῃ δεκάτῃ νεκρὸς μετέθηκε.

Idib.

Tertia post decimam te nobis, Maxime, transfert.

Vide quæ plura de eo, ipso illius Natali, diximus XXI Ianuarii.

ΙΔ᾽.

ΜΙΧΑΙΑΣ δεκάτῃ ξύλῳ ἤρθη ἠδὲ τετάρτῃ.

XIX Kal.

Micheas decima ligno quartaque pependit.

Colitur hic Propheta apud Latinos XV Ianuarii.

ΙΕ᾽.

Ζῇ ἀεὶ ΘΕΟΜΗΤΩΡ κᾀν δεκάτῃ θάνε πέμπτῃ.

XVIII Kal.

Mortua non moritur decima quintaque Maria.

Græci Κοίμησιν Dormitionem, vel Μετώστασιν, Transitum; Latini Assumptionem appellant. Verba Vsuardi hoc die recitari solita (quibus similia habet Ado, nihil alter de altero sciens, atq; adeo ex antiquiori fonte utrimq; accepta) ante hos decem annos Parisiis magna animorum contentione exagitata fuere, aliis abolenda, aliis retinenda censentibus, Extant editi utrimque anno MDCLXX libelli, ad quos curiosum & pium lectorem remitto. Verba hæc sunt: Dormitio sanctæ Dei genitricis Mariæ, cujus sacratissimum corpus etsi non invenitur super terram, tamen pia mater Ecclesia ejus venerabilem memoriam sic festive agit, ut pro conditione carnis eam migrasse non dubitet. Quo autem illud venerabile Spiritus sancti templum nutu & consilio divino occultatum sit, plus elegit sobrietas Ecclesiæ cum pietate nescire, quam aliquid frivolum vel apocryphum inde tenendo docere.

Ιστ᾽.

Ἕκτῃ καὶ δεκάτῃ νέκυς ἐτμήθη ΔΙΟΜΗΔΟΥΣ.

XVII Kal.

Scinditur ad decimam sextam corpus Diomedis.

Martyrium passus Nicææ sub Diocletiano, adscriptus est hodierno Romano. Nos Acta Græce habemus.

ΙΖ᾽.

Εβδομάτῃ δεκάτῃ ΜΥΡΩΝΑ τάμε ξίφος ὀξύ.

XVI Kal.

Ense Myrona ferit decimæ quæ septima lux est.

Episcopus Martyr in Cypro, cujus similiter Acta habemus, nomen vero in hodierno Romano.

ΙΗ᾽.

ΦΛΩΡῼ ἁμ᾽ ὀγδοάτῃ δεκάτῃ φρέαρ εἴσεδυ ΛΑΥΡΟΣ.

XV Kal.

Cum Lauro Florus decima octavaque necatur.

Statuarii hi fuerunt & Martyres in Illyrico sub Licinio. Habemus quadruplicia eorum Acta Græca, & nomina in hodierno Romano legimus.

ΙΘ᾽.

Ἔννεα καὶ δεκάτῃ τάμεν ΑΝΔΡΕΟΥ αὐχένα λαμπρόν.

XIV Kal.

Cervicem Andreæ decima nonaque rescindunt.

Latinis quoque fastis antiquitus notus fuit hic Tribunus Militum & Martyr sub Diocletiano, cum sociis Militibus MMDXCIII. Acta autem Græca habemus.

Κ᾽.

Βῇ δ᾽ ὁράων μέλλοντα ΣΑΜΟΥΗΛ εἰκάδι ἔνθεν.

XIII Kal.

Vicena hinc abiit Samuel, cui nota futura.

Corpus ejus jam olim Constantinopolim translatum, antiquis quoque Latinis ipsum hoc die colendi occasionem dedit.

ΚΑ᾽.

Εἰκάδι πρώτῃ ΘΑΔΔΑΙΟΣ βιότοιο ἀπέπτη.

XII Kal.

Vicena prima Thaddæus ad astra volavit.

Quem Matthæus & Marcus Thaddæum, Lucas in Euangelio & Actis Apostolorum vocat Judam Jacobi: colitur autem a Latinis XXVIII Octobris.

ΒΑΣΣΑΝ συν τοκέεσσι τάμε ξίφος εἰκάδι πρώτῃ.

Bassam cum natis gladius consumpsit eadem.

Hujus filii tres fuerunt: Martyrium autem Edessæ quidem inchoatum, non tamen in Syria consummatum est (sicuti obrepsit Baronio Romanum hodiernum augenti) sed in Macedonia: hoc enim docent aperte Græca Acta, quæ habemus.

ΚΒ᾽.

Ἕκτανε δευτερίῃ ξίφος εἰκάδι ΑΓΑΘΟΝΙΚΟΝ.

XI Kal.

Bis undena dies gladio necat Agathonicum.

Martyr fuit Nicomediæ sub Maximiano, & nomen inscriptum habet in Romano hodierno: nos vero Acta Græca habemus.

ΚΓ᾽.

Εἰκάδι ἐν τριτάτῃ πέφνε ΛΥΠΟΝ φασγάνου ἄκμη.

X Kal.

Ense Lupum sævo vigesima tertia mactat.

Menæis & Romano hodierno Λοῦππος, Luppus. Martyr & Episcopus Sirmii in Pannonia fuit: Acta necdum apparuerunt.

ΚΔ᾽.

Εἰκάδι, ΕΥΤΥΧΕ, ἀμφεκάλυψε λίθος σε τετάρτῃ.

IX Kal.

Eutyche, te saxo condit vigesima quarta.

Alias Eutychius Martyr, discipulus S. Ioannis Euangelistæ, qui Tomis in Scythia fidem prædicavit, & hodierno Romano inscribitur.

ΚΕ᾽.

Σὸν νέκυν εἰκάδι πέμπτῃ, ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΕ, ἔφευρον.

VIII Kal.

Bartholomæi aperit vigesima quinta cadaver.

Fuse hic narrant Menæa, quomodo corpus sacrum ædvectum Liparam, diuque ibidem cultum, tandem occupantibus insulam Saracenis Amalphim in Italiam sit translatum. Hinc factum ut Latini, maxime post translationem corporis ejusdem Romam, ipsum hoc vel sequenti die potius colant quam XI Iunii, ubi alia vide notata a nobis, nec hic repetenda,

Οὐράνιον δάπεδον λάχες εἰκάδι ΤΙΤ᾽ ἑνὶ πέμπτῃ

Cæli dat campos Tito vigesima quinta.

Colitur a Latinis IV Ianuarii, Apostoli Pauli discipulus, Gortynæ in Creta Episcopus.

Κστ᾽.

Χεῖρας ΑΔΡΙΑΝΟΣ ἐτμήθη πόδας εἰκάδι ἕκτῃ.

VII Kal.

Cum manibusque pedes Adriano proxima scindit.

Inscribitur etiam hodierno Romano, Martyrium sub Licinio Nicomediæ passus. Præter Latina, quæ de eo multa habemus, sunt adhuc quædam Græca in Vaticano, necdum nobis descripta.

ΚΖ᾽.

Ποίμενα εἰς μέγαν ἑβδόμῃ εἰκάδι ὤχετο ΠΟΙΜΗΝ.

VI Kal.

Poemena Pœmnarchæ vigesima septima sistit.

Plurima de hoc sancto in Thebaide Anachoreta leguntur in Vitis Patrum, quorum merito & Græcorum exemplo etiam inscriptus est Romano hodierno. Acta seorsim Græce collecta habemus.

ΚΗ᾽.

Θάψαν ἐν εἰκάδι ΜΩΣΗΝ ὀγδόῃ Αἰθιοπῆα.

V Kal.

Æthiopem sepelit vicena octava Moysem.

Hic quoque, ex latrone monachus, nomen in hodierno Romano habet; & Græca quædam Acta, sed parva, habemus.

ΚΘ᾽.

Εἰκάδι ἀμφ᾽ ἐνάτῃ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ τάμεν αὐχένα ξίφος.

IV Kal.

Cervicem Prodromi vigesima nona revellit.

De communi hoc Græcis Latinisque festo multa in notis ad Martyrologium Romanum Baronius; ubi & de Capite Romam allato pluribus agit: quæ expenduntur in alibi laudato tractatu Cangii, satagentis pro eo quod Ambiani esse creditur Capite. Cineres combustorum a Iuliano Apostata oßium sacrorum Genuæ esse creduntur. Leo Allatius allegat historiam festi hujus, cujus hic sit finis. Hæc omnia scripsi ego Eurippus Joannis discipulus, secundus ex ejus discipulis, diligenter, ut omnes Fratres in Christo celebrent ejus memoriam, & mortem Christi amantis Joannis Baptistæ & Præcursoris, mensis Augusti XXIX. Optaremus omnino hanc invenire, non quod credamus aliquid ad veræ historiæ notitiam conferri posse ab hujusmodi figmentis, sed quod ad veri falsique discrimen plurimum conferat, ipsa penitius haberi perspecta, ex quibus alii forsan hausere aliqua, quamdiu latet origo unde accepta sunt, difficulter dijudicanda.

Λ᾽.

ΦΑΝΤΙΝΟΣ βιότου ἀνεχάζετο ἐν τριακοστῇ.

III Kal.

Phantinum ex oculis movit trigesima nostris.

Cum titulo Thaumaturgi celebris Thessalonicæ obiit, ubi pleniorem vitam cum miraculis scriptam esse persuadet adeo distincta locorum & personarum notitia, brevi elogio in Menæis comprehensa.

ΛΑ᾽.

Ἐν γε σόρῳ ΖΩΝΗΝ πρώτῃ ΠΑΝΑΓΝΟΥ τριακοστῇ.

II Kal.

Virgineam condit prima & trigesima Zonam.

Repositio ea facta es Constantinopoli in Chalcopratiis sub Iustiniano Imperatore. Fuerat autem ipsa Sacra Zona illuc allata Hierosolymis sub Arcadio, una cum sacra Veste ejusdem Deiparæ, de qua fit festum, II Iulii hic indicatum. Hæc autem Repositio facta est sub Leone Imperatore, cujus uxorem (Verinam ut existimo) sanitati restituit, super eam explicata per manus Patriarchæ, puta S. Gennadii.

AVGVSTVS
MOSCORUM FIGURATUS.

I�� Memoria CRVCIS CHRISTI.

Ita interpres Belga: festum haud dubie Moscovitis proprium, cujus originem & historiam si quis ex eorum monumentis explicuerit, cito intelligemus qui Sancti Episcopi, qui Reges aut Principes in hac tabella exprimantur: quis etiam sit rivus ille dimanans a petra, & quid sibi velit cadaver parvuli, cujus velut in eo mersi suscitatio videtur flebiliter postulari.

ELEAZARVS, SOLOMONIA cum VIII Mahabæis.

Quid sibi velit additum ad latus Otrokob explicet alius.

II�� STEPHANVS ✠ Protomartyr.

III�� ISACIVS, DALMATVS, FAVSTVS ✠ Hegumeni.

IV�� EVDOCIA † Martyr in Perside.

Reliquiæ ejus allatæ Constantinopolim sunt, unde nata & in servitutem abducta fuerat. Historiam pleniorem si reperiri contingat, felicitatis id magnæ erit.

SEPTEM PVERI IN EPHESO. ✠

V�� EVSIGNIVS ✠ Martyr.

Possevino dictatum hic erat nomen Mart. Erenei, qui dubitat an fuerit scribendum Irenȩi, neutrum placet.

VI�� TRANSFIGVRATIO CHRISTI. ✠

Ita interpres Belga, idque & dies ipsa & tabella loquitur, epigraphen verbatim expressam non puto. Proph. Moisis & Proph. Eliæ nomina distincte lego, cum initialibus litteris nominum, sub capite singulorum Apostolorum.

VII�� DOMETIVS ✠ Monachus Martyr. Non Diomedes, ut Possevino suggestum

VIII�� ÆMILIANVS ✠ Episcopus Cyzici.

IX�� MATHIAS ✠ Apostolus.

X�� LAVRENTIVS ✠ Martyr.

XI�� EVPLVS ✠ Martyr.

XII�� PHOTIVS, NICETAS. ✠ Potius Anicetus, uti Græci scribunt.

XIII�� MAXIMVS ✠ Monachus.

XIV�� MICHEAS ✠ Propheta.

Græci hoc die primo loco agunt Προεόρτια τῆς Κοιμήσεως τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου Profestum Dormitionis sanctissimæ Deiparæ: idem an Mosci faciant dubito, negat enim Possevinus eos Pervigilia, ut nos, habere (nulla certe habent quæ jejunio colant, præter unum de quo infra.) Addit autem quod ante beatissimæ Virginis Assumptionem fluvio Moscuæ Metropolita benedicit, alii vero Sacerdotes fluminibus aliis, sicuti VI Ianuarii in die Epiphaniæ, sive ut aquis sic benedictis ablutus populus festum hoc præcipuum sanctius agat; sive ut quos hiemale frigus non permisit gelidas aquas subire, eo ritu poßint sine incommodo uti per æstivos calores.

XV�� ASSVMPTIO B. MARIÆ. ✠

Ita Possevinus & interpres Belga: mallem legere epigraphen verbotenus expositam: interim funus thurificantem Petrum hic vide, & ringere, quisquis defunctis fidelibus, imo certo Sanctis thuris honorem adhibitum culpas, cum hujus ritus usum antiquitus etiam in Orientali Ecclesia receptum, indeque ad Moscos traductum cogeris intueri.

XVI�� MEMORIA IMAGINIS CHRISTI NON MANVFACTÆ. †

Ita interpres Belgicus. Possevino dictatum est nomen Beatæ Veronicæ. Sed quæ eo nomine appellatur imago, servaturque Romæ, ut impressa sudario, ab sancta istius nominis muliere (de qua nos multis IV Februarii) Christo crucem portanti oblato, diversa est. Hic de ea agitur, quam, sua item expressam e facie, Augaro Edessæ Regi, ipsum ad se invitanti, misisse Christus creditur. Quomodo ea Constantinopolim translata sit habemus a Basilio Imperatore descriptum: ipsa nunc creditur extra muros Genuenses servari, in ecclesia quæ olim Armenorum monachorum fuit, ad ejus custodiam adductorum. De ἀχειροποιήτοις vero istiusmodi imaginibus insignem tractatum scripsit noster Gretzerus.

DIOMEDES ✠ Martyr.

XVII�� MYRON ✠ Episcopus Martyr.

XVIII�� FLORVS, LAVRVS ✠ Martyres.

Possevino hic obtrusum est nomen monstrosum Throlachoni.

XIX�� ANDREAS ✠ Martyr.

XX�� SAMVEL ✠ Propheta.

XXI�� THADDÆVS ✠ Apostolus.
��BASSA ✠ Martyr.

XXII�� AGATHONICVS ✠ Martyr.

XXIII�� LVPVS ✠ Episcopus Martyr.

XXIV�� EVTICHIVS ✠ Episcopus Martyr.

XXV�� TRANSLATIO S. BARTHOLOMÆI. ✠

Possevino S. Apostoli Volphromi: quæ est peregrina valde lectio, forsan in aliqua Ruthenicæ linguæ proprietate fundata: cur autem Episcopi duo, Diaconus unus, feretrum protantes, hic diademati pingantur, non divino.

TITVS ✠ Pauli discipulus.

XXVI�� ADRIANVS ✠ NATALIA † Martyres.

Posterior hæc Latinis fastis adscripta invenitur I Decembris.

EXCEPTIO ICONIS B. V. MARIÆ.

Apparet ex habitu Græcos esse Episcopos qui eam adferunt, & quidem diademati velut Sancti; Ruthenos vero esse qui eamdem cum suo Metropolita excipiunt: reliquam festi originem & imaginis prædictæ historiam libenter discam a Ruthenis.

XXVII��POEMEN ✠ Anachoreta.

XXVIII�� MOYSES ✠ Monachus.

XXIX�� DECOLLATIO IOANNIS PRODROMI. ✠

Notat Herbersteinius, huic festo singulare esse apud Moscos, ut ejus Vigilia cum jejunio peragatur: qui honor nulli alteri Sanctorum habetur.

XXX�� ALEXANDER, IOANNES, PAVLVS. †

Simul Officium hoc die in Menæis habent, tamquam Patriarchæ Constantinopolitani, ob aliquam ut credo communem tribus translationem. Est autem Alexander, qui sub Constantino Arium confecit precando, & colitur XVIII hujus mensis: Acta autem habet cum Actis decessoris sui S. Metrophanis, & ipsius S. Constantini Imperatoris permixta: sed qualia jam notavi IV Iunii. Joannes vel est Cappadox, & colitur seorsim XVIII hujus cum prædicto Alexandro; vel Jejunator, & colitur II Septembris. Paulus, cognomento Junior, colitur VII Iunii, quando dabimus gemina ejus ut Confessoris ac pœne Martyris Acta ex Græcis: docebimus autem verosimiliter ipsum esse, qui post translatum Venetias corpus, ibidem colitur VIII Iulii, tamquam Martyr non Episcopus.

FELIX Martyr.

Hoc ut summum indicat habitus: quis aut cujas non est facile divinare: nam Menæa nullum hoc die nominant: aliquis hodie a Latinis colitur S. Felix, sed Presbyter, via Ostiensi, occisus cum S. Adaucto.

XXXI�� COLLOCATIO ZONÆ B. V. MARIÆ. ✠

SEPTEMBER
GRÆCORUM METRICUS.

Α᾽.

Υψιβάτης ΣΥΜΕΩΝ Σεπτεμβρίου ἔκτανε πρώτῃ.

Kalend.

Sublimis Symeon prima hinc Septembris abivit.

Auctor hic & exemplum Stylitarum, colitur a Latinis V Ianuarii, quando ejus Acta Latine dedimus, Græcum textum daturi in supplemento. Prima eaque antiquißima auctorem præferunt Antonium discipulum; posteriora alia Methaphrasten, qui hinc exorsus (utpote ab initio anni Græcanici) Sanctorum Vitas proprio elegantiorique adornare Stylo, aut potius de novo cœpit componere, Μεταφράσεις appellans, unde ei, qui dignitate Magnus Logotheta erat, factum inter Scriptores cognomen Methaphrastȩ. Proprium nomen Symeon fuit, & encomium ejus Michaël Psellus contexuit, quod etiam inter Sanctorum Vitas pro XXIX Novembris reperitur. De auctore isto optime meritus Leo Allatius, in Diatriba de Symeonum scriptis, primo indiculum texit earum Vitarum, quæ inter Metaphrastæ Opera ab ipsomet vel aliis transcriptæ reperiuntur, invariato auctoris cui intitulantur stylo. Deinde colligitur plurium aliarum Syllabus, quarum licet auctor ignotus sit, auctorem tamen non esse Metaphrasten ipso styli indicio patescit. Tertio denique enumerat ultra centum Vitas, quas Metaphrastæ esse certo audet pronuntiare: hæ autem fere omnes ad Septembrem, Octobrem, Novembrem, Decembrem pertinent, solum septem ad Ianuarium, vix duæ aut tres ad Februarium Martiumque. Vnde intelligi datur, quam parum congrue Vitarum Græcarum per totius anni seriem digestarum cursus adscribatur Metaphrasti: cui tamen debetur laus incepti operis.

Β᾽.

Δευτερίῃ χολάδες ΜΑΜΑΝΤΟΣ χυντο τριαίνῃ.

IV Non.

Fuscina Mamantis disperdidit exta secunda.

Toto Oriente celeberrimus Martyr Cæsareæ in Cappadocia, colitur a Latinis XVII Augusti: habemus antiquißima ejus Acta tam Græce quam Latine.

Γ᾽.

ΑΝΘΙΜΟΝ ἐν τριτάτῃ ἀπέκτεινε ξίφεος ὀξύ.

III Non.

Anthimus occubuit gladio sub tertiam acuto.

Episcopus Nicomediæ, sub Diocletiano passus, colitur a Latinis XXVI Aprilis: ubi Acta græce ac Latine dedimus.

Δ᾽.

ΠΑΙΔΑΣ καὶ ΒΑΒΥΛΑΝ πέφνε ξίφος ἀμφὶ τετάρτην.

II Non.

Quarta cum Babyla Pueros tres sustulit ensis.

Archiepiscopus Antiochenus sub Decio, colitur a Latinis XXIV Ianuarii, quando dedimus Acta, tum ex veteribus Mss. Latinis, tum ex Græco Metaphrastis: præ omnibus tamen optaremus scripta Leontii, Presbyteri ac deinde Episcopi Antiocheni (licet hic fuerit Arianus) qualia indicantur ab auctore Chronici, quod Radero nostro placuit edere sub nomine Alexandrini, cum revera Constantinopolitanum sit, uti jam supra monuimus.

Ε᾽.

Πέμπτῃ ΖΑΧΑΠΙΑΝ δαπὲδως φάξαν παρὰ νηοῦ.

Nonis.

Post quartam in templo Zacharias sternitur ipso.

S. Ioannis Præcursoris atque Baptistæ patrem Zachariam, virum Elisabeth, ut Prophetam, ut Sacerdotem, ut Martyrem, totius diei Officio colunt hic Græci: deque eo Canon auctorem præfert S. Theophanem, sub hac acrostichide.

Τὸν Προδρόμοιο τοκῆα κροτῶ σοφὸν Ἀρχιερῆα.

Archisacerdotem celebro Prodromiq; parentem.

Martyrii causa in elogio additur, quod filium occultaverit dum occiderentur infantes, quodque Deiparam venientem ad templum voluerit manere in loco Virginibus deputato. Vtrumque ex apocryphorum somniis haustum merito quis dixerit cum Hieronymo. Minus absonum, imo verosimile videri potest, ipsum eo tempore, quo ex prophetiis sciri videbatur nasci debuisse Meßiam, pro hac veritate animosius contra negantes defensa, fuisse occisum inter templum & altare, itque ita verba Christi, omnem sanguinem justum ab Abel ad Zachariam venturum super Iudæos comminantis, nullam obscurioris explicationis violentiam paterentur; significarent enim sanguinem ab initio mundi usque ad tempus Meßiæ injuste effusum; neque offendiculum objiceretur vel ex parte patris, vel ex parte temporis, cum nihil prohibeat etiam Ioannis genitorem filium fuisse alicujus Barachiæ. Ceterum non definimus quidquam: pleniusque tractari ea quæstio poterit die V Novembris, quando Zacharias, pater Ioannis apud Latinos colitur.

στ᾽.

Ῥοῦν ΜΙΧΑΗΛ ποταμῶν χώνευσε νόων ἄγος ἓκτῃ.

VIII Id.

Torrentis Michael infudit flumina sexta.

De hoc insigni & celeberrimo apud Laodiceam miraculo duplicia Acta Græca in codicibus Vaticanis notavimus: neutra tamen adhuc habemus transcripta: interim legimus quæ sunt apud Lipomanum, ubi non recte prævenitur dies.

Ζ᾽.

Ἑβδομάτῃ θάνε ΣΩΖΩΝ, τυπτόμενος χρόα λαμπρόν.

VII Id.

Sozonem occidit flagris lux septima cæsum.

Pompejopoli in Cilicia sub Maximiano, etiam hodierno Romano adscribitur. Acta Græca duplicia habemus.

Η᾽.

Ἐξάγαγε πρὸς φῶς ΘΕΟΜΗΤΟΡΑ ὀγδόῃ ΑΝΝΑ.

VI Id.

Christiparam luci bis quarta protulit Anna.

Titulus hodiernæ diei in Menæis est Natalis sanctissimæ Dominæ nostræ Deiparæ: auctores vero Officii totius nominantur Sergius & Stephanus Hagiopolitæ, Germanus Patriarcha, Domini Andreas & Ioannes: plures autem in Mss. extant Græcæ orationes auctorem perquam celebrium, ac nominatim Leonis Augusti, quæ una cum aliis nonnullis Græco-Latine edita est in Auctario Bibliothecæ Græcorum Patrum a Francisco Combefisio.

Θ᾽.

Ἠδ᾽ ἐνάτῃ ΤΟΚΕΩΝ ΘΕΟΜΗΤΟΡΟΣ εὗρε συναξιν.

V Id.

Invenias nona Genitorum festa Mariæ.

Scilicet Joachim & Annæ, qui a Latinis seorsim coluntur, hæc XXVI Iulii, iste XX Martii.

Ι᾽.

Τεινομεναι δεκάτῃ ΔΩΡΩΝΥΜΟΙ ἔκτανεν αἱ ΤΡΕΙΣ.

IV Id.

Tres decima occumbunt quibus ultima syllaba Dora.

Scilicet Menodora, Metrodora, Nymphodora, Sorores Martyres sub Maximiano in Bithynia: quarum & Acta habemus Græce, & in Romano hodierno expressa nomina.

ΙΑ᾽.

Ἑνδεκάτῃ περατὸν ΘΕΟΔΩΡΗ ὕπνον ἰάνει.

III Id.

Dormiit extremum undecima Theodora soporē.

Alexandrina pœnitens sub habitu monachio, etiam hodierno Romano adscripta. Acta Græca habemus.

ΙΒ᾽.

ΑΥΤΟΝΟΜΟΣ δὲ λίθοις δύο καὶ δεκάτῃ κατελεύσθη.

II Id.

Autonomus saxis duodena luce necatur.

Sub Diocletiano Episcopus & Martyr in Bithynia, cujus Acta habemus Græce, & nomen ex hodierno Romano recitamus.

ΙΓ᾽.

… Μνήμη τῶν ἐγχαινίων τῆς ἁγίας τοῦ Χριστοῦ καὶ Θεοῦ ἡμῶν Ἀναστάσεως, καὶ προεόρτια τῆς ὑψώσεως τοῦ τιμίου καὶ ζωοποιοῦ Σταυροῦ, καὶ τοῦ ἁγίου Μάρτυρος ΚΟΠΝΗΛΙΟΥ τοῦ ἑκατοντάρχου.

Idibus

… Memoria encœniorum sanctæ Christi ac Dei nostri Resurrectionis, & Profestum Exaltationis venerandæ ac vivificæ crucis, & sancti Martyris Cornelii Centurionis.

Postremo nominatus colitur a Latinis II Februarii, ubi Acta ex Ms. Græco dedimus. Dedicatio autem templi sancti Sepulchri (sic enim magis appellant Latini) facta est sub Imperatore Constantino & Episcopo Hierosolymitano Macario, cui totius fabricæ cura fuerat a Cæsare demandata.

ΙΔ᾽.

Ὑψώθη δεκάτῃ ΣΤΑΥΡΟΥ ξύλον ἠδὲ τετάρτῃ.

XVIII Kal.

Tollitur ad decimam quartam venerabile Lignum.

ΙΕ᾽.

Πέμπτῃ καὶ δεκάτη βλήθη καμίνῳ ΝΙΚΗΤΑΣ.

XVII Kal.

Nicetas decima quintaque immittitur igni.

Martyr Gothus sub Athanarico circa Danubium, cujus Acta Græca habemus, nomen factum hodierno Romano addidit Card. Baronius,

Ις᾽.

Τῇ ἓξ καὶ δεκάτῃ ΕΥΦΗΜΙΑΝ κτάνεν ἄρκτος.

XVI Kal.

Euphemie decima & sexta mordetur ab ursa.

Martyr Chalcedone, antiquis fastis Latinis æque ac Græcis nota, cujus præclara Acta & editis hactenus meliora habemus. Allatius ait vidisse orationem Constantini Episcopi Tii in Inventionem sacrarum ejus Reliquiarum, quam nobis non repertam, inveniri optamus.

ΙΖ᾽.

Ἑβδομάτῃ δεκάτῃ ΑΓΑΠΗΝ τάμεν ΕΛΠΙΔΑ, ΠΙΣΤΙΝ.

XV KAL.

Elpida, Pistim, Agapen decimam post tertia mactat.

Coluntur a Latinis I Augusti, Latinis nominibus Fides, Spes, Caritas. Sorores Martyres Romanæ: quarum non solum Latina Acta, sed & Græca triplicia partim habemus, partim vidimus Venetiis ac Mediolani, quæ necdum nobis transcripta sunt: habemus autem Græce quæ Latine reddenda Lipomanus curavit,

ΙΗ᾽.

Ὀγδοάτῃ δεκάτῃ θάνε ΕΥΜΕΝΙΟΣ μεγαλήτωρ.

XIV Kal.

Occidit Eumenius decima octava generosus. Episcopus Martyr Gortynæ in Creta, inscriptus hodierno Romano, cujus utinam Acta haberentur!

ΙΘ᾽.

Ἔννεα καὶ δεκάτῃ ΤΡΟΦΙΜΟΝ τάμον ἠδὲ συνάθλους.

XIII Kal.

Cum Sociis Trophimus nona decimaque necatur.

Scilicet cum Sabatio & Dorymedonte, Synnadæ in Phrygia sub Probo. Acta Græca habemus: nomina in hodierno Romano legimus.

Κ᾽.

Εἰκάδι ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ γενεῇ ἅμα ἐν βωῒ καύθη.

XII Kal.

Vicena Eustathius domus & tota in bene flagrat.

Vxor scilicet & filii duo, idque Romæ. Sunt & Latinis & Græcis celeberrimi ex Actis utraque lingua scriptis; quibus an non aliquid Poëticæ inventionis permistum sit, erit suo tempore discutiendum. Legatur interim nostri Athanasii Kircheri historia Eustachio-Mariana, qua admiranda D. Eustachii sociorumque Vita ex variis auctoribus collecta; locus, in quo eidem in Monte-Vulturello Christus inter cornua cervi apparuit, noviter detectus; ecclesia quoque B. M. V. quam eodem in loco a Constantino Magno conditam, S. Silvester Papa I solenni ritu consecrasse traditur, summo studio inquisita, descripta, nec non variis antiquitatum monumentis illustrata, e densis quibus huc usque delituerunt tenebris, in publicæ lucis bonum educuntur MDCLXV.

ΚΑ᾽.

Εἰκάδι δὲ πρώτῃ τὸν ΙΩΝΑΝ γαῖα κάλυψεν.

XI Kal.

Prima & vicena tumulo occultatur Ionas.

Hic Propheta Romano etiam hodierno inscribitur.

Εἰκάδι δὲ πρώτῃ ΚΟΔΡΑΤΟΣ στέφος εὕρατο ἄθλοις.

Certando invenit palmam Codratus eadem.

Episcopus Atheniensis, Quadratum Latini scriberent, qui eum hoc nomine colunt XXVI Maji: quando & nos de eo.

ΚΒ᾽.

… Τοῦ ἁγίου Ἱερομάρτυρος ΦΩΚΑ.

X Kal.

… Sancti Hieromartyris Phocæ.

Idem de quo jam actum ad XXIII Iulii, hic solum addo recentiora quædam Græca apud nos esse, in quibus ei & datur titulus Thaumaturgi.

ΚΓ᾽.

Εἰκάδι δὲ τρίτῃ γαστὴρ λάβε ΠΡΟΔΡΟΜΟΝ εἴσω.

IX Kal.

Prodromon includit vigesima tertia in alvum.

In titulo festi scribitur Σύλληψις, Conceptio: non quod ipsa proponatur uti sancta in se, & cultu religioso digna, sicuti ex pio communique Ecclesiæ sensu proponitur Immaculata Virginis Deiparæ Conceptio: sed propter mysteria ipsius diei, qua vere sancta nativitas Ioannis, cum munere Præcursoris eidem divinitus concesso, indicata est Zachariæ patri ejus ab Angelo: quod & ipsa imagine expressum voluerunt Græci, a quibus hoc festum longe aliter pingere didicerunt Mosci, quam pingant festum Conceceptionis Marianæ.

ΚΔ᾽.

Εἰκάδι ἀμφὶ τετάρτῃ πέμψιν ἐδέξατο ΘΕΚΛΑ.

VIII Kal.

Vicena quarta indulta est dimissio Theclæ.

Megalo-Martyra & Apostolis æqualem appellant Græci: Latini eam antiquitus colunt die præcedenti. Acta ejus Basilius Seleuciensis Episcopus, & post hunc Simeon Metaphrastes, utraque (quamvis priora sint uno, quem suppleri vellemus, loco mutila) edidit Græco-Latine Petrus Pantinus Decanus Bruxellensis. Reliquiæ corporis Mediolani esse creduntur in ecclesia Cathedrali. Obiit autem incruenta morte, post varios cruciatus superatos, quo alludit carmen.

ΚΕ᾽.

Εἰκάδι ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ κατὰ πέμπτην πότμον ὑπέστη.

VII Kal.

Attulit Euphrosynæ mortem vigesima quinta.

Alexandrina hæc Virgo, filia Paphnutii, in Ægyptio aliquo monasterio sub virili habitu latuit: nominatur autem in antiquioribus Martyrologiis Latinis I Ianuarii; in aliis multis minus antiquis XI Februarii, quando elegimus ejus Acta (quæ Græce etiam habemus) dare, propterea quod eam tunc solennius colat totus Ordo Carmelitanus, etsi non inveniremus, quare, præ tam multis longeque illustrioribus Orientalis monachismi Sanctis, hanc Ordo iste colendam sibi assumpserit. Nunc invenio apud nostrum Albertum Kojalowicz S. Euphrosynam Virginem, Ducis Polociæ filiam, quæ monialis facta, extructo in suburbiis S Salvatoris monasterio, mortua est Hierosolymis XXIII Maji circa annum MCLXXIII, in monasterio Deiparæ, vulgo Russo, sepulta. Hinc occurrit suspicari, quod Rutheni aliqui ex eo monasterio monachi, urbe sancta capta a Saracenis, una cum Latinis Christianis omnibus emigrantes, evexerint secum in urbem Acconensem, quæ deinde Patriarchæ Sedes fuit, istius suæ Sanctæ conterraneæ corpus vel reliquias ejus notabiles: quæ deinde beneficio B Alberti. Legislatoris Carmelitarum, vel successoris ejus alicujus, in eorum potestatem transierint, occasionemque dederint ipsam confundendi cum antiqua Euphrosyna, colendique eo die quo inscripta hæc erat Breviario Gallicano, ad ecclesiæ sancti Sepulchri usum traducto, atque inde a Carmelitis assumpto.

Κς᾽.

Πρός γε Θεὸν μετέστη ΒΡΟΝΤΗΣ-ΠΑΙΣ εἰκάδι ἕκτῃ.

VI Kal.

Sexta Tonitrugenam & vigesima mittit ad astra.

Scilicet S. Ioannem Theologum sive Euangelistam, cui & Iacobo fratri Christus imposuit nomen Boanerges. Latini colunt transitum ejus XXVII Decembris.

ΚΖ᾽.

Εἰκάδι ἑβδομάτῃ φάσγανον ΕΠΙΧΑΡΙΣ ἔτλη.

V Kal.

Epicharin gladio vigesima septima tollit.

Dicitur Romæ passa sub Diocletiano, interim nulla ejus Acta Latina vel Græca habentur.

ΚΗ᾽.

Εἰκάδι ὀγδοάτη ΧΑΡΙΤΩΝ θάνε γήραμα Χριστῷ.

IV Kal.

Vicena octava Chariton tibi, Christe, sacratur.

Celeberrimi in eremo Hierosolymitana monasterii conditor, cujus Vita cum in Lipomano & Surio extet (habemus autem eam etiam Græce) mirabar in Romani Martyrologii amplificatione fuisse a Card. Baronio præteritum Charitonem, præ tot aliis minoris longe notæ Orientalibus. Sed cum Acta illa inspexi propius, vidi tantam in iis personarum ac temporum confusionem, ut vix potuerim dubitare quin de industria eum prætermiserit Baronius, eo quod ad Annalium suorum tomum tertium progressus, clare cognosceret, quam parum solido fundamento nixus de Sancto isto egerit in secundo tomo, quasi sub Aureliano Imperatore fidem confessus anno CCLXXV, diu ante ejusdem seculi finem habuisset ædificatam Lauram & monachos in ea collectos, mortuus circa an. CCCIV. Invenit enim Baronius, quod Sanctus iste gloriaretur coram Præside, se esse discipulum Theclæ & Pauli, & deinde vidit nominari Macarium Hierosolymorum Episcopum, qui dedicavit ecclesiam a Charitone constructam, quod fieri non potuit ante ejusmodi facultatem Christianis a Constantino factam, certe non prius quam Macarius ordinaretur Episcopus, quod primū factum est circa ann. CCCXVI, cum jam in Palæstina floreret Hilarion, monachorum in eadem, Hieronymo teste, omnium primus. Fatetur Metaphrastes vitæ auctor, nihil eorum quæ narrat, scriptum invenisse se, sed solum per traditionem accepisse, seque eo nomine excusari petit. Quis autem ignorat, quam facile personas ac tempora confundat traditio? Exemplum habemus in eo, qui Baronium & alios sæpe torsit & hic Metaphrastem decepit, Aureliano, accepto pro hujus nominis Imperatore, loco ejus qui Princeps seu Comes utriusque Militiæ sub Trajano præfuit Isauriæ, cujus caput Iconium, patria Charitonis & Theclæ. Et sic Martyr Chariton, passus ante annum Christi CXVI, ac forsitan die III Septembris, in vivæ calcis fornace consumptus, confusus fuerit cum alio multo juniore, non Isauro sed Palæstinio: qui potuerit juvenis sub Licinio fidem esse confessus, ac deinde circa annum Christi CCCXXX, sumpto ab Hilarione vitæ monasticæ exemplo, Laurarum construendarum fecisse initium. Ecce quam modica in historiis tractandis discretio adhibita, vanum esse ostendat conatum eorum, qui undequaque colligunt paleas, ad monastici Status originem in Palæstina altius quam par est fundandam; seque existimant, contra expreßißimam S. Hieronymi sententiam irrefragabile testimonium reperisse.

ΚΘ᾽.

Σκυλλιβόρος δ᾽ ἐνάτη μύσεν εἰκάδι ὁ ΚΥΡΙΑΚΟΣ.

III Kal.

Cyriacum fecit vigesima nona silere.

Fuit S. Euthymii discipulus, & in prædicto S. Charitonis monasterio Hegumenus, hodierno Romano inscriptus Quiriacus, quod eodem redit: Habemus geminam ejus Vitam Græcam, quarum alteram composuit Metaphrastes, & in utraque dicuntur scyllæ coctæ ordinarius ejus cibus fuisse.

Λ᾽.

Ἀρμενίης μεγάλης θάνε ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ τριακοστῇ.

II Kal.

Gregorium Armeniæ tollit trigesima magnæ.

Floruit tempore Constantini Magni, regionis illius Apostolus, meritoque adscriptus est hodierno Romano: sed quæ a Metaphraste conscripta apud Lipomanum extat prolixa ejus vita, contracta ex alia longe prolixiori quam sub nomine Aganthangeli veluti coævi habemus Græcam, vereor ne multis fabulosis additamentis prodigiosius amplificata sit quam verisimilitudo patiatur.

SEPTEMBER
MOSCORUM FIGURATUS.

I��Symeon ✠ Stylites.

Primus hic ut Græcorum sic & Moscorum mensis est, in cujus tabulæ prima ac secunda linea, litteris ΓΡ, πατὴρ significatur, per OM vero & M. Ὁσιομάρτυς & Μαρτὺς designatur: quorum deinceps cum ratio non habeatur, neque ego ejus rationem habere volui.

II��MAMAS ✠ Martyr.
��IOANNES † Patriarcha Constantinopolitanus

Potnica, id est Νηστευτὴς Jejunator cognominatus, vixit sub Iustino, Tiberio & Mauritio Imperatoribus. Vita utinam aliqua extaret.

III��ANTHIMVS ✠ Episcopus Martyr.
��THEOCTISTVS † Monachus

Socius S. Euthymii, de quo ad hujus Vitam multa diximus XX Ianuarii, illius vero seorsim scriptam Vitam extare nullam scimus.

IV��BABYLAS ✠ Episcopus Martyr, cum tribus pueris: Possevino perperam Bobilus.

MOYSES † Propheta. Etiam a Latinis antiquitus hoc die colitur.

V��ZACHARIAS ✠ Pater S. Ioan. Bapt.

VI��SYNAXIS ARCHANGELI MICHAELIS. ✠

Qui hic ante ecclesiam diadematus aßistit velut Sanctus, est Presbyter Archippus, cui ea revelatio facta est, cujus etiam vita ipsi narrationi miscetur, & nomen cum titulo Sancti præfigitur eidem narrationi in quodam Bibliothecæ Ambrosianæ Manuscripto.

VII��SOSON ✠ Martyr.
��EVDOCIMVS, an EVDOXIVS? † Martyr.

Priori nomine nullus hoc mense uspiam, posteriori reperitur unus, & quidem die præcedenti in Menæis cum sociis Zenone & Romulo, quorum Acta Græce habemus: nomina autem Romano hodierno inscripta sunt die V.

VIII��NATIVITAS VIRG. MARIÆ. ✠

IX��IOACHIM & ANNA ✠ Parentes Deiparæ.
��SEVERIANVS † Martyr

Sebastæ in Armenia sub Lycinio: nomen reperies in hodierno Romano, Acta Græca nos habemus, nova forsan Latinitate donanda.

X��MENODORA, METRODORA, NYMPHODORA ✠ Sorores Martyres.

Possevinus, nescio qua contractione, scribit nomen Mart. Ruidonæ.

XI��THEODORA ✠ Pœnitens Alexandrina.

Nomini ejus ΓΡ perperam præfigitur loco ΜΡ; id est πατὴρ, loco μήτηρ.

XII��AVTONOMVS ✠ Episcopus. Possevino minus recte Autonechus.

XIII��CORNELIVS ✠ Centurio. Creditur postea factus Episcopus in pace obiisse.

XIV��EXALTATIO SANCTÆ CRVCIS. ✠

XV��PHILOTHEVS ARCHIEPISCOPVS.

Quod hic additur Nidagrada, personamque notiorem facere deberet, magis confundit, persuadet tamen indigenam esse: licet enim Græci etiam habeant colantque hoc die Philotheum quemdam miraculis clarum, cujus Vitam inveniri multum optaremus; colunt eum tamen cum titulo Presbyteri: hic vero Archiepiscopum tum epigraphe addita, tum vestis ipsa loquitur. Habuit quidem etiam Constantinopolis Philotheum Patriarcham anno MCCCLXVII Romanam unionem professum, cujus variæ Orationes ab Allatio indicantur, sed neque a Græcis adeo recentes Sanctos agnosci & coli credimus, neque eo titulo quod eorum schisma conatus sit extinguere, putamus ab ipsis pro Sancto colendum fuisse Philotheum istum. Restat ergo ut fuerit Kijoviensium Metropolitarum Sanctorum unus, cujus corpus, in loco Nidagrad dicto quiescat, de quo plura conveniat veniat ex Ruthenis discere, una cum ætate qua floruit. Non enim audio Novogrodum suggerere, urbem in Ducis Moscoviæ ditione opulentam, amplam & Episcopalem.

NICETAS ✠ Martyr Gothus.

XVI��EVPHEMIA ✠ Virgo Martyr.

XVII��FIDES, SPES, CARITAS, ET MATER SOPHIA ✠

Inintelligibile est, quod Possevinus hic habet, nomen S. Mart. Versolinæ.

XVIII��EVMENIVS ✠ Episcopus Martyr.

XIX��TROPHIMVS, SABBATIVS, DORYMEDON ✠ Martyres.

Et hic Trochipeum sibi finxit Possevini interpres.

THEODORVS Monachus.

Ignotus mihi: suspicor autem vel indigenam esse, vel ad gentis conversionem aliunde advectum: quid enim aliud persuadere poßint Reguli duo, velut discipuli, ac forsan ut Martyres, ante eum constituti? quorum etiam indicari videntur nomina NYAD & IEGO.

XX��EVSTATHIVS, TATIANA ✠ Conjuges Martyres.

Veriori nomine scriberetur Trajana: filiorum autem hic adjunctorum nomina fuisse dicuntur, Agapius & Theopistus.

MICHAEL PRINCEPS Zernichoviensis.
THEODORVS ejus famulus.

Horum sub Batyro Rußiæ tyranno martyrium, habemus ex antiquis Gentis monumentis descriptum, & a Vilnensis Archiepiscopi Suffraganeo approbatum, sed brevi satis epitome. Prolixiorem historiam qui suggesserit, bene de patriis Sanctis merebitur.

XXI��CODRATVS ✠ Apostolus.

An Condratum pronuntient Mosci nescio, hic certe expressum videtur N & interpres Belga etiam sic legit: Possevino ineptius obtrusum fuit nomen Apost. Conradi.

XXII��IONAS ✠ Propheta.

Fortaßis ad diem superiorem more Græcorum referendus, incuria sculptoris hic ponitur.

PHOCAS ✠ Episcopus Martyr.
IONAS PRESBYTER † Monachus

Inter Sabaïtas vixit, pater SS. Theodori & Theophanis Confessorum qui coluntur XXVII Decembris: ipse autem a Menæis refertur die præcedenti, nec vitam habet ab Actis filiorum distinctam quæ habemus Græce.

In triptycho Moscovitico, infra proponendo, post SS. Petrum & Alexium Metropolitas Kiovienses, proponitur quidam S. Ioanas eodem in habitu, ut videatur successorum esse aliquis, sed quo die colendus, quibus miraculis clarus, nos latet.

XXIII��CONCEPTIO IOANNIS PRODROMI. ✠

XXIV��THECLA ✠ Virgo Martyr.

Possevinus hac omissa ceteros ex ordine sequentes uno die anticipat: atque ita in fine demum destitutus Sancto, notat, Deest.

XXV��EVPHROSYNA ✠ Virgo sacra.
OBITVS SERGII RADOZNIESKAGO.

Ita litteratim legendum cognomen docet interpres Belga. Habemus inter alias huc spectantes Vitas, a Vilnensi Suffraganeo approbatas, Vitam hujus S. Sergii Abbatis: qui Rostoviæ natus, cum parentibus Radoznam migravit (unde cognomen ei mansißi apparet) ibidemque extruxit cœnobium sanctißimæ Trinitatis: quod ab urbe Moscua distare LX P. M. scribit Possevinus, omniumque totius Moscoviæ celeberrimum opulentißimumque ac numerosißimum esse hodieque auctores docent, ad ducentos trecentosque monachos in eo commorari asserentes, ipso Magno Duce quotannis ad visendum incorruptum Sergii corpus egrediente. Vita (quam habemus a coævo, ex ore testium oculatorum imprimis Isacii discipuli, scriptam) mortem ejus consignat anno VI ∞ DCC, XXV Septembris: annus autem iste (secundum Allatianam tabulam, Dissertationi ejus de Dominicis & hebdomadibus Græcorum recentiorum præfixam, ex usu inter commercia & congressus familiares communi) est Æræ Christianæ vulgaris annus MCCXCII. Hinc apparet vel Possevinum vel interpretes ejus insigniter erravisse, quando sub annum MDLXXXII scripturo de cultu hujus S. Sergii, suggesserunt eum unde viginti annis ab inde mortuum fuisse, pro annis ducentis nonaginta. Quo errore correcto, extra suspicionem schismatis, juxta constitutum a nobis principium, manet fama tanti usque in hodiernum diem Thaumaturgi & integro etiamnum corpore spectabilis. Quare vehementer optamus miraculorum ejus seriem & prolixiorem Vitæ historiam, si qua extat, nancisci.

XXVI��IOANNES BOGOSLOB, id est, Theologus. ✠

Ita enim Joannem Euangelistam paßim appellant Græci.

XXVII��CALISTRATVS † Martyr.

Baronius, Acta apud Lipomanum, quæ nos Græca habemus, secutus, ad sequentem diem ipsum inseruit Romano hodierno.

XXVIII��CHARITON ✠ Monachus.

XXIX��CYRIACVS ✠ Monachus.

XXX��GREGORIVS ✠ Armenorum Apostolus.

Hic mensis uti primus Moscis est æque ac Græcis, sic habebat in fine quartæ quintæque lineæ (nam prototypa nostra quinque habent Sanctorum ordines, quos ad quatuor redegimus) habebat inquam, in fine duarum ultimarum linearum notatum Annum & Indictionem, qua tabulæ sculptæ vulgatæque sunt. Ita scilicet ut supra quartæ seriei ultimum, post verba quibus conceptio Ioannis Podromi indicatur, inveniantur hæ litteræ ζρλς᾽ quibus notatur annus, Mundi juxta Allatium VII ∞ CXXXVI, Ære nostræ vulgaris MDCXXVIII: supra ultimum autē loculum quintæ seriei, qui in prototypo est duplo amplior, post nomen Gregorii legebatur ΙΝΔΙΤ. βι᾽, id est, XII: quæ non usquequaque concordant: nam dicto anno tam Mundi quam Christi, secundum Allatium nostrumque usum, solum fuisset numeranda Indictio XI. Oportet ergo exiguam aliquam inter hodiernos Græcos Moscosque differentiam agnoscere, quoad combinationem Annorum Mundi & Indictionis, quæ non mereatur nos hic morari. Ad ejusdē S. Gregorii, Septembrē claudentis, pedem sinistrum scriptæ erant litteræ Θ. M. quas defectu loci nostro in ectypo permisimus omitti. An iis significetur Mensis nonus anni Græci ac Moscovitici, qui nobis Majus diceretur; an nomen sculptoris vel propolæ, per litteras initiales notetur; an aliud denique, non divino. Solum hic excuso & finio mensem, quod figuras in ectypo, quamvis rudi oblongas ac teretes delineatur noster craßiculas omnes ac pusillas fecerit in hoc primo sui operis tentamento: quod deinde monitus, curavit emendare in aliis, seque magis conformare prototypo.

OCTOBER
GRÆCORUM METRICUS.

Α᾽.

ΛΕύσθη ΑΝΑΝΙΑΣ Ὀκτωβρίου αἵματι πρώτῃ.

Kalend.

Ananiam Octobris tinxere cruore Kalendæ.

S. Pauli Apostoli Baptizator, colitur a Latinis XXV Ianuarii. Allatius dicit quod Paßionem ejus scripsit Barsaphta quidam, ac juxta Martyris cadaver reposuit, quam cuperemus invenire: inventam tamen haud facile credemus auctoris coævi opus esse.

Β᾽.

Τμήθη δευτερίη συν ΙΟΥΣΤΙΝΗΣ ΚΥΡΙΑΝΟΣ.

VI Non.

Jungere Justinæ gladio, Cypriane, secunda.

Hic Magus, illa Virgo fuit, Antiochiæ in Syria sub Decio. Vtrumque Damasci pro fide Christi tortum ac capite plexum, cum jam Cyprianus esset Episcopus Carthaginensis, tradunt Græci in Menæis, & consonat Gregorii Nazianzeni de his Sanctis oratio. Ingens sane error, in sola fundatur homonymia: nam S. Cyprianus Carthaginensis Episcopus tempore Decii, Afer fuit, coliturque a Latinis, ignotus Græcorum fastis, XIV Septembris: Antiochenus vero Magus cum Iustina dici ab iisdem Latinis paßus sub Diocletiano, XVI jam dicti mensis, secundum meliora & antiquiora Acta; quæ Latina habemus, & in Vaticano Græca reperimus, sed necdum curavimus transcribenda.

Γ᾽.

Ἀμφὶ τρίτῃ κεφαλην τμηθεὶς, ΔΙΟΝΥΣΙΕ, ἄρας.

V Non.

Tertia ferre caput manibus tibi dat, Dionysi.

In hoc versu clare expressum vides Dionysium Parisiensem, secundum id quod vulgo de eo fertur; neque dubitare sinit epitome Actorum, qualia Metaphrastes compilavit, persuasus Areopagitam Dionysium eumdem esse, qui fuit Parisiensium Apostolus, & a Latinis cum Rustico atque Eleutherio colitur IX hujus. Res ea admodum controversa est, neque hic volumus in partem alterutram præjudicare quidpiam, cum tot utrimque scripti libelli melius poßint lectorum instruere de totius statu quæstionis, suo tempore opportunius dijudicandæ. Nihilo levior controversia est de libris Dionysii Areopagitæ nomen præferentibus, hujusne revera, an alterius sint. Pro affirmativa nuperrime scripsit Petrus Franciscus Chiffletius noster: pro negativa habeo epistolam eruditißimi viri Paschasii Quesnel, ejus qui Athanasianum Symbolum, Quicumque vult, Vigilii Tapsensis Opus esse indicavit. In hac epistola, perstrictis summatim argumentis triginta quinque Ioannis Morini, in Opere de sacris Ordinationibus, & aliis alterius eruditi viri quindecim additis, atque eorum aliquibus curiosius excußis, eo deducit conclusionem; ut non solum credat se pro demonstrato habere Areopagiticorum auctorem, post exortas Nestorii & Eutychetis hæreses scripsisse seculo VI, sed etiam probabiliter colligi a se putet, quod ex Iudæis prognatus, natione Ægyptius, profeßione Monachus, disciplina Platonicus fuerit, tantoque contra Nestorianos zelo actus, ut plusquam par sit in contrariam Eutychianorum vel Semieutychianorum declinaverit sententiam; phrases eis familiares usurpans, quas tamen Catholice interpretari quis poßit, fortaßis & debeat. Chiffletio vero, contra Morini argumenta velut præcipuam arcem occupanti, quod auctor, si vere Areopagita non fuit, sed ejus solum personam sibi sumpsit, haberi deberet reus simulationis sacrilegæ, suum Vigilium Tapsensem revocat in memoriam, ante annos sedecim ab eo vulgatum, in quem, Athanasii aliorumque Sanctorum Patrum nomina personasque assumentem, eadem caderet accusatio, si legitima foret. Hæc summa bene longæ epistolæ, brevi forsitan lucem visuræ.

Δ᾽.

Ποῖον σῆμα κάλυψε τετάρτῃ ΙΕΡΟΘΕΟΝ;.

IV Non.

Abdidit Hierotheum qualem lux quarta sepulcro?

Proponitur hic tamquam Episcopus Athenarum, & prædicti Dionysii magister: sed neminem ipso Dionysio priorem fuisse Athenis Episcopum facile potest demonstrari; & fictionem aliquibus sapiunt omnia quæ de illo referuntur, scriptorum quoque illius fragmenta, in Areopagiticis producta, ut ejusdem plane cum his styli sic & auctoris esse videntur: qui forte nonnihil peccat contra decorem ejus quam alloquitur personæ, quando primario S. Pauli discipulo scribit, quod Hierothei Theologica elementa a Timotheo intelligi non potuerint, hancque ob causam ab eodem sint remissa, quod est penultimum ex triginta quinque Morini argumentum. Interim ipse Hierotheus Græcorum exemplo est hodierno Romano adscriptus. Hispani quidam fabulatores sub Dextri nomine, eumdem in Hispaniam protractum oneraverunt titulo primi Episcopi Segoviensis, cum injuria S. Fructuosi, veteris ac certi istius urbis Patroni. Quam hujus injuriam eruditißimo Commentario amolitus est amicus noster Agropolitanus tunc Marchio, nunc etiam Marchio de Mondexar & Comes de Tendilla atque utroque titulo Magnatum Hispaniæ prærogativa spectabilis; amolitus est autem eam eruditißimo Commentario, primum edito sub titulo Discursus historici, deinde fusius tomis duobus (quorum tamen alter necdum prodiit) sub appellatione Dissertationum ecclesiasticarum, pro honore antiquorum Tutelarium contra fictiones modernas.

Ε᾽.

Πέμπτῃ βλῆτο λίθοις καὶ θυμὸν ἀφῆκε ΜΑΜΕΛΧΘΗ.

III Non.

Obruitur saxis quinta, expiratque Mamelchthe.

Martyr in Perside populari gentilium furore lapidata hæc est, cujus utinam Acta invenirentur.

στ᾽.

Δούρασιν οὐτάσθη ΘΩΜΑΣ μακροῖσιν ἐν ἕκτῃ.

II Non.

Bis terna longis Thomas configitur hastis.

Apostolus hic colitur a Latinis XXI Decembris: quo die agendum erit de ejus corpore, quod pridem credebatur ex India Edessam translatum; superiori autem seculo dicitur repertum in primo suo sepulcro Meliaporæ, ad oram Sinus Gangetici, ubi hodieque ostenditur lapis, super quem mactatus fertur; aliusque, ad quem cum mare pervenisset, adventuros e longinquo gentis externæ homines prædixit Sanctus, qui eamdem quam ibi prædicaverat fidem annuntiarent iis populis: quod per S. Franciscum Xaverium & socios feliciter adimpletum fuit.

Ζ᾽.

ΣΕΡΓΙΟΝ ἑβδομάτῃ ξίφος ἔκτανε νεῦρα δὲ ΒΑΚΧΟΝ.

Nonis.

Sergion ense, flagris Bacchum lux septima mactat.

Martyres hi Augustæ Euphratesiæ toto orbe celeberrimi, & antiquis etiam Latinorum fastis adscripti fuerunt. Acta Græca habemus, sed expolita a Metaphraste, ut fortaßis sinceriora sint vetera Latina.

Η᾽.

Ὀγδοάτῃ ὑπάλυξε βίου πέλαγος ΠΕΛΑΓΙΑ.

VIII Id.

Octava effugit pelagus Pelagia vitæ. Hierosolymis pœnitens etiam hodierno Romano inscribitur. Inter Vitas Patrum Vita extat quam scripsit Iacobus Diaconus: quamque etiam a Metaphraste exornatam habemus Græce.

Θ᾽.

Ἀμφ᾽ ἐνάτῃ ΙΑΚΩΒΟΣ ἑνὶ σταυρῷ τετάνυστο.

VII Id.

In crucis ad nonam, Iacobe, extendere ligno.

Est hic Alphæi filius, & Latinis nunc colitur I Maji, propter confusionem cum Iacobo fratre Domini, olim autem ut ab eo distinctum iidem colebant XXII Iunii.

Ι᾽.

Ἐτμήθη δεκάτῃ ΕΥΛΑΜΠΙΟΣ, ἔκθαν᾽ ΑΔΕΛΦΗ.

VI Id.

Commoritur decima dissecto Eulampia fratri.

Nicomediæ sub Maximiano paßi, hodierno quoque Romano adscripti sunt. Habemus Græce Acta per Metaphrasten, ut extant Latine edita apud Lipomanum & Surium.

ΙΑ᾽.

ΖΗΝΑΙΣ ἑνδεκάτῃ ΦΙΛΟΝΙΛΛῌ Συνθανε κυδνῇ.

V Id.

Zenais undecima Philonillæ juncta celebri est.

Dicuntur ex Tarso Ciliciæ Pauli Apostoli discipulæ, Demetriade in Thessalia virtutibus & miraculis claruisse. Habemus Acta Græca solius Zenaidis, in quibus nihil de Paulo aut Philonilla, multoque junior illa esse videtur.

ΙΒ᾽.

Τμηθη δωδεκᾶτῃ ΠΡΟΒΟΣ, ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ ΤΑΡΑΧΟΣ τε.

IV Id.

Bis sena occidit Probum, Tarachum, Andronicum.

Martyres sub Diocletiano Tarsi in Cilicia, etiam Latinis fastis antiquitus inscripti, sed die præcedenti, quando Acta, etiam Græce, dabimus.

ΙΓ᾽.

ΚΑΡΠΟΝ συν ΠΑΠΥΛΩι δεκάτῃ τρίτῃ ἔκθανε χαλκός.

III Id.

Tertia post decimam Carpum Papylumque necavit.

Martyres habentur, prior etiam Episcopus Thiatyræ: colunturque apud Latinos XIII Aprilis, quando eorum Acta Græce ac Latine dedimus.

ΙΔ᾽.

Συν τρισὶ ΝΑΖΑΡΙΟΣ τμήθη δεκάτῃ γε τετάρτῃ.

II Id.

Nazarius decima & quarta tribus additur ense.

Sunt hi tres; Celsus puer, qui cum Nazario colitur a Latinis XXVIII Iulii; alii duo Gervasius & Protasius, fratres ac Martyres Mediolani, qui ab iisdem Latinis coluntur XIX Iunii. Pro utroque die utrorumque Acta Latina diversa habemus: hic autem conjunguntur nomina, quia de omnibus historiam unam conflavit Metaphrastes, cujus Græcum contextum etiam habemus.

… Τοῦ ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΚΩΣΜΑ Ποιητοῦ.

… S. P. N. Cosmæ Poetæ (subintellige) memoria.

Diei hujus titulum in Menæis hic claudit. Melodum cognominat Allatius, ejusque Vitam a se visam laudat: quam quia necdum invenimus hactenus, ideo nomen illius hic præter morem indicare volui. Quid autem si ipse sit Episcopus Majumæ, S. Ioannis Damasceni condiscipulus, & in restituendis locupletandisque libris sacrorum cantuum, partem fortaßis haud modicam juxta illum sortitus?

ΙΕͅ.

Λιμῷ ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ δεκὰτῃ θάνεν ἠδέ τε πέμπτῃ.

Idib.

Esurie moritur decima quinta Lucianus.

Presbyter Antiochenus & Martyr sub Maximiano, colitur a Latinis VII Ianuarii, quando Acta illustravimus, Græcum textum daturi in Supplemento.

Ις᾽.

Ἀμφ᾽ ἓξ καὶ δεκάτῃ ΛΟΓΓΙΝΟΝ ἄορ κατέπεφνεν.

XVII Kal.

Longinus sexta decima prosternitur ense.

Centurio hic est, Dominum sub cruce confessus. Egimus de ex XV Martii & Acta Græce ac Latine dedimus, necesse habentes eum distinguere a Milite, Dominici lateris confixore, quem a λόγχῃ hasta etiam Longinum appellandum antiqui statuerunt, festum ejus tali die agentes.

ΙΖ᾽.

ἑβδομάτῃ δεκάτῃ νέκυν ΩΣΗΕ περέἳζον.

XVI Kal.

Septima post decimam Oseæ circum vehit ossa.

Videtur aliqua translatio indicari, de qua notitia quærenda nobis superest.

ΙΗ᾽.

Ὀγδοάτῃ δεκάτῃ πέρατος βίου ἔμμορε ΛΟΥΚΑΣ.

XV Kal.

Octava decima vitæ finem accipe, Luca.

Euangelista hic, antiquitus etiam a Latinis coli solitus hoc die, Medicus fuisse scitur ex Paulo: Pictorem quoque eum facit pia fidelium credulitas, innixa variis Christi ac Deiparæ imaginibus, quæ Romæ & alibi venerationem habent, velut ab illius manu essent. Fuerit operæ pretium legere, quæ in hanc rem scripsit Abbas Paulus de Angelis in descriptione Basilicæ Mariæ Majoris de urbe lib. 12 cap. 2 & 3, egent tamen illa examine aliquo, quod non est hujus loci.

ΙΘ᾽.

Ἔννεα καὶ δεκάτῃ μόρος ἀμφεκάλυψεν ΙΩΗΛ.

XIV Kal.

Mors decima nona Ioelem sustulit orbi.

Commemoratur apud Latinos XIII Iulii, Propheta inter duodecim minores secundus.

Κ᾽.

Εἰκάδι ΑΡΤΕΜΙΟΣ πυκινόφρων αὐχένα τμὴθη.

XIII Kal.

Prudenti Artemio secuit vigesima collum.

Dux Martyr sub Iuliano, etiam hodierno Romano inscribitur: Acta Græce habemus, qualia Latine jam extant: sed non habemus ea quæ ex Philostorgio aliisque collegisse Ioannem monachum indicat Allatius.

ΚΑ᾽.

Ὕστατα ΙΛΑΡΙΩΝ κομίσατο εἰκάδι πρώτῃ.

XII Kal.

Vicena prima Hilarion suprema recepit.

Monachus hic in Palæstina vixit, ejusque mirabilem Vitam scripsit S. Hieronymus, unde etiam Latinis hoc ipso die notißimus colitur. Alia quæ apud Lipomanum & Surium extant ex Græco Acta, jam Græca habemus, non item illa quæ indicat Allatius pag. 124.

ΚΒ᾽.

Εἰκάδι δευτερίῃ ΑΒΕΡΚΙΟΣ ὤχετο γαίης.

XI Kal.

Bis undena dies Abercion inserit astris.

Inseritur etiam Romano hodierno, ut Episcopus Hierapolitanus in Phrygia, & Martyr sub Marco Antonino. Acta Græca habemus.

ΚΓ᾽.

Ἔσθλον ΑΔΕΛΦΟΘΕΟΝ τριτάτῃ ξύλῳ εἰκάδι πλῆξαν.

X Kal.

Optimum Adelphotheum vigesima tertia mactat.

Jacobus scilicet Episcopus Hierosolymorum: quem inter Apostolos supernumerarium, uti sunt Paulus & Barnabas, & omnino diversum esse a Iacobo Alphæi, uno ex duodecim, ostendimus 1 Maji: quod & ante nos fecit Franciscus Maria Florentinius Lucensis, in Exercitatione 2 ad indiculum Apostolorum, ante vetus Romanum Martyrologium eruditißime illustratum.

ΚΔ᾽.

ΑΡΕΘΑΣ συν γνωστοῖσι τετάρτῃ εἰκάδι τμήθη.

IX Kal.

Cum notis Aretham quarta & vigesima cædit.

Martyr hic sub Dunaan tyranno Iudæo, inscriptus est etiam hodierno Romano. Præter Acta quæ ex Græco Latine extant apud Lipomanum & Surium, habemus alia Græca, & forsan meliora; nec non Latinam paraphrasim, scriptam a S. Athanasio Iuniore, Neapolitano in Italia Episcopo.

ΚΕ᾽.

Πέμπτῃ ΜΑΡΚΙΑΝΟΝ τάμον εἰκάδι ΜΑΡΤΥΡΙΟΝ τε.

VIII Kal.

Martyrium & Socium vigesima quinta cecidit.

Sub Constantio Ariano paßi sunt hi Constantinopoli, Marcianus Lector, ast Martyrius Subdiaconus Acta expolivit Metaphrastes, qualia Latine extant apud Lipomanum & Surium, nos vero etiam Græce habemus.

Κς᾽.

Εἰκοστῇ μελίαι ΔΗΜΗΤΡΙΟΝ ἓκτῃ ἀνεῖλον.

VII Kal.

Vicena & sexta Demetrion hasta peremit.

Megalomartyr sub Maximiano Thessalonicæ, colitur apud Latinos VIII hujus. Multa sunt quæ de eo habemus Latine ac Græce. Parisiis tamen in Mazariniana bibliotheca adhuc plura notavimus Græca, per Ioannem Episcopum Thessalonicensem & Demetrium Chrysoloram composita, quæ necdum potuimus transcripta habere: vidimus etiam varia ejus encomia, sed nondum illud quod Allatius laudat a Nicolao Cabasila factum.

ΚΖ᾽.

Εἰκάδι ΑΜΦΙΠΟΛΟΝ τάμον ἑβδόμῃ ἠδὲ ΚΥΡΙΑΝ.

VI Kal.

Cum Domina Famulam vigesima septima plectit.

Nempe Capitolinam & Eroteidem, Martyres sub Diocletiano in Cappadocia. Acta utinam invenirentur!

ΚΗ᾽.

Δειρην ὀγδοάτῃ γε ΤΕΡΕΝΤΙΟΣ εἰκάδι τμήθη.

V Kal.

Vicena octava dat colla Terentius ensi.

Cum sociis in Africa sub Decio passus, colitur a Latinis X Aprilis: quando cupiebamus Acta etiam Græca dare; sed ex Codice Ms. Venetæ Bibliothecæ, in quo ipsa inveneramus, numquam potui obtinere, quantumcumque institerim.

ΚΘ᾽.

Τλῆ ΑΝΑΣΤΑΣΙΗ ἐνάτῃ ξίφος εἰκάδι ὀξύ.

IV Kal.

Cædit Anastasiam vigesima nona securi.

Publii Romani nobilißimi uxor, sub Diocletiano Martyrium passa, colitur a Latinus XXV Decembris, cujus etiam die XXII iterum Græci Anastasiam colunt, non satis scio an ut diversam: Metaphrastes certe duas facit in eis quæ collegit Actis: sed Latina potiora nobis sunt, ex quibus non facile duas eliciemus.

Λ᾽.

Τμήθν ΖΗΝΟΒΙΗ καὶ, ΑΔΕΛΦΙΟΣ εν τριακοστῇ.

III Kal.

Zenobiæ cæsæ jungit trigesima Fratrem,

Zenobium dictum, atque Episcopum in Cilicia, ubi ambo paßi sunt sub Diocletiano, ambo etiam Romano hodierno inscripti. Acta Græce habemus.

ΛΑ᾽.

Πρώτῃ ἐν τριακοστῇ ΕΠΙΜΑΧΟΥ αὐχένα κέρσαν.

II Kal.

Epimachi collum trigesima prima recidit.

Martyr Pelusii in Ægypto, cujus habemus Græce scripta Acta, sicut hactenus Latine solum extant.

OCTOBER
MOSCORUM FIGURATUS.

I��Pokrod VIRGINIS MARIÆ

Sive Protectio a saxea pluvia. Ita interpres Belga: cui potius quam interpreti Possevini, jam sæpius errasse deprehenso, & hic Coronationem B. Virginis dictanti, credere velim. Restat ut originem & historiam festi, Moscis ut apparet proprii, aliquis distinctius nobis explicet.

ANANIAS ✠ Apostolus.

II��CYPRIANVS, IVSTINA ✠ Martyres.

III��DIONYSIVS ✠ Episcopus Martyr.

IV��HIEROTHEVS ✠ Episcopus. Possevino perperam Erophius.

V��CHARITINA † Virgo Martyr

Sub Diocletiano passa, etiam hodierno Romano inscribitur: & Acta, quæ Latine extant, Græce quoque habemus.

VI��THOMAS ✠ Apostolus.

VII��SERGIVS, BACCHVS ✠ Martyres.

VIII��PELAGIA ✠ Pœnitens.

IX��IACOBVS ✠ Alphæi, Apostolus.
��ANDRONICVS † Monachus.

Idem qui supra VI Maji cum Athanasia conjuge: erraverat sculptor Moscus & Jacobo monasticum, Andronico Apostolicum habitum dederat, quod jussus corrige pictor noster, idem vestis genus utrique dedit, neque id jam vacat mutare, utpote serius animadversum.

X��EVLAMPIVS, EVLAMPIA ✠ Martyres. Possevino non bene Eulatipius.

XI��PHILIPPVS † unus ex VII Diaconis.

Baptizavit Eunuchum Candacis Reginæ Æthiopum & colitur a Latinis VI Iunii. Interim vide quæ de quatuor filiabus ejus distinguendis a tribus Philippi Apostoli, unius e duodecim, diximus I Maji.

THEOPHANES † Confessor.

Frater S. Theodori Grapti, id est litteris fronti inustis notati sub Iconomachis. Habentur indistincta eorum Acta, quæ etiam Græce dabimus XXVII Decembris, quando simul commemorantur a Græcis, & hodierno Romano simul inscripti reperiuntur. Ceterum melius fuisset hic Theophanes, quamvis monachus etiā fuerit, expressus in habitu Episcopali, utpote Metropolita Nicænus. Idem etiam Poëta seu Hymnographus fuit, quod testari poterit nomen, pluribus Canonibus ejus præfixum in Menæis.

MEMORIA S. SYNODI VII IN NICÆA †

Celebrata est hæc sub Constantino & Irene, anno DCCLXXXVII, ad abolendam hæresim Iconomachorum, & abrogationem pseudosynodi Copronymianæ. Memoria ista agitur solennißime Dominica post XI Octobris (nisi etiam hæc Dominica sit) proxime sequente. Exhibetur autem hic imago Christi ad Abgarum missa, utpote quæ prima in testimonium irrefragabile adducta est ad stabiliendum sacrarum imaginum cultum. Cur autem nullius deinceps Synodi memoria fiat a Græcis ex Possevino nostro disce, ad Magnum Moscoviæ Ducem, in eamdem deceptionem protractum, sic scribente. Cum Græci viderent sine uno Pastore visibili… sese nulla umquam posse legitima Concilia cogere … Romanæ autem Ecclesiȩ cernerent auctoritatem suam in cogendis confirmandis Conciliis generalibus integram restare…, propterea mendacio usi veritatem tegere voluerunt; quasi septima Synodus aliorum Conciliorum deinceps cogendorum sustulerit aut tollere potuerit facultatem. Ubinam Christus hoc dixit? Ecquis alligavit verbum Dei? Quis Spiritum sanctum obmutescere fecit, quin emergentibus erroribus & hæresibus, Ecclesiæ, usque ad extremum mundi diem, Christianæ concordiæ consuleret, ac per Concilia generalia generalibus morbis remedium adhiberet? Ita ille.

XII��PROBVS, TARACHVS, ANDRONICVS ✠ Martyres.

Possevini Interpres mirabili contractione Protonarchi nomen, unicum pro tribus Martyribus hic dictavit.

XIII��CARPVS, PAPYLVS ✠ Martyres. Possevino Pabiliȩ nomen suus Interpres obtrusit.

PARASCEVIA † Virgo Martyr.

Hæc est illa quam Græci XXVI Iulii colunt, quamque Latino nomine Veneram appellari superias dixi: addo hic, respondere nomini utrique vulgare apud Russos nomen Piatanka, id est, sexta post Dominicam, videlicet Feria: sic enim Rutheni Ferias hebdomadæ numerant ac nominant. Hac autem die videtur celebrari translatio corporis Jassum, urbem in finibus Walachiæ versus Moldaviam, ubi insigne monasterium Basilianorum constructum fuit, a quibus ipsum sacrum corpus etiam nunc servatur, & hoc die solenni populorum ipsorumque Walachiæ Principum accessu colitur. Ibi illud se vidisse, speciosißimis indutum vestibus & adhuc integrum, anno MDCXLIV, quando pro Rege Poloniæ legatus ibat ad Magnum Cham Tartarorum, asserit nobis Ioannes Znini nunc Sacerdos, & procul a patria vitam tantum non solitariam in hac nostræ Antverpiensis urbis frequentia degens. Noveram, istic aut esse aut fuisse aliquam nostræ Societatis residentiam: itaque in spem adductus plura discendi de historia vitæ, paßionis, translationis atque miraculorum, quæ istic frequentia fieri dicebantur, scripsi in Lithuaniam, indeque a R.P. Adamo Warelkowicz, in eadem mißione aliquot annis versato, responsum accepi; vera esse quæ jam dixi omnia; Constantinopoli advectam credi; servari in tumba, panno rubro obducta, corpus procerum (cujus facies colore fusca, collumque & pedes ac manus videantur) pretiosis indumentis more gentis indutum, annulisque pretiosis & margaritis ac vario opere phrygionico ornatum: miracula multa jactari, nulla in particulari referri: festum agi mense Octobri (diei non meminerat) & tunc lingua Græca Vitam legi. De Vita interrogatus, qui cum suo Principe & Proceribus Walachis festivitati interfuerat, D. Ioannes Bapt. Antonius Tinones, Medicus Venetus, vir prudens ac bene Catholicus, dixit multa se audivisse ibi talia quæ Sanctorum gesta & vitam dedeceant, multa etiam inconvenientia & absurda animadvertisse: nullos denique e nostris ibi amplius esse, propterea quod locus pœne desolatus per pestilentiam, Turcico insuper jugo prematur: quo fit ut minor spes sit inde accipiendi Vitæ istius qualiscumque exemplar, uti optabam. Optabam id autem, uti cetera ejus generis alia, ad certius de re tota judicandum, deque iis quæ Græce ac Latine scripta habere nos dixi fabulositatis multæ plena: quare etiam nunc pergo ista Walachorum scripta optare. Ceterum quia rursum infra die XXVIII recurrit Parasceviæ figura ac nomen, dubium manet utrum tali die, an hac XIII, colatur Iassensium Patrona jam dicta.

XIV��NAZARIVS, GERVASIVS, PROTASIVS, CELSVS. †

Male procul dubio Celsus, qui puer fuit, exprimitur a Moscis in hac tabula in habitu Senatorio, ut vir bene barbatus: sculptor noster prototypon suum secutus est, ut jussus fuit. Quid sibi apud Possevinum hic velit nomen S. Mart, Osatii, non capio.

SANCTVS NICOLAVS Monachus

Ita pro voce Sbiatopsa aut simili, quod superne legitur, Belga noster legit vocem Sanctus: an recte, judicabunt Rutheni, quorum proprius omnino mihi videtur hic esse, ac proinde ab iis expectanda notitia, quæ porro desideratur.

XV��LVCIANVS ✠ Presbyter Martyr. Possevino male scriptus Lucrinus.

EVTHYMIVS Monachus

Quis aut cujas, incompertum mihi esse fateor, & aliunde doceri peto: Menæa hic recitant historiam anonymi monachi ex Sceti, qui sub excommunicatione existens propter apostasiam a monachatu, Martyr obierat Alexandriæ, ac postea sub altari positus ut talis, conspectus est cum Neophytis exire tempore Sacrificii, usque dum ab eo vinculo solveretur per ipsum a cujus obedientia recesserat: quod an hac referri poßit, considerent alii.

XVI��LONGINVS ✠ Martyr.

XVII��OSEAS ✠ Propheta. Non Iosias, uti apud Poßevinum legitur.

ANDREAS † Monachus

Sub Copronymo fœde raptatus, amputatoque pede mortuus & sepultus in Crisi juxta CP. unde cognomentum ei mansit. Acta ejus Græca habentur scripta a Simeone Metaphraste, & apud Lipomanum ac Surium Latine legenda, unde etiam in hodiernum Romanum transiit.

XVIII��LVCAS ✠ Euangelista.

XIX��VARVS † Martyr.

Sub Diocletiano, cum septem sociis monachis, in Ægypto passus, hodierno Romano adscribitur. Acta quæ Græca habemus Metaphrastes adornavit.

IOEL † Propheta.

SADOTH ✠ Martyr Episcopus

Cum sociis CXXVIII Martyrium sub Sapore pertulit, & a Latinis colitur XX Februarii, ubi Acta ex Græco Ms. dedimus: potuisset ei supra planetam seu casulam Sacerdotalem Pallium Episcopale hic dari, ut Episcopis aliis, si ita in prototypo fuisset inventum.

XX��ARTEMIVS ✠ Martyr.
��CLEOPATRA Sanctimonialis.

Suum ante se filiolum nobiliter vestitum hic habet: sed quæ sit & cujas necdum comperi, ac ne aliquam quidem ejus nominis Sanctam in hactenus visis Græcorum fastis. Quid autem si Martyrium fecerit cum prole sub Batyro Rußiæ tyranno, & indigena sit?

XXI��HILARION † Monachus.
��HILARION Episcopus Mehlensis.

Ita nos docuit R.P. Ohilewicz, & in Moscovia eum esse Episcopatum scripsit: restat ut ejus ætatem, vitæque historiam nos docet aliquis. Torquet etiam me, quod Mehlensis Episcopatus in Rußia vestigium hactenus nullum inveniam, nec urbem, cujus nomen huc accedat.

XXII��ABERCIVS ✠ Episcopus Martyr. Possevino satis inepte, Arechmus.

IOANNES Monachus.

Si non est aliquis Indigenarum (quod verosimilius censeo) fortaßis est Chozebita, quem Græci commemorant ad XXVIII hujus. Vitam ejus propriam, si qua scripta extat optamus nancisci, felicitate simili qua invenimus Vitam S. Georgii Chozebitæ dandam VIII Ianuarii in Supplemento, quando etiam aliqua istius S. Ioannis notitia ex ipsa forsan eruetur.

RESVSCITATIO VII PVERORVM IN EPHESO DORMIENTIVM CCCLXXII ANNIS.

Ita Belgicus interpres, & hunc annorum numerum exprimunt littere τοβ᾽: consonant autem huic numero Acta, eoque ipso quam sint fabulosa deprehenditur. Decius enim, sub quo inclusi fuerunt, anno vulgaris Æræ CCXLIX regnare cœpit; & Theodosius junior, sub quo dicuntur evigilasse, ultra annum CCCCL non pervenit. Imperatori in hac tabella Ephesinus Episcopus adstat, Maro vel Marinus nuncupatus, Magis inter se discrepant nomina Sanctorum, in Græcis Latinisque Mss. relata: cur autem bis commemorentur a Græcis, hac scilicet die & supra IV Augusti, me latet; æque ac ratio ob quam Latini diem XXVIII Iulii iis sacrum habent.

XXIII��IACOBVS ✠ Frater Domini.

XXIV��ARETHAS ✠ Martyr.
��ATHANASIVS Metropolita.

Hoc saltem vestis indicat; sed inter Kijovienses, quos Kojalowicz nominat, nullus sic dictus invenitur: difficile est autem inter Patriarchas, alios ejus nominis quam Alexandrinos invenire: quorum primus ac celeberrimus cur hic dicatur poni, nulla apparet ratio.

XXV��MARCIANVS, MARTYRIVS ✠ Martyres.
��ABRAHAMVS Monachus.

Dum quis aut cujas sit ignoratur, poterit usque ad distinctiorem notitiam inter Indigenas collocari, & interim illa alicunde submittenda sperari.

XXVI��DEMETRIVS † Megalomartyr.

XXVII��NESTOR ✠ Megalomartyr.

XXVII��NESTOR † Megalomartyr.

Demetrii socius, nec aliunde forsitan quam ex hujus Actis notus: propria saltem Acta, quæ innotuerint, nulla habens.

XXVIII��TERENTIVS, NEONILLA † Conjuges Martyres.

Est ergo a Terentio Africano Episcopo, quem hoc die Græci primo loco colunt cum sociis, ut vidimus in Metrico; est inquam ab eo diversus, qui in Menæis post ipsum memoratur Neonillæ maritus, & septem Martyrum ex ea pater: cujus Acta si extitissent, extitisset etiam loci ac temporis notitia certior in epitome brevi quam Menæa continent.

PARASCAVIA.

Sitne diversa ab Iassensium Patrona, hic ad diem XIII laudata; &, si diversa, utro die potius attribuenda sit famosior, non scio. Kojalowicz inter Lithuaniæ Patronos nominat S. Praxedem vulgo Poroskawiam, Græce Parasceuen, Polocensium Ducis filiam, quæ fundato juxta Polociam S. Salvatoris monasterio Romam profecta, post septem peregrinationis sacræ annos ibidem XII Novembris obiit anno MCCXXXIX, & a Gregorio X post rigidum miraculorum examen anno MCCLXXIII Sanctorum Catalogo est adscripta. Cum ergo sub eodem Metropolita olim Lithuani ac Rußi fuerint, quid prohibet opinari Lithuanam hanc, corpore in patriam relato, obtinuisse cultum alterutro dierum, quem Iassensis Parascevia vacuum relinquet. Interim optandum est ut plenæ vitæ & examinis pro canonizatione instituti Acta alicunde ad nos perveniant.

XXIX��ANASTASIA ✠ Martyr Romana.
��ABRAHAMIVS † Eremita.

Cum Maria nepte hoc die relatus a Græcis est: Latini colunt illos XVI Martii, quando Acta Græco-Latine dedimus, alia ab iis quæ concinnavit Metaphrastes, quæque etiam Græce dari merentur in Supplemento. Ostendimus enim ex his, eos non in Syria tempore S. Ephrem Diaconi Edesseni vixisse, sed diu postea prope Hellespontum, Vitamque ab Ephremo aliquo, non Syro, sed Græco scriptam fuisse. Error autem sculptoris Mosci fuit, quod huic Anachoretæ circumposuerit Pallium Episcopale.

XXX��ZENOBIVS, ZENOBIA ✠ Martyres.

Possevino per interpretis inscitiam obtrusum hic est nomen S. Mart. Zenonis.

XXXI��EPIMACHVS ✠ Martyr.
��STACHYS, AMPLIAS † Apostoli.

Prior Possevino perperam Eustachius; posterior nihilo melius in tabula nostra Ammusplias scribitur. Stachys quoque Byzantii primus fidem prædicasse, & Sedem Episcopalem ibidem collocasse creditur, eoque nomine inseritur hodierno Romano.

NOVEMBER
GRÆCORUM METRICUS.

Α᾽.

ΠΡώτῃ ἀκέστορε φῶτε Νοεμβρίου ἔκπταγον ἐκ γῆς.

Kalend.

Excedunt prima Medicorum lumina terris.

Cosmas et Damianus videlicet, non Romæ paßi sub Carino ad I Iunii, aut Ægeæ in Arabia sub Diocletiano, quos Græci colunt XVII & XXVIII Octobris: sed Confessores in Asia, filii Theodotes, quorum ab illo jam dicto gemino Martyrum pari diversa Acta Græco-Latine edita, sicut diximus, extant.

Β᾽.

Δευτερίῃ ΑΦΘΟΝΙΩι καὶ τέσσαρσι πῦρ, ἄορ ἄθλος.

IV Non.

Quatuor Aphthonio junctos necat ignis & ensis.

Sunt hi Acindynus, Pegasius, Elpidephorus & Anempodistus in Perside affecti martyrio: quorum Acta Græce habemus, & extant Latine reddita, unde etiam inveniuntur nomina in hodierno Romano.

Γ᾽.

Τύψαν ΑΚΕΨΙΜΑΝ τριτάτῃ, λεῦσαν δὲ Συνάθλους.

III Non.

Tertia fert uni plagas, & saxa duobus.

Acepsimas & Socii Ioseph & Aithalas, Martyres in Perside fuerunt sub Sapore: quos Latini commemorant XXII Aprilis, quando Acta Græco-Latine dedimus, uti ea exornavit Metaphrastes. Alia & forsan antiquiora reperimus gemina, in Bibliothecis Veneta ac Vaticana, quæ nunc vellemus non neglexisse; & commendamus requirenda posteris, Supplementum istius mensis facturis.

Δ᾽.

Σῆμά σοι ἔγγε τετάρτῃ, ΙΩΑΝΝΙΚΙΕ, χεῦσαν.

II Non.

Quarta tibi tumulum struxit, Ioanicie, dignum.

Abbas hic fuit in Bithynia celeberrimus, cujus habemus Acta Græca, non solum quæ Latine extant apud Lipomanum & Surium, sed & alia gemina, auctoribus Petro & Saba monachis. Inscriptus est ille Sanctus Romano hodierno.

Ε᾽.

Τμήθη ΕΠΙΣΤΗΜΗ γε ΓΑΛΑΚΤΙΩΝ τ᾽ ἐνὶ πέμπτῃ.

Nonis.

Mortua Episteme est cum Galactione quinta.

Hos quoque Romanum hodiernum a Græcis accepit, Conjuges Martyres Emesæ sub Decio. Acta Græca habemus ea quæ apud jam dictos Biographos extant Latina: sed requirimus quæ ab eorum famulo Eutolmio scripta vidit & laudavit Allatius: quamvis metuamus, ne, ut in aliis similibus, suppositius auctor iste sit.

ς᾽.

Οὔνεκα ὁμολογεῖ ΠΑΥΛΟΣ Θεὸν ἄγχεται ἕκτῃ.

VIII Id.

Sexta gulam Paulo Christi pro nomine clausit.

Episcopus hic, Constantinopoli sub Constantio Ariano Martyr, ærumnis carceris maceratus, denique strangulatus fuit. Acta ejus Græca habemus, & dabimus quando a Latinis colitur VII Iunii.

Ζ᾽.

Οὐ δ᾽ ἐλάθ᾽ ἑβδομάτῃ ΙΕΡΩΝ ξίφει αὐχένα τμηθείς.

VII Id.

Septima non potuit cæsum occultare Hieronem.

Cum Sociis Melitinæ in Armenia passus, Acta Latine edita jam habet, quæ nos Græca dabimus, interimque optamus describi quæ ab his diversa alibi extant.

Η᾽.

Ὀγδοάτην Οὐρανίοιο κυδαίνει τάγματος Ἄρχων.

VI Id.

Militiæ Princeps octavam cælitis ornat.

Titulus festi in Menæis hic est, Synaxis Archistrategi Michaelis & reliquorum Sanctorum incorporeorum ac cælestium Ordinum. Insuper feria quavis II Græci, inter ordinarias, de quibus ultima Iulii egimus, Commemorationes, cum Catanyctico seu Contritionali Canone jungunt Canonem de Incorporeis: utrumque a S. Iosepho Hymnographo acrostichῶs septifariam variatum, pro totidem tonorum diversitate.

Θ᾽.

Τῇ δ᾽ ἐνάτῃ τύμβοιο ΜΑΤΡΩΝΑΝ δέξατο χώρη.

V Id.

Matronæque locum patefecit nona sepulchri.

Hæc inter monachos primum, ut eunuchus vixit; deinde monasterio Virginum Constantinopoli præfecta, ea claruit sanctitate, quam narrant Acta, quæ Latine extant, & a nobis etiam Græce habentur: alia, nescio an ejusdem, invenimus Venetiis, sed necdum potuimus descripta habere; uti nec invenire quidem Martyrium S. Matronȩ, Tyanis passæ, ab eo qui vidit & interfuit scriptum, ut affirmat Allatius; quin neque nomen hujus adhuc in Synaxariis ullis reperimus, eoque magis optamus desiderata consequi beneficio diligentiæ alienæ: sicuti beneficio prælaudati Allatii accepimus prolixam Vitam tertiæ alicujus Matronæ ex Chio, ipsius Allatii patria, in qua quia nullum obitus cultusve diem notatum reperimus, oportebit eam hic collocare, nisi interim aliquis Chius melius nos informet.

Ι᾽.

Ἀγαρίῳ ἀμφιδέθη δεκάτῃ ἵππῳ γε ΟΡΕΣΤΗΣ.

IV Id.

Effero equo decima religatur sanctus Orestes.

Martyr etiam his Thyanis in Cappadocia fuit sub Diocletiano: & forsitan conjuncta sunt ipsius & Matronæ jam dictæ Acta: nulla certe sub ejus nomine vel obiter indicata alicubi legimus.

ΙΑ᾽.

ΜΗΝΑΣ ἑνδεκάτῃ ξίφος ἔτλη γηθόσυνος κῆρ.

III Id.

Undecima gladium Menas fert pectore læto.

Martyr hic in Phrygia invenitur hodierno Romano adscriptus: Acta Græca & varias variorum de ipso habemus orationes: nec non miracula scripta a Theophilo Episcopo Alexandrino.

ΙΒ᾽.

Ὤχετο ἐκ τεάνων δύο καὶ δεκάτῃ ΕΛΕΗΤΗΣ.

II Id.

Exiit e vivis duodena luce Eleemon.

Apud Latinos XXIII Ianuarii colitur hic S. Ioannes Eleemosynarius, Episcopus Alexandrinus, quando dedimus Vitam, a Leontio Episcopo Neapolis Cypriæ accurate descriptam, quam & Græce servamus dandam in Supplemento.

ΙΓ᾽.

Ἀμφὶ τρίτῃ δεκάτῃ σίγησε ΧΡΥΣΕΑ ΧΕΙΛΗ.

Idibus

Tertia post decimam compescuit Aurea labra.

Videlicet S. Ioannis Chrysostomi, Episcopi Constantinopolitani, qui licet XIV Septembris obierit, celebritas tamen tanti Natalis differtur in hunc diem, ne sanctæ Crucis potior festivitas impediatur. Vide quæ de Actis diximus in die Translationis XXVII Ianuarii.

ΙΔ᾽.

Ἤρθης κακκεφαλῆς δεκάτῃ ΦΙΛΙΠΠΕ τετάρτῃ.

XVIII Kal.

In caput decimam quartam appendere Philippe.

Apostolus hic a Latinis colitur I Maji, ubi de filiabus ejus & reliquiis scitu digna lector inveniet: quid autem sit suspendi κακκεφαλῆς quæremus ad XXX diem hujus mensis, ubi idem de S. Andrea dicitur.

ΙΕ᾽.

Πῦρ πέμπτῃ δεκάτ᾽ ΑΒΙΒΟΝ πέφνε χάλκος ΕΤΑΙΡΟΥΣ.

XVII Kal.

Igne Abybum, gladio decima aufert quarta Sodales.

Scilicet Guriam & Samonam, Martyres Edessæ sub Diocletiano, etiam inscriptos hodierno Romano. Acta Latine extant cum encomio, quod Aretham Archiepiscopum Cæsariensem præfert, & necdum Græce potuimus invenire, sicut pridem invenimus Acta.

Ις᾽.

Ἀκάματον ΜΑΤΘΑΙΟΝ πῦρ δεκάτῃ κτάνεν ἕκτῃ.

XVI Kal.

Matthæus strenuus sexta dena arsit in igne.

Apostolus hic & Euangelista colitur a Latinis XXI Septemb.

ΙΖ᾽.

Ἑβδομάτῃ δεκάτῃ τε μέγας θάνε ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΣ.

XV Kal.

Post decimam magnum dat septima Thaumaturgum.

Gregorius hic est, Neocæsariensis in Cappadocia Episcopus: cujus habemus Vitam, a S. Gregorio Nysseno scriptam: encomium a Michaele Syncello compositum, quod Allatius vidit, necdum reperimus.

ΙΗ᾽.

Ὀγδοάτῃ δεκάτῃ ΠΛΑΤΩΝΑ ἄορ κατέπεφνε.

XIV Kal.

Octava decima Platonem interficit ensis.

Martyr Ancyræ in Galatia, colitur a Latinis XXII Iulii, quando dabimus etiam Græce Acta, quæ Latina solum habentur hactenus.

ΙΘ᾽.

Ἔννεα καὶ δεκάτη βίον ΑΒΔΙΟΥ ἐξεπέρησεν.

XIII Kal.

Abdias vitam decima nonaque reliquit.

Etiam hodierno Romano additur hic Propheta, ab antiquis Latinis præteritus.

Κ᾽.

Εἰκάδι ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ κεκλήσκετο εἰς πόλον εὐρόν.

XII Kal.

Gregorium ad latum invitat vigesima cælum.

Decapolita hic est, etiam hodierno Romano additus, cujus Vitam & miracula Græce habemus. Vtinam etiam haberemus pro hoc ipso die Martyrium SS. Anatolii, Eustachii & Theopisti fratrum in Galatia, quod se vidisse scribit Allatius.

ΚΑ᾽.

Βῆ ἱερὸν ΜΑΡΙΗ τεμενος παρὰ εἰκάδι πρώτῃ.

XI Kal.

Ad templum inducit vigesima prima Mariam.

Festivitas hæc, quam nostra Societas hoc seculo plurimum excitavit per Belgium, apud Latinos non admodum antiqua est, sed primum in Europa fuit recepta & Avenione celebrata anno MCCCLXXII, quemadmodum constat ex monumentis repertis inter Scripta Philippi Mazerii Cancellarii Cypri. Monumenta autem illa, una cum altera Vita S. Petri Thomasii Carmelitæ per Carmessonium scripta, anno MDCLXVI liberaliter donavimus RR.PP. Carmelitis, eadem typis vulgare cupientibus, uti etiam factum est. Atque utinam multo plura & illustriora monumenta suppeterent, quibus sacer iste Ordo ornari poßit & locupletari! Ab hoc certe studio non deterrebit importunus quorumdam zelus, quo me sibi, ut hostem Ordinis implacabilem, depingunt, eo quod ineluctabiliter ab ipsismet adjuratus meam de suis originibus opinionem edicere, invitißimus id fecerim, efficacius multo quam facere me posse credebant. Sed de hoc satis dictum inveniet Lector in Commentario prævio ad Vitam B. Aloysii Rabata Carmelitæ Siculi XI Maji. Ad præsentem festivitatem facit, quod oblata in templo Hierosolymitano Virgo, paßim dicatur credaturque, prima inter mortales suam virginitatem sub obligatione voti consecravisse Deo. Hoc autem putamus multo gloriosius ita simpliciter dici, quam si sub restrictione, nescio qua, jam olim prophetico spiritu præcognita, asseratur, multis ante quam nasceretur seculis, causa exemplaris fuisse castitatis sic Deo offerendæ. Nam, etiam hoc posito, verum maneret, quod ipsa vovendæ continentiæ non imaginarium quoddam, sed verum & efficaciter movens exemplum acceperit ab Eliani instituti (quod fuisse præsumitur) sectatoribus, quibuscum & ipsa & parentes ejus atque avi fuerint in Carmelo familiares. Quod non dißimulanter docent picturæ, tum alibi tum in Florentini monasterii claustro a nobis conspectæ, de quibus picturis, cum fierent, a Magno Hetruriæ Duce Ferdinando interrogatus loci Prior, an earum exempla alia vetustiora haberet, respondisse dicitur; Has, quæ tunc fiebant, post centum annos antiquas fore. Quomodo responsio ea satisfecerit Duci, viderit is, qui dedit: viderit etiam an picturarum istarum & similium auctor observaverit Bullam Vrbani VIII, anno MDCXLII severißime caventis, ne quis … imagines D.N. Jesu Christi & Deiparæ Virginis Mariæ, Apostolorum, aliorumque Sanctorum & Sanctarum sculpere aut pingere præsumat vel faciat, alio in habitu & forma, quam in Catholica & Apostolica Ecclesia ab antiquo tempore consuevit, nec etiam cum habitu particulari alicujus Ordinis regularis. Virginitatis perpetuæ, non dico votum, sed vel propositum simplex quod attinet, quodque fuit usque adeo contrarium summo in Lege antiqua per filiorum propagationem sperando bono; ejus, ut Iudaismo ignoti, Christianismo frequentatißimi magistram libenter faciam Virginem Mariam, & in hoc putabo me sequi S. Ioannem Chrysostomum, qui Homil. 79 in Matthæum, ad festum S. Cæciliæ in Breviario Romano transcripta, docet ex eo debere æstimari, quam natura sublimis res virginitas sit, quod in veteri Testamento a priscis illis sanctisque viris culta non fuit. Eamdemque cælestem plane rem esse affirmaturus Ambrosius lib. 1 de Virginibus, in eodem Breviario ad Officium Commune de iisdem relatus, Quis, inquit, neget hanc vitam fluxisse de cælo, quam non facile invenimus in terris, nisi postquam Deus in hæc terreni corporis membra descendit: Objiciensque sibi Eliam, nullius corporei coitus cupiditatibus permixtum, ut hunc sine sequela fuisse ostendat, reponit prœmia singularia & unice ipsi reddita, qui ideo curru raptus ad cælum, ideo cum Domino apparet in gloria, ideo Dominici venturus est præcursor adventus.

ΚΒ᾽.

Δευτερί᾽ εἰκάδι ΚΙΚΙΛΙΑΝ τάμον ἀμφὶ λόετρον.

X Kal.

Ciciliam necat in balneo vicena secunda.

Antiquißima & sincerißima habentur hujus sanctæ Virginis Acta, quorum notitia videtur admodam sero perlata ad Græcos, per auctorem multo juniorem Metaphraste: unde etiam nec in Moscovitica tabula hæc Sancta reperitur: quod indicio nobis est Metricam hanc Ephemeridem trium aut quatuor seculorum ætatem vix superare.

ΚΓ᾽.

Εἰκάδι καὶ τριτάτῃ θάνατος λάβεν ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΝ.

IX Kal.

Bis dena ac terna mors Amphilochion aufert.

Episcopus Iconii, etiam hodierno Romano adscriptus, cujus Acta auctore Metaphraste habemus: antiquiora tum ipsius tum aliorum omnium, ab eodem Metaphraste exornatorum, mallemus invenire: placet enim nobis simplex prototypon, præ cujuscumque ectypi, fallaci sæpius, elegantia.

ΚΔ᾽.

Εἰκάδι ΓΡΗΓΟΡΙΟΝ θανάτου νέφος εἷλε τετάρτῃ.

VIII Kal.

Gregorium involvit quarta & vigesima morte.

Est hic Agrigentinus Episcopus, cujus Acta, a Metaphraste conscripta, cum nobis haud parum fabulosa viderentur; multo magis talia credi cœperunt, postquam ad eorum fontem pervenimus: alia scilicet longe prolixißima, nomen præferentia Leontii Sabaitarum Hegumeni, tamquam plurium rerum oculati testis. Tanti refert, etiam fabulas sua in origine descriptas habere, ad veri falsique discrimen faciendum. Menæa, quamvis hexametron istud habeant, ipsum tamen cum Canone & Elogio eodem quo Amphilochium die referunt, & sic etiam Moscorum tabulæ uno utrumque die jungunt.

ΚΕ᾽.

Πέμπτῃ ἄορ κατέπεφνεν εἰκάδι ῥήτορα κόρην.

VII Kal.

Facundam cædit vigesima quinta puellam.

Hæcaterinan Græci, Latini Catharinam appellant. Acta apud utrosque quantum habent admirabilitatis, tanto etiam plus difficultatis patiuntur ad obtinendam fidem. Nihilo levior objicitur molestia circa sacri corporis ad montem Sinai translationem: indubitabilem illam quidem, quoad substantiam; sed, quoad auctores ejus ac tempus, perquam obscuram. Hoc certum; nullam esse Sanctam, cujus fama cultusque primis post persecutiones seculis ignotior, celebrior autem ætatibus posterioribus fuerit, non solum in Orientali, sed etiam Occidentali Ecclesia. In nostro certe Belgio, ut de aliis taceam regionibus, haud facile reperias ullam urbem, ac ne oppidum quidem vel municipium, ubi hæc Sancta non habeat vel altare vel templum: quod factum esse non potuit, nisi propter illustria & frequentia ac nota paßim miracula, ad ejus invocationem patrata, quorum habemus varia specimina Mss. & imprimis Germanicam relationem perquam authenticam, de Reliquiis & cultu in Greverodensi Canonicarum Regularium diœcesis Coloniensis monasterio, unde non sine miraculis aliquid communicatum fuit civitati Bruxellensi. Plura & pluribus ex locis colligenda speramus, prius quam ad hunc mensem Opus nostrum pervenerit, eaque tam certa atque testata, ut obmutescere faciant obgannientium hæreticorum ora. Quid enim si nomen ejus & sepulcrum seculis aliquod primis a martyrio occultum habere voluit Deus, sicut S. Rosaliæ corpus in Sicilia: an non potest illius, postmodum ut voluit revelati, veritatem reddere populis Christianis per indubitabilia miracula certam? Non ita modicæ fidei sumus: nec tamen etiam tam credulæ, ut religioni nobis ducamus dubitare de Actis acceptis per Græcos, quorum minus discreta facilitas varia de Sanctis commenta suscepit Latinisque communicavit severioris examinis egentia. Expolivit ea Metaphrastes: auctorem primum, sub alieno tamen nomine latentem, videtur invenisse Allatius, quando Græca reperit hoc fine terminata, Hæc ego Athanasius scriba, famulus Dominæ meæ Æcaterinæ composui commentaria ipsius, in omni sapientia. Vtinam hæc nobis inveniat aliquis! Interim præsumere possumus, eadem fide auctorem prodire cum titulo famuli & scribæ ipsius Sanctæ, qua similem titulum assumpserunt auctores Paßionum, quas habemus, de SS. Georgio ac Theodoro: de quibus fortaßis præstaret nihil scriptum fuisse, quam scriptum fuisse sine solido veterum auctorum fundamento.

Κς᾽.

Εἰκάδι ἕκτῃ ἄλυπον ΑΛΥΠΙΕ βῆς εἰς οἶκον.

VI Kal.

Alypium absolvit luctu vigesima sexta.

Monachi hujus Stylitæ, sub Heraclio Imperatore Florentis, Vitam, hactenus intactam, habemus. Vtinam sic etiam haberemus Acta ejus, quem hoc quoque die colunt Græci, S. Niconis Armeni, cognomento Μετανοεῖτε, id est, Pœnitentiam-agite! Acta, inquam, laudata Baronio, visa Allatio. Frustra ea Romæ quæsivimus in Sfortiana, ubi fuisse dicebantur, Bibliotheca.

ΚΖ᾽.

Εἰκάδι ΠΕΡΣΗΣ ἑβδομάτῃ σφάγη ἐκμελισθείς.

V Kal.

Membratim Persam vigesima septima scindit.

Videlicet Iacobum, Intercisum dictum a martyrii genere, quod sub Isdigerde toleravit, hodierno Romano inscriptus. Græca ejus Acta duplicia habemus: præter quæ adhuc alia in Vaticano reperimus, solis verbis modice diversa: quin etiam quarta nobis indicat Allatius pag. 121, quæ non credimus multo plus discrepare.

ΚΗ᾽.

Εἰκάδι ὀγδοάτῃ τε ΝΕΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ κράτα θραῦσαν.

IV Kal.

Excussit Stephano vicena octava cerebrum.

Constantinopoli sub Copronymo id factum: præter Acta exornata a Metaphraste, quorum merito locum accepit in hodierno Romano, habemus antiquiora ac proinde & meliora alia.

ΚΘ᾽.

ΠΑΡΑΜΟΝΟΝ δ᾽ ἐνάτῃ κτάνον εἰκάδι ἔγχεα μάκρα.

III Kal.

Paramonum tradit vigesima nona necandum.

Martyr sub Decio, & Romano hodierno inscriptus hic est: nos Acta habemus.

Α᾽.

Σταῦρον κακκεφαλῆς τριακοστῇ ΑΝΔΡΕΑΣ εἴλη.

II Kal.

Ter decima Andreas Crucis ardet scandere lignum.

De forma crucifixionis ejus librum parare cœperat Ioannes Iacobus Chiffletius, Archiater Regius, libris editis & eruditione clarus: sed mori se videns, multa in hanc rem collecta nobis in amicitiæ pignus donavit, ex picturis sculpturisque antiquis omnia, sicuti & alia nonnulla sedulitatis ad omne argumentum antiquarium se extendentis emolumenta. Edidit de eodem Sancto Apostolo librum integrum Andreas Saussayus, jam senior, adeoque & judicio maturiori longe quam quo Gallicanum Martyrologium, identidem nobis improbandū, junior coagmentavit. Quid autē sibi vult in hexametro hujus diei Κακκεφαλῆς, quod jā ad XIV hujus mensis, ubi de S. Philippo Apostolo, verti, in caput? An capite in terram verso, sicuti de S. Petro legitur, suspensum etiam Andream credidit Poëta? Si credidit, haud facile impetrabit aliorum assensum, qui Acta a Presbyteris Achajæ conscripta, ut ipso eorum initio dicitur, pro legitimis recipiunt. Non enim cum tali crucifixionis modo stare potest biduana prædicatio ad populum circumstantem, qualis ibi describitur. Ipsa vox ex duabus contracta haud dubie est, diciturque κακκεφαλῆς pro κατὰ κεφαλῆς, sicut καππέδιον pro κατὰ πέδιον apud Homerum Il. z, secundum explicationem Eustathii. Si præpositio κατὰ æque cum genitivo atque cum accusativo posset verti secundum, posset etiam Sancti caput non physicum sed morale intelligi, Christus scilicet, secundum cujus exemplum crucis supplicium sustinuerunt Philippus & Andreas. Notandum est denique cognomentum Protocleti, id est, primo vocati: quo paßim a Græcis indigitatur hic Apostolus, cujus etiam prolixum in Menæis Ὑπόμνημα suo tempore non erit negligendum: sed neque encomium quod habemus ab Arsenio Episcopo Corcyrensi conscriptum.

NOVEMBER
MOSCORUM FIGURATUS.

I��Cosmas, DAMIANVS ✠ Medici Confessores.

II��ACYNDVNVS, PEGASIVS ✠ & socii Martyres.

III��ACEPSIMAS ✠ Martyr. Possevino Acceximus nomine corrupto.

IV��IOANICIVS ✠ Monachus. Possevino perperam S. Mart. Onicius.

V��GALACTION, EPISTIME ✠ Conjuges Martyres. Et hic ignotū S. Mart. Iulacii nomē obtrusū est Possevino.

VI��PAVLVS ✠ Episcopus Constantinopol.
��OBITVS BARLAAMI NOVOGRODENSIS.

Ita interpres Belga & consentit Ohilewicz. Est autem Novogrodum ex potentioribus & vetustioribus Moscoviticæ monarchiæ urbibus, unde & sibi titulum unum ex primariis Dux ipse sumit. Multa de ejus urbis fortuna historici, sed nihil de Barlaamo, de quo propterea instructionem pleniorem cupidißime expeto. Possevinus S. P. Vorlamam scripsit.

VII��HIERON ✠ Martyr.
��LAZARVS ✠ in Monte Galisio.

Hujus Anachoretæ vitam & miracula, scripta per Gregorium Patriarcham, vidisse se ait Allatius: nos ea necdum reperimus, nec ubi sint quærenda divinamus; gratias proinde multas debebimus ei, qui ipsa communicaverit, vel saltem indicaverit.

VIII��SYNAXIS ARCHISTRATEGI MICHAELIS ✠

IX��ONESIPHORVS † discipulis Pauli,

Colophoniis (ut volunt) Episcopus datus, colitur a Latinis, cum servo suo Porphyrio, Martyrii socio, VI Septembris: Possevino non recte Antisiphorius.

MATRONA ✠ Sanctimonialis.

X��ERASTVS, OLYMPION, RHODION, QVARTVS,

Omnes discipuli Apostolorum, dicti etiam Apostoli. Ex his colitur a Latinis Erastus ut Philippensis Episcopus XXVI Iulii; Quartus III Novembris; pro Rhodione Possevino dictatum est nomen Radioni.

XI��MENAS ✠ Martyr. Possevino obrepsit nomen Minsuiti.

VICTOR, STEPHANIA, id est, CORONA. †

Par Martyrum, sub Antonino celebrium, hisce nominibus Latini celebrant XIV Maji; ubi docemus, plura hujusmodi paria necessario admittenda videri, locis ac temporibus variis.

VINCENTIVS † Diaconus Martyr,

Valentiæ in Hispania passus sub Diocletiano martyrium, ubique gentium celeberrimum; cujus historiam dedimus XXII Ianuarii, quando colitur a Latinis.

THODORVS † Studita.

Celeberrimi apud Constantinopolim cœnobii Hegumenus, scriptor & Confessor sub iconomachis illustris; quem in Romani Martyrologii recognitione nequaquam credo prætermittendum a Baronio fuisse, si tunc nota habuisset ejus Opera & Epistolas, quibus deinde a Sirmondo nostro, tunc Romæ Theologicis studiis operam dante, Latine sibi ex parte redditis, usque adeo ornavit Annalium suorum tomum IX. Defectum supplevit Vrbanus VIII; & Sanctum, de tota Ecclesia optime meritum, jußit inscribi Martyrologio. Vitam habemus Græce scriptam a Michaele monacho: aliam sub ejusdem auctoris nomine indicat Allatius; quam si haberemus, discernere forte possemus, utra vere Michaelis sit. Habemus præterea encyclicam de Sancti morte epistolam: nihil autem in commune bonum magis de eo desideratur, quam operum atque epistolarum ejus omnium editio, cui rei ut intelligo Parisiis nunc perquam serio incumbit aliquis ex nostra Societate.

XII��IOANNES ELEEMON PATR. ✠ Alexandrinus.
��NILVS † Monachus

Tempore Mauritii Imperatoris. Scripsit ascetica, quæ habemus Græco-Latine edita a Ioanne Francisco Suaresio Episcopo Vasionensi: alias quasdam ejus lucubrationes, eodem modo in lucem dandas, ibidem habet R. P. Petrus Possinus, nostri laboris adjutor indefessus. Nili autem nomen etiam hodierno Romano est additum.

XIII�� IOANNES CHRYSOSTOMVS. ✠

XIV�� PHILIPPVS ✠ Apostolus.
��GREGORIVS Episcopus.

Omnino ignotus nobis est, Indigenarum forsitan forsitan aliquis, de quo plura docere nos deberent Rutheni: interim pro eo, cum bona ipsorum venia, substituatur.

IOSAPHAT Episcopus Polocensis Martyr.

Occisus a schismaticis anno MDCXX, & post accuratum causæ examen Beatis Martyribus adscriptus ab Vrbano VIII. Vitam illius hoc die dabimus, nec non Processus ac documenta alia, quæ Secretarius sacræ Congregationis Rituum nobis dignabitur communicare; sicuti facturum se nobis gratiose obtulit Illustriß. Bernardinus Casalius, istud nunc officium gerens, sed prius forsitan quam promissa valeat expedire ad Purpuram cardinalitiam, ad quam communi Romanorum voto pridem designatur, evehendus, sub hoc felici Innocentii XI, sola promovendorum merita æstimantis, Pontificatus.

XV��GVRIAS, SAMONAS, ABIBVS DIACONUS ✠ Martyres.

Possevino obtrusum hic monstrosum nomen S. Mart. Utinisati.

XVI�� EVPATIVS Episcopus.

Æque ignotus nobis ac præcedens Gregorius: de quo vel ideo magis doceri cupimus, quod non ut hic secundo post Apostolum Philippum loco, sed primo ante Matthæum inveniatur positus.

MATTHÆVS ✠ Apostolus Euangelista.

XVII�� GREGORIVS ✠ Thaumaturgus.

Possevino perperam oblatus cum titulo Sancti Martyris.

XVIII�� PLATON ✠ Martyr.
��ROMANVS † Martyr.

Antiochiæ in Pisidia, cum Barulo puero, sub Galerio etiam hodierno Romano adscriptus, de quo extant duæ S. Ioannis Chrysostomi orationes.

XIX�� ABDIAS ✠ Propheta.
��BARLAAM † Martyr.

Laudatur a S. Basilio, & inscribitur Romano hodierno: laudasse eumdem dicitur & S. Ioannes Chrysostomus, sed ejusmodi Oratio non invenitur.

XX�� GREGORIVS ✠ Decapolita Monachus.
��PROCLVS † Patriarcha Constantinop. Extant ejus Opera Græco-Latine edita: utinam etiam Vita!

XXI�� INTRODVCTIO IN TEMPLVM VIRG. MARIÆ. ✠

XXII��PHILEMON † Apostolus. Etiam Romano hodierno inscribitur.

XXIII�� AMPHILOCHIVS ✠ Episcopus.
��GREGORIVS ✠ Episcopus.

XXIV�� ECATERINA ✠ Virgo Martyr.

Die sequenti apud Græcos & Latinos. Apparet autem errore quopiam factum esse, ut locum & diem hæc Sancta mutaret, cum Sanctis Clemente & Petro, qui ad hanc XXIV spectant, hic vero perperam adscribuntur diei XXV. Ceterum non est hic error solius sculptoris: idem enim in Kalendario Possevini invenitur. Antequam porro hujus S. Ecaterinæ cultus invalesceret apud Græcos, primus in Officio divino locus erat ei, qui nunc secundum habet, S. Mercurio, cujus Acta a Metaphraste exornata habemus, & his vetustiora Latina cum laudatione Nicephori Gregoræ. Habent autem etiam Rutheni suum Mercurium, apud Smolenskum, qui quantam intulerit Tartaris stragem anno MCCXXXVI, apparitione Deiparæ ad hoc excitatus, narrat Kojalowicz; sed oblitus diem quo colatur notare. Erit interim aliquis forsan qui eum nos doceat, ut propria suo loco detur a nobis historia de imagine Miraculosa Korsunensi B. Virginis Mariæ, cui ipsius Mercurii innexa gesta sunt, haud usquequaque (ut verum fatear) a fabulositatis specie remota.

XXV�� CLEMENS † Papa Martyr.

Quomodo ejus corpus a SS. Cyrillo & Methodio, Slavorum Apostolis, inventum sit in Chersoneso, ubi exilium & martyrium tulerat, indeque allatum Roma, dictum est ad horum diem IX Martii. Quomodo vero ejusdem corporis pars notabilis delata paulo post sit ad monasterium, sub ejus nomine in Piscaria insula, per Ludovicum Pium Imperatorem ædificatum, disci poterit ex historia. loci, edita post tomum 6 Italiæ sacræ Vghelli. Quomodo denique idem Sanctus vere fuerit secundus Petri successor post Linum, & tamen usque ad Trajani tempora vixerit, sed deposito pridem Romano Pontificatu, jam dumtaxat Apostolicus Episcopus, vide sis explicatum ante tomum I nostri Aprilis. Simul omnia accuratius examinari & confirmari poterunt ad diem XXIII Novembris, quando S. Clemens a Latinis colitur. Interim optamus ut ejus miracula, ab Ephremio Chersonis Episcopo scripta, quorum nunc solum habemus partem, inveniantur integra.

PETRVS † Episcopus Martyr,

Imo Martyrum sigillum dictus Græcis, quia ultimus Alexandriæ, sicut prædixerat, sanguinem fudit auctoritate publica. Acta ejus aliqua Græco-Latine Combefisius edidit, Latina antiquiora habentur, neutra sincera satis, uti apparebit cum ea examinabuntur die sequenti, quando a Latinis colitur. Interim vide quæ de anno mortis diximus II Maji in Vita S. Athanasii cap. 2: & ex duabus circa annum mortis sententiis propositis, elige quam lubet: mihi absque præjudiciis rem consideranti, posterior magis expedita facilisque videtur: utpote nullam vim inserens Eusebianæ chronologiæ & finitæ cum Petri morte persecutioni.

XXVI��ALYPIVS ✠ Stylita;

Possevino Olympius nec mirum nam etiam in nostra tabula invenitur superposita ceteris littera M, in nomine hujus Sancti omnino redundans: antiquus ergo erro est.

GEORGIVS † Megalomartyr.

Idem qui XXIII Aprilis, sed hoc die peculiarem cultum Constantinopoli habens, propter Encænia seu dedicationem templi in Cyparisso.

XXVII��IACOBVS ✠ Intercisus, Martyr.
��PALLADIVS Monachus.

Quis aut cujas nescio: nam hic suspicari eum, qui Græcis ad XXVIII Ianuarii notus est, fundamento careret: ergo Indigenam potius opinabor, & ab indigenis expectabo doceri.

XXVIII��STEPHANVS ✠ Monachus Martyr.
��IRENARCHVS † Martyr.

Sub Diocletiano passus est in Armenia. Habemus quædam ejus Acta Græca.

XXIX��PARAMONVS ✠ Martyr.
��ACACIVS † Presbyter,

Socius Martyrii Paramono, cumque eo hodierno Romano adscriptus, non debuerat uti monachus exprimi; licet ita habeat prototypon Moscoviticum.

XXX��ANDREAS ✠ Apostolus.

Hunc primum Moscis prædicasse gloriatur coram Possevino Dux eorum Ioannes Basilides, eoque parem Romanis facit gentem suam, ut quæ nihilo serius quam ipsi fidem exceperit. Sigismundus vero Herberstenius, Rutheni, inquit, in Annalibus suis aperte gloriantur, ante Wlodimerum & Olham, ejus aviam, quæ anno mundi VI ∞ CCCCLXIII Christi DCCCCLV dicitur baptismi causa Constantinopolim profecta, eum ibi cum Helenæ nomine suscepisse, nec tamen potuisse filium Swatoslaum ad fidem quoque Christianam inducere: gloriantur, inquam, ante illos, tertam Russiæ esse baptizatam ab Andrea Christi Apostolo, quem ex Græcia ad ostia Borystenis venisse ipsi affirmant, & adverso flumine ad montes, ubi nunc Kiovia est, navigasse, atque ibi omnem terram benedixisse & baptizasse, Crucem suam illic collocasse, prædixisseque magnam ibi gratiam multasque ecclesias Christianorum futuras. Post inde usque ad fontes Borysthenis venisse in Wolock lacum magnum, & per fluvium Lowath descendisse in Ilmer lacum, unde per fluvium Wolchouw, qui ex eodem lacu fluit Novogardiam, inde fluvio eodem in Ladoga lacum & Heva fluvium, atque in mare usque, quod ipsi Waretzkoiæ appellant, nos Germanicum, inter Winlandiam & Livoniam, Romam navigando pervenisse.

DECEMBER
GRÆCORUM METRICUS.

Α᾽.

Πρώτῃ ἐκ βιότοιο Δεκέμβριου ὤχετο ΝΑΟΥΜ.

Kalend.

Ex vita Naum pellit lux prima Decembris.

Prophetam hunc etiam hodierni Romani tabulæ receperunt.

Β᾽.

Δευτερίῃ ΑΒΑΚΟΥΜ ἀνεβήσατο εἰς Θεοῦ ἄστη.

IV Non.

Divina ascendit Abacuc ad templa secunda.

Colitur a Latinis XV Ianuarii.

Γ᾽.

Φαίδιμος ἐν τριτάτῃ ΣΟΦΟΝΙΑΣ ἦτορ ἀφῆκεν.

III Non.

Cælo animam clari Sophoniæ tertia misit.

Hunc quoque recentius adscriptum Martyrologio invenimus.

Δ᾽.

ΒΑΡΒΑΡΑ ἀμφὶ τετάρτῃ χερσὶ τοξέος ἐτμήθη.

II Kal.

Ense feri patris jugulatur Barbara quarta.

Sancta hæc Martyr, quam apud Græcos Latinosque ævi sequioris est celebris, tam fuit ignota antiquioribus, æque ac S. Catharina; qui cum hoc etiam commune habet, quod Acta valde incertæ sint fidei: sed minime incerta obscuraque sunt miracula, in favorem moribundorum ad ejus invocationem patrata. Corpus venerari se credunt Veneti, in templo olim Crucigerorum, nunc Societatis nostræ, ubi ipsum in proprio sacello super aram spectavimus, per crystallinam arcam, compage integra pretiose indutum anno MDCLX. Interim aliud corpus ex cœmeterio Calixti Roma translatum Placentiam, ad monasterium S. Xisti, legimus; & translatio ea adscribitur Carolo Magno, qui dictum monasterium pro sorore sua Amelberga fundaverit; supponunturque Christiani, expeditione militari in Ægyptum Orientemque ducta, expugnasse Nicomediam, indeque illud Romam attulisse. Quæ omnia sic temere videntur consarcinata, postquam anno MCCCLXXVII recognitum est sacrum depositum fere integrum, excepto capite quod Romæ servatum sit, cum aliis nonnullis ejusdem Reliquiis. Sed uti Constantinopoli primum inclaruit hæc Sancta, postquam delatum eo fuit corpus, quod Veneti nunc habent: sic horum potior esse videtur causa. Encomium Græce scriptum a Georgio Grammatico laudat Allatius, quod necdum vidimus.

Ε᾽.

Θεσπέσιος πέμπτη ΣΑΒΒΑΣ πόλου. ἔντος ἐνήχθη.

Nonis.

Quinta Sabam celsi perduxit ad atria cæli.

Etiam ab Romana Ecclesia jam olim inter divina cultus fuit insignis hic in Palæstina monachorum ductor: quorum Romæ antiquitus monasterium Græci ritus fuit: nunc, reditibus Germanico Collegio applicatis, ecclesia perseverat. Vitam scripsit Cyrillus, idem qui vitam S. Euthymii: ejus genuinam phrasim, jam olim Latine redditam, in Basilicæ Lateranensis archivo reperimus, qualem antea ex vetusto codice Leodiensi acceperamus: restat ut Græcus ejus contextus inveniatur: nam quæ habetur apud Lipomanum & Surium Latina, estque etiam apud nos Græca; æque ac alia, in Vaticana & Florentina bibliothecis reperta, hoc principio, Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς; ut sensu forte conveniant, verbis diversæ sunt; incertum quo auctore mutatis vel interpolatis, nec enim in alterutra Metaphrasten agnoscit Allatius.

ς᾽.

Ἕκτῃ ΝΙΚΟΛΕΩ γ᾽ ἐφάνη βιότοιο τελευτῇ.

VIII Id.

Nicolai sato clarescit sexta supremo.

De hoc sancto Myrensium Episcopo, etiam per Occidentem nostrum celeberrimo, post corpus Barium in Apuliam translatum, plurima Græce ac Latine habemus, quæ longum sit enumerare. Prodigiosi autem liquoris, ex oßibus scatentis miraculum etiam alibi ostenditur. Nam Wormatiæ, in sacrario ecclesiæ Cathedralis, vidimus anno MDCLX phialam, ejusmodi liquore plenam cum articulo digiti; ex quo ille sic dicebatur emanare, ut quantum eximeretur, tantum succresceret. Olim autem, antequam Magistratum loci invaderent hæretici, cum liberior & serventior pietas civium pluries ex eo posceret aliquid, ipsumque copiosius & liberalius distribuebatur, etiam supereffluere solitum salutarem istum liquorem, dicunt.

Ζ᾽.

Ἑβδομάτ᾽ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ποτὶ ἄμβροτον ἤλυθεν οὔδας.

VII Id.

Ad cȩlum Ambrosium conscendere septima vidit.

Vitam ejus Metaphrastes Græcam fecit, Allatio judice, qualem nos habemus: ejus autem apud Græcos colendi æque ac S. Gregorii Papæ, occasionem primam esse reor, vel ipsas eorum vitas, vel illustriora quædam Opera, ex Latina in linguam ipsorum conversa. Neutrum Sanctis Hieronymo & Augustino obtigit; ideoque neuter horum fastis Ecclesiæ Orientalis adscriptus est. Ceterum anniversarius hic dies est Ordinationis Episcopalis, non mortis Ambrosianæ. Hic siquidem aut Paschali festivitate aut Quadragesimali jejunio solitus occupari, adeo paulatim obscuratus fuit, ut Eruditis viris magnum disputationis argumentum præbuerit, aliis aliter sentientibus de ipso die, deque anno quo mors illa contigit. Quæstionem definivisse videmur post Diatribam Præliminarem ad tom. I Aprilis, ac demonstravisse, quod sanctus Doctor obierit anno vulgaris Æræ CCCXCVIII, XVII Aprilis, quinque mensibus post mortem S. Martini Turonensis

Η᾽.

Ὀγδοάτῃ ΠΑΤΑΠΙΕ χλόης πέδον ἀμφεπατήσας.

VI Id.

Patapie octava viridantia circuis arva.

Floruit is Constantinopoli Solitarius, inscriptus etiam Romano hodierno. Vitam s. Andreas Cretensis composuit, ejusque illustre compendium fecit Metaphrastes, quod apud Lipomanum & Surium Latine extat, Græce variis in Codicibus vidimus, necdum curavimus excipiendum.

Θ᾽.

Τῇ δ᾽ ἐνάτῃ ΜΑΡΙΗΝ θεομήτορα σύλλαβεν ΑΝΝΑ.

V Id.

Deiparam nona pia concipit Anna Mariam.

Immaculatam fuisse hanc Conceptionem ab originali humani generis labe, Catholicorum plerorumque adeo certa nunc tenet fides, gravißimis Pontificum Summorum decretis corroborata, ut ad piæ circa hoc sententiæ defensionem, etiam voto solenni se obstrinxerint pleræque in Europa Academiæ, & ad extremam ejus definitionem a Sede Apostolica petendam religiose conspirarint omnes fere Principes Christiani, peculiari autem studio fervoreque Austriaci. Latini festum hoc agunt die præcedenti.

Ι᾽.

Εὐκέλαδος δεκάτῃ ΜΗΝΑΣ ξίφει αὐχένα δῶκεν,

IV Id.

Famosus decima Menas dat colla securi.

Martyr Alexandriæ hic fuit sub Maximiano, cum sociis Hermogene & Eugrapho, cum quibus etiam inscribitur hodierno Romano: Acta Græca duplicia habemus, non item encomium quod Theophanii Cæsariensis Episcopi nomen apud Allatium præfert.

ΙΑ᾽.

Ἑνδεξάτῃ ΔΑΝΙΗΛ στυλοβάμων εὕρατο τέρμα.

III Id.

Undecima, Daniel, finem sortire, Stylita.

Habemus Acta Græca, quæ Metaphrastes scripsit, & Latina edidit Lipomanus. Nomen additum est hodierno Romano.

ΙΒ᾽.

Ἀμφὶ δυωδεκάτην ΣΠΥΡΙΔΩΝ βίοτον λίπε τόν δε.

II Id.

Bissena Spyridon vitam hanc terrasque reliquit.

Colitur a Latinis antiquitus XIV hujus, Episcopus in Cypro: habemus duplicem ejus Vitam Græcam, requirimus tamen adhuc unam, istis fortaßis præferendam, quam vidit laudatque Allatius, ut a Theodoro Episcopo Paphi scriptam.

ΙΓ᾽.

Τούς γε συν ΕΥΣΤΡΑΤΙῼ δεκάτῃ τρίτῃ ἔκτανεν ἄορ.

Idib.

Eustratium & socios decimā post tertia mactat.

Socii fuerunt Auxentius, Mardarius, Orestes, omnes Martyres in Armenia sub Diocletiano: referunturque etiam in hodierno Romano. Habemus Acta Græca, prout ea expolivit Metaphrastes, quæ apud Lipomanum & Surium leguntur Latina.

ΙΔ᾽.

Πρίσιν ἀλύξας ΘΥΡΣΕ θάνες δεκάτῃ γε τετάρτῃ.

XIX Kal.

Quarta post decimam fuge serram, & occide, Thyrse.

Colitur a Latinis cum sociis Leucio & Callinico XVIII Ianuarii, ubi eorum Acta ex Latinis quoque Mss. dedimus: omißis aliis, quæ Metaphrastes compilavit, Philemonis & sociorum Acta admiscens, qualia fere data sunt, ubi de Philemone egimus, VIII Martii. Habemus nihilominus ipsius Metaphrastes compilationem Græcam.

ΙΕ᾽.

Θεῖον ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΝ δεκάτῃ πέφνε φάσγανα πέμπτῃ.

XVIII Kal.

Ensis Eleutherium decima quartaque necavit.

Illyricis Episcopus datus, & Romæ cum Anthia matre passus, commemoratur a Latinis XVIII Aprilis, quando Historiam Paßionis ejus multimodis fabulosam esse ostendimus: cultum apud Æcanenses & Reatinos probavimus. Nostrum de Actis illis judicium eatenus per litteras approbavit Ioannes Ludovicus Schonlebius, Carnioliæ inferioris Archidiaconus, patriarum antiquitatum studiosißimus, ut putet magnam his tenebris affundi lucem posse, si Episcopus Illyrici a Romano Martyre distinguatur, cum quo male fuerit a Metaphraste confusus: Metaphrastis enim esse, quæ Græca habentur, censet Allatius.

Ις᾽.

Ἕκτῃ καὶ δεκάτῃ ΑΓΓΑΙΟΝ γαῖα συνέσχεν.

XVII Kal.

Aggæum tellus sexta decimaque recepit.

Colitur hic Propheta apud Latinos IV Iulii.

ΙΖ᾽.

Ἑβδομάτῃ δεκάτῃ ΔΑΝΙΗΛ τάμον ὁς βλέπε μέλλον.

XVI Kal.

Septima post decimam Danieli colla rescindit.

Iuxta fabulam scilicet relatam in Menæis, qua finguntur Tres pueri & denique ipse Daniel, post mortem Nabuchodonosoris ac Regum successorum ejus, a Rege quodam Attico succeßive decollati mutua capita excepisse; cumque ea essent corporibus suis restituta per miraculum, omnes ab Angelo sepultos esse in monte Gebal: ubi quadrigentesimo post Christi resurrectionem anno etiam ipsi resurrexerint, ac rursus obdormierint. Omnia autem hæc conficta videntur occasione pariter inventorum corporum: qua de re pluribus agemus XXI Iulii, quando antiquitus a Latinis colitur Propheta Daniel. Sociorum nomina ab iisdem Latinis hoc mense Decembri, sed die præcedenti commemorantur.

ΙΗ᾽.

Ὀγδοάτῃ δεκάτῃ ΣΕΒΑΣΤΙΑΝΟΣ ῥοπαλίσθη.

XV Kal.

Cæditur octava decimaque Sebastianus.

Notißimus sub Diocletiano Martyr, Defensoris ecclesiæ titulo honoratus a S. Cajo Papa, colitur a Latinis XX Ianuarii, quando ejus Acta illustravimus, variarumque reliquiarum ejusdem translationes & miracula.

ΙΘ᾽.

Ἔννεα καὶ δεκάτῃ ΒΟΝΙΦΑΤΙΟΣ αὐχἑνα τμήθη.

XIV Kal.

Collum offert nona & decima Bonifacius ensi.

colitur a Latinis XIV Maji, quando ejus Acta illustrata damus.

Κ᾽.

Εἰκάδι ΙΓΝΑΤΙΟΣ θάνε γραμφηλῆσι λεόντων.

XIII Kal.

Dentibus Ignatium laniat vicena leonum.

vide quæ dicta de eo XXIX Ianuarii, & Acta apud nos I Februarii.

ΚΑ᾽.

Ἔκταμον εἰκάδι πρώτῃ ΙΟΥΛΙΑΝΗΝ ἐρατεινήν.

XII Kal.

Dat Iulianam vigesima prima necandam.

Martyr Nicomediæ sub Maximiano colitur a Latinis XVI Februarii, quando corpus Cumas in Italiam translatum fuit. Extant ejus Paßiones quædam Græcæ in Mss. Vaticanis, necdum a nobis transcribi curatæ. Colunt hoc die Græci etiam S. Paulum in Latro, cujus præclaram Vitam habemus, sed deest nobis encomium ejusdem cum enarratione miraculorum, ab Allatio visa laudataque quod hic volui indicare.

ΚΒ᾽.

Καύσθη ΑΝΑΣΤΑΣΙΗ πυρὶ δευτέρᾳ εἰκάδι λαύρῳ.

XI Kal.

Plectit Anastasiam vicena secunda per ignem.

Κς᾽.

… Συναξις τῆς ὑπεραγίας ΘΕΟΤΟΚΟΥ καὶ τοῦ ἁγίου ΙΩΣΗΦ τοῦ μνήστορος.

VII Kal.

… Festum sanctissimæ Deiparæ & S. Ioseph Sponsi.

Rursus autem Dominica infra Octavam Nativitatis, agunt Vide quæ diximus XXIX Octobris, hic autem nota peculiare ipsi cognomen τῆς Φαρμακολυτρίας, id est Solutricis veneficiorum, sub quo ei hoc proprium festum, sed commune cum S. Chrysogono; ut non aliam quam Romanam, Publii conjugem, scias posse intelligi.

ΚΓ᾽.

Εἰκάδι καὶ τριτάτῃ ΔΕΚΑ ἐν ΚΡΗΤΗ τάμον ἄνδρας.

X Kal.

Ense Decem Cretas vigesima tertia mactat.

Nominantur hi in Menæis atque ex his in Romano hodierno, Theodulus, Saturninus, Euporus, Gelasius, Eunicianus, Zeticus, Cleomenus, Agathopus, Basilides, Euaristus, Martyres sub Decio. Acta apud Lipomanum & Surium extant e Græco Metaphrastis, antiquiora necdum vidimus, nec facile visuros nos speramus, uti nec plura alia, quæ postquam ab illo sic expolita fuerunt, desierunt in Græcorum ecclesiis primigenia sua phrasi usurpari.

ΚΔ᾽.

Τέτλαθι ΕΥΓΕΝΙΗ ξίφος εἰκάδι ἀμφὶ τετάρτῃ.

IX Kal.

Eugeniam gladio vigesima quarta trucidat.

Hanc Romanam Illustrißimam Martyrem Latini celebrant die sequenti. Acta quoque ejus Latina habentur antiquitus, Græce deinde exornata a Metaphraste. Eorumdem epitomen Iambico carmine expressam circiter ad sexaginta versus extendunt Menæa, exemplo vix alias in ipsis visendo.

ΚΕ᾽.

Παρθενίκη ΜΑΡΙΗ Θεὸν εἰκάδι γείνατο πέμπτῃ.

VIII Kal.

Vicena quinta fit mater virgo Maria.

Huic mysterio jungunt Græci Adorationem Magorum, & utrumque in suis Ritualibus libris sic partiuntur, ut nocturno Officio præmittant imaginem recens nati insantuli, pannis involuti, jacentisque intra stabulum in præsepi cum reliquis sacræ noctis istius actis: diurno autem Officio præfigunt imaginem ejusdem velut pueri anniculi, atque in materno sinu jam vestiti, Magos excipientis in domo: ut licet eodem die, non tamen eodem anno rem actam videantur credidisse. Quam hoc sit Euangelicæ historiæ conforme, secutæque post triduum Puerorum cædi, mox declarabimus: hic juvat ipsas utriusque mysterii a Græcis acceptas imagines repræsentare.

Græci Memoriam Sanctorum & justorum Ioseph Sponsi, David Regis, & Iacobi Fratris-Domini. Hujus festum proprium agitur XXIII Octobris ab iisdem Græcis, a Latinis autem nunc colitur I Maji, ut alibi dictum. Davidis Regis alia nulla Græcos commemoratio fit, distincta a commemoratione omnium progenitorum Christi, quam faciunt XIX hujus. Martyrologi Latini Vsuardus & Ado, nescio quem antiquiorem secuti, & alii post eos, nomen adscribunt XXIX hujus. De Iosepho quid dicam? Conatus sum equidem XIX Martii quando colitur a Latinis, festo non valde antiquo, favere Petro de Natalibus, præsumenti ex Eusebii Cæsariensis exemplaribus sumptum illud videri in antiquis quæ allegat Kalendariis; sed vereor ne quæ in Hieronymiano Martyrologio legebantur verba, in Antiochia Ioseph, Martyrem aliquem Antiochenum significent, juxta ordinarium istius Martyrologii stylum: quod deinde, omisso nomine Antiochiæ, applicaverint alii Iosepho Sponso, ideoque mallem inter Sanctos istius diei Martyres, saltem sub dubio, actum fuisset a nobis de Iosepho Antiocheno. Curiosa sunt interim, nec vulgo obvia, multisque eruditis viris hodie probantur, quæ ex nostri Petri Poßini Diallactico de ipsius sanctißimi Iosephi Genealogia deduximus; eam talem ostendentes, ut Lucas quidem parentes secundum carnem enumeret, Matthæus vero secundum legem; fuerintque Iosephus & Ioachim germani fratres secundum carnem ex patre Heli; Ioseph vero secundum legem substituatur ultimo in linea sua Iacobo, velut ex eo genitus sicuti Ezechias Rex ex Achas, Zalathiel ex Iechonia dicuntur geniti, cum solum fuerint filii legales. Atque ita probatur, quod Euangelistæ utroque modo exhibituri genealogiam Christi, eam formaverint aptißime, adscendendo per Ioseph potius quam per Ioachim.

ΚΖ᾽.

Εἰκάδι λαΐνεος ΣΤΕΦΑΝΟΝ μόρος ἑβδόμῃ εἷλεν.

VI Kal.

Saxiferum Stephanum vigesima septima tollit.

Latini festum hoc agunt die præcedenti, & hodie colunt S. Ioannem Euangelistam: de quo Græci VIII Maji, tamquam mortuo tali die.

ΚΗ᾽.

Ἀνέρας ὀγδοάτῃ κτάνεν εἰκάδι δισμυρίους πῦρ.

V Kal.

Bis decies dat mille viros lux proxima flammis.

Nicephorus Callistus lib. 7 cap. 6 tot ferme fuisse ait promiscui sexus, ætatis & conditionis homines, qui ad celebrandum Dominicum natalem congreßi in templum, simul cum eo flammis succenso, pro fide occubuerint Nicomediæ sub Maximiano. Baronius Græcorum exemplo sacris fastis eos adscripturus in hodierno Romano, maluit id facere die præcedenti; & immodicum esse videns numerum (quis enim credere poßit Christianos eo tempore habuisse ecclesias tam capaces) satis habuit multa millia scribere. Metaphrastes in Actis SS. Indes & Domnæ inducit Archidiaconum, congregatos hortantem ad Martyrium, qui ipsos, multitudine pœne innumerabiles, compararit tribus Pueris Babylonicæ fornacis: & his actis titulus est, Μαρτύριον τῶν Ἁγίων δισμυρίων. Vtinam originalia, & Metaphraste antiquiora extarent Acta! Silentium enim Eusebii, haud facile omissuri martyrium, ceteris omnibus quæ ab eo commendantur longe memorabilius, vereri me cogit, ne ipsa sint ex eorum numero, quæ fabulosis plane circumstantiis exaggerata invenit Metaphrastes; suaque eloquentia sic expolivit, ut prima fronte non appareant manifeste falsa. Magno certe examine adhuc egent Acta ista.

ΚΘ᾽.

ΝΗΠΙΑ ἀμφ᾽ ἐνάτην τάμον εἰκάδι παππάζοντα.

IV Kal.

Lactenses Pueros nona & vigesima mactat.

Eorum numerus, inquiunt Græci in titulo, fuit millia quatuordecim. Non existimo tantum fuisse, cum Bethleem oppidum parvum fuerit, non nisi VII P. M. Hierosolymis distans, & fines ejus, in quibus omnibus occisi pueri, non admodum magni poßint concipi. Itaque ad ceteras Græcorum fabulas istum quoque numerum adjicias licet. Latini antiquitus cædem hanc recolunt die præcedenti, ut utriusque Ecclesiæ circa hoc consensus verosimile nobis faciat, proximis a Natali dominico diebus, licet non eodem anno, rem gestam esse. Atque huc etiam facit, quod Græci, sicut jam diximus, eodem die quo Christi nativitatem etiam Magorum adorationem colant; ut videantur credidisse, quod Magi (quibus primum apparuerat stella, quando nuntiante Angelo Verbum caro factum est) vigesimo primo abinde mense venerint Hierosolymam XXIII vel XXIV Decembris, ipsoque natalis Dominici anniversario ductu stellæ intraverint, non jam in stabulum, sed in domum; in qua, non recens natus infans, sed puer erat cum Maria matre ejus; ubi hospitati nocte illa, juxta acceptum in somnis responsum, sequenti die per aliam viam reverterint in regionem suam. Horum abitum sequenti mox nocte secutus sit Ioseph in Ægyptum fugiens, cum puero & matre ejus, opportunoque peregrinationis subsidio quod Magi attulerant: Herodes vero, videns se delusum, statim in iram consiliumque cruentum proruperit: neque enim plus biduo opus fuit, ut homo suspicax & explorans omnia, delusum se videret. Cædem autem fieri jußit secundum tempus stellæ apparentis, quod exquiesierat a Magis, scilicet a bimatu & infra, quia scilicet ab initio stellæ apparentis usque ad hanc diem soli tres menses ad biennium deerant. Quid autem tam diu moratum sit Magos varii varie conjectant. Suspicor ego primis novem mensibus sic apparuisse stellam, ut fixarum instar nullum proprium motum haberet, deinde planetæ similem, ita paulatim promovisse, suo quotidiano cursu versus Iudæam deflectendo, ut illuc videretur monstrare viam spatio plurium mensium; ubi cum iterum figi videretur, tum primum ad iter se Magi accinxerint, Iudæam ingreßi stellam amplius non viderint, nisi postquam Hierosolymis egreßi sunt circa vesperam Bethleemum versus, tum vero iterum apparuerit stella, & quidem jam non in cælo, sed in aërte, donec veniens staret supra ubi erat puer. Certe neque præceps furor Herodis patitur, ut longo tempore ab adventu Magorum dilatam cædem credamus; neque dies huic aßignata concedit, ut facta sit nisi uno a nativitate Domini anno. Et sic optime conveniunt omnia, & saltem anniculus fuerit puer, cum jussus est in Ægyptum deferri: ubi etiam annum egerit usque ad VII Ianuarii, quando reportatio ejus recolitur, mortuo interim circa Pascha Herode, & suffecto eidem Archelao. Hoc vero non otiose notavit Euangelista Matthæus; quin potius significans, quod etiam Archelaum formidans Ioseph timuit ire in Iudæam, indicat nobis illic iturum fuisse potius quam in Galilæam, nisi metus ille prohibuisset. Cur autem Bethleemi potius quam Nazarethi habitare maluissent Christi parentes, non alia facile causa poterit aßignari, quam quod nato Bethleemi Christo ibique a Pastoribus adorato ac manifestato, inter cives, omnia jam prolixe offerentes, habitare elegerint atque apud eos domicilium fixerint, quasi non amplius Nazarethum redituri: ex quo satis probatur annua saltem apud Bethleemitas commoratio, quam inter nativitatem Christi fugamque posuimus. Tempora porro singula, in quæ digerenda est Vita Christi, vide per Consules deducta probataque ante Tom. I Aprilis, in Exercitationibus præviis ad veteres Catalogos Pontificum Romanorum.

Λ᾽.

Πλευρὰν ΑΝΥΣΙΗΣ τριακοστῇ ἔγχος ἔνυξεν.

III Kal.

Anysiæ latus hastili trigesima punxit.

Martyr Thessalonicæ sub Maximiano, adscribitur Romano hodierno. Græca Acta duplicia vidimus, necdum nobis transcripta, Encomium a Philotheo Patriarcha CP. elaboratum, quod indicat Allatius, nusquam adhuc reperimus.

ΛΑ᾽.

Πρώτῃ ἐν τριακοστῇ ἀπῇρε βίοιο ΜΕΛΑΝΗ.

II Kal.

Melaniam e vivis trigesima prima levavit.

Iunior hæc est, cujus Vitam habemus Græce expolitam a Metaphraste, a Lipomano Latine editam: præ hac tamen mallemus invenire aliam, quam prolixe laudat Allatius, ut a domestico Presbytero scriptam hoc principio Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς. Dicitur autem Iunior respectu aviæ suæ, quæ & ipsa admirabilis sanctimoniæ mulier fuit, quamque sic laudat S. Augustinus, ut dubitandum vix sit, quin ante mortem resipuerit ab erroribus, in quos ipsam Rufinus Origenista pertraxerat. Ita tamen ut non videatur uspiam adnumerata Sanctis, nisi forte est ea, cujus nudum nomen cum disticho, ut in pace mortuæ, reperitur ad diem VIII Iunii, in Synaxario Ms. Chiffletiano.

DECEMBER
MOSCORUM FIGURATUS.

I��Navm ✠ Propheta.

II��ABACVM ✠ Propheta.

III��SOPHONIAS ✠ Propheta.

IV��BARBARA ✠ Virgo Martyr.
��IOANNES DAMASCENVS. †

Colitur a Latinis VI Maji, ubi vitam damus ex Arabicis schedis Latine redditam a Ioanne Patriarcha Hierosolymitano duobus forte seculis post ejus mortem: addimus in Appendice ad tomum 2 etiam encomium Græco-Latinum a Constantino Acropolita compositum.

V��SABAS ✠ Abbas in Palæstina.

VI��NICOLAVS ✠ Episcopus Myrensis.

Quam singulari cultu Sanctum hunc venerentur Rutheni, non solum legimus apud Possevinum & alios, sed etiam in eorum diptychis triptychisque videmus, in quibus omnibus invenitur S. Nicolaus, ac ferme primo & potiori inter Sanctos ejus Ordinis loco. Sed & hoc a Græcis didicisse eos probare potest pictura Græcanica ex Parisiensi S. Genovefæ gazophylacio inserius exhibenda. Eum, inquit Possevinus, non solum depictum, verum etiam pœne totum desculptum (res alioqui rara apud Moscos, a statuis formandis justo alieniores) vidimus apud Novogardiam magnam. Vocant autem S. Nicolaum Czudothworetz, quasi Θαυματοῦργον. Itaque de plurimis ejus Miraculis, inquit Sigismundus Herberstenius, quotidie prædicant: quorum unicum, quod non ante multos annos contigit (scribebat autem Sigismundus circa annum MDXLIX) placuit hic adjungere. Michael quidam Kysalitzki, vir magnus ac strenuus, in quodam conflictu Tartarico, quemdam magni nominis Tartarum fugientem est persecutus: quem cum citato equi cursu assequi non posset, Nicolæ, inquit, perduc me ad hunc canem. Tartarus hæc audiens, territus exclamat: Nicolae, si hic tuo auxilio me assequetur, nullum miraculum facies: si vero me, alienum a tua fide, ab illius persecutione incolumen servaveris, tum magnum erit nomen tuum. Ajunt, Michaelis equum restitisse, Tartarumque elapsum: Tartarum quoque deinceps Nicolao, ob incolumitatem suam, in singulos vitæ suæ annos, certas mensuras mellis obtulisse; totidemque mensuras misisse Michaeli pariter, in memoriam liberationis suæ, adjecta etiam honoraria veste ex pellibus Madauricis.

VII��AMBROSIVS ✠ Episcopus Mediolan.

VIII��PATAPIVS ✠ Reclusus CP.

IX��CONCEPTIO S. ANNÆ. ✠

Non erit fortaßis otiosum observare, diversitatem phrasis, qua utuntur Græci, & post eos Mosci, agentes de Ioanne & Maria, siquidem XXIII Septembris illius Σύλληψιν, id est Conceptionem, celebraturi, non dicunt Conceptionem S. Elisabeth, sed Ioannis: hic vero non Mariæ, sed Annȩ. Quasi voluerint insinuare, hanc quidem in ipso suo principio, seu in ipso generationis actu, quatenus ad eum Anna virile semen excipiendo cooperata est, sanctam fuisse; istam vero nullam in se habuisse sanctitatem, sed ab eo qui postmodum esset sanctificandus in utero, veluti per denominationem extrinsecam meruisse, ut ejus memoria in ecclesiis recoleretur. Et hanc utriusque festi diversitatem ipsa iconum diversitas exprimit, dum hic ipse conjugalis congressus, quatenus honeste poterat, exprimitur, prout etiam in Menæis excusis videre est; istic sola apparitio Angeli, stantis ad dextrum cornu altaris, & Zachariam edocentis qualis ex eo filius nasciturus esset. Venerationem autem hujus tam amabilis mysterii, minime vulgarem apud Moscos probare potest, etiam triptychon minus, quod infra exhibemus, cujus unam faciem ipsum solum occupat, quasi præ omnibus Deiparæ festis genti isti carum.

X��MENAS ✠ Martyr. Possevino non recte, Minus.

XI��DANIEL ✠ Stylita.

S. Martyris titulo minus recte ornatus apud Possevinum.

XII��SPYRIDON ✠ Episcopus in Cypro.

XIII��EVSTRATIVS, AVXENTIVS, EVGENIVS, MARDARIVS, ORESTES ✠ Martyres.

XIV��THYRSVS, LEVCIVS ✠ Martyres.

Possevinus perperam Fursum scripsit: quid non intellexit φ & θ apud Moscos confundi.

XV��ELEVTHERIVS ✠ Episcopus Martyr.

Non Elischerius, sicut Possevino suus interpres legit.

STEPHANVS Episcopus Surozensis.

Ita nos docuit R. P. Ohilewicz, qui utinam plura nos de eo docuisset, simulque indicasset quid sibi velit adjectum epithetum Nedparotecz. Hoc nunc beneficium ab aliis patriarum rerum peritis præstolamur.

XVI��AGGÆVS ✠ Propheta.

XVII�� DANIEL ✠ Propheta.
��ANANIAS, AZARIAS, MISAEL †
��ET ALII PATRES ANTE NATVM CHRISTVM. †

Ita noster interpres Belgicus: & recte. Colunt enim Mosci commune omnium Proparentum Christi & Iustorum aliorum veteris testamenti festum ea Dominica, quæ proxime præcedit Vigiliam Nativatis: quæ si ipsamet in Dominicam cadit, tunc festum hoc agitur XVII Decembris, id est Dominica præcedente. Menæa excusa hujus Dominicæ Officium habent post XIX Decembris, & in Rubricis notant, quomodo faciendum sit, si Dominica Sanctorum Patrum incidat in XXIV mensis seu Vigiliam ipsam Nativitatis. Quod, post communicatum Moscis sacrorum Ordinem, innovatum esse apud Græcos arbitramur. Ceterum turpiter erravit sculptor barbarus, dum Patres istos habitu Patriarchali & Episcopali induit. Menæa præter Canones & Sticharia, de singulis nominatim distichon unum recitant, incipientes ab Adam & Eva & desinentes in Susanna; ita ut sint centum & sedecim disticha.

XVIII�� SEBASTIANVS ✠ Martyr.
��MICHAEL † Syncellus

Hierosolymitani scilicet Patriarchæ, Confessor Constantinopoli sub Iconomachis, cujus Acta habemus scripta per Nicephorum Gregoram.

XIX�� BONIFACIVS ✠ Martyr. Possevino Vinsantus, cui hic jungitur.

AGLAIS Matrona Romana,

Domina ejus: quæ licet sui quondam amasii corpus excipiens, pœnitentem ad sepulcrum vitam egerit, nullis tamen, quod sciam, Græcorum Fastis inter Sanctos descripta invenitur: sed apud Latinos aliquos Martyrologos vocatur Sancta, & corpus ejus cum corporibus SS. Bonifacii & Alexii honoratur, sicuti ad XIV diem post Acta. S. Bonifacii dicemus.

TIMOLAVS Martyr.

Verosimiliter is quem Menæa hodie Timotheum appellant, in Mauritania passum.

XX�� IGNATIVS ✠ Episcopus Martyr.
��PHILOGONIVS † Episcopus Antiochenus,

S. Chrysostomo laudatus, aliam ejus notitiam antiquiorem hactenus non reperimus: est autem etiam Romano hodierno adscriptus.

XXI��IVLIANA ✠ Virgo Martyr. Possevino perperam Ulnea.

OBITVS PETRI METROPOLITÆ

S. Alexii in Kijoviensi cathedra decessoris, de cujus vitæ actis plura scire cuperemus. Ad verā ejus sanctitatē & præcipuum apud Moscos cultum probandum faciet Triptychon de quo infra. Hic autem ille est Metropolita Petrus, qui circa annum Christi MCCC, teste Herberstenio, Duci Moscorum Ioanni Danielis filio, suasit transferre Moscuam Imperii sedem, exemplum secutis posteris. Ipse enim Petrus amore Alexii cujusdam, qui ibi sepultus claruisse miraculis dicitur, eo loci Sedem sibi prius elegerat; eoque mortuo (scilicet Petro) atque ibidem sepulto, cum ad ejus tumulum miracula pariter fierent; locus ipse religionis ac sanctitatis quadā opinione adeo celebris factus est, ut posteri Princepes omnes Ionnis successores ibi Imperii sui Sedem habendam esse duxerint. Non idem fecerunt Metropolitæ successores Petri, nam primum eorum S. Alexium Kijoviæ resedisse ibique requiescere scitur. Resident illi nunc quidem Moscuæ, sed a quo tempore nusquam reperi adnotatum. Conjectura tamen haud inverosimilis videri potest, quod id factum sit postquam a Scythis sive Cosaccis occupata excisaque Kijovia fuit. Sed neque hoc excidium usquam notatur: solum ex Herberstenio scitur, non urbem sed urbis ruinas extitisse cum ille scriberet post medium seculum XVI, ut intra illud tempus & annos priores L vel LX res acta videatur. Ceterum Alexius ille Moscuensis Sanctus, Ephemeridibus hisce, quod mireris nusquam adscriptus invenitur, plura proinde doceri etiam de eo postulo.

XXII��ANASTASIA ✠ Martyr Romana.
��CHRYSOGONVS † Martyr.

Vnicum Anastasiæ prædictæ solatium & auxilium, ab ipsa vicißim insigniter adjutus, ac tandem capite plexus Aquilejæ. Colitur a Latinis XXIV Novembris.

XXIII�� SYNAXIS X MARTYRVM IN CRETA. ✠

XXIV�� EVGENIA ✠ Virgo Martyr.

XXV�� NATIVITAS CHRISTI. ✠

Vides hic una in tabella Nativitatis mysteria cum Magorum adoratione conjungi, tamquam ad unum eumdemque diem pertineant utraque, saltem in opinione Græcorum, a quibus sua Mosci acceperunt.

XXVI��SYNAXIS VIRGINIS MARIÆ. ✠

Morem Græcum subjungendi festis præcipuorum mysteriorum Synaxim propriam ejus personæ, quæ primam in mysterio quolibet partem geßit, jam sæpe notavimus: an autem hæc imago ultra aliquid significet quod Moscis proprium sit, ab ipsismet discere oportebit.

XXVII�� STEPHANVS ✠ Protomartyr.
��THEODORVS † Confessor.

Vna cum fratre Theophane, ab inustis fronti litteris Graptus cognominatus. Vtriusque nomen hodierno Romano inscriptum est, utriusque communia Acta a Methapraste exornata extant apud nos Mss. Græce, Latine impressa apud Lipomanum & Surium.

XXVIII��VIGINTI MILLIA SANCTORVM NICOMEDIÆ COMBVSTORVM. ✠

Qui hic admirabundus aßistit sanctus Episcopus, Anthimus nominatur in Actis.

XXIX�� QVATVORDECIM MILLIA PVERORVM. ✠
��MARCELLVS † Acœmetarum Præses.

Vitam scripsit Metaphrastes, quam habemus, extatque Latina ut supra aliæ: nomen quoque in hodierno Romano.

XXX��ANYSIA ✠ Martyr Thessalonicæ.
��ZOTICVS † Presbyter CP.

Dictus Orphanotrophus, in Menæis & consequenter etiam in hodierno Romano relatus ad sequentem diem. Vitam ab aliquo scriptam esse necdum comperimus.

XXXI�� MELANIA ✠ Junior dicta.

Nota, quod in Præfatione n. 5 senioris Domini vander Hem nomen indicetur Petrus, cum fuerit Henricus, uti post impreßionem aliquousque jam progressam moneor. Hoc ergo vel meæ vel alienæ memoriæ erratum excusa & corrige: sic etiam in Vita P. Bollandi num. 119 Ambrosius Chimentellus appellatur, qui fuit Valerius; & num. 147 Franciscus Dinghens, qui fuit Gaspar: quod hac occasione corrigendum suggero.

APPENDIX
De Hagioptychis Græcorum atque Moscorum.

[Prologus]

[De antiquis Diptychis varii varia,] Gabriele Cardinali Paleotto hortante curiosum de Diptychis commentariolum scripsit vulgavitque Tarracone anno MDLXXXVII eruditißimus vir Ioannes Baptista Cardona, Episcopus Dertosanus. Diptychon quoque Leodiense, ex Consulari factum Episcopale, ante hos viginti annos elucidavit Alexander Wilthemius noster, & duabus succeßive Appendicibus augens, multa non passim obvia in eamdem rem docuit. Sed omnium in hoc argumento versatorum conatus successu felicißimo superavit amicus noster Carolus du Fresne, Dominus du Cange, in suo infinitæ propemodum diligentiæ eruditionisq; Glossario, quo mediæ infimæque Latinitatis scriptores nuper sic illustravit, ut Græcis quoque earumdem ætatum libris haud modicum luminis intulerit: brevißme enim simul & clarißime sacrorum profanorumque Diptychorum usum omnem explicavit; hactenus tamen ut vocis illius significatumsolis iis tabellis dederit, quæ erant ad usum scriptionis comparatæ. [nos Hagioptycha damus dupla & tripla] Ecce autem e Moscovia adsunt tabellæ sacræ, non vivorum defunctorumve nominibus inscriptæ, sed imaginibus Sanctorum pro uniuscujusque devotione distinctæ, eæque plicatiles, quas pro numero partium licebit etiam Diptycha, vel Triptycha appellare; donec aliunde doceamur, quæ sit earum nuncupatio propria apud Græcos, quorum exemplo ipsas facere Moscos credo. Interim ut commune omnibus nomen facerem, propiusque earum usum ac formam explicarem, novam iis appellationem condidi in titulo, & Hagioptycha scripsi.

[2] [partim Græca] Neque vero ex nihilo est, quod Græcorum exemplo plicatiles ejusmodi tabellas fieri a Moscis credam. Inter alia enim quæ nobis humanißimi eruditißimique Senis Ioannis Iacobi Chiffletii Archiatri Regii liberalitas ad sui memoriam donavit Bruxellis, paulo ante mortem, tabellæ Græcanicæ duplicis ectypon fuit, accuratißime delineatum ex prototypo, quod compositum erat ex tessellis jaspidis viridis, eleganter celati, quas tessellas compaginabant lineæ, forsan aureæ vel argenteæ, in quadrum ductæ, ad hanc quam vides formam. Hæ tabellæ si non sunt inter se connexæ, invicem tamen sic sunt æquales, ut mutuo componi complicarique poßint si connectantur, quemadmodum connexa sunt Ruthenica quæ habemus Diptycha Triptychaque. Habemus autem hæc olim Bollando nostro missa abinsigni illo veroque ætatis nostræ Horatio, Matthia Casimiro Sarbievio: qui pro curata poëmatibus suis Plantinianæ elegantiæ impreßione magnifica optime de se merito amico gratiam aliquam relaturus, varia Ruthenicæ pietatis cimelia misit in Belgium; [partim Mosco vitica.] interque ea etiam istas, quas dixi, tabellas. Perpetuum autem amicitiæ jucundißimæ monumentum extare voluit in auctiori operum suorum editione, lib. 3 Lyricorum Ode 29 ad Amicos Belgas, ubi Poëtico raptus œstro vates ex Lithuania in Belgium, mox ubi visus sibi est videre Antverpiam, illum ut sibi ante omnes obvium sic alloquitur:

At tu, meorum prime Sodalium
Bollande, salve! Non tibi frigido
      Infundor amplexu: verenda
            Colla tero. Juvat usque sacro
Hærere vultu: sidereum juvat
Multoque fœtum numine cernere
      Pectus, redundantemque pleno
            Ore Deum.

[3] Sunt autem tabellæ omnes ligneæ, gypso primum, deinde coloribus, [Horum forma,] ac denique gummea quadam litura ad splendorem durabilitatemque inductæ; inclusæ compagini æneæ, duobus desuper annulis instructæ, ut complicatæad collū gestari, explicatæ vero etiam ex pariete poßint suspendi. Ejusmodi pyxidularū (formā enim pyxidis referunt dum clausæ manent) usum hunc esse aiunt, ut orationem loco quocumque facturi, ubi sacrarum imaginum copia non adest, etiam in itineribus, ad manus habeant ista quasi portatilia altariola. Nam ut testatur Herberstenius, nullus Monachorum nec Sacerdotum Horas Canonicas, ut vocant, orat nisi habeat imaginem præsentem: quam etiam nemo nisi magna veneratione attingit: [& usus,] qui autem eam in publicum profert, manu in altum tollit: quam omnes prætereuntes aperto capite Cruce se signando plurimum venerantur. Suntque in hoc genere tam religiosi Mosci, ut in loco ubi sunt Sanctorum imagines, nisi bene occlusæ obtectæque fuerint, conjugali commercio uti non audeant: ex eodemque reverentiæ erga res sacras affectu, maritus ad uxorem accessurus Crucem a collo deponit. Videor autem audivisse, alicubiapud Ruthenos usu esse receptum, ut cum sese mutuo domi visitant, suos quisque Patronos ibi depictos promat, insimulque supra mensam reverenter locatis prius deferant religiosæ salutationis officium, quā ipsū inter se alternatim exequantur. Vt ut est, non sunt tales tabellæ ad hunc usum necessariæ Moscis, qui, sicut Herberstenius ait, in singulis ædibus & habitationibus habent imagines Sanctorum loco honorificentiore: & cum alius alium accedit, ingressus, habitaculum continuo caput aperit, atque ubi imago sit circumspicit: qua visa ter se Crucis signo munit, caputque inclinans, inquit, Domine misere: deinde salutat hospitem his verbis, Deus det sanitatem. Sed hasce domesticas imagines grandiores esse puto, & cubitum ut minimum unum æquare: talemque ipsi habemus Deiparæ iconem, filium ulnis tenentis, ipsiusque mutuo amplexu collum innexæ: cum nostræ, de quibus hic mihi sermo, tabellæ non excedant mensuram in ectypo expressam: placuit enim ad distinctiorem notitiam singula æri incisa exhibere spectanda.

[4] Vides ergo hic primo Chiffletianum Diptychon, quod ille credebat Constantinopoli allatum, [ectypum hic curatum.] servatis mensuris omnibus; eo solum excepto, quod ubi in originali solum sunt quatuor series Sanctorum, singulæ in quinque cellulas distinctæ; hic, pro conformatione aptiori totius laminæ, digestæ cernantur series quinque, sic ut in unaquaquesolum quatuor cellulæ numerentur: qui autem reliquus erat quintus inveniatur relatus ad ultimum quaternarium; non voluntate nostra, qui jusseramus ut quintus in prototypo inchoaret in ectypo secundum quaternarium, & sic deinceps; sed errore sculptoris, qui mentem nostram (satis ut putabamus explicatam) non intellexit: quod tamen non tanti faciendum credimus, ut propterea debeat opus jam factum aboleri, ac novum curari faciendum. Singulorum itaque genuinas imagines habere te scias, verum ordinem disce ex sequenti enumeratione. Sequuntur Triptychi, omnium quæ habemus copiosißimi minutiorique elegantia elaborati, tabellæ dumtaxat; reliquum enim ornatum capere non poterat angustia spatii in ære vacui: nec vero necessarium videbatur, quando Triptychon minusculum aliud hic jungere placuit, in quo tota incapsationis (ut sic loquar) forma, eadem prorsus quæ est in priori, sed rudior aliquanto, videri potest. Quemadmodum vero duabus spinulis inter se nectuntur Triptychorum tabellæ, sic unica sufficit nectendis Diptychis, quæ habemus paulo grandiora, & unde acceptas tabellas duas infra exhibemus. His autē jam partim æri incisis, partim in charta delineatis, una cum grandioribus Ephemeridum figurataram tabulis duodecim, allatum est Antverpiam supralaudatum Glossarium Cangianum, in fine tomi tertii adjunctam habens dissertationem de Imperatorum Constantinopolitanorum numismatibus: ad quam illustrandam varias Græcanicæ picturæ tabellas collegit auctor expressasque repræsentavit, imprimis quadripartitam unam & huic nostræ lucubratiunculæ aptißimam. Ergo licet hæc apud cum videri poßit, malui tamen hic inserendam aptare, sed spatio tertia parte contractiori, ut cellas quatuor capiat una lamina. [& singularum tabellarum explicatio]

[5] Porro Chiffletianæ tabellæ primus ordo continet Martyres antiquos quinque, secundus totidem Episcopos, alii duo monasticarum institutionem Auctores præcipuos decem. In altera tabella non facile discernere poßis ordinem, quem auctor tenuerit: nam penultimus ordo totus fere ex antiquis Martyribus constat, antecedentibus & consequentibus monachis aliquot celebrioribus. Omnium nomina, sicut expressa vides, Græcis medii ævi litteris jaspidi incisa sunt: proinde sufficiet ea hic latine reddere: addito quo quisque Sanctus colitur die, ac brevi cum opus videbitur annotatiuncula.

TABELLA I.

S. Eustathius

XX Septembris.

Ita Græcis scribitur, qui Latinis Eustachius est, celeberrimus Trajani Imperatoris Dux atque gener, postea cum uxore & filiis Martyr Romæ; nescio an diversus ab eo, qui eam Polycarpo & Evangelo colitur Constantinopoli in Sibonia��VII Julii.

[6] Præter antiquos istos, invenio apud Theophanem, ad annum ultimum Leonis Isaurici, quod ipso mortis ejus anno, Isam Princeps Arabum captivos Christianos, per singulas ditionis suæ urbes ad unum interfecit: inter quos B. Eustathius, Marini spectabilis Patritii filius, multa passus tormenta, nec sinceram suam fidem ob id ejurans, in Charan celebri Mesopotamiæ urbe, verus atque illustris Martyr illuxit: ubi venerandæ ejus Reliquiæ, gratia Dei opitulante, omnis generis præbent medelam. Sed & multi alii per martyrium effuso sanguine consummati sunt. Non est autem valde absimile vero, quod hic loco primo notetur, quia Constantinopolitanus fuerit, & has tabellas sculpendas curaverit aliquis de eadem Marini Patricii familia: optandumque foret ut pleniora Acta & dies mortis cultusque extaret.

S. Eustratius	XIII Decembris.
S. Procopius	VIII Julii.
S. Artemius	XX Octobris.
S. Menas	XI Novembris.
S. Petrus Alexandrinus	XXIV Novembris.
S. Gregorius Magnæ Armeniæ	XXX Septembris,
S. Gregorius Constantinop.	XXV Januarii.

Scilicet apud Græcos, quorum ordinem hic sequimur, juxta præcedentes Ephemeridas: quod semel sufficiat indicasse, alioqui notandus nunc fuisset V Maji: est enim is qui cognomento notiori paßim Nazianzenus dicitur, vel Theologus.

S. Spyridion

XII Decembris.

In omnibus ejus imaginibus peculiare hoc capitis tegmen, quod veluti ex palmarum foliis contextum apparet, eidem tribuitur, & ita etiam in Menæis exprimitur: videtur autem hic etiam sacra mysteria tenere manibus: quale quid alibi necdum vidi.

S. Dionysius Areopagita	III Octobris.
S. Antonius	XVII Januarii.

Videor mihi humero ejus dextero assutum cernere signum T. Rotulus in ejus aliorumque sequentium manibus involutus vel explicatus Institutiones monasticas sive Regulas descriptas notare censendus est. Cucullus Ægyptii aut Syriaci ritus monachum notat, ceteri nudo vertice picti ritus Græci linguæque fuerunt, si excipiatur mox sequens

S. Paulus Thebæus

XV Januarii.

Sed hic in sua palmea tunica exprimendus fuerat: nec tamen credere possum, alium ab eo Paulum intelligi, puta discipulum Antonii cognomento Simplicem. Hic enim in nullis Græcorum fastis nomen habet. Vide ergo an placeat conjectura, credique poßit errasse in nomine transcribendo sculptorem, & Paulum legisse notasseque, ubi legendus notandusque (sed nomine per compendium aliquod mutilato contractove) Pachomius Thebæus XV Maji.

S. Euthymius

XX Januarii.

Vt quid duplici instruitur rotulo? Credo, quia non solum Cœnobitis, sed etiam Lauritis sese impendit.

S. Sabas	V Novembris.
S. Arsenius	VIII Maji.

Latino tamen hodierno Romano inscribitur hic ad diē XIX Iulii, quando dabimus ejus Acta, quæ habemus Græca triplicia; prima ut apud Lipomanum & Surium Latina extant, alia ex MSS. Vaticanis descripta, tertia denique S. Theodorum studitam auctorem præferentia; sed quæ dolemus fine mutila dumtaxat esse a nobis reperta.

S. Theodosius Cœnobiarcha	XI Januarii.
S. Hilarion	XXI Octobris.
S. Joanicius	IV Novembris.
S. Joannes Climacus	XXX Martii.
S. Ephrem Syrus	XXVIII Januarii.

TABELLA II.

S. Alypius Stylita	XXV Novembris.
S. Onuphrius	XII Junii.
S. Daniel Stylita	XI Novembris.
S. Macarius Ægyptius	XIX Ianuarii.

Video eum hic palmea tunica, & quidem corpori arctius adstricta indutum, quod nusquam legi. An forte hic lapis erat designatus tabellæ primæ, ut proximum a S. Antonio locum teneret, & nomine Pauli insigniretur; cui substitutus per errorem sit lapis, Macarium in habitu monastico exprimens, ejusque nomini inscribendus?

S. Simeon	I Septembris.
S. Joannes Calybites	XV Ianuarii.

Librum hic Evangeliorum manu tenet, cujus indicio se manifestavit matri: Crucem autem dextra, quia voluntarius sine sanguine Martyr pro Dei amore. Alias tamen in Ephemeridibus videas multos non Martyres Crucem prætendere.

S. Alexius Homo Dei

XXVII Martii.

Et hic rotulum tenet sive epistolam, sui a morte indicem.

S. Ioannes Damascenus

IV Novembris.

Persico Capitis tegumento & hic, & in Menæis, & alibi spectabilis.

S. Cosmas

XIV Octobris.

Fuisse eum S. Ioannis socium, in sacris hymnis componendis restaurandisque, vel ex hac conjunctione verosimilius redditur.

S. Theodorus Studites

XI Novembris.

Notabilis enimvero ac singularis habitus, quem nescio an debeam præsumere aliis quoque Constantinopolitanorum monasteriorum Hegumenis fuisse communem: iterumque hæreo, cujusnam materiæ globulos circum oras vestis ductos esse censeam: nam gemmas credere in habitu monachali, quamvis ornatiori, quæ ratio patitur? Adde quod hujusmodi ornatus etiam in Italia notus fuerit, unde ab annis circiter octingentis hujusmodi picturam Casini formatam exhibet Angelus de Nuce in suis super Casinense chronicon Commentariis, quam etiam hic Lectori meo exhibeo.

Vides veluti gemmatas vestes hinc S. Benedicti, sedentis in habitu Diaconali, & Regulam porrigentis; inde Ioannis Abbatis adstantis, eamque excipientis: gemmatum quoque utrique circa caput ornatum, cum hac diversitate, quod S. Benedicto, ut æternitatem felicem adepto, caput ambiat circulus, æternitatis symbolum: Ioanni vero, ut adhuc viventi, quadratum quid post caput sit, quo creditur firmitas fidei, velut quadro lapide immobiliter nixæ, repræsentari. Hanc diversitatem aliis quoque exemplis firmabimus in Chronologica serie Romanorum Pontificum, danda non ante Iunium, sicut in hujus Maji locis variis jam indicatum, sed ante tres postremos tomos Maji. Interim fortaßis plus aliquid lucis affulgebit ad definiendum distinctius, quid sibi velint illa quasi serta seu lineæ globulorum, non solum in vestibus, sed etiam in sella: in hac tamen sculpturam arbitrariam facile possumus nobis imaginari, æque ac veras gemmas in vestibus & circum caput Cæsarearum personarum, in numis earum vel picturis, qualis inter Cangianas tabellas quinta, sexta ac septima gemmatos insigniter Imperatores atque Imperatrices, nec non eorum liberos exhibent, specie visu dignißima.

S. Cosmas	I Iulii, vel
S. Damianus	I Novembris.

Vtrique ut Medico, spatula dexteram, sinistram implet volumen cataplasmaticum.

S. Panteleemon

XVII Iulii.

Hic etiam Medicus cum spatula, videtur in manu sinistra habere pyxidem pharmacalem, quomodo & Sanctos duos Anargyros jam nominatos, tum in Ephemeridibus figuratis, tum in Triptycho mox explicando videre est.

S. Hermolaus	XXVI Iulii
S. Triphon	I Februarii

Siquidem supponere libet penultimum hunc secundæ tabellæ ordinem totum esse autiquorum Martyrum, talis enim hoc nomine Lampsaci passus colitur. Vestis forma aliquid haud facile obvium, quod consideres, habet: magis autem lilium dexteræ insertum, cujus rationem ab alio sagaciori libenter discam.

S. Stephanus Iunior	XXVIII Novembris.
S. Andreas Criseos.	XVII Octobris.
S. Athanasius in arbore

Dedimus XXVI Iunii similem huic Davidem, cujus saltem diem inveniebamus notatum, hujus vero etiam diem requirimus, nedum Vitæ Acta.

S. Euphrosynus

XI Septembris.

Admirabilis plane est Historia, quæ nobis de hoc Sancto sui monasterii coquo refertur in Menæis, nec tamen fidemsuperat, eo quod similia legamus etiam in aliis indubitabilibus Sanctorum Vitis, puta SS. Franciscæ Romanæ atque Lidwinæ Scheidamensis, circa earum raptus in Paradisum. Sed dolendum, quod ea historia habeatur, absque ulla temporis vel loci nota, neque unde accepta sit adhuc sciatur, nec denique quid ipsi Sancto, postquam manifestatus profugit, acciderit.

S. Acacius sive Daccius filius Petus

Virovis nomine (incertum enim est quomodo legi debeat: & postremum, licet barbarum, ex litteris hic expreßis immediatius colligitur) utrovis, inquam, nomine ignotißimus nobis his Sanctus est, æque ac pater seu potius mater sua Peto, unde ei cognomen quo distinguatur ab aliis, quales in Menæis occurrunt unus S.P.N. Acacius Iunior XXVIII Augusti, gladio cæsus, verosimiliter sub Iconomachis; alius VII Iulii in Typico & XXVI Novembris in Menæis S.P.N. Acacius ἐν τῇ κλίμακι; aut denique XXI Iulii, aliis XXIX Novembris S. Martyr Acacius ἐν τῷ Πασάκλῳ, seu verius Ἑπτασκάλῳ, quæ melius intelligentur de antiquo aliquo Martyre, cujus ibi reliquiæ sint, & quales diebus variis apud Græcos se offerunt; quam de posterioris ævi monacho, qualis hic exprimitur. Interim instructionis & disquisitionis ulterioris gratia hæc volui digerere, si forte quorumdam existis Vita alicubi inveniatur; nisi enim in Menæis extaret elogium Acacii τοῦ ἐν τῇ Κλίμακι, qui dicitur vixisse in uno monasteriorum Asiæ, solo nomine omnes noti essent.

[7] A Græcis ad Moscos transeo, eorumque hic expressum Triptychum geminum. Media utrobique tabella, Christum veluti judicem pro tribunali sedentem repræsentat: quod etiam Romanis adeo usitatum fuit, ut ab ejusmodi operibus musivo figuratis, basilicarum absides supremæ hodie quoque corrupto vocabulo appellentur Tribunæ. Hic vero tamquam patrocinantes clientibus suis, Mater Dei & Ioannes Prodromus perorare videntur: & sic etiam depictos variis occasionibus vidi; habeo autem etiam in diptycho uno de quo infra, & habent S. Genovefæ Canonici in sua quadripartita tabula. A tergo Christi post thronum aßistunt etiam Archangelus Michael & Archangelus Gabriel. De reliquis potioris ac primi Triptychi Sanctis, quos gemino ordine sic aßistere vides, ut simul omnes faciebus ad thronum conversis suas videantur preces conjungere; paucis accipe singulorum nomina, Latinis descripta litteris. Prius tamen monendus es, Lector, Triptycha hæc per sculptoris errorem, non nisi opere perfecto, nec propterea abolendo agnitum, alio prorsus situ comparere in imagine quam compareant in prototypo, ita utquæcumque ad sinistram vides, concipere debeas stare ad dexteram. Itaque etiam eam, quæ in prototypo dextera est, Tabellam dexteram nominabis; Sinistram quæ sinistra esse debebat.

TRIPTYCHI MAJORIS

TABELLA MEDIA.

Leontius Rostoviensis	XXIII Maji.
Tychon Ep. in Cypro	XVI Iunii.
M. Chr. Georgius	XXIII Aprilis.
M. Chr. Demetrius.	XXVI Octobris.
M. Chr. Boris M. Chr. Glebus	XXIV Iulii

TABELLA DEXTERA.

S. Nicolaus Episc. Myrensis	VI Decembris.
Stephanus Protomartyr	XXVII Decembris.
Petrus Metropol. Kijovien.	XXI Novembris.
Ionas Metropolita Kijoviensis

Post Isidorum, qui Concilio Florentino interfuit anno MCCCCXXXIX, tertius Ionas Hlesna Catholicus fuisse perhibetur; sed ad hoc quartus alius, Ionas, sub annum MDXX schisma pœne extinctum erexit. Priorem ergo hic intelligo, sed ita ut de vita ejus atque miraculis cupiam edoceri. Noto interim primum hunc esse inter suos qui mitram in capite ferat.

Cosmas & Damianus	I Julii vel I Novembris.
Florus & Laurus	XVIII Augusti.

Hi Martyres in Illyrico paßi, tamquam Ruthenis viciniores, singulari apud eos in veneratione sunt: in scribendo autem nomine Flori nota θ usurpari pro φ quod in Ephemeridibus sæpißime etiam accidit. Nam sicuti Herberstenii ad Lectorem Præfatio continet, Th fere per Ph proferre solent Mosci, & Theodorum ipsi Feodorum appellant. Joannes Rostoviensis.

Nusquam in Ephemeridibus nominatus, ipso suo habitu Ruthenum nobilem se esse demonstrat; quibus in vita meritis, post mortem miraculis inclaruerit, & quo anni die colendus veniat, hactenus habeo incompertum. Discere etiam velim in quem usum serviant dexteræ manui ac brachio addita instrumenta.

TABELLA SINISTRA.

Basilius Magnus, Gregorius Theologus, Joannes Chrysostomus, communi simul festo coluntur a Ruthenis æque ac Græcis

XXX Ianuarii.

B. Zosimas, B. Sabatius Indigenam esse utrumque Sanctum absque dubio censeo, ubi præfixas nominibus litteras Π P. &c. Presbyterum significare credo: qui tamen hæc misit latinis descripta litteris, B posuit, quo notatur Beatus. Idem vero addit, hunc esse habitum Sacerdotalem ad altare: est autem superioris vestis color rubeus, inferioris flavus, capucii & pendentis a pectore stolæ niger, sed cruculæ super utrumque rubræ: quid autem sibi velint decussatæ infra medium corpus lineæ nigræ, nondum assequor: alibi video ejusmodi lineas non excedere stolam cui intextæ sunt. Magnam autem utriusque venerationem in sua gente probat mihi Diptychon quoddam, apud nos existens, cujus una tabella Christi thronum habet cum Deipara & Ioanne; altera tres solum Sanctos, scilicet S. Nicolaum & hos duos Sanctos. Ipsam tabellam totam exhibeo tum quia necdum omnes litteras assequor, ut eas peritiori cuipiam explicandas proponam, tum quia volo exhibere, ornatum ænearum lamellarum; quibus vacuum a figurarum pictura tabellæ fundum quandoque implent talium artifices. Simul etiam hic vides cujusque Sancti nomen, argenteis lamellis seorsim inscriptum,

Similis formæ et Diptychon quod habemus alterum, cujus tabellam unam implet imago Deiparæ filium ante se habentis qualem hic exprimimus, alteram S. Nicolaus & S. Basilius Archiepiscopus Cæsariensis, nominibus sic extense in una oblonga argentea lamella affixis. In hoc Diptycho notabilis est etiam forma diadematis, supra capita Sanctorum ex ære ducti, prominentisque e fundo tabellæ, & encausto variegati, quale diadema etiam videmus in quadam cubitali Deiparæ icone, simili modo pictæ & ornatæ sed filium colla sua stringentem gestantis in ulnis.

Redeo ad sinistram nostri Triptychi, ubi in ordine inferiori primum se offert,

Proph. Elias

XX Iulii.

[8] Hujus cultum specialem apud Moscos probare videtur Divi Eliæ monasterium haud procul a Wolga fluvio inter Vwer & Gerodin milliaribus XXV ab urbe Moscua, cujus in suo ad hanc urbem itinerario meminit Herberstenius.

B. Sergius	XX Iulii.
M. Chr. Piatenka, id est, Parasceve	XIII Octobris.
M. Chr. Æcaterina	XXIII Novembris.
M. Chr. Barbara	IV Decembris.

TRIPTYCHON MINUS.

Non multa explicatione eget hoc triptychon. Mediætabellæ argumentum ex præmißis jam notum est, notum est etiam mysterium Immaculatæ Conceptionis, quod hic in ala dextera exprimitur, adscriptis nominibus Joachim & Annæ. Restat sola ala sinistra, ubi duplici ternario stant depicti, Apostolus Timotheus, Episcopus Nicolaus, Archidiaconus Stephanus: & Chr. M. Piatenka, Florus, Laurus.

[9] Quod attinet ad tabulam quadripartitam, supra fol. LXI etiam expressam, aliud in ea nihil occurrit notandum, quam Diaconalis S. Stephani stola, ex humero pendens, perquam angusta, & tertio intextam habens vocem ΑΓΙΟΣ; quod in Menæis ad XXVII Decembris notari poterit. Easdem stolas simili modo apud Moscos inscribi facile crediderim, licet Ephemeridum sculptor, propter angustias spatii, nihil tale potuerit notare, ideoque maluerit Cruces fingere.

[10] Quoniam vero gentis Moscoviticæ religio erga Sanctos satis ex hactenus deductis patescit, non erit huic loco inconveniens subnectere, qua ratione Dux Moscoviæ ad quædam singularioris devotionis loca annuas suas peregrinationes instituat, ex relatione anno præcedenti MDCLXXIX, XV Septembris scripta, per domesticum quemdam Legatorum Cæsareorum, ad spectandam pompam in erectum ad id secus viam suggestum invitatorum. Propositæ peregrinationis terminus erat Trowitzy. Locus Moscua dißitus XXX circiter P. M. versus Septentrionem. Præmissa fuerat turba famulorum, ad mundandas qua transeundum erat vias: hanc stato die subsecuta ordine pompa est, adeo numerosa adeoque magnifica, ut speciosissimus triumphus duci videretur. Initium faciebat cohors Prætorianorum, qui ipsi, non minus quam equi eorum, tam superbe induebantur ac splendide, ut id concipere aliquis vix animo possit. Sequebantur ducti ad manus equi ex pretiosioribus centum: omnibus sellæ ephippiaque auro picta, omnibus circuli circum tibias anteriores aurei, omnibus e dextro sellæ latere appensus grandior ensis in vagina argentea, quam totam pallidulo virore Callaides distinxerant, Turkosii vulgo appellati, omnibus denique ad latera famuli, qui singulos utrimque ducebant habenis ex serico laboratis. Tum comparebat Rheda Czari, vacua illa quidem & nihil præter ipsius panopliam continens, late spectabilem; undique tamen elegantissime sculpta atque inaurata, quam equi sex candidi protrahebant, ornati capita excelsis pretiosarum plumarum fascibus. Claudebat agmen Czarus ipse, cinctus præcipuis Imperii sui Proceribus, generosoque equo superbe invectus: quorum tantus erat apparatus vestium gemmatarum, imprimis mitrarum capita tegentium; ut qui Romanis sæpe pompis adfuerant, faterentur eas nec e longinquo quidem posse cum Moscovitica illa comparari.

[11] Hactenus illa relatio, primam Septembris hebdomadam indicans, qua egressus hic spectatus a Cæsareis Legatis sit. Cum ergo oppidum Trowitz dictum, secundum chorographicam in Atlante Blaviano tabulam, distet Moscua horarum dumtaxat octo vel decem itinere Boream versus, & peregrinatio illa dicatur suscepta prima hebdomade Septembris, quando Festum Nativitatis B. Mariæ cadebat in feriam istius hebdomadis VI; præsumi potest, quod eo loci sit celebris aliqua Deiparæ imago, ad quam venerandam undique conveniant peregrini, eo successu, ut ipsos quoque Magnos Duces ad se quotannis trahat; sicuti de Cellensi Thaumaturga in Styria quotannis audimus Augustißimum Imperatorem illuc proficisci solitum. Verosimile est autem non statim reverti Moscuam Czarum, sed cœptam semel peregrinationem prosequi flexo in Occidentem itinere, versus monasterium Sanctißimæ Trinitatis, duplo quam sit Trowytz remotius Moscua, ad diem anniversarium S. Sergii, XXV ejusdem mensis Septembris celebrandum, ut loquitur Possevinus; qui cum ex arceStaroviæ Plescoviam versus disceßisset XVIII Kal. Octobris, triduo post, id est die XV Septembris, ex eadem arce, prædictam ob causam, illuc etiam Princeps excurrit, inde in Slobodam Alexandri oppidum (illud credo quod Paulo Oderbornius, propinquum Moscuæ statuit, & speciosam magnorum Ducum habitationem appellat) mox ad suam Regiam (Moscuam intelligo) profecturus.

INDICULUS
Sanctorum Ruthenis propriorum.

Postquam explicando figuratas Moscorum Ephemeridas, satis superque jam demonstratum habemus, plerosque quos natio illa ut Sanctos colit, a Græcis acceptos fuisse; breviter colligemus indiculum eorum, qui ipsis proprii sunt; ut talium paucitate considerata, manifestum fiat, non nisi raræ testatißimæque virtutis personis eum honorem fuisse tributum. Sunt ergo suis diebus aliqui noti nobis, aliqui sub dubio tantum sintne Rutheni an non, & his præfigimus*

* Marcianus Monachus	XI Ianuarii.
* M. Agne, Mater an Martyr?	XVI Ianuarii.
Prochorus Monachus	X Februarii.
Demetrius Monachus	XI Februarii.
Alexius Metropol.	XII Februarii & XX Maji.
Symeon Monachus	XIII Februarii.
Cyrillus Ep. Moravorum Apostolus	XIV Februarii.
* Eulogius Monachus	XIV Februarii.
* Cyrillus Martyr	XX Martii.
* Iacobus Episcopus	XXI Martii.
* Isacius Diaconus	XXIV Martii.
Antonius, Ioannes, Eustachius, MM.	XIV Aprilis.
* Theodorus Episcopus	XX Aprilis.
Stephanus Ep. Permiensis	XXVI Aprilis.
Theodosius in Petserra	III Maji.
* Nicolaus Episcopus	IX Maji.
Isidorus propter Christum stultus	XIV Maji.
Isaias Episc. Rostoviensis	XV Maji.
Leontius Ep. Rostoviensis	XXIII Maji.
* Nicetas Stylita	XXIV Maji.
* Ignatius Episcopus	XXVIII Maji.
* Dionysius Monachus	I Iunii.
* Ioannes Martyr	II Iunii.
* Cyrillus Monachus	IX Iunii.
Antonius Pezerskie Monachus	X Iulii.
Wlodomirus Dux primus Christianus	XV Iulii.
Borys & Glebus Principes	XXIV Iulii.
* Felix Martyr	XXX Iulii.
* Philotheus Archiepiscopus	XV Septembris.
Theodorus Monachus	XIX Septembris.
Michael Zernichviensis M.	XX Septembris.
Theodorus ejus famulus	XX Septembris.
Sergius Radoznensis Abbas	XXV Septembris.
Nicolaus Sbiatopza Monachus	XIV Octobris.
* Euthymius Monachus	XV Octobris.
Cleopatra Sanctimonialis	XX Octobris.
Hilarion Episcopus Mehlensis	XXI Octobris.
* Ioannes Monachus	XXII Octobris.
Athanasius Metropolita	XXIV Octobris.
Abrahamus Monachus	XXV Octobris.
* Parascavia Virgo	XXVIII Octobris.
Barlaam Ep. Novogroden.	VI Novembris.
* Gregorius Episcopus	XIV Novembris.
* Eupatius Episcopus	XVI Novembris.
* Palladius Monachus	XXVII Novembris.
Stephanus Ep. Surozensis	XV Decembris.
Petrus Metropolita	XXI Decembris.

Atque hi sunt, quorum annuus cultus ad certos dies determinatus, nobis innotuit ex Ephemeridibus nostris: ex occasione autem innotuerunt sequentes, quibus vellem suum quoque determinare diem, ideoque hic collectos propono.

Anonymus Episc. excoriatus a Permiensibus paganis cujus fit mentio ubi de S. Stephano Ep.	XXVI Aprilis.
E. Euphrosyna filia Ducis Polociæ, mortua Hierosolymis XXIII Maji, indicatur ubi de S. Euphrosyna in Ephemeride Græca	XXV Septembris.
S. Theodosius Presbyter Monachus, cujus mentio ad festum Pokrod I Octobris & X Iulii, ubi de S. Antonio.
S Praxedis seu Parascavia, filia Ducis Polociæ, Romæ mortua & canonizata XII Novembris, indicatur occasione S. Parascaviæ	XXVIII Octobris.
S. Mercurius Martyr Smolenski, de quo nos ad XXIV Novembris, ubi de S. Mercurio Martyre antiquo.
S. Alexius Moscuæ sepultus: cujus mentio ubi de S. Petro Metropolita	XXI Decembris.
Ionas Metropolita in dextra tabella Triptychi.
Ioannes Rostoviensis nobilis Ruthenus, ibidem.
Zosimas Sabbatius in sinistra tabella triptychi, itemque in diptycho.

DIVIS SOSPITATORIBUS
EPIMETRON.

Nefas fit manum tollere ab Ephemeridibus, complexis præcipuos totius anni Sanctos, quos Ecclesia Græca colendos suscepit, atque ex se propagatæ Ruthenicæ tradidit; & non meminisse beneficiorum, per eosdem Sanctos acceptorum eo quadriennio, quo inter manus fuit lucubratio, ipsorum honori destinata. Equidem, ut præfari cœperam, post absolutam Aprilis mensis editionem, cum anno MDCLXXVI, inter primas curarum sumpsissem Moscoviticarum tabularum explicationem; per Iunium ac Iulium menses tam gravi correptus morbo fuit, ut bis de vita mea actum crederent medici, nisi scriptori suo longiorem vitam a Deo impetrarent Cælites. Horum certe interceßioni discussum periculum retulerunt amici; inter quos Iacobus Wallius noster, meæ me erga eos obligationis admonuit, hanc Oden pangens.

Divum beatos credimus ordines
Regnare cælo, votaque supplicum
      Audire, damnatosque votis
            A medio revocare leto.
Quis esse curæ te neget his, Pater?
Io! superstes vivis, & igneus
      Venasque & arentes medullas
            Letifero populatus æstu
Consedit ardor: vivis, & alterum
Inire pergis, quod Lachesis tibi
      Invidit, ævum: pensa restant
            Longa, novo peragenda fuso.
At nil medentum contulit huc manus,
Nihil Machaon auxiliantibus
      Hic egit herbis: spes salusque
            Una fuit memorasse fastis
Tot clara Divum nomina, non prius
Fama per orbem didita, tot senes,
      Virosque, stipatisque lætas
            Virginibus puerisque matres.
Per te colentur, dum positis honor
Feretur aris. Hos tuus hic labor,
      Atque omnis æternabit ætas
            Emerito celebres triumpho.
Hi quidquid iræ sæva minantium
Sanxere regum, & terrificum fuit
      Spectasse lictori, tulerunt
            Impavidi indocilesque flecti,
Seu scissa multo vulnera vulnere,
Sive alte adactas visceribus sudes,
      Rogosque, candentesve lamnas,
            Causa dabat pietasque vires.
Illis sacrorum cultus, & infulæ
Fecere nomen, prædaque Tartaro
      Abacta, victuræque chartæ,
            Digna lini monumenta cedro.
Nec in remotis inclita rupibus
Celata virtus. Hic Cilicum hispidis
      Inhorruerunt trita setis
            Corpora: sæpe oculos madentes
Cæloque fixos vidit & Hesperus,
Et vidit idem Lucifer: hic prior,
      Magnoque major censa regno
            Pauperies, tolerata parvo.
Sunt quas rubenti Virginitas rosa
Pudorque vinxit, queis pretium fuit
      Mori, verecundumque corpus
            Idaliis prohibere flammis.
Nec si qua tristes in vidua domo
Eluxit annos, huic viduum fuit
      Cubile fama. Non vocatus
            Rursus Hymen; meliore tæda
Præluxit æther: pulchra pericula,
Gemmas & aurum, diripuit sibi:
      Narratur & noctem precantis
            Sæpe torus maduisse fletu.
Quid his vetustas proferat ultima
Par aut secundum? Sed sine te foret,
      Peresa deformi jacerent
            Acta situ levibusque blattis.
Quæ, quotque per te posteritas sequi
Exempla discet! Quæ memoras, leget
      Et lecta versantem pudebit
            Non eadem similare factis.
Ne visa quisquam Miltiadis mihi
Trophæa jacter. Scilicet unius
      Rupere somnos, cum juventam
            Indecorem sterilesque laudum
Damnaret artes, armaque posceret,
Queis clade Persas attereret nova,
      Novumque jam victor superbis
            Indueret spoliis trophæum.
Majora præstas: otia pluribus
Ignava fasti discutient tui,
      Mentemque conspectæ perurent
            Acrius Indigetum coronæ.
Tum si quis Austros corporibus graves,
Horamque culpet pestiferi Canis,
      Aut prensus Ægæo tumultu
            Navita stet pavitans, manusque
Cælo trementes porrigat, Africis
Victus procellis; protinus audiet
      Cælum vocantes, & laborum
            Grande feres pretium tuorum.
Ubique dives muneribus tholus,
Sculptisque in auro casibus aureus,
      Ubique servatas loquentur
            Exuviæ tabulæque vitas.
Probare, quantum conciliet tibi
Hæc cura Divos, non poteras valens,
      Æger probasti. Dura morbi,
            Dura sitis mala, dura lecti
Tulisse tanti est: victu inopes dies
Somnoque noctes, oraque torrida,
      Sensimque vicina labantem
            Morte animam meminisse dulce est.
Utcumque templis munera sospites
Votiva solvant, tu tua scriniis
      Excussa priscis Acta sacro
            Fige tholo, Superisque vitam
Redde obligatam: dum veniat manus
Suprema cœpto, tantaque res suos
      Digesta per menses legatur,
            Expleat & numerum December.

Næ ego humanæ conditionis non satis memor fuero, si vastißimi Operis, plurimum vires lassantis & lassaturi, metam ultimam scribendo vivendoque attingere me posse sperem. Quā a decessoribus accepi lampada neque segniter aliquo tenus prætuli, eam aliis tradam, ac supplicibus votis exposcā in eorum recipi societatem, quibus nunc devotum studiū & vitam habeo occupatam. Hoc animo ad Acta Maji prælo aptanda me contuli: & quoniam sedulitas P. Henschenii, etiam in grandi sua ætate, qua nunc annum octogesimum numerat, operosißima, magnam operis partem confecerat, interim dum absolvendo, limando, & imprimendo Aprili intendebam ego; intra tempus non longum usque eo promota res est, ut antequam annus MDCLXXVII initium caperet, potuerit mensis Maji impreßio inchoari, modicis progressura paßibus, dum alii aliique tomi paulatim absolverentur. Ita ut ageremus, suadebat incensum amicorum studium, pergere porro jubentium. Sed nullius efficacius apud nos vel consilium vel imperium fuit, quam Celsißimi ac Reverendißimi Principis Ferdinandi Furstenbergii, tunc Paderbornensis, nunc etiam Monasteriensis Episcopi. Hic, ipso quo istæc moliebar, anno MDCLXXVI singulari D. Luciæ beneficio servatus a morte, quam proximam intendebant dysenteriæ & hæmorrhoidum acutißimi dolores; vitam, tot populis tantisq; rebus adhuc necessariam, non est dedignatus eo quoq; sibi relictam credere, ut hoc de Actis Sanctorum Opus munifica sua liberalitate fulciret. Quare non publica modo Westphaliæ vota, pro Pastore suo carißimo; sed etiam privata nostra, pro Mæcenate liberalißimo, valuisse gavisus sum tanto impensius, quanto gravius me afflixerat fama, quæ de acerbo illius obitu vulgata fuerat creditaque. Accedebat autem ad lætitiæ cumulum, quod capitis tam cari salutem, non alius quispiam, sed ipsemet nuntiaret litteris propria manuscriptis, jubens gratias reddere Servatrici Divæ, Virgini & Martyri Syracusanæ, a qua sospitatem impetrarat voto, quod sibi reddito hujuscemodi versibus illigare placuerat.

O! quid, torminibus præsens medicina levandis,
      Ferre laboranti, Virgo, moraris opem?
Tu mortalis adhuc, ægræ solatia matri
      Diceris in tanto, Diva, tulisse malo.
Addita nunc cælo, potes omnia: pelle dolores,
      Qui miseris urunt viscera nostra modis.
Quem non ulla queunt medicamina sistere fluxum
      Sanguinis, ah! votis siste vocata meis.
Quodque Agathæ potuere preces, sit fas mihi per te
      Carmine votivo dicere, posse tuas.
Concordes animæ, quas nunc par junxit Olympi
      Gloria, par olim virginitatis amor:
Este mihi faciles, & pro me jungite vota:
      In manibus vestris vita salusque mea est.
Prosit, opemque ferat, siquid tamen illa merentur,
      Muneribus me vos demeruisse meis.
Altera nunc a me * positas sibi conspicit aras:
      Altera, si valeam, munera vota feret.
Solvisti meritas dotali munere grates:
      Dos mihi, ne munus despice, carmen erit.
Carmine fit vivax meritum: neque nesciet ætas
      Postera, quod vivam, munus id esse tuum.
Vota etiam, pro me salvo tibi debita, reddet
      Unanimis Vatum, qua valet arte, chorus.
Quam mihi præstiteris testabitur ara salutem,
      Et suspensa tuo sacra tabella tholo.
In scribam, QUA TE, VIRGO, TRIBUENTE REVIXI,
      Lux MIHI NATALIS SEMPER HABENDA LOCO.

Equidem, a Poëticis studiis jam pridem abductum animum habebam tunc cum hæc acciperem, vel maxime occucupatumaliis & toto cælo diversißimis curis, inter veteres membranas, tineisque ac blattis subductas Sanctorum vitas. Vt tamen suavißimæ mihi epistolæ osculum impreßi venerabundus, resuscitari sensi sopitos amœnioris spiritus igniculos; urgeriq; me, ut etiam ipse pangerem aliquid, ad gratitudinem tam bene meritæ Sanctæ testandam. Itaque epigramma scripsi, quod is cujus amori & honori factum erat, cum luce publica non indignum judicarit, rursum hic velut sacratiori loco anathema figo.

Diva potens, morbos semper miserata Fluentes,
      Sanguine jam venas destituente suas:
Accipe servato meritas pro Principe grates,
      Illimes Paderæ cui famulantur aquæ.
Ille sacri fidus Custos & Pastor ovilis,
      Ille decus patriæ deliciumque suæ
Fernandus, quam pœne fuit! Jam fama, fuisse
      Dixerat: & passim credita fama fuit.
Tristia defuncto jam pangebamus amici
      Carmina, in exequias ultima dona pias.
Vivere cum sese scribit mœrentibus ipse:
      Vivere sed scribit munere, Diva, tuo.
Stringere quem nullæ potuere Machaonis artes,
      Strinxerunt fluxum vota petentis opem.
O bene, quod lucis teneas a nomine nomen,
      Lux oculis per quam redditur illa meis.
Nunc elegos; dum magna suo sequar ordine cœpta,
      A tibi devoto pectore plura feres.
Venerit extremis tandem manus ultima fastis,
      Ipse tua plenus laude December erit.
Sive tuo referam quæsitas sanguine palmas,
      Sive (quod o!) numquam non ero, Virgo, tuus.

Nempe (sicuti jam antea dixi) spes nulla mihi est attingendi Decembrem, ad cujus XIII diem Sanctæ ipsius Virginis Acta pertinent: sed desiderium illuc transeundi, ubi Sanctorum magnalia, non ut nunc maligna sub luce scriptorum veterum formidoloso examine indaganda per partes; sed simul omnia in divinæ cognitionis speculo manifesta offerentur, citra confusionem beatis oculis contemplanda. Quid ergo? Posteros, ea in parte laboraturos, commonitos volui, ut S. Luciæ clarißimis maximisque miraculis annumerare meminerint sanitatem redditam Principi, de hoc Opere nostro sua beneficentia optime merito. Addant P. Godefridum Henschenium, grate ac pie commemorare solitum, vitam se debere matris de se gravidæ & dysentericæ voto, S. Luciæ nuncupato;adeoque patrocinio ejus prius se servatum fuisse quam natum.

Hæc porro una cum ipsius Principis Celsissimi votivis Epigrammatis aliis, Walliique nostri insigni poëmate, Famam accusantis quod optimum quemque acerbißimo nuntio in summum dolorem temere conjecisset, misi in lucem singulari opusculo: atque ita ad prosequendam Maji editionem me retuli, multo certiori jam spe ejus cito absolvendi, quod totus processurus esset sub auspiciis Celsissimi Ferdinandi Furstenbergii. Sed o incertas providentias nostras! Annus qui sequebatur MDCLXXVIII, ab æstate in autumnum declinans, tam gravem Antverpiensi civitati aëris intulit corruptionem; ut vulgatis per omnes vicos ac familias brevi tempore morbis peßimis, vix ullæ essent sine funere ædes, nullæ sine infirmo uno aut pluribus. Inter quæ dimißis studiis noctu diuque versantem me, idem qui Sociorum plures morbus corripuit: neque juvit infectum patrii soli aërem cum puriori cælo commutasse, quin mali jam penitus concepti vis etiam Lovanii prosequeretur quod cœperat operari, meque ad extrema urgeret. Ergo nec Majum quidem spes erat a me posse absolvi: solicitudinem vero etiam graviorem injecerat funus immaturum P. Danielis Cardoni, qui siviveret poterat cœpta prosequi. Placuit tamen Superis etiam hac vice mihi vitam servare, sub patrocinio S. Francisci Xaverii, ferventibus Lovaniensium ac Mechliniensium votis in mei auxilium advocati. Sic discussum tunc quidem periculum est. Hærebat nihilominus in visceribus pertinax ac violenta febris, nullique cedebat industriæ medicorum; nihil lætius sperare jubentium, quam curationem lentam, & vires benignioris aëris beneficio restaurandas post hiemem, quæ tota restabat, transactam. Hoc metuens, atque intelligens quam incommoda ea mora foret prælis, jam pridem Acta Sanctorum Maji reposcentibus, proprio ipse voto statui invocare Sanctum, qui mihi tam propitius fuerat alieno. Sed ea fuit vel tenuitas fidei, vel verecundia petendi per miraculum sanitatem, ut ultra facultatem sacrificandi festo ipsius Sancti die (qui solis novem diebus aberat) voti summa se non extenderit. Ille autem plus quam rogabatur præstitit: & pulsa intra quatriduum febre, eas emaciato ac languido corpori vires festinanter restituit; quæ & diem tertium Decembris & omnes post secutos, ab aurora in meridiem, possem implere quotidiano Sacrificio, Horario penso, colloquio familiari, scriptione utili, aliisq; nonnullis levioribus curis. Has inter etiam carmen fluxit, tædia noctium, quandoque propter febriculam insomnium, fallenti poëtico isto lusu, donec adesset hora, matutino Sacrificio, unde mihi diem inchoare mos tunc erat, destinata. Quod ægri capitis somnium potius, quam experrecti ingenii fœtum, oculis tuis erubuissem hic subjicere, Lector; nisi vel inde excitandum te sperassem ad agendas mecum Divis sospitatoribus gratias, magno imprimis Thaumaturgo Indiarum & Iaponiæ Apostolo. Proinde Eucharisticon accipe, quod ejus altari affigendum sic scripsi.

Francisci exuviæ, Goa quas, prædivite in arca
      Compositas, largo thuris honore colit;
Vos ego, vos (toto vivam licet orbe remotus)
      Supplicibus veneror stratus humi genibus.
Non tamen hinc optem, per mille pericula vitæ,
      Trans maria ut portet me peregrina ratis:
Sufficit exilis pars corporis, ut stat in aris
      Sive Malina tuis, sive Lovaina tuis.
Nam media cum vix rapto de morte, valendi
      Non nisi longinquam spem medicina daret;
Istic pro me alii, pro me hic præsentior ipse
      Xaverio vovi ter tria sacra meo:
Post totidemque dies, totidemque ex ordine noctes,
      Sic valui festo, magne Patrone, tuo;
Nullus ut inde dies ierit, quin mystica ad aram
      Hostia sit verbis rite sacrata meis.
Interea quæ, parva licet, lentissima febris
      Visa est dimidios velle tenere dies,
Luce redux media, media se nocte recondens,
      Et dubios inter spemque metumque tenens,
Versa novam in formam, binis latitare diebus
      Incipit, & quarto bella movere palam.
Quid facerem? Nova jam noto fero vota Patrono;
      Sitque precor longi terminus iste mali.
Nec mora. Devectus Perüanis pulvis ab otis;
      Diluitur vino, fortis Ibere, tuo.
Illa quidem pugnat, tamquam quæ vincere posset
      Pulvereumque hostem, Xaveriique manum:
Sed primo nimium certamine lassa, secundum
      Non tulit; & cessit, cedere jussa, loco.
Scilicet unius spatio qui subvenit horæ
      Sæpius, in subitum promptior auxilium;
Is, modicæ fidei, qualem me comperit, ægros
      Sic juvat, ut vires temperet ipse suas.
Ergo aliis velox, mihi lentus, amandus utrisque,
      Et meritus laudis carmen utrimque paris,
Vivat, jo! & cunctis pro me qui vota tulerunt:
      Perpetuo lætos donet habere dies.

[ANNOTATUM]

* Sacellum D Agathæ Virg. & Mart. ad incolarum religionem amplificandam, in Siddesse anno MDCLXVIII structum.

INDEX NOMINUM HIS EPHEMERIDIBUS CONTENTORUM.

Nota I. Sola nomina, in tabulis Moscorum figuratis expressa, scribi litteris Romanis: scripta vulgaribus vel in Ephemeride Græca vel alicubi in explicatione referri. II. Adjectas post mensem litteras Gr. Græcorum, Mo. Moscorum Ephemerides, A Appendicem indicare. Vbi nulla littera additur, signatur utraque Ephemeris.

Abacue Propheta	2 Decembris.
Abdias Propheta	19 Novembris.
Abibus cum sociis M. Edessæ	15 Novembris.
Abibus, aliis, Sabinus M.	26 Martii. Mo.
Abercius Ep. M. in Phrygia	22 Octobris.
Abrahamus monachus	25 Octobris Mo. & A.
Abrahamius Anachoreta	29 Octobris Mo.
Acacius Presbyt. M. in Armen	.29 Novem. Mo.
Acacius Ep. Melitinæ	31 Martii Gr.
Acacius M. in Armenia	7 Maji.
Acacius τὸ τέκνον Πετοῦς	7 Iulii Mo, & A.
Acacius ἐν Κλίμακι	7 Iulii Mo. & A.
Acepsimas cum sociis M. in Perside	3 Novemb.
Acindynus cum Pegasio M.	2 Novemb.
Adrianus cum Natalia M.	26 Augusti.
Æmilianus Ep. Cyzici	8 Augusti.
Æmilianus M. in Mysia.	18 Iulii.
Agabus Apostolus	8 Aprilis. Mo.
Agape, idest, Caritas cum sororibus M.	17 Sept.
Agape cum sororibus Thessalonicæ	16 April.
Agapius & Theopistus cum Parentibus	20 Sept.
Agapius cum sociis M.	15 Martii.
Agathangelus Diac. M.	23 Ianuar. Gr.
Agatha V.M. Catanæ	5 Februarii.
Agathonicus M. Romæ	22 Augusti.
Agathopus cum Theodulo M.	5 Apr. Mo. 4 Gr.
Aggæus Propheta	16 Decemb.
Aglaia matrona Romana	19 Decemb. Mo.
Agrippina M. Romæ	23 Junii.
Alexander Episc. CP.	30 Augusti Mo.
Alexander ὁ ἐν Πύδνῃ M.	14 Martii Gr.
Alexander cum Antonina M.	9 Julii. Mo. 10 Gr.
Alexander cum Sociabus	20 Martii Gr.
Alexius homo Dei	17 Martii & A.
Alexius Metropol. Kijovien.	12 Febr. Mo. & A.
��Ejus Inventio	20 Maji. Mo. & A.
Alypius Stylita	26 Novembris & A.
Ambrosius Ep. Mediolan.	7. Novembris.
Amos Propheta	15 Junii.
Amphilochius Ep. Iconii	23 Novembris.
Amplias Apostolus	31 Octob. Mo.
Ananias instructor S. Pauli	1 Octobris.
Ananias, Azarias, Misaël	17 Decembris Mo.
Anastasia M. Romana	29 Octob. 22 Decemb.
Anastasius Persa.	22 Januar. Gr.
Anastasius monachus Sinaita	21 April. Mo.
Anatolius M cum fratribus in Galatia	20 Nov. Gr.
Andreas Apostolus	30 Novemb.
Andreas Cretensis Episc.	4 Julii.
Andreas Tribunus M.	19 Augusti.
Andreas in Crisi M.	17 Octob Mo. & A.
Andronicus cum Junia Apostoli	17 Maji.
��Inventio Reliquiarum	22 Febr.
Andronicus cum Proto & Taracho M.	12 Octob.
Andronicus cum Athanasia	6 Maji & 9 Octob. Mo.
Andronicus Apostolus	30 Julii Gr.
Anna Mater Deiparæ	25 Julii & 9 Sept.
Anicetus M. cum Photio	12 Augusti.
Anthimus Ep. Nicomediæ M.	3 Septemb.
Anthusa filia Copronymi	12 April. Mo.
Antipas M. Pergami.	11 Aprilis.
Antonina cum Alexandro M.	9 Junii Mo. 10 Gr.
Antonius Magnus Abbas	17 Januar. & A.
Antonius Cauleas Patr. CP,	12 Februar. Mo.
Antonius Pezerskie monachus	10 Iulii. Mo. & A.
Antonius cum sociis M. Lithitanus	14 Apr. Mo. & A.
Anysia M. Thessalonicæ	30 Decemb.
Apostoli XII	30 Iunii.
Apostoli LXXII seu Discipuli	4 Ianuarii.
Aquila Apostolus	14 Iulii.
Aquilina V.M. in Palæstina	13 Iunii.
Arcadius cum Xenophonte &c.	26 Ianuarii.
Archippus Apostolus	19 Febr. 22 Novemb.
Aristarchus Apostolus	15 Aprilis Mo. 14 Gr.
Aristiclianus sive Aristocles	23 Iunii Mo.
Aretas M. in Syria	24 Octobris.
Artemius Dux M.	20 Octobris & A.
Artemius seu Artemon	24 Martii Mo.
Artemon Episcopus	13 April.
Arsenius monachus	8 Maji Mo. & A.
Athanasia cum Andronico	6 Maji 9 Octob. Mo.
Athanasia cum filiabus M.	31 Ianuarii Mo.
Athanasia Vidua	18 April. Mo.
Athanasius Ep. Alexand.	18 Ian. 2 Maji.
Athanasius Episcopus	24 Octob. Mo. & A.
Athanasius Anachoreta in monte Atho	5 Iulii.
Athanasius ἐν τῷ δένδρῳ	5 Iulii Gr. & A.
Athenogenes Sebasten. Ep. M.	16 Iulii.
Autonomus Ep. M. in Bithynia	12 Septemb.
Auxentius Archimandrita	14 Februar.
Auxentius cum sociis M. in Armenia	13 Decemb.

Babylas Presb. M.	24 Ianuar. Mo.
Babylas Ep. Antioch. M.	4 Septemb.
Bacchus cum Sergio M.	7 Octob.
Barbara V.M.	4 Decemb. & A.
Berchesus M. in Perside	29 Martii Gr.
Barlaam monachus	6 Novemb. Mo. & A.
Barlaam Martyr	19 Novemb.
Barnabas Apostolus	11 Iunii Mo.
Bartholomæus Apostolus	11 Iunii.
��Inventio ejus	25 Augusti
Barulas puer	18 Novemb. Mo.
Basileus Ep. M. in Ponto	26 April.
Basiliscus M. in Ponto cum sociis	3 Mart. 22 Maji.
Basilius Ep. Cæsareæ in Cappad.	1 Ianuar, & A.
��Idem cum Nazianzeno & Chrysost.	30 Ian. & A.
Basilius Ep. Chersonis cum sociis	7 Mart.
Basilius Presb. M. Ancyræ	22 Mart.
Basilius Decapolita	28 Februar. Mo.
Basilius Episc.	12 April.
Bassa M. in Macedonia	21 Augusti,
Becylus	15 Mart. Mo.
Benedictus Abbas	14 Mart. Mo.
Beryllus seu Cyrillus Ep.	21 Mart. Gr.
Besarion Thaumaturgus	6 Iunii Mo.
Blasius Ep. M. in Armenia	11 Februar.
Bonifacius M. Romanus	19 Decemb.
Boryssus seu Romanus cum Glebo	24 Iulii & A.
Bucolus Ep. Smyrnæ	6 Februar.

*Cæcilia* Virg. Mart.	21 Novemb. Gr.
Callinicus M. in Paphlagonia	29 Iulii.
Callinicus cum Sociis M. in Armenia	13 Decemb.
Callistratus M. Romæ	27 Septemb. Mo.
Capito Ep. Chersonis cum sociis	7 Martii.
Capitolina cum famula M.	27 Octob. Gr.
Carpus Apostolus	26 Maji.
Carpus cum Papylo M.	13 Octob.
Cassianus auctor Collationum	29 Februar. Mo.
Catharina V. M. Alexandrina	24 Nov. Mo. 25 Gr.
Celsus puer cum Nazatio M.	14 Octob.
Charalampius Presb. M. Antioch.	10 Febr.
Charitas cum Sororibus	17 Septemb.
Charitina M.	5 Octob. Mo.
Chariton Diac. M.	23 Januar. Gr.
Chariton Ab. in Palæstina.	28 Septemb.
Chionia cum sororibus Thessalon.	16 April.
Christophorus M.	9 Maji.
Christophorus Diac. M.	23 januar. Gr.
Christina V. M.	24 Julii.
Chrysanthus cum Daria M.	19 Mart.
Chrysogonus M. Aquileiæ	22 Decemb. Mo.
Claudius cum Lucilliano &c.	3 Junii Mo.
Claudius cum Diodoro &c. M.	24 April. Gr.
Clemens Papa M.	25 Novemb. Mo.
Clemens Ep. M. Ancyræ	23 Januar.
Cleonicus cum sociis M. in Ponto	3 Mart.
Cleopatra .. M. cū filia aut alumna	20 Oct. Mo. & A.
Codratus Apostolus Ep. Atheniensis	21 Sept.
Codratus M. Corynthi	10 Mart.
Codratus M. Nicomediæ	7 Maji Gr.
Conon M. in Isauria	5 Martii.
Constantinus Magnus cum Helena	21 Maji.
Constantinus Philosophus	24 Februar. Mo.
Cornelius Centurio	13 Septemb.
Corona cum Victore M.	11 Novembr. Mo.
Cosmas cum Damiano M. Romæ	1 Julii & A.
Cosmas cum Damiano Confessor	1 Novemb. & A.
Cosmas Poëta Majumæ Ep.	14 Octob. Gr. & A.
Cosmas Melodus	14 Octob. Gr.
Crescens M. in Lycia	15 April. Gr.
Crescens Apostolus	30 Julii Gr
Crucis apparitio supra Calvariam	7 Maji.
��Festum Constantinopoli	1 Augusti Mo.
��Exaltatio	14 Septemb.
Cyprianus cum Justina M.	2 Octob.
Cyriacus Ab. in Palæstina	29 Septemb.
Cyrillus Ep. Alexandr.	18 Jan. 9 Junii.
Cyrillus Ep. Hierosolymit.	18 Mart.
Cyrillus Diaconus Arethus. M.	29 Martii Mo.
Cyrillus Slavorum Apostolus	14 Febr. Mo. & A.
Cyrillus M.	20 Mart. Mo. & A.
Cyrillus Monachus	9 Junii Mo. & A.
Cyrillus seu Beryllus Ep.	21 Mart. Gr.
Cyrus cum Joanne M.	31 Jan. 28 Junii.

Dalmarius Præses Dalmatarum	3 August.
Damianus cum Cosma M. Romæ	1 Julii & A.
Damianus cum Cosma Confess.	1 Nov. & A.
Daniel Propheta	17 Decemb.
Daniel Stylita	11 Decemb. & A.
Daria cum Chrysantho M.	19 Martii.
David seu Glebus cum Romano	24 Julii Mo.
David Thessalonicensis	26 Junii.
David Rex	26 Decemb. Gr.
Demetrius Ab. Thaumaturgus	11 Febr. Mo. & A.
Demetrius M. Thessalonicæ	26 Octob. & A.
Diomedes M. Nicææ	16 Augusti.
Dionysius Areopagita	3 Octob. & A.
Dionysius Monachus	1 Junii Mo. & A.
Dionysius cum Lucilliano &c. M.	3 Junii Mo.
Dius Thaumaturgus	19 Julii Mo.
Dometius M. Persa	7 Augusti.
Domnica Abbatissa CP.	8 Januar.
Domitianus Ep. Melitinæ	10 Januar. Mo.
Dormientes septem	4 Aug. 22 Octob. Mo.
Dorotheus Ep. Tyri Mart.	5 Junii.
Dorotheus Presb. Antioch. M.	5 Junii Gr.
Dorotheus in Chiliocomo	5 Junii Gr.
Dorotheus Abbas scriptor	5 Junii Gr.
Dorymedon cum sociis M.	19 Septemb.
Dositheus discip. Dorothei	5 Junii Gr.

Ecaterina V. M. Alex.	24 Nov. Mo. 25 Gr. & A.
Eleutherius Ep. Illyrici	15 Decemb.
Eleazarus Machabæus	1 Augusti Mo.
Eliæ Prophetæ raptus	20 Julii & A.
Elisabeth mater S. Joan. Bapt.	24 Junii 5 Septemb.
Elisæus Propheta.	14 Junii
Elpis idest Spes cum sororibus M.	17 Septemb.
Epicharis Mart.	27 Septemb. Gr.
Epænetus Apostolus	30 Julii Gr.
Ephrem Ep. in Chersone cum sociis	7 Martii.
Ephrem Syrus	28 Januar. & A.
Epimachus Mart.	31 Octob.
Epiphanius Ep. in Cypro	12 Maji.
Episteme cum Galactione M.	5 Novemb.
Erastus Apostolus	10 Novemb. Mo.
Eroteis cum Domina sua M.	27 Octob. Gr.
Eudocimus	7 Septemb. Mo. & A.
Eudocimus Dux M.	31 Julii.
Eudocia M. in Syria	1 Mart.
Eudocia M. in Perside	4 Augusti Mo.
Eudoxia cum Matre & sororibus M.	31 Januar. Mo.
Eugenia M. Romana	24 Decemb.
Eugenius cum sociis M. in Armenia	13 Decemb.
Eulampius & Eulampia MM.	10 Octob.
Eulogius Monachus	4 Februar. Mo. & A.
Eumenius Ep. in Creta	18 Septemb.
Eupathius Episcopus	15 Novemb. Mo. & A.
Euphemia M. Chalcedone	11 Julii 16 Sept.
Euphrosyna Lithuana Hierosolymis	25 Sept. & A.
Euphrosyna filia Paphnutii	25 Septemb.
Euphrosynus monachus	A.
Euplius M. Siculus	11 Augusti.
Eupraxia seu Euphtasia V.	25 Julii Mo.
Eupsychius M. in Cappadocia	9 April.
Eusebia M. in Euchaitis	8 Februar. Gr.
Eusebius Ep. Samosathenus	22 Junii.
Eusignius M. Antiochiæ	5 Augusti.
Eustachius cum sociis M. Lithuanus	14 April. Mo.
Eustachius cum fratribus in Galatia M.	20 Novemb. Gr.
Eustachius M. cum uxore & filiis	20 Sept. & A.
Eustratius cum sociis M. in Armenia	13 Dec. & A.
Euthymius Ab. in Palæstina	20 Ianuar. & A.
Euthymius Iunior.	20 Ianuar. Gr.
Euthymius Thaumaturgus	20 Ianuar. Gr.
Euthymius Ep. Madytarum	20 Ianuar. Gr.
Euthymius monachus	15 Octob. Mo.
Eutropius cum sociis M. in Ponto	3 Martii.
Eutychius M. Tomis	24 Augusti.
Eutychius Patriarcha CP.	6 April.
Ezechiel Propheta	21 Iulii Mo.

Faustus Præses Dalmatarum	3 Augusti.
Febronia V. M. in Syria	25 Iunii
Felix M. Episcopus	31 Augusti Mo.
Fides cum Sororibus	17 Septemb.
Flavianus Anachoreta	16 Febru. Mo.
Florus M. cum Lauro	18 Augusti & A.

Gabriel Archangelus	26 Mart.
Gencænia ejusdem CP.	13 Iulii.
Galaction cum Episteme M.	5 Novemb.
Gelasius M.	27 Februar. Gr.
Georgius Ep. Mitilenæ	7 April.
Georgius Megalo Martyr	23 Apr. 26 Nov. Mo. & A.
Georgius Chozebites in Palæst.	8 Ian. Mo.
Georgius in Maleo Anachor.	4 April. Mo.
Gerasimus Anachor. ad Iordanem	4 Mart.
Germanus Patriarcha CP.	12 Maji Mo.
Germanus Ab. in Macedonia	12 Maji Mo.
Gervasius cum Prothasio M.	14 Octob.
Glebus seu David cum Borysso	24 Iulii & A.
Glyceria M. in Thracia	13 Maji.
Gordius M. in Cappadocia	3 Ianuar.
Gregorius Magnus Papa	12 Martii Mo.
Gregorius Nazianzenus	25 Ianuar. & A.
Cum Basilio & Chrysostomo	30 Ianuar. & A.
Gregorius Ep. Nyssenus	10 Ianuar.
Gregorius Thaumaturgus Ep.	17 Novemb.
Gregorius Magnæ Armeniæ Ep.	30 Sept. & A.
Gregorius Ep. Agrigentinus	23 Novemb. Mo. 24 Gr.
Gregorius Episcopus	14 Novemb. Mo. & A.
Gregorius Decapolita Conf.	20 Novemb.
Gurias cum sociis M. Edessæ	15 Novemb.

Helena Imper. cum Constantino	21 Maji.
Helladius Mart.	27 Maji Gr.
Hermias Martyr	31 Maji.
Hermolaus presbyter M. Nicom.	26 Iulii Mo. & A.
Hermylus cum Stratonico	13 Ianuar.
Herodion Apostolus	8 Aprilis.
Hieron sive Hierax Armen. M.	27 Novemb.
Hierotheus Areopagitæ Magister	4 Octob.
Hilarion Ep. Moscus	21 Octob. Mo. & A.
Hilarion Ab. in Palæstina	21 Octob.
Hilarion Iunior monachus	6 Iunii.
Hilarion Ab. Pelicetes	28 Martii.
Hilarius sive Hilarion cum Proclo M.	12 Iulii.
Hippolytus M. Portuensis	30 Ianuar.
Hyacinthus M. Amastrenus	3 Iulii Gr.
Hyacinthus M. in Cappadocia	3 Iulii
Hypatius M. in Paphlagonia	31 Martii Mo.
Hypathius cum Lucilliano &c.	3 Iunii Mo.

Iacobus Apostolus frater Ioannis	30 April.
Iacobus frater Domini	30 Apr. 23 Oct. 26 Dec.
Iacobus Alphæi sive Minor	8 Octob.
Iacobus Episcopus Confessor	21 Martii Mo. & A.
Iacobus intercisus M. in Perside	27 Novemb.
Ianuarius Episc. Martyr	21 April.
Iason Apostolus	28 April. Mo. 29 Gr.
Ieremias Propheta	1 Maji.
Iesu Christi Annuntiatio & Incarnatio	25 Martii.
Nativitas ejusdem	25 Decemb.
Circumcisio	1 Ianuarii.
Hypapante	2 Februar.
Baptismus	6 Ianuarii.
Transfiguratio	6 Augusti.
Imago Edessena	16 Augusti Mo.
Ignatius Ep. Antioch. M.	20 Decemb.
Relatio Antiochiam	20 Ianuarii.
Ignatius Episcopus	28 Maji Mo. & A.
Innocentes sub Herode	29 Decemb.
Ioachim Pater Deiparæ	9 Septemb.
Ioannes Baptistæ Conceptio	23 Septemb.
Nativitas ejusdem	24 Iunii.
Decollatio	29 Augusti.
Inventio capitis prima	25 Maji.
Inventio ejusdem tertia	24 Februarii.
Commemoratio CP.	7 Ianuar.
Ioannis Evangelistæ obitus	8 Maji.
Festum ejusdem	26 Septemb.
Ioannes Chrysostomus CP.	13 Novemb.
Relatio corporis	27 Ianuar.
idem cum Basilio & Nazianzeno	30 Ian. & A.
Joannes Eleemosynarius Ep. Alex	12 Novemb.
Joannes Episcopus CP.	30 Augusti Mo.
Joannes Jejunator CP. Patr.	2. Setemb. Mo.
Joannes Damascenus	4 Decemb. Mo. & A.
Joannes Climacus	30 Martii & A.
Joannes cum Xenophonte &c.	26 Ianuarii.
Joannes Calybita	15 Ianuar. & A.
Joannes Palæolaurita	19 April. Mo.
Joannes Discip. Gregorii Decapol.	18 April. Mo.
Joannes M.	2 Iunii. Mo. & A.
Joannes cum Cyro M.	31 Ian. 28 Iunii.
Joannes cum Maria & Xenophonte	26 Ianuar.
Joannes M. sub Juliano	30 Iulii. Mo.
Joannes Monachus	22 Octob. Mo. & A.
Joannes socius Simeonis Sali	21 Iulii Mo.
Joannes cum sociis M. Lithuanus	14 Apr. Mo. & A.
Ioannes Rostoviensis	15 Maji. Mo. & A.
Joannicius monachus	4 Novemb. & A.
Job patiens	6 Maji.
Joël Propheta	19 Octob.
Jonas Propheta	21 Septemb. Mo. 12 Gr.
Jonas Metropol.	21 Septem. Mo. & A.
Jonas Sabaita Presb.	22 Septem.
Josaphat Archiep. Poloc. M.	12 Novem. Mo. & A.
Ioseph cum Deipara	26 Decemb. Gr.
Joseph Hymnographus	4 April. Mo.
Joses seu Ioseph M.	20 Martii Mo.
Irenarchus M. Armenus	28 Novem. Mo.
Irene Martyr	5 Maji.
Irene cum sororibus M. Thessalon.	16 April.
Isacius Diaconus	24 Martii Mo. & A.
Isacius Præses Dalmatarum	30 Maji 3 Aug.
Isacius monachus	30 Maji.
Isaias Propheta	25 Ian. Mo. 9 Maji. & A.
Isaias Ep. Rostoviens.	15 Maji. Mo. & A.
Isidorus Hispalen. Episc.	4 April. Mo.
Isidorus Pelusiota	4 Februar.
Isidorus Dux M.	14 Maji.
Isidorus Salus	14 Maji. Mo. & A.
Ismaël M. cum sociis	17 Iunii.
Iudas Apostolus	19 Iunii.
Iuliana Martyr	21 Decemb.
Iulianus Cilix M.	21 Iunii.
Iulianus & Basilissa MM.	7 Ianuar. Gr.
Iulitta cum Quirico M.	15 Iulii.
Iunia cum Andronico Apost.	22 Feb. 17 Maji.
Iustina cum Cypriano M.	2 Octob.
Iustinus Philosophus M.	1 Iunii.
Iustinus M. Romæ	1 Iunii. Gr.

Laurentius M. Romæ	10 Augusti.
Laurus M. cum Floro	18 Augusti.
Lazarus Anachoreta	7 Novemb. Mo.
Leo Papa	18 Februar.
Leo Ep. Catanensis	20 Februar.
Leontius Ep. Rostovien.	23 Maji. Mo. & A.
Leonitus M. in Phœnicia	18 Iunii.
Leontius	18 Februar. Mo.
Leucius M. cum Thyrso	14 Decemb.
Longinus Centurio	16 Octob.
Lucas Euangelista	18 Octob.
Lucianus Presb. M.	15 Octob.
Lucillianus cum 4 pueris M.	3 Iulii.
Lupus Ep. M. Sirmii.	23 Augusti.

Macarii duo Roman & Ægyptius	19 Ian. & A.
Machabæi septem fratres	1 Augusti.
Macrina soror S. Basilii	19 Iulii.
Malachias Propheta	3 Ianuar.
Mamas martyr	2 Septemb.
Mamelchthe mart.	5 Octob. Gr.
Manuel M. cum sociis	17 Iunii.
Marcellus Acœmeta	29 Decemb. Mo.
Marcellus Ep. Siciliæ	9 Novemb. Mo.
Marcianus Ep. Syracusanus	9 Februarii. Mo.
Marcianus & Martyrius MM.	25 Octob.
Marcianus M. in Ægypto	6 Iunii. Mo.
Marcianus monachus in Palæst.	11. Ian. Mo.
Marcus Euangelista	25 April.
Marcus Ep. Arethusiorum	29 Mart. Mo.
Mardarius cum sociis M. Armenus	13 Decemb.
Maria Deipara	26 Decemb.
Ejusdem Conceptio, dicta S. Annæ	9 Nov. A.
Nativitas	8 Septemb.
Introductio in templum	21 Novemb.
Annuntiatio	23 Martii.
Puerperium	26 Decemb.
Purificatio	2 Februar.
Obdormitio	15 Augusti.
Coronatio, Moscis Pokrof,	1 Octob. Mo. & A.
Mariæ Vestis in Blachernis	2 Iulii.
Depositio zonæ CP.	31 Augusti.
Imago	26 Augusti. Mo.
Maria Magdalena	22 Iulii.
Maria Ægyptiaca Pœnitens	1 April.
Maria cum Xenophonte & filiis	26 Ianuar.
Marina seu Margareta V. M.	17 Iulii.
Martha mater Simeonis Stylitæ senioris	5 Iulii. Mo.
Martina V. M. Romana	12 Ianuar. Gr.
Martinianus Eremita	23 Februar.
Martinus Papa	14 April. Mo. 13 Gr.
Martyres XL Sebasteni	9 Martii.
Martyres XLII in Amorio capti	6 Martii.
Martyres XLV Nicopolitani in Atmenia	10 Iulii.
Martyres Nicomediæ 20000	28 Decemb.
Martyres IX in Cyzico	29 April. Mo.
Martyres X in Creta	23 Decemb.
Martyres monasterii S. Sabæ	20 Mart. Mo.
Mathias Apostolus	9 Augusti.
Matrona in Chio	9 Novemb. Gr.
Matrona Monacha CP.	9 Novemb. Gr.
Matrona M. Thessalonicæ	27 Martii.
Matthæus Apost. Evangelista	9 Aug. 16 Novemb.
Maura cum Timotheo M.	3 Maji.
Maximus monachus Confessor	21 Ian. 13 Augusti.
Maximus M. cum sociis	18 Februar. Mo.
Melania Iunior	31 Decemb.
Meletius Ep. Antiochiæ	12 Februarii.
Menas M. in Phrygia	11 Decemb. & A.
Menas M. Alexandriæ cum sociis	10 Decemb.
Menodora & sorores M. in Bithynia	10 Septemb.
Mercurius M. in Ponto	24 Novemb. Mo.
Mercurius M. apud Smolenskum	24 Nov. Mo. & A.
Methodius Patriarcha CP.	14 Iunii. Mo.
Methodius Episc. Patrarum	20 Iunii.
Methodius Apostolus Moraviæ	14 Februar. Mo.
Metrodora & sorores MM.	10 Septemb.
Metrophanes Episc. CP.	4 Iunii.
Michael Archangelus	8 Novem.
Ejus miraculum in Chonis	6 Septemb.
Michael Ep. Synnadarum	23 Maji.
Michael Syncellus Patr. CP.	18 Decemb. Mo.
Michael Dux martyr	20 Septemb. Mo. & A.
Michael Malinus	12 Iulii. Mo.
Micheas Propheta	14 Augusti.
Mocius M. Byzantii	11 Maji.
Moyseus propheta	4 Septem. Mo.
Moyses monachus	28 Augusti.
Myron Episc. in Cypro	17 Augusti.

Natalia cum Adriano M.	26 Augusti.
Naum Propheta	1 Novemb.
Nazarius cum sociis M. Mediolani	14 Octob.
Nestor Ep. Perge in Pamphilia	28 Februar. Mo.
Nestor M. Thessalonicæ	27 Octob. Mo.
Nicanor Apost. cum Sociis	28 Julii Gr.
Nicephorus Patriarcha CP.	2 Julii.
Ejusdem relatio	13 Martii.
Nicephorus in Latro monte	13 Martii Gr.
Nicephorus M. Antiochiæ	9 Februar.
Nicetas Ep. Chalcedonis	28 Maji.
Nicetas Ab. in Bithynia	3 April.
Nicetas Stylita	24 Maji Mo. & A.
Nicetas M. in Gotthia	15 Septemb.
Nicolaus Ep. Myrensis	6 Decemb.
Nicolaus Episcopus	9 Maji Mo. & A.
Nicolaus Studita	4 Februar. Mo. & A.
Nicolaus Zbiatosa	14 Octob. Mo. & A.
Nicon M. cum sociis	23 Martii.
Nicon Μετανοεῖτε dictus	26 Novemb. Gr.
Nitus monachus	12 Novemb. Mo.
Nymphodora & sorores MM.	10 Septem.

Orestes cum sociis M. in Armenia.	13 Decemb.
Orestes M. Thyanæ	10 Novemb. Gr.
Olympius Virgo.	25 Julii Mo.
Olympius Apostolus	10 Novem. Mo.
Onesimus discipulus Pauli	15 Februar.
Onesiphorus discipulus Pauli	9 Novem. Mo.
Onuphrius Anachoreta	12 Junii & A.
Oseas Propheta	17 Octob.

Pachomius Abbas	15 Maji.
Palladius monachus	27 Novem. Mo. & A.
Pambo Ab. in Ægypto	18 Julii. Mo.
Pamphilus Presb. M. in Palæst.	16 Febr.
Pancratius M. in Sicilia	9 Julii.
Panteleemon seu Pantaleon M.	27 Julii & A.
Pappas Mart.	16 Martii Gr.
Papylus cum Carpo M.	13 Octob.
Paramonus M.	29 Novem.
Parascevia V. M.	26 Julii Gr. 13 & 28 Oct. Mo. & A.
Parmenas Apost. cum Sociis	28 Julii Gr.
Parthenius Ep. Lampsaci	7 Februar.
Patapius Solitarius CP.	8 Novemb.
Patres in Thebaide aut Raithu	13 Januar. Mo.
Patres sancti ante Christum	17 Decem. Mo.
Patricius Ep. Prusæ	19 Maji.
Paula cum Lucilliano &c. M.	3 Junii Mo.
Paulus Apostolus	29 Junii.
Paulus Patriarcha CP.	6 Novemb.
Paulus Junior Patriarcha CP.	30 Augusti Mo.
Paulus cum Sorore Mart.	4 Mart. Gr.
Paulus primus Eremita	15 Januar.
Paulus Thebæus sive Simplex	A.
Paulus in Latro Anachoreta	13 Mart. 21 Novemb. Gr.
Paulus cum Lucilliano &c.	3 Junii Mo.
Pegasius cum Acindyno	2 Novem.
Pelagia Pœnitens Hierosolymis	7 Octob.
Pelagia M. in Cilicia	4 Maji.
Petrus Apostolus	29 Junii.
Ejusdem catena	16 Januar.
Petrus Abeselamites M.	12 Januar. Mo.
Petrus, Dionysius, Andreas &c. MM.	18 Maji Gr.
Petrus Episc. Alexandrinus M.	25 Novemb. Mo. & A.
Petrus in Monte Atho	12 Junii Mo.
Petrus Metropolita Kijoviensis	21 Decem. & A.
Phantinus Thaumaturgus	30 August. Gr.
Philemon Apostolus	22 Novem. Mo.
Philetus Senator M.	27 Mart. Mo.
Philippus Apostolus	14 Novem. & A.
Philippus Diaconus ex septem	11 Octob. Mo.
Philogonius Ep. Antioch.	20 Decem. Mo.
Philotheus Archiepiscopus	15 Septem. Mo. & A.
Philotheus Presbyter	15 Septem. Mo.
Phocas Ep. M. in Ponto	22 Septem.
Photina Samaritana	20 Mart. Mo.
Photius M. cum Aniceto	12 Augusti.
Piatenka seu Parascevia	13 Octob. 26 Nov. & A.
Pistis sive Fides cum sororibus M.	17 Septem.
Plato M. Ancyræ	18 Novemb.
Pœmon Anachoreta in Thebaide	27 August.
Polycarpus Episc. Smyrnæ	23 Februar.
Polyeuctus M. in Armenia	9 Januar.
Porphyrius Episc. Gazæ	26 Februar.
Probus cum Taracho & Andronico	12 Octob.
Prochorus monachus	10 Februar. Mo. & A.
Prochorus Apostolus	28 Julii.
Proclus Patriarcha CP.	20 Novem. Mo.
Proclus cum Hilarione M.	12 Julii.
Procopius Decapolita	27 Februar.
Procopius M. in Palæstina	8 Julii & A.
Protasius cum Gervasio M.	14 Octob.
Proterius Episc. M.	18 Februar. Gr.
Publius cum Sociis M.	15 Mart.
Pudes Apostolus	15 April. Mo. 14 Gr.

Qvadratus M. Nicomed.	7 Maji Gr.
Quartus Apostolus	10 Novemb. Mo.
Quiricus M. cum Julitta	15 Julii.

Rhodion Apostolus	10 Novemb. Mo.
Romanus M. Antiochiæ	18 Novem. Mo.
Romanus seu Boryssus cum Davide	24 Jul. Mo. & A.
Rufus Apostolus	8 April. Mo.

Sabas Gotthus M. Romæ	24 April.
Sabas M. in Gotthia	18 April.
Sabas & socii MM. in Sinai	14 Januar.
Sabas Ab. in Palæstina	5 Novem. & A.
Sabatius Presbyter	1 April. Mo. & A.
Sabatius cum sociis M. in Phrygia	19 Septemb.
Sabel M. cum sociis	17 Junii.
Sabinus M. in Ægypto	16 Martii Mo.
Sadoth M. in Perside	19 Octob. Mo.
Salomona cum VII Machabæis	1 Augusti.
Samonas cum sociis M. Edessæ	15 Novem.
Sampson Xenodochus	27 Junii.
Samuel Propheta	20 Augusti.
Sebastianus M. Romæ	18 Decem.
Sergius monachus	25 Septemb. Mo.
Sergius Presbyter	1 Aprilis & A.
Sergius cum Baccho M.	7 Octob.
Severianus M. Sebastæ	9 Septem. Mo.
Silas Apostolus	30 Julii.
Silvanus Apostolus	30 Julii.
Silvester Papa	2 Januar.
Simeon Ep. Hierosolymitanus	27 April.
Simeon Stylita senior	1 Septem. & A.
Simeon in monte mirabili	24 Maji.
Simeon Salus	21 Julii.
Simeon Iustus	3 Februar.
Simeon Episcopus M.	17 April. & A.
Simeon monachus	13 Februar. Mo. & A.
Simon Apostolus	10 Maji.
Simon cum Iuda Apostolus	19 Iunii Gr.
Sisoes Anachoreta	6 Iulii.
Sophia mater Fidei, Spei & Caritatis	17 Sept.
Sophonias Propheta	3 Novemb.
Sophronius Patriarcha Hierosol.	11 Martii.
Sosipater Apostolus	28 April. Mo.
Sozon M. Pompejopoli in Cilicia	7 Septemb.
Spes cum sororibus	17 Septemb.
Spiridion Episc. in Cypro	12 Decemb. & A.
Stachys Apostolus	31 Octob. Mo.
Stephanus Protomartyr	27 Decem. & A.
��Ejusdem translatio	2 Augusti.
Stephanus Episc.	26 Aprili. Mo. & A.
Stephanus Episc. Moscus	15 Decem. Mo. & A.
Stephanus Thaumaturgus	28 Martii Mo.
Stephanus Sabaita	13 Iulii.
Stephanus monachus M. CP.	28 Novem. & A.
Stratonicus M.	13 Ianuar. Gr.
Syncletica V. Alexandrina	5 Januar.
Synodus VII Nicææ an. 787	11 Octob. Mo.

Tarachus cum Probo & Andronico	12 Octob.
Tarasius Patriarcha CP.	25 Februar.
Tatiana V. M.	12 Januar.
Tatiana seu Trajana cum suis M.	20 Septem.
Terentius cum Neonilla M.	28 Octob. Mo.
Terentius cum sociis M. in Africa	10 Apr. 28 Oct.
Thadæus Apostolus	21 Augusti.
Thalalæus M. Edessæ	20 Maji.
Thecla V. M.	24 Septem.
Theoctiste cum matre & sororibus M.	31 Jan. Mo.
Theoctistus	4 Januar. Gr.
Theoctistus Ab. socius S. Euthymii	3 Septem. Mo.
Theodora Imperatrix	12 Februar Mo.
Theodora Alexandrina pœnitens	11 Septemb.
Theodorus seu Theodosius	20 April. Mo.
Theodorus Studita	11 Novem. Mo. & A.
Theodorus Trichinas	21 April. Mo. 20 Gr.
Theodorus Syceota	22 April.
Theodorus Graptus Conf.	11 Oct. 27 Decemb. Mo.
Theodorus Discipulus Pachomii	16 Maji.
Theodorus Dux Megalomartyr	8 Febr. 8 Jun.
Theodorus Tiro M.	17 Februar.
Theodorus M. famulus Mich. Ducis	20 Sept. Mo. & A.
Theodorus M. in Pamphilia	10 April. Mo.
Theodorus monachus	19 Septem. Mo. & A.
Theodosia M. CP.	29 Maji.
Theodosia cum matre & sororibus M.	31 Jan. Mo.
Theodosius Metropol. Kijovien.	3 Maji Mo. & A.
Theodosius Cœnobiarcha in Palæst.	11 Jan. & A.
Theodosius Presbyter	10 Julii Mo.
Theodotus Ep. Ancyranus	18 Maji Mo. 7 Junii.
Theodotus Ep. in Cypro M.	1 Mart.
Theodulus cum Agathopo M.	5 April. Mo. 4 Gr.
Theodulus M.	14 Januar. Gr.
Theonas & Theopemptus MM.	5 Januar.
Theophanes Graptus Conf.	11 Oct. & 27 Dec. Mo.
Theophanes Auctor Chronographiæ	12 Mart.
Theophylactus Metrop. Nicomed.	8 Mart.
Theopistus & Agapius cum Parent. MM.	20 Sept.
Theopistus cum fratribus in Galatia M.	20 Novem. Gr.
Therapon Episc. Sardium	26 Maji Mo.
Therapon M. in Cypro	26 Maji Mo.
Thomas Apostolus	6 Octob.
Thomas in Maleo monte Anachor.	7 Iulii.
Thyrsus M. cum Leucio	14 Decemb.
Timolaus M.	19 Decemb. Mo.
Timon Apostolus cum Sociis	28 Iulii Gr.
Timotheus discip. Pauli	22 Ianuar. Mo. & A.
Timotheus Episc. Prusæ M.	10 Iunii Mo.
Timotheus Anachoreta	21 Februar.
Timotheus cum Maura M.	3 Maji.
Titus Apostolus	25 Augusti.
Titus Abbas	2 April.
Trajana M. cum marito & filiis	20 Septem.
Triphyllius Ep. in Cypro	13 Iunii Mo.
Trophimus Apostolus	15 April. Mo. 14 Gr.
Trophimus cum sociis M. in Phrygia	19 Septemb.
Trophimus M. cum Theophilo	23 Iulii Mo.
Tryphon M. Lampsaci	1 Februar. & A.
Tychon Episc. in Cypro	16 Iunii & A.

Varus M. in Ægypto	19 Octob. Mo.
Victor cum Corona M.	11 Novemb Mo.
Vincentius Diacon. M.	11 Novemb. Mo.
Vlodomirus Princeps Russiæ	15 Iulii Mo. & A.

Xene V. in Caria	24 Ianuar.
Xenophon cum Maria & filiis	26 Ianuar.

Zacharias Propheta	8 Februar. Mo.
Zacharias Pater Io. Baptistæ	24 Iunii 5 Sept.
Zacharias Papa	24 Martii Mo.
Zenobius Ep. & Zenobia MM.	30 April.
Zosimas curator Mariæ Ægypt.	1 April. Mo.
Zosimas Presbyter	1 April. Mo. & A.
Zoticus Presbyter M. CP.	30 Decem. Mo.

FINIS.

INDEX SANCTORVM AD TOMUM PRIMUM MAJI.

Acheolus Mart. Ambiani in Gallia. Ecclesia & Abbatia illi dicata. Corpus a S. Salvio conditum. Reliquiæ in S. Quintini, & Abbavillæ 44

Acius Martyr Ambiani in Gallia. Cultus sacer. Corpus a S. Saturo conditum. Reliquiæ in S. Quintini, & Abbavillæ 44

Africanus Ep. juxta Vabrum in Gallia Narbonensi. Acta ex variis Collecta. cap. 1 Oppidum & Ecclesia Collegiata S. Africani 64. cap. 2 Corpus & Reliquiæ S. Africani 65. cap. 3 Ætas & Episcopatus 67. Cultus & miracula 68

Agapitus Mart. Interamnæ in Umbria ex Mart. 45

Aldebrandus Episcopus Foro-Semproniensis in Umbria. Tempus Sedis. An Portuensis Canonicus? Corpus cum Cathedrali translatum 158. Vita ex MSS. edita ab Vghello. Præpositura Ariminensis. Episcopatus. Miracula 159

Alexander I Pontifex Mart. Romæ. § 1 Acta sincerissima. Cultus sacer cum variis elogiis 367. § 2 Tempus Sedis ex Catalogis & Vitis Pontificum. Dignitas Comitum utriusque militiæ 369. § 3 Reliquiæ in variis ecclesiis 370 Acta martyrii. Ex variis & optimæ notæ Codicibus MS. cap. 1 A S. Alexandro conversus S. Hermes cum aliis. Hujus cum Quirino Tribuno dissertatio de fide 371 cap. 2 S. Alexander e carcere ductus ad S. Hermetem & reductus. Hujus filius a morte resuscitatus & nutrix cæca illuminata 372 cap. 3 SS. Quirinus & Balbina filia & alii captivi a S. Alexandro baptizati. Martyrium SS. Quirini, Hermetis & aliorum 373. cap. 4 Varia tormenta inflicta SS. Alexandro, Eventio & Theodulo. Horum martyrium & sepultura 374

Alexander Conversus Ord. Cisterciensis Fusniaci. Acta ex Cantipratano. Cultus. Stirps regia 434

Alexander Vinciolus Ord. Minorum Episcopus Nuceriæ in Umbria, ex Wadingo, Iacobilo & aliis 777. Bulla Joannis Papæ XXII de Episcopatu 778

Alexander Martyr Constantinopolim translatus & cultus 379. Acta martyrii ex Græco. Veste commutata liberata ab eo e lupanari S. Antonina. Varia illata tormenta 381. Acta Græca ex MS. 744

1 Alexander Martyr in Africa ex Martyrol. 45

Amator Episc. Antisiodorensis in Gallia. Cultus, basilica, Acta scripta. Tempus vitæ & mortis 50. Vita auctore Stephano Africano Presbytero, ex pluribus MSS. cap. 1 Ortus, studia, sponsa obtrusa & relicta. Assumptio in Clerum. 52. cap. 2 sanati energumenus & paralytica. Dæmones depulsi 53. cap. 3 Episcopatus aditus, infamia dissipata. Ecclesia nova comparata. Mortuus suscitatus: incendium extinctum 55. cap. 4 S. Germanus postea successor instruitur. Iter Augustodunum. Cæcus & 3 leprosi sanati, pecunia recepta a fure 57. cap. 5 Germanus petitus successor. Morbus, obitus, sepultura S. Amatoris. Utriusque encomium 58

Ambrosius Martyr in Catalonia, in monasterio Rycollensi ex Domenecco 185

Andeolus Subdiaconus Mart. in Territorio Galliæ Vivariensi 35. Vita ex variis MSS. & editione Bosqueti 35. cap. 1 Iter ex revelatione Smyrna in Gallias 36. cap. 2 Fides Christi annuntiata. Comprehensio. Vulnera tolerata. Plagæ sanatæ 37. cap. 3 Martyrium toleratum. Corpus a submersione liberatum & sepultum 38, 755

Antonia Martyr Nicomediæ ex Martyrologiis 460. An aliis Antonina Nicææ passa 460 b caput S. Antoniæ Pragæ 460 d perperam fingitur esse Antima Maximilla 460 a

Antonina Martyr Constantinopolim translata. Patria vicus Crodamnorum 379 Acta martyrii ex MS. Græco. E lupanari liberata, veste cum S. Alexandro commutata. Ultroneus accessus ad Prȩsidem. Varia illata tormenta 381. Acta Græca 744

Antonius, sive Antoninus, Archiepiscopus Florentinus Ordinis Prædicatorum. Epistola dedicatoria Antonio Magliabechio facta 310 & 766 d. Commentarius prævius. Varii vitæ & rerum gestarum scriptores 311 & 766 d Vita auctore Francisco Castilionensi Sancti domestico ex MSS. & Leandro Alberti 313. Prologus 313. Cap. 1 Acta vitæ usque ad Archiepiscopatum susceptum 314. cap. 2 Eximiæ virtutes in administratione Archiepiscopali 317. cap. 3 Acta in Episcopatu & legationes 319. cap. 4 Aliæ virtutes: libri conscripti 321. cap. 5 Pia mors. Exequiæ. Miracula 323. Epilogus 325. Additiones Leonardi de Serubertis Ordinis Prædicatorum, intra annum X ab obitu scriptæ, ex MS. Florentino S. Marci. Prologus 326. cap. 1 Virginitas illibata, sancta conversatio, aliæque virtutes S. Antonii 327. cap. 2 Tentationes per merita ejus dispulsæ: morientis gloria revelata 329. cap. 3 Varia beneficia ejus invocatione impetrata 330. cap. 4 Sterilis fœcundata, varii infirmi sanati 332. Appendix. Varia beneficia præstita 334. Analecta ex summario Processuum impresso. cap. 1 Fama sanctitatis, extases & revelationes divinæ 335. cap. 2 Zelus religionis & justitiæ ac publici boni in S. Antonio jam Episcopo 338. cap. 3 Caritas & liberalitas erga pauperes miraculis illustrata 340. cap. 4 Quædam viventis miracula & laus morientis 341. cap. 5 Miracula ad cadaver & sepulcrum patrata 343. cap. 6 Naufragio, lapsu, paralysi, phthisi periclitantes voto facto a præsenti morte liberati 345. cap. 7 Varii morbi voto facto curati 347. cap. 8 Miracula ad contactum vestium facta. Cereorum anathematum multitudo 348. Gloria postuma § I Processus ad Canonizationem prævii sub Leon X 351. § II Canonizatio ab Adriano VI celebrata, promulgata a Clemente VII 353. § III Officium proprium de S. Antonino 354. § IV Præparatio ad Translationem corporis in novum Salviatorum sacellum faciendam 355. § V Translationis IX Maji peractæ ordo & majestas 356. Relatio ex antiqua editione 766 Alia relatio 768, 769, 770

Antonius Abbas primus monasterii S. Juliani Turonibus. ex Martyrologiis, Simone Martin, & monumentis inde acceptis 498

Antoninus Mart. ex Martyrologiis 461

Antoninus Mart. Scythopoli ex Synaxario & Menæis MSS. 459

Aphrodisius Mart. Scythopoli ex Synaxario & Menæis MSS. 459

Apollonius Mart. An Interamnæ? ex Martyrol. 45

Arabonus Martyr ex Martyrol. Hieronymiano 382

Arigius sive Aredius Ep. Vapincensis in Gallia. Tempus vitæ & Sedis. Laudatus a S. Gregorio Magno: ejus patientia in adversis, zelus contra simoniacos, caritas erga monachos in Angliam missos: conceditur usus Dalmaticarum 107. Vita auctore coævo, ex MS. Sirmondi eruta 109 & seq.

Asaphus Ep. in Wallia Boreali. Cultus, tempus vitæ. Lectiones ex Breviario Aberdonensi 82

Athanasius Episcopus Alexandrinus. Vita ex ipsius & aliorum veterum scriptis. Prologus noster 186. cap. 1 Pueritia, collato sodalibus per ludum baptismo memorabilis 188. cap. 2 Studia & prima cum Ario certamina Alexandriæ atque Nicææ in Concilio 189 & 756 f. cap. 3 Concors electio ad Episcopatum & in eo virtutes 191. cap. 4 Arianorum cum Meletianis conspiratio contra Athanasium. Ischyræ calūnia & retractatio 193. cap. 5 Calumnia de Arsenio Episcopo occiso, & judicium hac de causa Tyri constitutum 194. cap. 6 Publica refutatio calumniarum, Athanasio coram judicibus objectarum 196. cap. 7 Resumitur calumnia de calice apud Ischyram fracto, eiq; probandæ delegantur in Mareoten adversariorū suspectissimi 198. cap. 8 Legatorum insolentia apud Mareoticos & Alexandrinos. Athanasii discessus a Tyro ad Imperatorem 199. cap. 9 Arianis in Synodo Hierosolymitana receptis damnatur absens Athanasius 201. cap. 10 Exul in Galliis Athanasius quædā Latine scribit 202 & 757 a b c. Appendix. Symbolum vulgo S. Athanasii cū indicio ætatis & auctoris 757. Auctor videtur Vigilius Ep. Tapsensis 759. cap. 11 Mors Arii, Reditus Athanasii ab exilio 204 & 760. cap. 12 Nova Eusebianorum molimina tū apud Constantium Imp. tum Romæ apud Julium Papam, quē Athanasius ipse adit 205. cap. 13 Conciliabuli Antiocheni acta adversus Athanasium. Gregorii Alexandrini violentus in ejus ecclesiam ingressus 207. cap. 14 Alia Gregorii intrusi contra Orthodoxos facinora 209. cap. 15 Julio Pontifice & Constante Imper. adnitentibus, cogitur Synodus Sardicensis: a quo se subducūt Eusebiani 211. cap. 16 Sardicensium Patrū pro Athanasio rescripta. Eusebianorum violenta consilia Constantio data: cui demum eorum patescunt calumniæ 213. cap. 17 Multis Constantii litteris ad reditū animatus Athanasius, iter Alexandriam versus capessit 760 & 215. cap. 18 Gloriosus Athanasii reditus ad suam Ecclesiam eumq; secuti multiplices fructus 217 & 760 cap. 19 Ursacii & Valentis pœnitentia. Novi motus propter Marcellum Ancyranum. Syllogus ab Athanasio compilatus 219. cap. 20 Mors Constantis & Julii: secutæ machinationes adversariorū apud Liberium & Constantium 221. cap. 21 Mediolanense Concilium & persecutio orthodoxorū, Athanasii damnationi subscribere recusantium. Liberii & Hosii vexatio 223. cap. 22 Syriani contra Athanasium nocturna irruptio. Heraclii edicta proponentis impietas & crudelitas 225. cap. 23 Georgii Cappadocis crudelia initia, Constantii litteris approbata ex odio Athanasii 228. cap. 24 Athanasii recessus ad eremi monasteria, ejusq; latebræ per sexenniū 229 & 761 a b c. cap. 25 Lucubrationes tempore sexennalis recessus editæ 231. cap. 26 Alia in solitudine scripta 232. cap. 27 Mors Constantii & Georgii. Regressus S. Athanasii in Ecclesiam 234. cap. 28 Alexandrina Synodus: cura Antiochenis impensa 235. cap. 29 Acceptis S. Joannis Baptistæ Reliquiis exilio damnatur Athanasius, & usq; ad mortem Juliani Alexandriæ latet 237. cap. 30 Joviani Imperium. Athanasii restitutio. Arianorum vani conatus 239 & 761 d e f 362. cap. 31 Valentis Ariani Imp. conatus contra Athanasiū irriti: hujus cum S. Basilio amicitia 241. cap. 32 Athanasii postremæ lucubrationes contra hæreticos. Vita S. Antonii scripta: an etiam S. Syncleticȩ? 243. cap. 33 Mors, sepultura, translatio corporis, successor Petrus 246. cap. 34 Annus & dies mortis atq, cultus. Vitæ scriptores posteriores 248. cap. 35 De corpore S. Athanasii Constantinopoli Venetias translato & ejus ibidem cultu 250. cap. 36 Quomodo Constantinopoli deportatum sir corpus Venetias ex MS. Italico interprete Aloysio Carnolio S.I. 252. cap. 37 Veritas sancti Corporis a Patriarcha examinata & probata. Translatio solennis ad ecclesiam sanctæ Crucis 254. cap. 38 Miracula præcipue post translationem corporis 256. cap. 39 De cultu sacri capitis in Hispania & Gallia 258

Audardus Archiepiscopus Narbonensis a pag. 141. vide Theodardus.

3 Aufridus sive Anfridus Ep. Ultrajectinus. Varii ejus Comitatus, Monasteria fundata. Cultus sacer 429 Vitæ pars ex MS. 431

Avitus Diaconus Antissiodori. ex Martyrol. 424

Batas Persa Martyr in Mesopotamia. Elogia martyrii ex Menol. Basilii Imper. & MSS. Menæis 46. Græca 739

Bellicus Martyr ex Martyrologiis. 179

Bellicus Mart. in Africa ex Martyrol. 460

Benedictus Ep. Æserniensis in Italia. Elogia ex variis 495

Bertha Martyr Abbatissa Avennaci in diœcesi Remensi. Varia Acta. Responsoria metrica cum synopsi vitæ. Cultus ut Martyris 112 Acta ex veteri Officio Avennacensi 113. Relatio corporum SS. Gumberti & Berthæ conjugum 116

Blandinus in territorio Meldensi ex Martyrol. & Breviario Meldensi. Ecclesia & parochia illi dicata. 49

Briocus Episcopus in Britannia Armerica. Cultus. Tempus vitæ. Sedes Episcopalis. Translatio corporis 91. Vita ex Officio proprio Ecclesiæ S. Brioci 92. Historia Translationis 94

Cælestinus Mart. Alexandriæ ex Martyrol. Etiam assertus Hispanus, & Romæ passus: an recte? 181

Cælestinus Martyr ex Martyrologiis. Alicujus Cælestini Reliquiæ Bononiæ. Alterius Calepti in diœcesi Bergomensi 179

Cælestinus Mart. in Africa ex Martyrol. 460

Catharina sanctimonialis Ord. Cisterciensis Parci in Brabantia 532. Vita ex MS. & ex Cantipratano & Cæsario 532

Cetinus Martyr ex Martyrologiis 179

Columba Martyr Turagii in Lusitania ex Legendario antiquo, Vasconcellio, Cardoso & aliis 44

Comminius sive Comitius Martyr Catanæ in Sicilia. Nomen ex Martyrologiis. Acta in Legendario MS. Lucensi fabulosa 40

Conradus Martyr, fundator Montis-Angelorum Ordinis S. Benedicti apud Subsilvanos in Helvetia 309. Vita ex Germanico Henrici Murceri 309

Corcodemus Diac. Antissiodori ex Martyrologiis in Vita S. Peregrini & S. Mamertini 453

Cyriacus Martyr cum parentibus & fratre Attaliæ in Pamphylia. Elogium ex Synaxario 177. Passio ex MS. Vaticano Græco 178. Vita Græca ex MSS. 739

Diodorus Martyr, lapidibus obrutus Aphrodisiæ in Caria ex Menæis 382

Elenara Virgo Martyr in Gallia, sub Rictiovaro. Inventio corporis ex Chronicis Centulensibus 181

Eleutherius Mart. in Africa ex Martyrologiis 45

Eventius Presbyter, Martyr cum S. Alexandro Papa Romæ, ex hujus Actis sincerißimis. Cultus sacer 367 e f 368 b Reliquiæ in variis Ecclesis 370. Pia exercitia 353 c d. Constantia in fide. Tormenta, martyrium 374 e f 375 a

Evermarus in agro Tungrensi occisus. Acta duplicia ex MSS. Cultus. Elogia ex Molano & MS. Florario 120 & 755 f. Acta Vitæ & martyrii ex MS. Vltrajectino 221. Historia tripartita ex MS. Rubeævallis. Pars I Vita & passio 122. cap. I Ortus, tentationes superatæ, desiderium martyrii. Peregrinatio Compostellam 122 cap. 2 Illustria sanctitate & miraculis loca in Belgio visitata. Hacconis tyranni feri mores 123 cap. 3 Cædes ejus & sociorum. Martyrium illi adscribitur 125. Pars II Inventio & Translatio I, 126. cap. I Triplex Angelica præmonitio. Inventio corporis 127. cap. 2 Translatio corporis. Pœna dentem furato inflicta & remissa 129. Pars III Translatio 2 & miracula 130. cap. I Miracula ad antiquum sepulcrū. Ecclesia erecta. Contracti & cæci sanati 131. cap. 2 Corpus translatum. Ecclesia nova constructa, & post paralyticum sanatum dedicata 132. cap. 3 Fures injuriosi puniuntur. Corpus circumlatum. Pluvia obtenta: alia miracula 134. cap. 4 morbi insanabiles sanati. Dies natalitius divinitus indicatur 137

Euphemius Martyr. An Interamnæ? Ex Martyrologiis 45

Euphrosynus Episc. Panzani in Hetruria. Cultus, Reliquiæ, stola: Ex Diaceto & Ferrario 139

Eupolites Martyr Melitenæ in Armenia. Ex Martyrologiis 180

Eusebius Presb. Autissiodori Ex Martyrol. 423

Felix Diaconus Martyr Hispali in Hispania. Ex Breviario Gothico 185

Felix Martyr. Ex Martyrologiis 179

Felix Mart. in Africa. Ex Martyrologiis 460

Flamina Virgo Martyr Davaiaci in Arvernia sub Diocletiano. Translatio ex Occitania. Ambræ primus sepulcri locus. Miracula 181

Florentius Confessor ex Corsica Tarvisium advectus 270. Vita auctor Titiano Episcopo Tarvisino. Ex MS. Reginæ Sueciæ 271

Florianus Martyr, Laureaci in Norico Ripensi 461. Acta martyrii ex MSS. 462. Alia ex MS. Carthusiano 463 corpus in Poloniā translatū 466

Florianus Mart. in Africa. Ex Martyrologiis 460

Florina Virgo, Martyr in Arvernia. Memoria a Jacobo Branche Gallica collecta, hic Latine data 471. Caput Viverii 755 c d

Fortunatus Martyr in Africa. Ex Martyrol. 383

Fortunatus alius Mart. in Africa. Ex Martyrol ibid.

Fortunio Mart. in Africa. Ex Martyrologiis ibid.

Gagas sive Gajus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 45

Gajanus Mart. Ex Menæis Græcis. Cultus CP. 471

Gajus Mart. Ex Menæis Græcis. Cultus CP. 475

Genius Confessor Lactore in Vasconia Aquitanica 583. Vita auctore antiquo. Ex Collectione Bernardi Guidonis 384

Geraldus Ordinis Canonicorum Regularium Ansedæ in Lusitania. Caput miraculis clarum sepulcrum in monte cum ficu miraculosa 756

Germanus Episcopus Martyr apud Ambianos in Gallia. Commentarius R. P. Joannis Bollandi 259. Vita ex variis MSS. 261 cap. I Ætas, baptismus 261. cap. 2 Religiosa adolescentia 263. cap. 3 Sacerdotium, prædicatio in Gallia 264. cap. 4 Varia miracula Episcopatus 265. cap. 5 Gesta Romæ, in Hispania, in patria 266. cap. 6 Miracula in mari & Normannia 267. cap. 7 Martyrium 266. Historia Translationum auctore Joanne Cauchio 269

Geranmus Martyr. Ex Martyrologiis 179

Germanus Martyr Alexandriæ. Ex Martyrol. 181

Godehardus Episc. Hildesheimensis in Saxonia inferiore 501. Vita auctore Wolfhero discipulo Ex MSS. 502. cap. I Ortus, studia, vita Clericalis, dein monastica 503. cap. 2. Vita in cœnobiis Altahensi, Herstfeldensi & aliis Vita ejus privata, & sub eo Guntheri eremitæ 505. cap. 3 Episcopatus Hildesheimensis diu recusatus, dein admissus. Controversia de præeminentia in monasterio Gandershemensi 507. cap. 4 Illustres in Episcopatu virtutes. Basilica constructa & ædificata. Jurisdictio circa Gandersheim defensa 510. cap. 5 Miracula. Obitus Tadilonis & suus prædictus 512. cap. 6 Morbus, obitus, sepultura 515. cap. 7 Miracula post mortem edita 517. Appendix De miraculis in vita patratis, & in Actis prioribus non indicatis. 519 Historia. Canonizationis & miraculorum. cap. I Canonizatio ab Innocentio 2 facta. Corpus elevatum 521. cap. 2 Cæci, muti, claudi aliique sanati. Submersi, suspensi, captivi liberati 523. cap. 3 Mortui suscitati, cæci illuminati, naufragi aliique adiuti. 526. Appendix 529

Gregorius Ordinis Eremitarum S. Augustini Veruculi 535. Epitome Vitæ ex MS. Notariali 535. Appendix Ex Italico Cæsaris Ranuccii 537. Syntagma Gratiarum Ex instrumentis Notarialibusc. ap. I Gratiæ ab anno 1642 factæ 537. cap. 2 Gratiæ anno 1650 mense Julio descriptæ 539, cap. 3 Gratiæ mense Augusto restatæ 542. cap. 4 Gratiæ mense Decembris declaratæ 544. cap. 5 Gratiæ mense Octobri descriptæ 546

Helena Virgo Trecis, ubi Corpus & altare cum Capellania propria, sed Acta fabulosa 530. Miracula ex Galliæ N. de Guerrois 794. Appendix de S. Heleno Anachoreta: hujus aliqua gesta 531

Heleotherus Martyr in Africa Ex Martyroll. 45

Helpidius Martyr Melitenæ in Armenia. Ex Martyrologiis 180

Heraclius Mart. Fulginii. Ex Iacobillo & Vghello Ecclesia erecta 452 792 d

Hermogenes Martyr Melitenæ in Armenia Ex Martyrologiis 180

Hermogenes Martyr in Asia de antiquis. Ex Martyrologiis 366

Hesperus Martyr cum uxore & 2 filiis Attaliæ in Pamphylia. Elogium ex Synaxario 177 Passio ex MS. Vaticano Græco 178. Vita Græca 739

Hypolestus Presbyter, Martyr Artipaldæ in regno Neapolitano 41. Acta Martyrii ex vetusto MS. cœnobii Montis-Virginis 42. Acta Translationis ex MS. Abellinensi 43

Iacobus Apostolus, filius Alphæi, Martyr Ostracinæ. § I Natalis, electio, labores, martyrium, cultus sacer 18 … § 4 Rationes collatæ ob quas diversus statuitur a Jacobo fratre Domini, & Episcopo primo Hierosolymitano 24, & 754. § 5 Reliquiæ variis in locis asservatæ 29 755. § 6 Reliquiæ capitis Antverpiæ in Ecclesia Societatis Jesu 29. Cultus Funchali in insula Materia & insula Capitis viridis 754. Acta martyrii & miraculorum excepta ex encomio Nicetæ Paphlagonis 30

Jacobus frater Domini primus Episcopus Hierosolymis 18 … § 2 Genus, ordinatio, vita sancte peracta. Epistola Canonica 20. § 3 Martyrium, tempus Sedis, cultus sacer 22 & 755. § 4 Rationes collatæ ob quas diversus statuitur a S. Jacobo Apostolo ex duodenario numero, filio Alphæi 24. § 5 Reliquiæ variis in locis servatæ 27. Vita auctore Simeone Metaphraste cum MS. Græco collata 31. cap. I. Patria, epistola scripta & elucidata. Aliæ virtutes 31. cap. 2 Synodus Hierosolymis habita. Æstimatio singularis apud Apostolos & Judæos. Martyrium 35 & 735 b Acta Græca ex MSS. 735

Iacobus Diaconus Mart. Bergomi, ex Breviario, Epitaphio & aliis 472

Ieremias Propheta in Ægypto occisus. Actorum epitome, Cultus apud Orientales, Græos, Latinos. Celebritas in loco nativitatis, in spelunca & fovea. Epitaphium 5

Inventio sanctæ Crucis per SS. Helenam & Macarium Hierosolymis. cap. 2 Helena loca sacra adit, inventaq; Cruce exornat ædificiis 361 cap. 2 Fabulosa inventæ Crucis Acta: alia quædam de eodem argumento scripta 362. cap. 3. Quibus diebus Crux Hierosolymis ostendatur: festum inventionis apud Latinos quando cœptum? Oratio Alexandri monachi de Cruce qualis? 364

Joanna Reclusa Ripatorii in diœcesi Trecensi. Corpus translatum. Campanæ quotannis pulsantur 534

Isicius in Novem populania ex Martyrologiis 47

Isidora apud Græcos ex MSS. Menæis. An hæc in Vitis Patrum laudata, quæ apud Tabennesiotas stultam se simulans in magna austeritate vixit? 49

Judas Quiriacus Ep. Mart. Hierosolymis. cap. 1 Cultus in Ecclesia olim & nunc varius 439. cap. 2 Reliquiæ S. Cyriaci Anconæ, ubi Patronus colitur 440, 792 d. cap. 3 Veteres de Episcopatu, ætate & martyrio opiniones 441. cap. 4 Verisimilior de Episcopatu, ætate & martyrio conjectura 443. Acta apogrypha ex MSS. & Mombritio. Pars I in qua fingitur Crucem Domini indicasse, & Episcopus Hierosolymis a S. Eusebio Papa ordinatus 445. Pars 2 in qua fingitur passus sub Juliano apostata 449

Justinus seu Justus in Novem-populania. Ex variis MSS. Martyrologiis. Vita fabulosa rejicitur 47

Justus Mart. Fulginii. Ex Iacobillo & Vghello. Ecclesia erecta 452, 792 d

Juvenalis Ep. Narniensis in Umbria. Ut Confessor in pace quievit, ab aliis Martyr habitus 386. Vita ex pluribus MSS. Acta in Episcopatu Miracula in Vita & post obitum 387., Epitaphium 389. Sequentia 390. Corpus ab Adalberto Marchione Tusciæ vi ablatū 391. Lucæ depositu 392. deinde Romam translatum 392 f, inde Lucam relatum 393 a. Homilia in dedicatione ecclesiæ ex MS. Narniensi 393. Bullæ Indulgentiarum anno 1287 & 1323 concessarum 393. Excerpta ex statutis Narniensibus sub Gregorio XI factis 396. Elevatio ultima Ex instrumentis Pauli Bucciarelli Ep. Narnien. cap. 1 Inventio corporis intra arcam lapideam, anno 1646 facta 398. cap. 2 Translatio in novam lipsanothecam 399. cap. 3 Translatio in alium locum. Expositio arcæ lapideæ & miraculum effigiei in ea apparentis 401. cap. 4 Translatio ad majus altare anno 1649 facta 403. cap. 5 Descriptio veteris sacelli & novæ Confessionis 405

Kellacus Episcopus in Hibernia. Regia propago. Tempus vitæ, locus Sedis & mortis 101. Vita ex MS. Hibernico Latine versa 104 & seqq.

Ladislaus Gielnovius Ord. Minorum de Observantia Warzaviæ in Polonia 560. Vita auctore Vincentio Morawski Ord. Minorum Polono 561. Lib. 1 Res gestæ: virtutes. cap. 1 Nativitas, pueritia, institutio 562. cap. 2 Ordinis Minorum de Observantia adventus in Poloniam 563. cap. 3 Ordo Cracoviam introductus, Warsaviam deducta colonia 565. cap. 4 B. Ladislai receptio in Conventu Varsaviensi: futura sanctitatis indicia 566. cap. 5 Sacerdotium. Variæ Præfecturæ administratæ. Constitutiones conditæ 567. cap. 6 Missi Fratres in Lithuaniam 569. cap 7. Humilitas profunda & castitas Angelica 571. cap. 8 Paupertatis & obedientiæ studium 572. cap. 9. Zelus in quærenda salute proximi 574. cap. 10 In extremis Poloniæ periculis hostes profligati 575. Lib. 2 Labores ultimi. Extases. Obitus. Corporis elevatio. Cap. 1 Devotio Singularis, potissimum in Corona Deiparæ Virginis recitanda 578. cap. 2 Locus, apparitione S. Mariæ & miraculis clarus, datus Fratribus Minoribus 579. cap. 3 Labores religiosi. Ordinis bonum nomen propugnatum 581. cap. 4 Prædicationes & extases 583. cap. 5 Extasis in concione de passione Christi, ægritudo, obitus 585. cap. 6 Sensus sanctitatis a morte relictus 587. cap. 7 Sepultura & decreta corporis elevatio 588. cap. 8 Solennis elevatio 589. cap. 9 Testimonia Sixti V, Cardinalium & Archiepiscoporum Gnesnensium 591. cap. 10 Testimonia Canonicorum & Senatorum Warsaviensium, Gelnoviensium & aliorum 592. Lib. 3 Miracula octoginta, per capita novem deducta a pag. 594 ad pag. 612. cap. 10 Conclusio operis 613. Oratio ad B. Ladislaum 614, Appendix Miraculum authenticum anni 1663.

Leontius Mart. Scythopoli ex Synaxario & Menæis MSS. 459

Lupinus. Carcassone corpus, cultus feria 2 Rogationum 532

Lupus Martyr Melitenæ in Armenia ex Martyrologiis 180

Macarius Episc. & forte Lugduni Convenarum, mortuus Ligeni ad Garumnam, nunc oppidum est S. Macarii, Cultus in urbe & diœcesi Burdegalensi ex Breviario & monumentis transmißis 492

Macarius Mart. Ex Menæis Græcis. Cultus Constantinopoli 471

Macrobius Mart. Scythopoli ex Synaxario & Menæis MSS. 459

Mafalda Regina, Sancii Lusitaniæ Regis filia, Ordinis Cisterciensis Aroquæ 763. Vita ex Vasconcello, Henriquez & Cardoso 764

Magnus in Novem populania ex Martyrologiis 47

Marcellianus Martyr ex Martyrol. Casinensi 461

Marcius Mart. ex Menæis Græcis. Cultus CP. 471

Marculphus Abbas in Constantiensi Galliæ diœcesi. Acta duplicia. Corpus, confraternitas, festa Corboniaci. Ecclesia & Reliquiæ Melduni & Trecis. Tempus vitæ, Sacerdotii & mortis 70. Vita 1 ex MSS. 71. Cap. 1 Ortus, Sacredotium, accessus ad Childebertum Regem, Miracula 71. cap. 2 Monasteria Nantum & alia constructa. Vita in insulis peracta. Dæmon abactus. Saxones interempti 72. cap. 3 Miracula. Alter accessus ad Regem. Obitus 74. Alia Vita ex MSS. cap. 1 Ortus, studia, Sacerdotium, conciones 75. cap. 2 Accessus ad Regem Childebertum. Nantum monasterium constructum. Energumeni liberati 76. cap. 3 Vita solitaria in insulis peracta. Dæmon abactus. Prædones puniti. Monasteria constructa 77. cap. 4 Miracula. Alter accessus ad Regem. Felix obitus. Translatio corporis 78. Translatio Corporis & fundatio monasterii Corbiniacensis 79. Translatio Reliquiæ ad Abbatiam S. Salvatoris 80

Marianus Martyr in Africa ex Martyrologiis 383

Martialis seu Marcianus Martyr in Africa ex Martyrologiis 460

Martyr Soror S. Columbæ Tugurii in Lusitania. ex Legendario antiquo, Vasconcelo Cardoso & aliis 44

Martyres discipuli S. Olbiani Ep. Aneorum in Asia ex Menol. Basilii Imp. 458. f

Martyres XL Laureaci in Norico Ripensi 462

Martyres LX Scythopoli. ex Synaxario & Menæis MSS. 459

Martyres XXXIX aut XL cum S. Silvano Ep. Gazensi ex Eusebio, Martyrologiis Latinis & Græcis 468

Maura uxor Timothei Martyr cum ipso in Thebaide, Constantinopoli colitur 375. Acta martyrii ex MS. Græco cap. 1 Ad martyrium animata 376. cap. 2 Constantia in tormentis admiranda 377. cap. 3 Pia in cruce mors cum marito 378. Acta Græca ex MS. Vaticano 741

Maurus Libycus, Martyr Romanus, Gallipoli depositus. Ecclesia & Abbatia S. Mauri. Vita ex MS. Græco ab Alexandro VII Papa submissa 40

Maurus Mart. Fulginii ex Iacobillo & Vghello. Ecclesia erecta 452 792 d

Meldas Martyr Scythopoli ex Synaxario & Menæis MSS. 459

Michaël Gedrocius Ordinis Canonicorum Regularium S. Mariæ de Metro Cracoviæ 551. Vita a Joanne Trzuana scripta & stylo postea cultiori edita 553. cap. 1 Ortus, pia educatio, virtutes in seculari & monastica vita exercitæ 554. cap. 2 Viventis & mortui miracula: pius obitus 556. Appendix Posteriora miracula 558. Instrumentum Inventionis & Translationis 558

Michaël Gislenius: vide Pius V

Miconius Martyr ex Martyrologiis 461

Milites triginta Martyres Lactoræ in Vasconia Aquitanica 383. Vita ex collectione Bernardi Guidonis. Conversio, baptismus, martyrum 385

Milites XXXIII aut IV Martyres Interamnæ ex Martyrologiis 45

Mittunus Presbyter Martyr in Africa ex Martyrologiis 460

Monica vidua, mater S. Augustini 474. Vita ex libris Confessionum S. Augustini a Waltero Canonico Regulari collecta ex MS. 474. cap. 1 Pia educatio, conjugium, viduitas, solicitudo pro filio Augustino 474. cap. 2 Discessus S. Augustini in Italiam, & ad S. Ambrosium: secuta Monica, hujus gaudia in ejus convertione 476. cap. 3 Ultimum utriusque colloquium. Morbus & obitus S. Monicæ: preces & sacrificia mortuæ, ut petierat, impensa 478. Epistola sub nomine S. Augustini, ad sororem scribentis, edita, de vita & virtutibus S. Monicæ ex MSS. 480. Historia Translationis Reliquiarum Aroasiam Auctore Waltero dicto ex MSS. 481. cap. 1 Occasio profectionis ad Alexandrum III. Iter arduum usque Pisam ac Walteri & Abbatis socii captivitas 482. cap. 2 Accessus ad Pontificem, & inde ad Ostia Tiberina. Notitia accepta corporis S. Monicæ 484. cap. 3. Reliquiæ S. Monicæ ablatæ & post varia pericula maris usque Genuam delatæ 485. cap. 4 Reliquiæ Aroasiam delatæ, miraculisque & visibus cælestibus probatæ 487. Translatio alia Romam sub Martino Papa facta 488

Miraculum Ravennæ factum 792

Neophytus Martyr ex Menæis Græcis. Cultus Constantinopoli 471

Neopolus Martyr Alexandriæ in carcere ex Martyrologiis 180

Nestorius Martyr ex Martyrologiis 441

Olbianus Episc. Aneorum in Asia Martyr ex Menologio Basilii Imperat. Synaxario & aliis Menæis 458 Acta Græca 753

Orientius Episcopus Ausciorum in Novem-populania. Cultus Ausci & Tolosæ. Acta varia: aliqua fabulosa omittuntur 60. Vita ex MSS. & editione Labbeana 61. Alia Vitaex MS. Tolosano & Breviaro Albigensi 62

Paulinus Diaconus Martyr Coloniam translatus ex Martyrologiis & monumentis Coloniensibus hic discußis. 499

Paulinus Ep. Senogalliæ in Italia ex Ferrario & Brautio 499

Pelagia Virgo Martyr Tarsi in Cilicia 453. Acta suspecta ex Græco collata cum editione Lipomani & alio MS. 454. Acta Græca ex MSS. 747. Proprium de ea ex Menæis Græcis 751

Pelestus Martyr Interamnæ in Umbria ex Martyrologiis 45

Peregrinus Confessor in Nucerina Umbriæ diœcesi. Vita ex Iacobillo. A peregrinatione Romana revertes frigore mortuus. Ecclesia illi constructa. 157

Philippus Apostolus, Martyr Hierapoli in Phrygia. § 1 Acta varia & cultus sacer apud Latinos. Græcos & Orientales 7. § 2 Tres filiæ S. Philippi. Tempus vitæ & mortis 9. § 3 Sacræ Reliquiæ in variis Ecclesiis II & 754 d. Vita ex pluribus MSS. Latinis & Breviariis Romanis II. Alia Acta ex MSS. Græcis a Metaphraste excepta, de novo translata 12. Miracula S. Philippi ex Magnis Græcorum Menæis 14. Translatio brachii Hierosolymis Florentiam ex MS. Ecclesiæ Cathedralis Florentinæ 15. Acta Græca ex MSS. Vaticanis & Venetis 733

Philippus Presbyter Cellæ in Palatinatu Rheni. Cellæ situs, memoria in Fastis 423, 771. Vita auctore coævo ex MSS. Ortus, peregrinationes. Miracula 429. Appendix de Ecclesia & fraternitate 771. Indulgentiæ datæ 772

Philippus Aquilanus Ord. Observantiæ S. Francisci 548. Vitæ Epitome ex Italico B. Bernardini 549. Miracula ex MS. Notariali Italico 551

Phocas in Novem-populania ex Martyrol. 47

Petrus Thaumaturgus Ep. Argivorum in Peloponneso. Res gestæ & miracula ex MS. Synaxario & MSS. Menæis 428. MS. Græcum 746

Petrus Mart. in Africa ex Martyrol. 460

Pius V Summus Pontifex 616. Vita auctore Joanne Antonio Gabutio. Epistola dedicatoria facta Paulo V 617. Præfatio 618. LIB. I. Res gestæ usque ad Pontificatum & in eo circa Urbem & ditiones subjectas. cap. 1 Ortus & monastica disciplina 619. cap. 2 Munus Inquisitoris, etiam generalis, impositum 621. cap. 3. Dignitas Episcopalis & Cardinalitia & summi Inquisitoris collata. Libertas in sententia dicenda 623. cap. 4 Summa Pontificis collata dignitas 627 cap. 5. Res gestæ Pontificatus initio. Ecclesiastica disciplina restituta 629. cap. 6 Tridentinum Concilium inductum, ac primo circa res Ecclesiasticas 632. cap. 7 Edicta de Regularibus, Ecclesiæ juribus, & aliis rebus 633. Lib. II cap. 1 Pro fidei Catholicæ in Germania restitutione & conservatione varia præscripta 635. cap. 2. Suppetiæ contra Turcas datæ: succursum insulæ Melitæ & Pannoniæ. 637. cap. 3 Curata disciplina Ecclesiastica in Gallia restitui, & hæresis subrui 639. cap. 4 Avenionensis ditio contra hæreses protecta & Gallia adiuta 641. cap. 5 Horrenda hæreticorum scelera in Gallia, ad ea comprimenda auxilia præstita 644. cap. 6 Auxilia Italiæ præstita. Victoriæ de Hugonotis obtentæ 646. cap. 7 Contra hæreses in Belgio monita & auxilia data 648. Lib. III cap. 1 Res ecclesiastica in regno Neapolitano restituta. Bulla cœnæ Domini ubiq; promulgata 651. cap, 2 Varia in Hispania & Indiis constituta 653. cap. 3 Acta contra Augustanam confessionem, pro jure Ecclesiæ Tridentinæ, & pro fide Catholica in Scotia 655. cap. 4 Acta pro conservanda fide Catholica in Anglia. Anathema in Elisabetham Reginam 658. cap. 5 Fides Catholica in Polonia & Prussia stabilita. Alibi hæresis infirmata & Clerus reformatus 660. cap. 6 Ecclesiæ Mediolanensis jura protecta. Ordo Humiliatorum deletus. Duci Florentiæ honores aucti 663. Lib. IV cap. 1 Cyprus a Turcis cœpta occupari: Pii I cura, ut suppetias a Regibus Hispaniæ & Lusitaniæ acquirat 666. cap. 2 Christiana classis conjuncta: fœdus tractatum 668. cap. 3 Joannes Austriacus electus Dux totius exercitus. Fœderis conditiones: pecuniæ subsidia comparata 670. cap. 4 Legatio Cardinalis Alexandrini ad Philippum Regem Catholicum 672. cap. 5 Legatio ejusdem ad Reges Lusitaniæ & Galliæ 674. cap. 6 Legationes ad Cæsarem, Regem Poloniæ & Principes Italiæ pro suppetiis 677. Lib. V. cap. 1 Clades hoc bello Turcis illata. Christiana classis Messanam conveniens 680. cap. 2 Post longam disceptationem pugna decreta, instructa acies. cap. 3 Nunale præliū & victoria de Turcis reportata 684 cap. 4 Victoria divinitus Pio V indicata, qua gratulatione celebrata 688. cap. 5 Morbus & pius obitus 691. cap. 6 Sepultura & translatio. Appendix Ordo translationis Ex Annalibus posthumis Bzovii 694 Lib. VI. cap. 1 Pietas & religio. Conversio Judæorum & hæreticorum 696. cap. 2 Beneficentia in egenos: magnificentia in extruendis ædificiis 699. cap. 3 Liberalitas erga bene de se meritos: lenitas & clementia erga omnes 701. cap. 4 Constantia justitiæ servandæ, etiam in honoribus deferendis 704. cap. 5 Fortitudo, prudentia, modestia animi, castimonia, frugalitas 606. cap. 6 Moderatus erga propinquos & domesticos affectus. 709. cap. 7 Sanctitas vitæ etiam miraculis confirmata 711. Analecta Ex Relatione Auditorum Rotæ facta Urbano VIII Papæ anno 1629, 714. Notula miraculorum post mortem ex Proceßibus 717. Carmen in statuam & tumulum 719

Porphyrius Presb. Martyr Camerini ex Iacobillo & Vghello 451

Privata Martyr ex Martyrologiis 179

Proculus Martyr Interamnæ in Umbria ex Martyrologiis 45

Quintianus Martyr in Africa ex Martyrologiis 45

Quintinus seu Quintianus Martyr in Oriente ex Martyrologiis 45

Quiriacus Ep. Mart. Hierosolymis vide Judas-Quiriacus

Rachilda Virgo inclusa apud S. Gallum in Helvetia, discipula S. Wiboradæ, ex Eggehardo juniore 283. Ægra sæpius a S. Wiborada sanata & inclusa ex Hepidanno 302. Corpus divina revelatione translatum 308

Rhodopianus Diaconus Mart. lapidibus obrutus Aphrodisiæ in Caria ex Menæis 382

Romanus Martyr in Africa ex Martyrologiis 460

Rufina Martyr in Africa ex Martyrologiis 383

Sabas Episcopus Daphnusiensis in Archipelago ex MS. Synaxario CP. 282

Sabas Martyr apud Græcos e ficu suspensus ex MSS. Menæis 46

Saturnina seu Saturninus Mart. Emeritæ in Hispania ex Martyrologiis 46

Saturninus Martyr in Africa ex Martyrologiis 383

Saturninus Martyr in Africa ex Martyrologiis 45

Saturninus Martyr Alexandriæ in carcere ex Martyrologiis 180

Secundianus Martyr ex Martyrologio Casinensi 461

Secundus Episcopus Abulæ. Cultus. Translatio 169. Historia inventionis & translationis ex Hispanico Antonii de Cianca. cap. 1 Inventio corporis in templo S. Luciæ anno MDXIX 170. cap. 2 Miracula ab anno 1543 ad 1550 processu publico examinata & probata 171. cap. 3 Tentata frustra Translatione ornatur sepulcrum & statua erigitur 172. cap. 4 Resumitur & absolvitur Translationis desideratæ negotium 173. cap. 5 Corporis inspectio & translatio solennissima. Os unum Philippo II datum 147. cap. 6 Ossis unius translatio ad Escuriale. Officii proprii approbatio & promulgatio 176

Sicharius Martyr Brantolmæ in Petrogorico. Corpus infantile a Judæis occisi pueri, non ab Herode. 184

Sigismundus Rex Burgundionum, Sedes horum & primi Reges. Agaunense monasterium fundatū seu restauratum. Regula præscripta. Epaonense Concilium celebratum. Miracula. Ecclesia. Translatio corporis Agaunum 83. Vitæ compendium auctore S Gregorio Turon. 85. Alia Vita ex VII MSS. 86 Translatio corporis controversa inter Pragenses & Imolenses 88 & tribus seqq.

Silvanus Ep. Gazensis Mart. Ex Eusebio, Menol. Basilii Imperatoris, Martyroll. Latinis & Græcis 468. An ortu Lusitanus 792 a

Simplicius Martyr in Catalania, in monasterio Ripollensi ex Domenecco 185

Sponsaria Virgo Martyr in Gallia sub Rictiovavaro. Inventio corporis ex Chronicis Centulensibus 181

Stanislaus Polonus Canonicus Regularis Lateranensis Casimiriæ ad Cracoviam 779. Vita auctore Martino Baronio, recognita a Friderico Szembek 779. Miracula CLXXIII primo anno post obitum patrata: ex MSS. ipsius monasterii 781 Appendices duæ 791.

Synesius Mart. depositus Lucæ in Hetruria, ejusque elevatio & variæ traslationes. ex monumentis Lucensibus 469

Theodardus Archiepiscopus Narbonensis. Cultus. Tempus Sedis. Vita in aliquibus & quare suspecta 141. Vita ex MS. Tolosano & Catello. cap. 1 Ortus, studia: causa Judæorum exposita 142. cap. 2 Disputatio cum Judæis suspectæ fidei 144. cap. 3 Ordinatio in Archidiaconum, Sacerdotem & Archiepiscopum Narbonensem 147. cap. 4 Iter Romanum. Ecclesia Narbonensis restaurata. Egenis & captivis subventum. Selva Pseudo-Episcopus oppugnatus 149. cap. 5 Synodi provincialis Acta apocrypha 152. cap. 6 Triennalis febris: iter in patriam. Obitus, sepultura 155

Theodulphus Abbas S. Theoderici in Or Remorum monte. Acta duplicia: antiquiora dantur, Tempus Vitæ. Corpus in monasterio proprio, & post translationes Remos & Parisios, ad illud relatum 94. Vita ex MS. 86. cap. 1 Prior pars vitæ. Miracula ante dignitatem ereptam patrata 86. cap. 2 Miracula ab eo Abbate facta: pius excessus e vita 98

Theodulphus Presb. Treviris ad Mosellam. Inventio corporis & translatio ex Cantipratano 99 Creditus filius Regis 160 & 755 e. Cultus sacræ Manus Antverpiæ 100. Historia miraculorū ex MS. 101

Theodulus Mart. cum parentibus & fratre Attaliȩ in Pamphylia. Elogium ex Synaxario 177. Passio ex MS. Vaticano Græco 178. Vita Græca 739

Theodulus Presb. Mart. cum S. Alexandro Papa Romæ: ex hujus Actis sincerißimis. Cultus sacer 367 e f 368 b. Reliquiæ in variis Ecclesiis 370. Pia exercitia 375 c d. Constantia in fide. Tormenta, martyrium 374 e f 375 a

Timotheus Lector Mart. in Thebaide, Constantinopoli colitur 375. Acta martyrii ex MS. Græco. cap. 1 & 2 Tormenta tolerata 376 cap. 3 Cum uxore crucifigitur 378 Acta Græca ex MS. 741

Titianus Ep. Laudensis in Italia ex Ferrario, Bossio, Vghello 498

Valentinus Episcopus Genuensis ex Officiis propriis & Vghello 273

Valerianus Martyr Forolivii ab Arianis occisus 496. Acta martyrii ex Oratione MS. 496

Valerianus Mart. Scythopoli ex Synaxario & Menæis MSS. 459

Venerius Episcopus Mediolanensis. Cultus, amicitia cum SS. Anastasio Papa, Ambrosio, Hieronymo, Chrysostomo & aliis 494

Ventura Ordinis Crucigerorum Hispelli in Umbria. Acta ex Iacobillo discussa 432

Vindemialis Confessor ex Corsica Tarvisium advectus 270. Vita auctore Titiano Episcopo Tarvisino ex MS. Reginæ Sueciæ 271

Vindemialis Episcopus Martyr in Africa ex Greg. Turonensi & aliis 270

3 Viola Virgo Martyr Veronæ ex Martyrol. 383

Vivaldus eremita 3 Ordinis S. Francisci Montaione in Hetruria. Patronus loci. Tempus mortis. Vita ubi inventa 160. Vita auctore Dionysio Polinari de Florentia ex MS. Italico. Solitarius in cava castanea degit, miraculis clarus 161. Appendix de Ecclesia & Conventu B. Vivaldi 163

Ultanus Abbas Fossis & Peronæ. Elogia ex MS. item ex Beda, ex Actis S. Fursæi, S. Foillani & S. Gertrudis. Corpus Fossis 118

Urbanus Martyr ex Martyrologiis 179

Urbanus Mart. in Africa ex Martyrologiis 460

Ursius in agro Vicentino. Cultus, adjuncta de S. Juliano Hospitatore 426 Vita suspecta edita ab Antonio Verlo Vicentino 427

Waldebertus Abbas Luxoviensis in Comitatu Burgundiæ 551. Cultus: tempus vitæ. Acta scripta. Diversi ab hoc Walbertus Comes Arquensis & alius Ep. Meldensis 274. § 2 Analecta ex variis diversorum Sanctorum Actis descripta 275 Vita auctore Adsone Abbate Luxoviensi ex MS. & Actis Benedictinis 277. cap. 1 de vita & obitu. Miracula viventis 278. cap. 2 Abbates a temporibus Ludovici Pii. Reliquiæ S. Waldeberti ad varia loca delatæ. Miracula patrata 279

Zacharias Ordinis Minorum in Lusitania ex Francisco Macedo, Waddingo, Toßigniacensi, Cardoso 775

INDEX CHRONOLOGICVS

[Ante Christum]

Ante Christum Jeremias Propheta lapidibus obrutus apud Taphnas in Ægypto 7

SECULUM I.

Anno 29 S. Jacobus frater Domini ab Apostolis ordinatus, 27 Decembris Episcopus Hierosolymitanus 21 a

Anno 33 S. Paulus Hierosolymis agit cum SS. Petro & Jacobo fratre Domini 21 f

Anno 47 Synodus Hierosolymis habita ab Apostolis 22 a

Anno 60 S. Jacobus frater Domini Episcopus Hierosolymitanus obit Martyr 25 Martii 23 e f

Circa sec. 1 S. Jacobus Apostolus Martyr Hierapoli in Phrygia 7, 10 e

Sec. 1 S. Secundus Episcopus Abulæ in Hispania 169

S. Hermogenes Martyr in Asia 366

SECULUM II.

Anno 117 S. Alexander I Papa SS. Eventius & Theodulus Presb. Martyres Romæ 3 Maji 367 369 c

Trajanus Imp. 10 Augusti in Cilicia e vita discessit 369 c

Sub Hadriano Hesperus & Zoë conjuges, Cyriacus & Theodulus filii Martyres Attaliæ 177

Circa 133 S. Judas Quiriacus Episc. Hierosolymorum passus 439 444 c

SECULUM III.

Anno 207 S. Andeolus Subdiaconus Martyr in territorio Vivariensi 35

Sub Decio S. Porphyrius Presb. Martyr Camerini traditur obiisse 451

SS. Heraclius, Justus, Maurus Martyres Fulginii 452

Circa 270 S. Cominius seu Comitius Martyr Catanæ in Sicilia 40

S. Corcodemus Diaconus Antissiodori 453

Sub Numeriano S. Maurus Libycus Mart. Romæ 40

Circa 286 SS. Timotheus Lector & Maura uxor Martyres in Thebaide 375

SECULUM IV.

Sub Diocletiano S. Florianus Princeps Officii & socii Martyres Laureaci 461

S. Pelagia Virgo Martyr Tarsi coronata 453

SS. Elenara & Sponsaria Mart. in Gallia.

S. Flamina Virgo Mart. in Arvernia 181

S. Olbianus Episc. Aneorum & discipuli Mart. 458

Anno 303 Petrus Ep. Alexandrinus Martyr obit 189 a

S. Hypolistus Martyr Atripaldæ in regno Neapolitano 41

S. Columba ejusque soror Martyres Turagii in Lusitania 44

Anno 311 S. Silvanus Episc. Gazensis & alii 39 aut 40 martyrio coronantur 468

Anno 313 SS. Alexander & Antonina Martyres Constantinopolim translati 379 380 a

Anno 320 S. Athanasius Diac. subscribit damnationi Arii in Concil. Alexandrino 190 b c

Anno 325 Nicænum Concil. in causa Arii 190 f 191

Anno 326 Inventio sanctæ Crucis per SS. Helenam & Macarium Episc. Hierosolymis 361

S. Athanasius ordinatus Episcopus Alexand. 191 b c

Anno 335 Concilium Tyri coactum in causa S. Athanasii 196 a b

Dedicatio Ecclesiæ Hierosolymitanæ 196 b c 201 b

Anno 336 S. Athanasius exul commoratur Treviris 201 f

Anno 341 Alexandriæ, Ecclesiæ contaminatæ, Virgines & monachi abducti 208 f 209

Anno 347 Concilium Sardicense in causa S. Athanasii habitum 212 e

Anno 356 S. Athanasius effugit manus armatas & 6 annis in eremo latet 226 d 230 a

Anno 357 S. Athanasius scribit apologiam ad Constantium Imp. 186 f

Anno 360 Sophismatis hæreticorum respondet. S. Athanasius 233 c

Anno 361 Constantio Imp. mortuo & Iuliano imperante revertitur Alexandriam S. Athanasius 233 235 e

Anno 366 S. Juvenalis Episc. Narniensis obit 386

Anno 371 S. Athanasius Ep. decessit 186 248 b

Anno 380 S. Jacobus Diaconus Martyr Bergomi in Italia 472

Anno 388 S. Amator consecratur Episcopus Antissiodorensis 51 e

S. Monica vidua, mater S. Augustini moritur 473

S. Genius Confessor & triginta milites Martyres Lactoræ in Vasconia Aquitanica 383

S. Africanus hoc aut 6 seculo floruit Episcopus 64, 67 e 68 c.

SECULUM V.

Anno 408 S. Venerius creatur Episc. Mediolanensis 494 b

Anno 409 S. Venerius Episc. Mediolanensis moritur 494

Anno 418 S. Amator Episcopus Antissiodorensis obit 1 Maji feria 4 50, 51 d 59 c

Anno 444 Gelasius Papa reprobat scripta de Inventione sanctæ Crucis 362 f

Anno 477 S. Titianus Ep. Laudensis traditur obiisse 498

S. Orientius Episc. Ausciorum in Novempopulania 60 e

S. Germanus Scotus Ep. Martyr apud Ambianos 259

S. Benedictus Ep. Æserniensis videtur floruisse 494

S. Valerianus Mart. Forolivii ab Arianis occisus 495 circa 500 Vigilius Ep. Tapsensis in Africa videtur scripsisse Symbolum sub nomine S. Athanasii 579 b

SECULUM VI.

Anno 515 Agaunum monasterium a S. Sigismundo fundatum aut instauratum 83 f

Anno 524 S. Sigismundus Rex Burgundionum occiditur 83

Anno 558 S. Cassius Ep. Narniensis ad Dominum migrat 405 f

Circa 558 S. Marculphus Ab. obit 70, 71 b

Circa 568 S. Aregius creatus Episcopus Vapincensis 108 a

Sec. 5 aut 6 S. Briocus Episc. in Britannia Armorica 92

Sub finem sec. 6 S. Theodulphus Abbas in Hor Remorum monte 94

Circa 600 S. Kellacus Episc. in Hibernia obiit 104

SECULUM VII.

S. Asaphus Episcopus in Wallia Boreali 82

Post an. 601 S. Aredius sive Aregius Episc. Vapincensis obit 107

Anno 625 S. Waldebertus Ab. Luxovii moritur 274

Anno 663 S. Waldebertus Abbas Luxori moritur 274

Circa 680 S. Ultanus Abbas Fossis, moritur 118

Sub finem seculi 6 S. Bertha Martyr Abbatissa Avennaci, obit 112

SECULUM VIII.

Circa 701 S. Evermarus in agro Tungrensi occiditur 120

S. Philippus Presb. Cellæ in Palatinatu Rheni 423

SECULUM IX.

Anno 814 Nicephorus Confessor Hegumenus Mediciensis in Bithynia obit 500

Circa 850 Corpus S. Germani Ep. M. defertur Ribomontem 269 c d

An. 862 Abbatia Vabrensis in Gallia instituta 64 b

Anno 882 Corpus S. Theodulphi Ab. Remis deponitur 95 b

Anno 885 S. Theodardus consecratur Archiep. Narbonensis 148 e

Circa 893 S. Theodardus Archiep. Narbonensis decessit 142

SECULUM X.

Anno 920 B. Rachilda includitur ad S. Gallum 283 e 303 f

Anno 925 S. Wiborada Virgo inclusa apud S. Gallum Martyr obit 282 c 306 a

Anno 946 B. Rachilda inclusa moritur 283 e

Anno 960 S. Godehardus nascitur in Bavaria superiore 501 b 505 b

Circa 968 S. Evermari corpus inventum elevatur apud Tungros 129 130 e

Anno 976 Corpus S. Theodulphi Ab. refertur ab monasterium S. Theodorici 95 d

Anno 990 S. Godehardus fit monachus Benedictinus in monasterio Altahensi 501 c

Anno 996 S. Godehardus creatur Abbas Altahensis ibid. c

Sec. 10 S. Petrus Thaumaturgus, Episc. Argivorum in Peloponneso 426

SECULUM XI.

Anno 1005 S. Godehardus fit Abbas Hersfeldensis 501 c

Anno 1008 B. Aufridus Ep. Ultrajectinus obit 428

Anno 1022 S. Godehardus ordinatur Episcopus Hildesheimensis Dominica I Adventus 501 c

Anno 1024 Francofurti Synodus habita coram Conrado Imp. Episcopis & Abbaribus hic indicatis 511 e f 512 a

Anno 1038 S. Godehardus Episc. Hildesheimensis moritur postridie Ascensionis die 5 Maji 501 c

Anno 1047 S. Wiborada Virgo Mart. a Clemente II Sanctis adscribitur 283 a

Anno 1097 Corpora SS. Elenaræ & Sponsariæ Virg. Mart. inveniuntur Centulæ 181 b

Sec. XI Corpus S. Synesii Mart. depositum Lucæ 470 b

SECULUM XII.

Anno 1124 Corpus S. Synesii Mart, elevatur Lucæ 470 c d

Anno 1125 B. Conradus fundator Montis Angelorum in Helvetia 309

Anno 1131 Innocentius II Papa degit Leodii, dein Remis, ubi Sanctis adscribit S. Godehardum 29 Octobris 522. f 523 a b

Anno 1132 Corpus S. Godehardi elevatum transfertur 4 Maji 523 c d e

Anno 1160 S. Brioci corpus Andegavi solenniter transfertur 92 e

Anno 1162 Corpus S. Monicæ defertur Aroasiam 20 Aprilis 487 d

Anno 1183 Corpus S. Floriani Roma translatum Cracoviam in Polonia 467 e

Anno 1196 Prima ostensio Tunicæ Domini Treviris facta est Kalendis Maji 2 b

Sec. 12 S. Peregrinus in diœcesi Nucerina moritur 17

S. Aldebrandus Ep. Foro-Sempronii floret 158

B. Geraldus Ordinis Canonicorum Regulariū 756 e

SECULUM XIII.

Anno 1204 Brachium S. Philippi Apost. Hierosolymis Florentiam defertur 17 f

Anno 1210 S. Brioci variæ Reliquiæ Andegavo Briocum deferuntur 94

Anno 1225 B. Gregorius dein Ordinis Eremitarum S. Augustini nascitur 536 a

Anno 1240 B. Gregorius cum matre Anna suscipit habitum Eremit. S. Augustini 536 b

Corpus S. Theodulphi Presb. invenitur Treviris 100 a

S. Valentini Ep. Genuen. pars corporis transfertur ad ædem Cathedralem. 274 a

Anno 1246 Corpus B. Joannæ Reclusæ Ripatorium transfertur 534

Anno 1252 B. Mafalda Regina Ordinis Cisterc. moritur 763 765 f

Anno 1462 B. Michael Gedrocius ingreditur Ordinem Regularem S. Mariæ de Metro 552 c

Anno 1267 Altare S. Valeriani Mart. consecratur Forolivii 496 c

Anno 1283 Indulgentiæ Ecclesiæ Narniensi ab Archiepiscopis 3 & Episc. 12 concessæ 394 d c

Anno 1287 S. Juvenalis Conf. Fossani in Patronum erat assumptus 414 e f

Anno 1289 Nicolaus Papa IV concedit Indulgentias Ecclesiæ Narniensi 394 f 395 a

Anno 1290 Corpus S. Jacobi Diaconi Mart. elevatum Bergomi 472 f

Sec. 13 B. Alexander Conversus Ordinis Cisterciensis 439

B. Zacharias Ordinis Minorum in Lusitania 775

Ven. Catharina sanctimonialis Ordinis Cisterciensis Parci in Brabantia 532

Circa 1300 B. Vivaldus Eremita 3 Ordinis S. Francisci moritur 160 f

SECULUM XIV.

Anno 1314 Caput argenteum S. Juvenali Conf. donatum a Philippo Principe Achaiæ 418 a b

Anno 1317 Episcopatus Vabrensis in Gallia institutus 64 b

Anno 1323 Joannes Papa dat Indulgentias Ecclesiæ Narniensi 395 a b

Anno 1333 Corpus S. Theodulphi Presb. defertur Treviris ad sacellum S. Gregorii 101 b

Anno 1338 B. Alexander Vinciolus Ord. Minorum ordinatur Episcopus Nuceriæ 778 d

Anno 1343 B. Gregorius Ord. Eremitarum S. Augustini Veruculi vita fungitur 535

B. Angeli de Gualdo corpus transfertur 228 e

Anno 1357 Innocentius VI Papa Beatis adscribit Gregorium Augustinianum 538 e

Anno 1363 B. Alexander Vinciolus Episcopus Nuceriæ moritur 777 778 f

Anno 1365 Carolus IV. Imp. Agauno Pragam transtulit corpus S. Sigismundi Regis 88 f 89 b

Anno 1377 Reliquiæ S. Cyriaci traduntur Anconæ ad novam Cathedralem translatæ 440 d

Anno 1383 B. Panacæa Virgo Agamii in Novariensi diœcesi obit 164

Anno 1392 Transfertur Cathedra Episcopalis Foro-Semproniensis cum corpore S. Adelbrandi Episcopi 159 a b

SECULUM XV.

Anno 1430 S. Monica traditur translata ab Ostia Romam 489 e f

Anno 1440 B. Ladislaus Gielnovius nascitur 560 c 562

B. Michaël Gedrocius in Polonia nascitur 552 c

Anno 1444 Collegium Canonicorum constitutum ad Corpus S. Africani 65 a

Circa 1477 Corpus S. Africani post altare majus positum 64 f

Anno 1456 B. Philippus Aquilanus Ord. S. Francisci de Observantia obit 548

Anno 1459 S. Antoninus ex Ordine Prædicatorum Archiep. Florentinus moritur 311

Anno 1462 B. Ladislaus Gielnovius vitam monasticam S. Francisci profitetur 560 c 567 b

Anno 1464 In Crucigerorum unam religionem coadunantur plurium Hospitalium Fratres 433 e

Anno 1480 S. Monicæ Translatio in novam Ecclesiam Romæ 491 e

Anno 1485 B. Michaël Gedrocius Canonicus Regularis S. Mariæ de Metro obit Cracoviæ 552

Anno 1487 B. Ladislaus Gielnovius eligitur Vicarius Provincialis 568 a

Anno 1489 B. Stanislaus Polonus Canonicus Regularis Casimiriæ moritur 779

Anno 1494 B. Ladislai Gielnovii Constitutiones approbantur 569 b c d

Anno 1499 B. Vivaldi conventus ab Observantibus Franciscanis erigitur 163 e f

SECULUM XVI.

Anno 1504 B. Pius V nascitur 17 Januarii 619 f

Anno 1505 B. Ladislaus Gielnovius Ordinis Minorum de Observantia moritur 560

Anno 1516 Processus informativus de S. Antonino Florentiæ confectus mittitur Romam 352 e

Anno 1513 Corpus S. Synesii Mart. transfertur Lucæ ad ædem Cathedralem 470 e

Anno 1519 Tres Cardinales referunt in Consistorio de Processu informativo S. Antonini 342 f

S. Secundi Episcopi corpus invenitur Abulæ in templo S. Luciæ 170

Anno 1521 Pro decernenda Canonizatione S. Antonini Consistorium indicitur, sed non habetur ob morbum & dein mortem Leonis X 342

Anno 1522 Adrianus VI Sanctis adscribit Antoninum 31 Maji 354 b

Anno 1523 Clemens VII edit Bullam Canonizationis S. Antonini 355 f

Anno 1526 S. Germani Ep. Mart. ecclesia & altare dedicatur Ambiani 260 d

Anno 1528 B. Pius V ordinatur Sacerdos 620 b

Anno 1555 B. Pius V creatur Episcopus Nepesinus & Surianus 623 f 624 a

Anno 1557 B. Pius V creatur Cardinalis & Summus Inquisitor 624 b c

Anno 1561 Corpora S. Jacobi & aliorum Bergomi transferuntur 472 f

Anno 1563 Tridentinum Concilium conclusum 625 e

Erigitur statua S. Secundi Abulæ 173 a

Anno 1564 De S. Secundi miraculis processus Abulæ instituitur 171 c d

Anno 1566 Pius V eligitur Summus Pontifex 4 Januarii 628 d, coronatur 17 Januarii 629 d

Anno 1568 Crucigerorum Ordinem reformat Pius V 433 e

Anno 1569 S. Carolus Borromæus ictu sclopi illæsus 663 e

Anno 1570 Ordo Humiliatorum a Pio V extinctus 664 b c

Anno 1571 Navale prælium 7 Octobris & victoria apud Echinadas insulas obtenta de Turcis sub Joanne Austriaco 684 & seqq.

Anno 1572 B. Pius V Pontifex moritur 616, 691, ætatis 68 anno 692 d

Anno 1572 Corpus B. Michaëlis Gedrocii transfertur Cracoviæ 552 f

Anno 1577 Gregorius XIII facit altare S. Juvenalis privilegiatum 395 e f

Anno 1583 Corpus S. Juvenalis Conf. Fossani visitatum 409 f

Anno 1586 Erecta confraternitas S. Annæ Warsaviæ 591 d e

Anno 1588 Corpus B. Pii V transfertur ad S. Mariam Majorem, & in sacello ad præsepe conditur 693 e f 694 f

Anno 1589 Corpus S. Antonini solenni pompa transfertur 355 f 766, 767, 768

Anno 1592 Ecclesia Collegiata Fossani in Pedemontio in Cathedralem erigitur 406 f

Anno 1594 Corpus S. Secundi transfertur Abulæ ad ædem Cathedralem 173 & seqq. Os aliquod ad Escuriale defertur 176

Anno 1598 Irruptiones Turcarum & Tartarorum plures in Poloniam 576

SECULUM XVII.

Anno 1603 Canonici Varsavienses testantur sanctitatem B. Ladislai Gielnovii publico scripto 592, 593

Anno 1608 Miracula ab hoc anno ad sepulcrum B. Ladislai Gielnovii usque ad annum 1629 patrata 597 & seqq.

Anno 1611 B. Zachariæ Ord. Minorum in Lusitania corpus transfertur 776 f

Anno 1616 Corpus B. Mafaldæ Reginæ repertum incorruptum 766 b

Anno 1620 Corpus S. Juvenalis Conf. Fossani e capsa extractum & inspectum 409

Anno 1621 Corpus idem in capellam restauratam infertur 411

Anno 1624 Corpus B. Michaëlis Gedrocii elevatur 559 560.

An. 1629 S. Hypolisti corpus invenitur Abellini 43 c

Relatio Auditorum Rotæ facta Urbano VIII de sanctitate Pii V 714

Anno 1633 S. Hypolisti caput & 12 corpora Sanctorum inveniuntur Abellini 43 d e f

B. Ladislai Gielnovii Vita scripta a Vincentio Morawski 561

Anno 1640 Corpus S. Titiani Ep. Laudensis inventum transfertur 498 e

Anno 1642 Gratia miraculorum facta invocato B. Gregorio Augustiniano 537 c

Anno 1642 Corpus S. Juvenalis Episc. in crypta lapidea Narniæ reperitur 398 403 f

Anno 1644 Corpora S. Synesii Mart. & BB. Romæi & Avertani e Cathedrali Lucensi referuntur ad ecclesiam S. Petri 471 a b d e

Anno 1649 Corpus S. Juvenalis Ep. ad Majus altare Narniæ transfertur 403

Anno 1650 Reliquiæ S. Germani Ep. M. cum arca in in hostili irruptione mire servantur 269 e

Gratiæ plurimæ miraculorum factæ intercessione B. Gregorii Augustiniani 539

Anno 1660 Reliquiæ aliquæ S. Germani Ep. M. deferuntur Ambianum 269 f

Anno 1663 Deiparæ Virginis patrocinio, per B. Ladislaum Gielnoviū implorato, surdus sanatur 615

Anno 1672 B. Ladislai Gielnovii corpus elevatur Warzaviæ 560 f 589, 590

Anno 1676 Reliquiæ SS. Gregorii Magni, Luciæ Virg. & Mart. & Marculphi depositæ in ecclesia Antverpiensi S. Salvatoris 81

FINIS.

ACTA SANCTORVM MAII. TOMVS PRIMVS.

Acta Sanctorum Maji complectitur pars hæc operis quinta. Mensem eum vulgo Floridum dicunt, quia florum proventu abundat præ aliis; sed si fructuum cælis illatorum potior habenda est ratio, quam florum ornantium terras, Frugiferum jure meliori dixeris. Etenim collecta hic monumenta de Sanctis, numero & magnitudine plura, quam antehac uno in mense prodierint, aut posthac proditura videantur, pluribus digesta tomis, ut horreis fruges, in spiritualem animorum escam proponuntur, ad publicam utilitatem. Quod si mensium eorum aliquis, qui hactenus minorem de se spem faciunt, hoc ipso Majo evadat locupletior; illorum id diligentiæ libenter referemus acceptum, qui uberiorem materiam, velut sementem, in spem meßis amplioris, nobis committere dignati fuerint; aut suis saltem adjuverint precibus ad majora, quam posse nos putemus, præstanda. Interim optamus, ut memoria RR. PP. Heriberti Rosweidi atque Ioannis Bollandi numquam excidat lectorum animis. Licet enim eorum nomina non præferant horum librorum tituli, eo quod morte prærepti, aut nullam aut exiguam partem habere potuerint in Commentariis Observationibusque, quæ sunt velut anima quædam præsentis operis ac forma præcipua: agnoscimus tamen, semperque agnoscemus, non modicam a priore præparatam fuisse materiam, etiam huic mensi; a posteriore autem non nihil perfectum & huc relatum, quod meruerit ipsi ut auctori adscribi, prout suo loco apparebit.

Mai I: 1. Mai

Heiligenlexikon als USB-Stick oder als DVD

Unterstützung für das Ökumenische Heiligenlexikon

Seite zum Ausdruck optimiert

Empfehlung an Freunde senden

Artikel kommentieren / Fehler melden

Suchen bei amazon: Bücher über Acta Sanctorum: Einleitung Mai I

Wikipedia: Artikel über Acta Sanctorum: Einleitung Mai I

Fragen? - unsere FAQs antworten!

Im Heiligenlexikon suchen

Impressum - Datenschutzerklärung

Zum Schutz Ihrer Daten:
mit 2 Klicks empfehlen!

Unser Reise-Blog:

Reisen zu den Orten, an denen die
Heiligen lebten und verehrt werden.

- zuletzt aktualisiert a14.12.2014->
korrekt zitieren: Societé des Bollandistes:
Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet das Ökumenische Heiligenlexikon in der Deutschen Nationalbibliografie; detaillierte bibliografische Daten sind im Internet über https://d-nb.info/1175439177 und https://d-nb.info/969828497 abrufbar.

Sie könnnen mit Klick auf den Button Benachrichtigungen abonnieren und erhalten dann eine Nachricht, wenn es Neuerungen im Heiligenlexikon gibt: